Арыгінал артыкула: apnews.com
ТАЛІН, Эстонія (AP) — Беларускі апазіцыянер заявіў, што прадставіў Міжнароднаму крымінальнаму суду матэрыялы, якія нібыта сведчаць аб датычнасці прэзідэнта Аляксандра Лукашэнкі да гвалтоўнай перадачы ўкраінскіх дзяцей у Беларусь. Гэтыя абвінавачанні Мінск гнеўна абверг.
Лукашэнка - найбліжэйшы саюзнік Масквы, які дазволіў Крамлю выкарыстоўваць беларускую тэрыторыю для перакідкі войскаў і зброі ва Украіну, а таксама адобрыў расійскую ваенную прысутнасць, якая працягваецца ў Беларусі, і размяшчэнне там часткі расійскай тактычнай ядзернай зброі.
Аўтарытарны лідэр таксама даў згоду на рэалізацыю праекта "саюзнай дзяржавы", у рамках якога Масква і Мінск умацавалі свае эканамічныя, палітычныя і абаронныя сувязі, але пакуль не дасягнулі поўнага зліцця.
Павел Латушка, былы міністр культуры Беларусі, заявіў у аўторак, што матэрыялы, якія ён перадаў МУС, указваюць: больш за 2100 украінскіх дзяцей сама меней з 15 акупаваных Расіяй украінскіх гарадоў былі гвалтоўна вывезеныя ў Беларусь з ухвалы Лукашэнкі.
Латушка выказаў надзею, што матэрыялы стануць дастатковай падставай для таго, каб МУС мог выдаць ордэр на арышт Лукашэнкі - як гэта было зроблена ў дачыненні да прэзідэнта Расіі Уладзіміра Пуціна.
У сераду пракуратура суда не пацвердзіла нам атрыманне матэрыялаў, пра якія кажа Латушка. У пісьмовым адказе Associated Press гаворыцца: “У нас ёсць абавязацельства абараняць канфідэнцыйнасць атрыманай інфармацыі. У сувязі з гэтым мы звычайна не каментуем такія пытанні”.
У сакавіку Міжнародны крымінальны суд выдаў ордэры на Пуціна і ягонага ўпаўнаважанага па правах дзіцяці Марыю Львову-Бялову. Суддзі ў Гаазе заявілі, што знайшлі "разумныя падставы меркаваць", што абодва нясуць адказнасць за ваенныя злачынствы, звязаныя з незаконнай дэпартацыяй дзяцей і незаконным трансферам дзяцей з акупаваных раёнаў Украіны ў Расію. Масква гнеўна адпрэчыла гэтае рашэнне.
“Украінскія дзеці, якія знаходзіліся пад апекай украінскай дзяржавы, уключаючы сірот, дзяцей-інвалідаў і тых, чые бацькі былі пазбаўлены бацькоўскіх правоў, былі незаконна вывезены на тэрыторыю Беларусі”, - пракаментаваў Латушка агенцтву Associated Press.
“Матэрыялы, перададзеныя пракурорам, даказваюць, што Лукашэнка асабіста падпісаў дакументы пад эгідай так званай саюзнай дзяржавы Расіі і Беларусі, якія паслужылі асновай для арганізацыі і фінансавання перамяшчэння ўкраінскіх дзяцей у Беларусь”, - дадаў ён.
У анлайн-заяве, апублікаванай у аўторак, Народнае антыкрызіснае ўпраўленне (кіраўніком якога з'яўляецца Павел Латушка), якое выступае супраць Лукашэнкі, сцвярджае, што сабрала доказы таго, што ўкраінскія дзеці былі размешчаны ў пяці беларускіх летніх лагерах і санаторыях.
У тэлефонным інтэрв'ю Латушка заявіў, што дакументы паказваюць на тое, што ўкраінскія дзеці, якія змяшчаюцца ў беларускіх установах, падвяргаюцца ідэалагічнаму прамыванню мазгоў і "русіфікацыі" перад адпраўкай у Расію для ўсынаўлення. Гэтыя дзеянні, паводле яго слоў, могуць быць прыраўнаваны да ваенных злачынстваў.
Сярод матэрыялаў, апублікаваных Народным антыкрызісным упраўленнем, ёсць відэа, на якім артыст са сцэны жадае смерці прэзідэнту ЗША Джо Байдэну і прэзідэнту Украіны Уладзіміру Зяленскаму пад ухвальныя воклічы і апладысменты некалькіх дзесяткаў дзяцей, якія сабраліся ў зале. Затым той жа вядучы агучвае пажаданне Пуціну "квітнець і ўзяць пад кантроль усю Украіну".
Нам не ўдалося незалежна праверыць абставіны, пры якіх было знята відэа, а таксама абгрунтаваць іншыя сцвярджэнні Латушкі.
Лукашэнка ў аўторак абверг абвінавачанні Латушкі, назваўшы іх "вар'яцтвам". Ён сцвярджае, што Беларусь часова прытуліла дзяцей, каб дапамагчы ім акрыяць ад ваеннай траўмы.
Беларускі лідэр паведаміў, што звярнуўся да Пуціна, і яны дамовіліся фінансаваць знаходжанне дзяцей у Беларусі з дзяржаўнага бюджэту.
“Вось так мы пачалі прымаць іх сюды”, - сказаў Лукашэнка ў аўторак. “Мы дапамагаем палепшыць іх здароўе, і яны з'язджаюць. Насамрэч яны не хочуць з'язджаць”.
Лукашэнка назваў Латушку "нягоднікам" і абвінаваціў яго ў спробе сфабрыкаваць супраць яго справу ў Міжнародным крымінальным судзе.
Павел Латушка быў вымушаны пакінуць Беларусь пад ціскам беларускіх уладаў пасля пераабрання Лукашэнкі на выбарах 2020 года, якія апазіцыя і Захад асудзілі як сфальсіфікаваныя. Лукашэнка, які 29 гадоў жалезнай рукой кіраваў краінай з насельніцтвам 9,5 мільёнаў чалавек, належыў на палітычную і фінансавую падтрымку Расіі ў жорсткім падаўленні шматмесячных масавых пратэстаў апазіцыі.
Латушка, які жыве ў сваім выгнанні ў Польшчы, сказаў, што ён атрымлівае ўсё больш пагроз расправы па меры таго, як ён прасоўвае сваё расследаванне меркаваных прымусовых перамяшчэнняў дзяцей.
У інтэрв'ю AP ён заявіў, што нараўне з Лукашэнкам па меншай меры яшчэ чатыры чалавекі былі датычныя да перадачы ўкраінскіх дзяцей у Беларусь, у тым ліку Дзмітрый Мезенцаў - высокапастаўлены чыноўнік у структуры расейска-беларускай “саюзнай дзяржавы”, Іван Галаваты - кіраўнік дзяржаўнага беларускага экспарцёра ўгнаенняў "Беларуськалій", Аляксей Талай - кіраўнік дабрачыннага фонду, які падтрымліваецца ўрадам, і Вольга Волкава - прарасійская актывістка з часткова акупаванай Данецкай вобласці Украіны.
Дакументы, апублікаваныя камандай Паўла Латушкі, таксама ўключаюць копію ліста, падпісанага Мезенцавым і адрасаванага кіраўніку расійскага нацыянальнага чыгуначнага аператара “Расійскія чыгункі” з просьбай сумесна арганізаваць “перавозку дзяцей” з прамысловага ўсходу Украіны "на рэабілітацыю ў брацкую Беларусь".
У лісце ад 23 сакавіка гаворыцца аб рашэнні Пуціна і Лукашэнкі аказаць "гуманітарную дапамогу" дзецям, а таксама аб планах па перамяшчэнні ў Беларусь сёлета амаль 2 000 сірот і дзяцей, якія жывуць "у цяжкіх умовах". У заяве гаворыцца, што 1050 непаўналетніх будуць перавезены ў красавіку і маі, а яшчэ 908 - у канцы года. У паведамленні таксама гаворыцца, што ў мінулым годзе неўстаноўленая колькасць непаўналетніх была вывезена ў Беларусь у рамках фінансаванай дзяржавай сумеснай ініцыятывы расійскіх і беларускіх чыгуначных аператараў.
Любая група або прыватная асоба можа накіраваць у МУС доказы меркаваных злачынстваў. Пракуроры ацэньваюць такія матэрыялы, каб "выявіць тыя, якія, як падаецца, падпадаюць пад юрысдыкцыю Суда і патрабуюць далейшых дзеянняў", - гаворыцца на сайце суда.
Беларускія ўлады заявілі, што краіна прыме больш за 1 000 дзяцей ва ўзросце ад 6 да 15 гадоў з акупаваных Расіяй раёнаў Украіны для "аздараўлення". Яны паведамілі, што першыя 350 з іх прыбылі ў Беларусь у красавіку, але не сказалі, як доўга яны прабудуць у краіне.
У мінулым месяцы Генеральная пракуратура Украіны заявіла, што пачала расследаванне па факце прымусовага перамяшчэння ўкраінскіх дзяцей у Беларусь.
Майк Кордэр садзейнічаў падрыхтоўцы гэтага рэпартажу з Гаагі, Нідэрланды.
Comments