Пошук па сайце

Павел Паўлавіч Латушка: намеснік кіраўніцы Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, пасол На мінулым тыдні ў штаб-кватэры ААН у Нью-Ёрку завяршылася 22-ая Асамблея дзяржаў-удзельніц Рымскага Статута — адна з ключавых падзей на працягу года ў працы Міжнароднага крымінальнага суда. Гэта мерапрыемства мае вырашальнае значэнне для грамадзянскай супольнасці і экспертаў, якія займаюцца барацьбой з беспакаранасцю за здзяйсненне найбольш сур'ёзных міжнародных злачынстваў, паколькі ў ходзе Асамблеі яны атрымліваюць магчымасць назіраць за ўзаемадзеяннем паміж дзяржавамі і Судом, а таксама даносіць сваю пазіцыю і прыцягваць увагу да найбольш сур'ёзных сітуацый здзяйснення такіх злачынстваў. Народнае антыкрызіснае ўпраўленне зрабіла ўсё магчымае, каб сёлета да ўдзельнікаў Асамблеі МКС была даведзеная інфармацыя аб жахлівых злачынствах, якія штодня здзяйсняе Лукашэнка і вышэйшае вайскова-палітычнае кіраўніцтва ягонага рэжыму. Вынікі дадзенай працы выявяцца ўжо ў хуткім часе. Адначасова неабходна прызнаць, што для дасягнення максімальнага выніку патрабуецца значна больш намаганняў і аб'яднанне ўсіх сіл беларускай грамадзянскай супольнасці. Сёння існуе праблема дэфіцыту ўвагі да сітуацыі ў Беларусі і міжнародных злачынстваў, якія здзяйсняюцца на тэрыторыі нашай краіны. Увага ключавых гульцоў у галіне міжнароднага крымінальнага правасуддзя ў цяперашні час у значнай ступені сфакусавана на кантэкстах, якія адбываюцца па ўсім свеце, далёка за межамі Еўрапейскага кантынента. Гэта і палестына-ізраільская вайна, узброеныя канфлікты на афрыканскім кантыненце, сітуацыя ў М'янме і інш. На жаль, нават у рамках вайны Расіі супраць Украіны дагэтуль многія прадстаўнікі міжнароднай супольнасці не ведаюць ці не ўсведамляюць ролю рэжыму Лукашэнкі як у развязванні гэтай вайны, так і ва ўчыненні далейшых злачынстваў. На гэтым фоне сітуацыя са злачынствамі, якія штодня здзяйсняюцца супраць беларускага грамадзянскага насельніцтва, мае тэндэнцыю выпадаць з поля зроку міжнароднай экспертнай супольнасці і палісімейкераў. Што неабходна рабіць? Бягучае развіццё падзей патрабуе ад усёй беларускай грамадзянскай супольнасці максімальнай мабілізацыі і аб'яднання намаганняў, накіраваных на прыцягненне ўвагі да зверстваў, якія адбываюцца ў нашай краіне: злачынстваў супраць чалавечнасці ў дачыненні да грамадзянскага насельніцтва ў Беларусі, ваенных злачынстваў у дачыненні да ўкраінскіх дзяцей. Рэалізацыяй гэтай задачы на штодзённай аснове займаецца НАУ. Таксама патрабуецца выпрацоўка больш сістэмнага падыходу ў зборы фактаў злачынстваў, якія здзяйсняюцца ў Беларусі. Дэмакратычнай Беларусі неабходна пастаянная прысутнасць у кааліцыі арганізацый, якія адстойваюць ідэалы міжнароднага крымінальнага правасуддзя і стымуляванне працы Міжнароднага крымінальнага суда, у прыватнасці па тэме адказнасці рэжыму Лукашэнкі за злачынствы, якія ён працягвае здзяйсняць. Важна памятаць, што адсутнасць Беларусі сярод удзельнікаў Рымскага Статута не азначае, што механізм Міжнароднага крымінальнага суда з'яўляецца недаступным для правасуддзя ў дачыненні да злачынстваў Лукашэнкі. У сваіх злачынствах беларускі дыктатар і прадстаўнікі ягонага рэжыму выйшлі далёка за межы Беларусі. Сёння наяўнасць юрысдыкцыі Суда ў дачыненні да шэрагу злачынстваў дадзеных асоб ужо не выклікае сумненняў. Народнае антыкрызіснае ўпраўленне прыкладзе ўсе намаганні, каб спрыяць вырашэнню гэтых задач. Беларускае грамадства можа і павінна быць прадстаўлена ў супольнасці дзяржаў і арганізацый, якія прасоўваюць правасуддзе праз Міжнародны крымінальны суд.

Павел Паўлавіч Латушка: намеснік кіраўніцы Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, пасол Не так даўно ў Аб'яднаных Арабскіх Эміратах прайшла сустрэча кіраўніка найбагацейшай сям'і ў свеце шэйха Мухамада ібн Заіда Аль Нахаяна і дыктатара Лукашэнкі — кіраўніка самай багатай сям'і з Беларусі. Галоўнай крыніцай багацця Лукашэнкі з'яўляецца ўлада. З дапамогай нічым неабмежаванай улады, якую дыктатар незаконна захапіў, яму ўдаецца здабываць велізарныя даходы, якія не сніліся многім паспяховым бізнэсоўцам як у Беларусі, так і па-за яе межамі. Лукашэнка стварыў велізарную асабістую бізнэс-імперыю пад назвай «кіраўніцтва справамі прэзідэнта». Фармальна дзяржаўная арганізацыя працуе на забеспячэнне патрэб толькі аднаго чалавека. Гэта самая сапраўдная дзяржава ў дзяржаве, якая бесперашкодна падмінае пад сябе нацыянальны здабытак ўсёй краіны і самыя прыбытковыя бізнэсы. Другі спосаб узбагачэння — раздача розных прывілеяў свайму асяродку. Лукашэнка сваімі ўказамі, як правіла закрытага тыпу, выдзяляе бясплатна зямлю ў доўгатэрміновую арэнду або нават уласнасць, вызваляе ад падаткаў і іншых плацяжоў у бюджэт, а таксама прадастаўляе шматлікія іншыя прэферэнцыі. Гэтым ён стварае неканкурэнтныя перавагі для «выбраных» і набліжаных асабіста да яго. Гэтыя перавагі дазваляюць здабываць т. зв. інвестарам каласальныя прыбыткі, якія пазней выцякаюць за мяжу і асядаюць на сакрэтных рахунках сям'і і найбліжэйшага атачэння Лукашэнкі. Бізнэс Лукашэнкі не абмяжоўваецца толькі Беларуссю, дзе ягоныя «гаманцы» вядуць свае справы, ёсць у яго і эканамічныя інтарэсы па-за межамі краіны. Рознага кшталту гандлёвыя дамы і фірмы-пракладкі прадаюць прадукцыю беларускіх дзяржпрадпрыемстваў, а большую частку маржы, вядома, перадаюць сям'і Лукашэнкі і частку прыбіраюць да сваіх рук. Прыкладам такой вось пракладкі можа служыць фірма AFTRADE, зарэгістраваная ў ААЭ і звязаная з Аляксандрам Зінгманам і Віктарам Шэйманам. Такіх фірмаў дзясяткі ў краінах Азіі і Афрыкі. Яны гандлююць зброяй, угнаеннямі, нафтапрадуктамі, здабываюць алмазы і золата. І ўсё гэта кантралюе Лукашэнка, яго сыны, а таксама людзі з самага блізкага кола дыктатара. І за доўгія 30 гадоў кіравання Лукашэнкі гэтая бізнэс-імперыя істотна разраслася. І фактычна стала фінансава-прамысловым закрытым акцыянерным таварыствам «Лукашэнка і сыны». Сямейству клептакратаў ніколі не будзе цікава лічыць скрадзеныя ў беларусаў галасы, затое яны з вялікім задавальненнем палічаць скрадзеныя ў беларусаў грошы. Таму не чакайце ад Лукашэнкі пабудовы сацыяльнай дзяржавы, такой яна будзе толькі для яго самога і ягонага найбліжэйшага атачэння. Нам патрэбная дзяржава з правамі для ўсіх, а не з прывілеямі для дыктатара, які ўявіў сябе гаспадаром усяе Беларусі.

Павел Паўлавіч Латушка: намеснік кіраўніцы Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, пасол Фінансавы сектар — найважнейшая частка беларускай эканомікі. У сістэме дзяржаўнага кіравання ён адыгрывае асаблівую ролю, а санкцыі ў дачыненні да фінансавага сектара аказваюць істотны ўплыў на функцыянаванне ўсёй эканамічнай сістэмы. Але ці з'яўляюцца сёння дастатковымі ўведзеныя санкцыйныя меры? Банкаўская сфера з'яўляецца адным з ключавых элементаў фінансавага сектара. Пад санкцыямі ЕС, ЗША і шэрагу іншых дэмакратычных дзяржаў свету сёння знаходзяцца найбуйнейшыя па памерах актываў банкі Беларусі, а таксама Нацыянальны банк і Міністэрства фінансаў. Шэраг вядучых фінансавых інстытутаў (ЕБРР, Сусветны банк, ЕІБ) замарозілі супрацоўніцтва з беларускім дзяржсектарам. Былі зачыненыя многія міжнародныя фінансавыя рынкі для новага размяшчэння беларускіх каштоўных папер. Шэраг санкцый закранулі непасрэдна банкаўскі сектар Беларусі. Напрыклад, асобныя беларускія банкі былі адключаныя ад міжнароднай міжбанкаўскай сістэмы перадачы інфармацыі і здзяйснення плацяжоў — SWIFT. Разам з тым былі згорнутыя праграмы фінансавання і крэдытныя лініі міжнародных фінансавых інстытутаў. Тым не менш увядзенне санкцый было расцягнута ў часе, таму фінансавая сістэма Беларусі шмат у чым адаптавалася да абмежавальных мер. У сувязі з гэтым сёння актуалізуецца пытанне аптымізацыі санкцыйнага ціску. Эфектыўнай мерай, накіраванай на барацьбу з ухіленнем ад абмежаванняў, можа стаць больш актыўнае прымяненне другасных санкцый у дачыненні да парушальнікаў ужо прынятых мер. Каб зрабіць перспектыву траплення ў санкцыйныя спісы больш рэалістычнай для патэнцыйных і існуючых удзельнікаў ухілення, еўрапейскія і, перш за ўсё, амерыканскія партнёры павінны выкарыстоўваць свой інструмент другасных санкцый і правесці дэманстратыўнае прымяненне супраць арганізацый, якія аказваюць падтрымку ўдзельнікам санкцыйных спісаў. Гэта адзін з інструментаў павышэння эфектыўнасці санкцыйнага ціску. Як яшчэ можна забяспечыць эфектыўнасць санкцый у банкаўскай сферы? Мы бачым як мінімум чатыры важныя інструменты: Замарозка актываў Нацбанка Беларусі ў ЗША. Блакаванне карэспандэнцкіх рахункаў беларускіх банкаў у ЕС, ЗША і іншых дэмакратычных дзяржавах. Забарона на ўвоз даляравых банкнот на тэрыторыю Беларусі. Пошук і замарожванне актываў фізічных асоб і кампаній, якія трапілі пад санкцыі. Рэжым Лукашэнкі працягвае не толькі парушаць правы беларусаў, але сёння з'яўляецца і пагрозай для ўсяго рэгіёну. Масавыя сістэматычныя атакі на грамадзянскую супольнасць у Беларусі, здзяйсненне ваеннага злачынства, злачынствы супраць чалавечнасці і многае іншае — падстава для ўзмацнення жорсткасці санкцый супраць рэжыму. І эфектыўныя санкцыі з'яўляюцца адным з інструментаў для прадухілення такіх дзеянняў. Таму сёння асабліва важна эфектыўна выкарыстоўваць усе рычагі ціску на рэжым.

Павел Латушка пра адкрыццё Інбелкульта падчас працы міністрам культуры. Памятаю, калі прыйшоў на пасаду міністра культуры, адно з першых працоўных пытанняў было звязана з дзейнасцю Інстытута праблем культуры ў структуры Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта культуры і мастацтваў: ці выконвае ён сваю функцыю ў поўнай ступені. Тэму мы разглядалі разам з адным з намеснікаў. Аднойчы ён прыйшоў да мяне з прапановай аб тым, што варта вылучыць Інстытут праблем культуры ў асобны навукова-метадычны інстытут, які будзе займацца ўсёй сферай культуры. І калі мы ўсё ж такі дамагліся вылучэння асобных сродкаў, узнікла пытанне аб тым, як назваць будучы навукова-метадычны цэнтр. Тады ў мяне і ўзнікла ідэя назваць яго Інстытутам беларускай культуры. Падумаў, чаму б нам не даць яму скарочаную назву — Інбелкульт. Інбелкульт — вышэйшая шматгаліновая навукова-даследчая ўстанова, першая ў гісторыі Беларусі. Была заснавана ў 1922 годзе ў Мінску, а ў 1928 годзе ператворана ў Беларускую акадэмію навук. Першым кіраўніком установы стаў Сцяпан Некрашэвіч, а пазней яе узначаліў знаны грамадскі і палітычны дзеяч Беларусі Усевалад Ігнатоўскі. Установа зрабіла значны ўнёсак у развіццё беларускай навукі і культуры, фактычна даўшы старт нацыянальнай навуковай дзейнасці. За што яе супрацоўнікі і кіраўніцтва ў свой час сталі ахвярамі сталінскіх рэпрэсій. Для мяне было вельмі важна пабудаваць інстытуцыю, якая можа зрабіць унёсак у адраджэнне беларускай нацыянальнай культуры, беларускай нацыі, бо для краіны вельмі важна будаваць нацыянальны тэатр, нацыянальную музычную культуру, адукацыю і навуку ў галіне культуры. Таму што культура — гэта адзін з падмуркаў любой нацыі. Тады мой намеснік распавёў мне, што ёсць праблема ў Мінгарвыканкаме: яны не хочуць рэгістраваць пад назвай Інбелкульт. На гэта я адказаў: купляйце шакаладку і вырашайце пытанне ў аддзеле рэгістрацыі Мінгарвыканкама. І намеснік паехаў. У выніку ўстанова была зарэгістравана менавіта пад назвай Інбелкульт. У будынку старога Інбелкульта ў Мінску на вуліцы Рэвалюцыйнай сёння месціцца амбасада Швецыі. Памятаю, як калісьці казаў трохі са шкадаваннем пра гэта паслу Швецыі ў Беларусі Стэфану Эрыксану — дарэчы, паслу, які шануе беларускую культуру і ў жыцці карыстаецца беларускай мовай. Я з вялікай павагай адношуся да Швецыі, але з гледзішча нацыянальных інтарэсаў там, канешне ж, павінен быў аднавіцца Інбелкульт. На жаль, адкрыты калісьці «за шакаладку» Інбелкульт сёння фактычна не існуе. Але ў будучай Новай Беларусі абавязкова яшчэ з’явіцца структура, якая будзе займацца нацыянальным адраджэннем і развіццём беларускай нацыянальнай культуры як самастойнай дзяржавы, а не расійскай губерніі. І гэты час неўзабаве наступіць.

У сувязі з ініцыяванай шэрагам членаў Каардынацыйнай рады петыцыяй з патрабаваннем распусціць другі склад Каардынацыйнай рады Беларусі «ў сувязі з крызісам рэпутацыі» лічым важным пазначыць сваю прынцыповую пазіцыю па дадзеным пытанні. Мы лічым, што прычына крызісу ў КР другога складу была закладзена яшчэ на этапе яго рэфармавання праз працэдуру дэлегавання. Мы выступаем за прамыя выбары ў Каардынацыйную раду без квот для дэлегавання і ўскладнення выбарчай працэдуры ў выглядзе трох галасоў у выбаршчыкаў. Прамыя выбары з'яўляюцца найбольш дэмакратычным падыходам у фарміраванні трэцяга складу Каардынацыйнай Рады. Лічым неабходным ажыццявіць арганізацыйную і тэхнічную падрыхтоўку да выбараў у самыя кароткія тэрміны. Мы выступаем за тое, каб рашэнне аб выбарах у КР было прынята аргкамітэтам, які складаецца з розных актараў дэмакратычных сіл Беларусі. Мяркуем важным, каб рашэнне аргкамітэта было зацверджана Святланай Ціханоўскай. Мы лічым, што захаванне Каардынацыйнай рады як прадстаўнічага органа дэмакратычных сіл Беларусі і павышэнне эфектыўнасці працы дадзенага інстытута з'яўляецца адной з прыярытэтных задач для ўсяго дэмакратычнага руху. Мы працягваем паслядоўна настойваць на правядзенні прамых выбараў у трэці склад Каардынацыйнай рады і заклікаем партнёраў па дэмакратычным руху падтрымаць гэты падыход. 16 снежня 2023 года

Аўтар фота- Генадзь Верацінскі 16 снежня Народным антыкрызісным ўпраўленнем і Музеем Вольнай Беларусі была арганізавана дабрачынная калядная імпрэза для сямей беларускіх палітзняволеных. Маленькіх беларусаў і іх бацькоў чакаў спектакль «Угу! Калядныя навіны лесу» ад тэатральнай трупы «ДзеЯ Другая», салодкі стол з прысмакамі  і падарункі. Звярнуўшыся да маленькіх удзельнікаў імпрэзы, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення Павел Латушка нагадаў ім, што «яны павінны ганарыцца сваімі бацькамі і ганарыцца тым, што яны беларусы. А  дарослыя зробяць усё, каб збылася наша агульная мара -  Беларусь стала вольнай краінай». Павел Латушка таксама выказаў падзяку Генеральнаму Прадстаўніцтву Фландрыі ў Польшы і Балтыйскіх краінах, якое суфінансавала мерапрыемства, і асабіста яе кіраўніку Томашу Кастрэлу, а таксама падзякваў Беларускай асацыяцыі палітвязняў «Да Волі» - за садзейнічанне ў арганізацыі імпрэзы.

Арыгінал артыкула: dw.com Нядаўна амерыканцы апублікавалі справаздачу аб выкраданні ўкраінскіх дзяцей і вывазе іх у Беларусь. Павел Латушка паведамляе DW, што беларускія эміграцыйныя цэнтры ўжо падалі другі пакет камунікацыі ў Міжнародны крымінальны суд у Гаазе Спадар амбасадар, што вядома пра дзяцей, выкрадзеных з Украіны і вывезеных у Беларусь? Народнае антыкрызіснае ўпраўленне ўжо паўгода збірае інфармацыю аб супрацоўніцтве рэжыму Лукашэнкі з Расіяй у гэтай галіне. Паводле нашых звестак, дзеці былі дастаўленыя ў Беларусь прыкладна з 20 акупаваных украінскіх гарадоў і населеных пунктаў у групах ад некалькіх дзясяткаў да 350 дзяцей. Гэта таксама пацвярджаецца Ельскім універсітэтам ЗША. 16 лістапада гуманітарная даследчая лабараторыя Школы грамадскай аховы здароўя ўніверсітэта апублікавала справаздачу, у якой гаворыцца, што амаль 2 500 дзяцей былі незаконна вывезеныя ў Беларусь з акупаваных тэрыторый — Данецкай, Луганскай, Запарожскай і Херсонскай абласцей. Гэтая лістападаўская справаздача з'яўляецца працягам лютаўскага дакладу аб вывазе ўкраінскіх дзяцей на тэрыторыю Расіі, іх усынаўленні і ўдачарэнні, пасля чаго быў выдадзены ордэр на арышт Марыі Львовай-Бяловай і Уладзіміра Пуціна. Гэта пашырэнне да беларускага элемента, які пацвярджае ўдзел у гэтым рэжыму Лукашэнкі. Гэтыя дзеці перавозіліся праз тэрыторыю Расіі? Інакш няма магчымасці? Наколькі нам вядома, іх перавозілі на цягніках праз Растоў-на-Доне ў Мінск і адтуль у розныя беларускія лагеры. Па дадзеных ЗША, у Беларусі 13 такіх месцаў. Мы ведаем пра шэсць. Ці не маглі б вы назваць які-небудзь з іх? Найбольш важным з'яўляецца лагер «Дубрава» ў Салігорскім раёне Мінскай вобласці — база адпачынку кампаніі «Беларуськалій» з Салігорска, буйнога вытворцы калійных угнаенняў. Кіраўніком кампаніі з'яўляецца сенатар Іван Галаваты, хросны бацька малодшага сына Лукашэнкі Мікалая. Паводле справаздачы з Ельскага ўніверсітэта, больш за дзве тысячы дзяцей былі дэпартаваны з Украіны ў «Дубраву». У якім узросце? Ад 6 да 17 гадоў. Што з імі адбылося, калі яны ўжо апынуліся ў Беларусі? Яны падвяргаліся перавыхаванню і індактрынацыі ў духу «рускага свету». Гэтым займаліся прапагандысты рэжыму Лукашэнкі, якія дапамагалі такім арганізацыям, як праўрадавы Беларускі рэспубліканскі саюз моладзі і расійскі мотаклуб «Начныя ваўкі». Як гэта выглядала? Напрыклад, перад дзецьмі ў «Дубраве» выступалі беларускія знакамітасці, сёстры Груздзевы, спявачкі. І яны пажадалі дзецям: «Каб мы жылі ў міры. А Байдэн, каб ён памёр. І Зяленскі таксама. І каб Пуціну было добра». У Ельскай справаздачы таксама гаворыцца, што былі выяўленыя шэсць груп украінскіх дзяцей, якія прайшлі ваенную падрыхтоўку ў Беларусі. Прынамсі, некалькі дзясяткаў выкрадзеных дзяцей былі сіротамі, вывезеныя з украінскіх дзіцячых дамоў. Нам удалося высветліць іх асобы. На думку нашых юрыстаў, усе гэтыя факты дастатковыя для таго, каб разглядаць гэтыя дзеянні як ваенныя злачынствы. І што з гэтага вынікае? У адпаведнасці з артыкулам 15 Рымскага статута Міжнароднага крымінальнага суда ў Гаазе мы ўжо двойчы, 27 чэрвеня і 7 лістапада, паведамлялі ў МКС аб гэтых злачынствах. У офісе пракурора мы прадставілі доказы, якія пацвярджаюць як дэпартацыю тысяч украінскіх дзяцей з акупаваных раёнаў Украіны ў Беларусь, так і ўсынаўленне ўкраінскіх сірот, якія пасля былі адпраўленыя з Беларусі ў Расію. Мы таксама перадалі гэтыя матэрыялы ўкраінскаму боку, а менавіта Генеральнаму пракурору Украіны, які вядзе крымінальную справу ў сувязі з незаконнай дэпартацыяй украінскіх дзяцей на тэрыторыю Беларусі. Што вы хочаце дасягнуць, падаючы скаргі ў Суд у Гаазе? Па-першае, спыніць злачынныя дзеянні супраць украінскіх дзяцей. Па-другое, зрабіць так, каб яны змаглі вярнуцца ў сваю краіну. І наша трэцяя мэта — выдаць ордэр на арышт Лукашэнкі як саўдзельніка Расіі ў гэтых ваенных злачынствах. Толькі Лукашэнкі? І яшчэ чатырох чалавек. Перш за ўсё, вышэйзгаданага сенатара Івана Галаватага, дырэктара кампаніі «Беларуськалій». Далей ідзе Дзмітрый Мезенцаў, былы пасол Расіі ў Беларусі і цяпер дзяржсакратар Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расіі. Наступным чалавекам, якога мы хочам адправіць у Гаагу, з'яўляецца расіянка Вольга Волкава, кіраўнік Фонду Дэльфінаў. Фонд працуе на акупаваных тэрыторыях Украіны, займаецца пошукам дзяцей і адпраўкай іх у Беларусь. Таксама прасілі пераследаваць паралімпійца Аляксея Талая, кіраўніка фонду ягонага імя, які быў асабіста звязаны з Лукашэнкам, ад якога ён атрымліваў розныя ўзнагароды. Нядаўна Пуцін таксама ўзнагародзіў яго ордэнам дружбы. Талай неаднаразова публічна пацвярджаў, што адказвае за рэлакацыю ўкраінскіх дзяцей у Беларусь. А на сайце праўлення ёсць відэа, у якім Талай кажа маленькаму хлопчыку з Марыупаля: «Ты калі-небудзь будзеш жыць у вялікай Расіі ад Брэста да Уладзівастока». Талай, які з'яўляецца грамадзянінам Беларусі, кажа пра Расію «ад Брэста да Уладзівастока»! Ідэя русіфікацыі ўкраінскіх дзяцей у Беларусі — гэта беларуская ініцыятыва Лукашэнкі ці даручэнне Пуціна? Амерыканскія эксперты кажуць, што Лукашэнка павінен быў дамовіцца аб гэтых дзеяннях з Пуціным. Наша інфармацыя таксама пацвярджае гэта. У адказ на нашы першыя доказы, якое мы адправілі ў Суд у Гаазе 27 чэрвеня, Лукашэнка заявіў, што патэлефанаваў Пуціну і дамовіўся з ім пра тое, каб прывозіць украінскіх дзяцей у Беларусь. Але мы ведаем, што ўкраінскія дзеці былі ў Беларусі яшчэ да пачатку поўнамаштабнай вайны паміж Расіяй і Лукашэнкам супраць Украіны. Напрыклад, яны ўжо былі ў лагеры «Зубраня» ў Мінскай вобласці ў 2021 годзе. Мы таксама ведаем, што некаторыя з дзяцей, якіх вывезлі ў той час, былі перавезены ў Расію і там падвергнуты працэдуры ўсынаўлення.

Сёння, 14 снежня 2023 года, Еўрапейскі парламент прыняў Рэзалюцыю, прысвечаную палітычным зняволеным Беларусі і нядаўнім рэпрэсіям у дачыненні да членаў сем'яў беларускіх палітыкаў і актывістаў. Што неабходна сказаць пра змест Рэзалюцыі і чым важны сам факт яе прыняцця? Нефармальна дадзеную Рэзалюцыю можна назваць «Рэзалюцыяй Мікалая Статкевіча», а ў цэлым яе можна ахарактарызаваць як спецыяльную рэзалюцыю па сітуацыі з палітычнымі зняволенымі ў нашай краіне – менавіта на гэтым рэзалюцыя робіць асаблівы акцэнт. Гэта вельмі важна таму, што тэма палітычных зняволеных вынесена ў асобны фокус увагі, у адрозненне ад большасці рэзалюцый, якія прысвечаны сітуацыі ў Беларусі ў больш шырокім кантэксце. Такі фокус кажа пра тое, што сітуацыя з палітычнымі вязнямі працягвае пагаршацца, градус рэпрэсій не падае, усё больш палітвязняў аказваюцца ў статусе інкамунікадо і ізаляцыі, падвяргаюцца здзекам, паразе ў правах, такіх як права перапіскі, доступ да адвакатаў, медыцынскай дапамогі і гэтак далей. А таксама падвяргаюцца катаванням. Важна адзначыць, што Еўрапарламент спасылаецца на даклад Вярхоўнага камісара ААН па правах чалавека, дзе выразна пазначана, што ўмовы ўтрымання пад вартай у Беларусі раўнасільныя жорсткаму, бесчалавечнаму і зневажальнаму годнасць абыходжанню і катаванням, што, згодна, напрыклад, артыкулу 7 Рымскага статута, можа быць вызначана як злачынства супраць чалавечнасці. Таксама вельмі важна, што акрамя канстатацыі абуральнай сітуацыі з палітычнымі зняволенымі Беларусі, Еўрапарламент заклікае дзяржавы ЕС да прыняцця канкрэтных захадаў ціску на рэжым Лукашэнкі: узмацненню санкцыйнага ціску; выкліку дыпламатычных прадстаўнікоў рэжыму, якія яшчэ засталіся ў краінах ЕС, для атрымання доказаў стану і месцазнаходжання палітвязняў, пазбаўленых камунікацыі са знешнім светам; дакументаванню міжнародных злачынстваў і прыцягненню вінаватых да адказнасці; крымінальнаму пераследу і прымяненню санкцый у дачыненні да ўсіх, хто нясе адказнасць за парушэнні правоў чалавека і ваенныя злачынствы пры рэжыме Лукашэнкі. Уключэнне ў тэкст рэзалюцыі гэтых мер было ініцыявана пры актыўным удзеле каманды Народнага антыкрызіснага ўпраўлення. Кіраўнік НАУ Павел Латушка адзначыў: «У сваёй рэзалюцыі Еўрапарламент выразна пазначае патрабаванне неадкладнага і безумоўнага вызвалення ўсіх палітычных зняволеных, іх поўнай рэабілітацыі і кампенсацыі за прычыненую ім шкоду. Гэтая пазіцыя сугучная пазіцыям, нядаўна агучаным Вярхоўным прадстаўніком ЕС па замежных справах Жазэпам Барэлем і прэс-сакратаром Дзярждэпартамента ЗША Мэцью Мілерам – ціск на рэжым Лукашэнкі і санкцыі ў дачыненні да яго не будуць аслабленыя, пакуль усе палітвязні не будуць вызвалены. У кантэксце прыняцця дадзенай Рэзалюцыі таксама варта адзначыць, што 1 лістапада 2023 года падчас мітынгу ў Варшаве, наша каманда выступіла з ініцыятывай прыняцця рэзалюцыі, шмат у чым сугучнай з сённяшняй Рэзалюцыяй Еўрапарламента. Рэзалюцыя на мітынгу была прынятая аднагалосна і пасля была накіраваная ўрадам краін-чальцоў ЕС, ЗША, Канады, Вялікабрытаніі і ў Еўракамісію. Сёння мы бачым, што голас беларусаў чуюць. І актыўнасць дыяспары ў справе барацьбы за вызваленне палітвязняў вельмі важная. Нашы сумесныя намаганні даюць вынікі. Мы павінны іх нарошчваць і працягваць барацьбу за вызваленне нашых людзей і прыцягненне да адказнасці тых, хто ўзяў наш народ у закладнікі. Мы не маем права здавацца. Толькі праз адказнасць, толькі праз магутны ціск мы зможам вызваліць усіх». Жыве Беларусь!

11 снежня Павел Латушка сустрэўся ў Брусэлі са спецыяльным пасланнікам ЕС па санкцыях Дэвідам О'саліванам. Бакі абмеркавалі комплекс праблем санкцыйнага ціску на рэжым Лукашэнкі. Павел Латушка прадставіў пазіцыю Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі і Народнага антыкрызіснага ўпраўлення аб неабходнасці гарманізацыі эканамічных санкцый у дачыненні да рэжыму Лукашэнкі і Расіі з мэтай недапушчэння абыходу санкцый (без паслаблення абмежаванняў у дачыненні да калійных угнаенняў з Беларусі). Акрамя таго, быў прапанаваны варыянт забароны транзіту праз Беларусь і Расію падсанкцыйных тавараў альбо ўвядзення гандлёвых квот на гэтыя тавары з трэцімі краінамі на даваенным узроўні, гэта значыць да прыняцця асноўных сектаральных санкцый у дачыненні да рэжыму Лукашэнкі. Таксама была выказана пазіцыя аб неабходнасці ізаляцыі Сістэмы перадачы фінансавых паведамленняў Банка Расіі і неабходнасці накладання санкцый на ўстановы і службовых асобаў Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расіі за незаконнае перамяшчэнне ўкраінскіх дзяцей і дзеянні па абмежаванні суверэнітэту Беларусі. О'Саліван падтрымаў падыход пра важнасць гарманізацыі санкцый у дачыненні да рэжыму Лукашэнкі і санкцый, уведзеных у дачыненні да Расіі. Бакі пагадзіліся, што адсутнасць вырашэння гэтай праблемы істотна ўплывае на эфектыўнасць санкцыйнай палітыкі ЕС. Аднак існуючыя перашкоды пакуль не дазваляюць зрабіць істотны крок у пытанні гарманізацыі санкцый, абмеркаваны прапановы пра шляхі іх пераадолення. Таксама О'Салівану былі перададзеныя апублікаваныя ў гэты дзень незалежнымі беларускімі СМІ вынікі расследавання праекта «Бюро» пра абыход санкцый на люксавыя аўтамабілі. Дадаткова перададзеныя прапановы па ўдасканаленні санкцый таксама ад Беларускага раследвальніцкага цэнтра. Кіраўнік НАУ таксама выступіў з просьбай звярнуць увагу на важнасць увядзення санкцый у дачыненні да Саюзнай дзяржавы як інстытута, які павялічвае залежнасць Беларусі ад Расіі з мэтай наступнай інкарпарацыі нашай краіны. Павел Латушка ініцыяваў абмеркаванне падыходу аб стварэнні дадатковага санкцыйнага ціску на рэжым Лукашэнкі для дасягнення адной з ключавых мэтаў беларускіх дэмсілаў — вызвалення палітвязняў. Таксама падчас сустрэчы Павел Латушка перадаў пералік асоб і арганізацый рэжыму Лукашэнкі, прапанаваных для накладання санкцый (больш за 200 фізічных і юрыдычных асоб). Плануецца, што ў наступны санкцыйны пакет ЕС за агрэсію супраць Украіны будзе уключаны шэраг вайскоўцаў і службовых асоб рэжыму Лукашэнкі.

Павел Латушка пра барацьбу беларусаў унутры краіны. Вы калі-небудзь задумваліся пра тое, што наогул значыць лічба 1500 палітвязняў (хоць у рэальнасці мы можам смела памнажаць яе ў 3, 4, а можа і 5 разоў) для Беларусі з насельніцтвам у 9 мільёнаў? Гэта значыць, што ідзе барацьба. Гэта значыць, што людзі не здаліся. Таму што само слова «палітвязень» азначае, што чалавек здзейсніў той ці іншы палітычны акт, дзеянне, праявіў сваю пазіцыю. І людзі працягваюць іх здзяйсняць. Для прыкладу, ў 140-мільённай Расіі па дадзеных, напрыклад, Мемарыяла, усяго 87 палітвязняў. Добра, давайце і тут памножым ў 3, 4 або 5 разоў. Але розніца, думаю, зразумелая. І, думаю, зразумела і тое, што гэтая розніца такая не таму, што Расія больш дэмакратычная дзяржава, чым Беларусь. Яна такая, бо беларусы — змагаюцца. Таму што ўнутраны ціск на рэжым ёсць, ён насамрэч адчувальны і рэжым вымушаны з гэтым лічыцца. Ён яго сапраўды баіцца. А вонкавы ціск — гэта пра адказнасць. Пра міжнародныя інструменты прыцягнення такіх рэжымаў, як у Беларусі, да адказнасці. Гэта і санкцыі, і крымінальная адказнасць, і палітычная ізаляцыя рэжыму. Гэта ўсё тыя інструменты, прымяненне якіх мы дамагаемся. Маючы частковы поспех, але не дастатковы на дадзены момант. У першую чаргу таму, што гэтыя інструменты — не ў нашых руках, а ў руках нашых партнёраў. Людзі, якія не здаюцца ўнутры краіны, павінны бачыць, што іх падтрымліваюць, што ім дапамагаюць, што рэжым нясе адказнасць, не застаецца беспакараным.

З 4 па 14 снежня ў Нью-Ёрку праходзіць Асамблея дзяржаў-удзельніц Рымскага статута. Дадзенае мерапрыемства з'яўляецца найважнейшай пляцоўкай камунікацыі Міжнароднага крымінальнага суда з дзяржавамі-ўдзельнікамі Рымскага Статута, на якой прадстаўнікі дзяржаў прыцягваюць увагу МКС да сітуацый, у якіх здзяйсняюцца найбольш сур'ёзныя міжнародныя злачынствы. У ходзе дадзенага штогадовага мерапрыемства гэтым разам таксама праводзяцца і выбары 6 новых суддзяў Міжнароднага крымінальнага суда на наступныя 9 гадоў, разглядаюцца пытанні бюджэту і справаздачы аб дзейнасці суда. Цэлы шэраг прадстаўнікоў сваіх дзяржаў у ходзе выступленняў станоўча ацанілі рашучыя крокі МКС у дачыненні да пераследу вінаватых у дэпартацыі ўкраінскіх дзяцей. Была выказана надзея, што расследаванне злачынстваў у дачыненні да ўкраінскіх дзяцей будуць працягнутыя. Дзякуючы намаганням каманды НАУ тэма ваенных злачынстваў у дачыненні да дзяцей, учыненых Лукашэнкам, таксама знаходзіцца ў фокусе пасяджэння ўдзельнікаў Асамблеі МКС. Акрамя таго, сярод прадстаўнікоў МКС і ўдзельнікаў экспертнай супольнасці не ўзнікае сумненняў у кваліфікацыі дзеянняў Лукашэнкі ў дачыненні да Украіны і беларускага народа як злачынства агрэсіі і злачынствы супраць чалавечнасці. Аднак неабходная палітычная воля дзяржаў для рэалізацыі наяўных механізмаў. У гэтай сувязі Павел Латушка і чальцы каманды НАУ працягнуць актыўнае прасоўванне пытання адказнасці Лукашэнкі за ўчыненыя ім злачынствы.

Сенатары ініцыююць у Мінюсце Чэхіі пытанне прыцягнення да адказнасці прадстаўнікоў рэжыму Лукашэнкі. Спрашчэнне легалізацыі беларусаў у Чэхіі і прыцягненне да адказнасці предстаўнікоў рэжыму Лукашэнкі — галоўныя тэмы абмеркавання падчас сустрэчы намесніка кіраўніка Аб’яднанага Пераходнага Кабінета Паўла Латушкі і прадстаўнікоў пазаўрадавых арганізацый Беларусі з членамі дэлегацыі Сената Чэхіі і паслом Чэхіі ў Польшчы Бржеціславам Данчакам ў рамках «міттеранскага снядання», традыцыя якога была закладзеная 9 снежня 1988 года ў Празе. Падчас сустрэчы Павел Латушка ад імя дэмакратычных сілаў унёс прапановы па наступных пытаннях: аб неабходнасці выкарыстання інструментаў універсальнай юрысдыкцыі ў рамках чэшскага заканадаўства па прыцягненні да адказнасці асобаў, вінаватых у рэпрэсіях у адносінах да беларускага народа; аб важнасці выкарыстання «Акта Магніцкага», прынятага чэшскім парламентам з мэтай рэалізацыі нацыянальных санкцый Чэхіі ў адносінах да прадстаўнікоў рэжыму Лукашэнкі; аб непрызнанні «выбараў», якія плануе арганізаваць рэжым Лукашэнкі ў лютым 2024 года; аб магчымасці вызвалення беларускіх палітзняволеных. Сенатары і пасол Чэхіі выказалі гатоўнасць прапрацаваць агучаныя прадстаўнікамі дэмакратычных сіл Беларусі праблемы, якія былі абмеркаваныя падчас сустрэчы. Кіраўнік чэшскай дэлегацыі сенатар Радуан Нвелаці праінфармаваў, што правядзе сустрэчу з міністрам юстыцыі Чэхіі, падчас якой падкрэсліць важнасць выкарыстання інструментаў універсальнай юрысдыкцыі і вырашэння праблем, якія перашкаджаюць выкарыстанню гэтага інструмента. Таксама ў МЗС Чэхіі будуць перададзеныя прапановы па выкарыстанні «Акта Магніцкага» ў Чэхіі па прымяненні санкцый, а таксама магчымасці прызначэння спецпрадстаўніка Чэхіі па Беларусі. Асобна было разгледжана пытанне працэдуры легалізацыі беларусаў, якія вымушаныя з-за рэпрэсій пакінуць тэрыторыю Беларусі і маюць патрэбу ў наданні ім статуса палітычных уцекачоў і спрашчэнні працэдуры выдачы дакументаў для грамадзян Беларусі, якія маюць праблемы ў сувязі са сканчэннем тэрміна дзеяння пашпартоў. Асабліва была адзначана тэма важнасці паляпшэння працэдур і магчымасцяў для атрымання віз грамадзянамі Беларусі. У «міттеранскім сняданні» таксама прынялі ўдзел прадстаўнікі НАУ, Беларускага прэс-цэнтра, ISANS, ЦБС, Беларускага дому ў Варшаве і Еўрарадыё. Павел Латушка падзякаваў чэшскаму боку за падтрымку незалежных СМІ, а таксама адзначыў важнасць таго, што Сенат Чэхіі быў адным з першых еўрапейскіх парламентаў, які прызнаў сваёй рэзалюцыей КДБ і ГУБАЗіК тэррарыстычнымі арганізацыямі ў лютым 2023 года.