Пошук па сайце

Аб’яднанне вакол агульнага дзеянні. Лена Жываглод і Дзмітрый Шчыгельскі — аб стратэгіі дзеянняў на «рэферэндуме» Лукашэнкі Лідар супольнасці *Cумленныя людзі і каардынатар НАУ Лена Жываглод і прадстаўнік руху «Супраціў» Дзмітрый Шчыгельскі абмеркавалі, Што рабіць на «рэферэндуме». Нам важна, каб у тым ліку праз такія дыскусіі мы, беларусы, прыходзілі да агульнага плану і адзінай стратэгіі. Толькі агульныя і скаардынаваныя намаганні дапамогуць нам дамагчыся свабоды і дэмакратыі ў сваёй краіне. Дзмітрый Шчыгельскі: «Байкот [на «рэферэндуме"] не спрацуе. Для таго, каб байкот спрацаваў, неабходная адзіная пазіцыя ўсіх дэмакратычных сіл. Неабходная палітызацыя грамадства. Неабходная зусім іншая сацыяльна-палітычная сітуацыя, якой цяпер няма. Пазіцыя вельмі простая: калі мы не можам прадухіліць злачынства, мы ў ім не саўдзельнічаем. Дэ-факта ў нас атрымаецца ігнор, а не байкот. Сіл і сродкаў, абставінаў і перадумоў для байкоту няма і, мабыць, не будзе». Лена Жываглод: «рэферэндум» Лукашэнкі — гэта сапраўды злачынства. Але мая пазіцыя ў тым, каб перашкаджаць злачынству. Прыходзіць на ўчасткі і рабіць бюлетэні несапраўднымі. Далейшыя планы мы пакуль не агучваем, але сцэнары дзеянняў у нас цяпер у распрацоўцы. На базавы план, апублікаваны дэмакратычнымі сіламі, будуць дадавацца тактычныя крокі». Лена Жываглод: «не мы дыктуем беларусам, што рабіць. Закрытыя сацыялагічныя даследаванні рэальных агенцтваў, не апытанні ў тэлеграме, паказваюць, што беларусы хочуць пайсці на „рэферэндум“. І дэмакратычныя сілы аб’ядналіся, каб дапамагчы ў гэтым і зрабіць тое дзеянне, якое пойдзе на карысць усім нам і перашкодзіць планам Лукашэнкі. Калі мы будзем ігнараваць „рэферэндум“, то мы будзем рухацца па шляху дэпалітызацыі грамадства і вернемся ў стан да 2020 года». Дзмітрый Шчыгельскі: «Падлічыць яўку, тэарэтычна, лягчэй, чым вынікі галасавання. Як лічаць яўку? Ставяць людзей каля ўчасткаў — і яны фіксуюць, колькі людзей прыйшло. Але ў нашых умовах я сумняваюся, што хтосьці дасць камусьці вось так стаяць. Прыедуць сілавікі і ўсіх забяруць. Таму так, байкот мы таксама не зможам пацвердзіць. Але мы, як мінімум, не становімся саўдзельнікамі. Разумею, што гэта пазіцыя, якая многім не падабаецца, што яна можа быць слабай, але другая пазіцыя яшчэ горшая». Лена Жываглод: «Я згодная са Змітром, што ў Беларусі ўсё складана, што людзям страшна, што ніхто не ўзяў уладу. Але мая пазіцыя ў тым, каб вырашаць гэтыя пытанні. Ігнараванне і байкот не дапамагаюць нам зрушыць важныя пытанні з месца. Для мяне ігнор „рэферэндуму“ гучыць як прапанова чакаць больш удалага моманту, а не самім ствараць яго. Я таксама перакананая, што народ Беларусі суб’ектны і сам вырашае, што рабіць. Мы можам дапамагчы з інфраструктурай і планам — і гэта і ёсць прапанова дэмакратычных сіл». «Калі мы праігнаруем „рэферэндум“, то для рэжыму гэта будзе сапраўдным падарункам». Навошта прыходзіць на ўчасткі і рабіць бюлетэні несапраўднымі Аб’яднанне вакол агульнага дзеянні. Лена Жываглод і Дзмітрый Шчыгельскі — аб стратэгіі дзеянняў на «рэферэндуме» Лукашэнкі Дарадца Святланы Ціханоўскай Аляксандр Дабравольскі, удзельнік каманды юстыцыі НАУ Арцём Праскаловіч і менеджар стратэгічнай камунікацыі офіса Святланы Ціханоўскай Анастасія Касцюговара спавядаюць пра будучыню «рэферэндуме» Лукашэнкі: З відэа вы даведаецеся больш пра адзіную стратэгію дэмакратычных сіл. Яшчэ ўдзельнікі ўспомняць той самы рэферэндум 1996 года і растлумачаць, чаму байкот на самай справе не працуе і чаму можна перамагчы толькі з адзінай стратэгіяй. — Думаю, што Лукашэнка можа шукаць легітымізацыі як у самім «рэферэндуме», так і ў будучай новай пасадзе старшыні Усебеларускага народнага сходу. На дыктатара ціснуць як знешнія, так і ўнутраныя абставіны, таму ён прыдумляе новыя спробы стварыць ілюзію зменаў. Але калі яго план спрацуе, усё зменіцца толькі ў горшы бок: уся ўлада і, магчыма, права выбіраць прэзідэнта, пяройдзе да ВНС. Калі мы праігнаруем «рэферэндум», то для грамадзяніна Лукашэнкі гэта будзе сапраўдным падарункам: усё пройдзе ціха, спакойна і па сцэнары рэжыму — заявіў Арцём Праскаловіч.

Дзелімся сваім бачаннем і чакаем вашых ідэй Калі рэжым Лукашэнкі стане «перавернутай старонкай», усе тыя, хто пацярпеў ад ягоных незаконных дзеянняў за ўсе гэтыя 27 гадоў, павінны быць рэабілітаваныя. Гэта нават больш, чым акт справядлівасці. Гэта — важная частка падмурка Новай Беларусі. Будучая рэабілітацыя стане першай маштабнай і паўнавартаснай (у адрозненне ад спробаў рэабілітацыі ахвяр сталінскіх рэпрэсій) падобнай працэдурай у гісторыі незалежнай Беларусі. Нам не толькі трэба будзе выбудаваць яе сваімі рукамі. Нам спатрэбяцца людзі, якія будуць гарантам гэтага працэсу. Арбітры ад беларускага грамадства, якім яно цалкам давярае. Сёння мы пачынаем размову аб Нацыянальнай камісіі па рэабілітацыі, удзельнікі якой, паводле нашай Канцэпцыі, будуць ўпаўнаважаныя разглядаць справы ахвяраў рэпрэсій. Канчатковае рашэнне аб яе складзе і рэгламенце будзе магчыма толькі пасля падзення дыктатуры, але ў нас ужо ёсць пэўнае бачанне. Ім мы і хочам з вамі падзяліцца, а акрамя таго, чакаем Вашы ідэі: у каментарах, чат-боте @NAUsupport і лістах на Justice@belarus-nau.org. Мы выдзелілі тры галоўных, на наш погляд, пытанні датычна Камісіі па рэабілітацыі: Якія функцыі яна павінна выконваць? Хто павінен увайсці ў яе склад? Якімі прынцыпамі яна павінна кіравацца? З нашымі думкамі на гэты конт вы можаце азнаёміцца ў картках. А мы, паўторымся, вельмі чакаем вашых. Рэабілітацыя ахвяр палітычных рэпрэсій у Беларусі Нацыянальная камісія: як яна павінна будзе працаваць? Функцыя Згодна нашаму бачанню, Нацыянальная камісія па рэабілітацыі будзе ўпаўнаважаная: разглядаць заявы ахвяр рэпрэсій па пытаннях, якія адносяцца да яе кампетэнцыі; прымаць рашэнні аб неадкладным вызваленні тых, каго есць падставы лічыць ахвярамі рэпрэсій; ініцыяваць разгляд матэрыялаў у дачыненні да рэпрэсаваных для безумоўнага аднаўлення іх, рэпрэсаваных, правоў і законных інтарэсаў; арганізоўваць аказанне матэрыяльнай і іншай падтрымкі рэпрэсаваным; весці базу дадзеных ахвяр рэпрэсій; інфармаваць грамадзян па пытаннях рэабілітацыі. Склад На жаль, палітычныя рэпрэсіі ў Беларусі носяць вельмі разнастайны характар і прычыняюць вельмі розным людзям самы розны шкоду: матэрыяльны, фізічны, маральны. Нацыянальная камісія павінна стаць камандай, здольнай ацаніць наступствы рэпрэсій і неабходную падтрымку ў кожным асобным выпадку, таму, на наш погляд, уключыць сябе як мінімум: экспертаў у галіне права; эканаміст; медык; псіхолаг; прадстаўнікоў незалежных СМІ і прафсаюзаў; праваабаронца; прадстаўнікоў грамадзянскай супольнасці; былых палітвязняў. Прынцыпы Працэс рэабілітацыі не толькі дапаможа аднавіць справядлівасць, без якой немагчыма будаўніцтва па-сапраўднаму свабоднай краіны. Ён апярэдзіць паўтарэнне таго, што рэжым рабіў усе гэтыя гады, у будучыні.Таму мы ўпэўненыя, што Камісія павінна будзе строга прытрымлівацца шэрагу прынцыпаў — прынцыпаў Новай Беларусі, дзе пануюць закон і дэмакратыя. Прынцыпы Законнасць: рашэнні павінны прымацца толькі на падставе і ў адпаведнасці з Канстытуцыяй і законам, які рэгулюе парадак рэабілітацыі, і могуць быць абскарджаныя ў судзе. Галоснасць: пасяджэнні павінны праходзіць адкрыта за выключэннем выпадкаў, калі супраць гэтага пярэчыць ахвяра рэпрэсій або патрабуецца абарона правоў і свабод непаўналетніх. Падсправаздачнасць: Камісія павінна не радзей аднаго разу ў 6 месяцаў публікаваць справаздачу аб праведзенай працы і прынятых рашэннях, а таксама праводзіць грамадскія слуханні па пытаннях сваёй дзейнасці. Калегіяльнасць: рашэнні павінны прымацца членамі Камісіі ў ходзе адкрытага галасавання простай большасцю галасоў.

У 2020 годзе беларускі народ паказаў, што гатовы і да першага, і да другога. Беларускі народ паказаў, што ён гатовы прыняць на сябе адказнасць за будучыню сваёй краіны, адказнасць вызначаць гэтую будучыню праз нацыянальны дыялог і кансэнсус. Праз ключавы інструмент дэмакратыі — выбары. Рэальныя, а не сфабрыкаваныя рэжымам вынікі выбараў 2020 года паказалі, што вынікам нацыянальнага дыялогу стала перамога дэмакратычных памкненняў беларусаў і параза шматгадовай дыктатуры Аляксандра Лукашэнкі. Беларусы дамовіліся і пераважнай большасцю галасоў зрабілі свой выбар на карысць дэмакратыі. І ўпершыню ў гісторыі электаральных кампаній у Беларусі гэта было пераканаўча даказана лічбавымі платформамі для анлайн-маніторынгу выбараў і альтэрнатыўнага падліку галасоў — «Голас» і «Зубр». Само з'яўленне дадзеных платформ, створаных да выбараў 2020 года — прыкмета адказнасці і гатоўнасці народа змагацца за дэмакратыю і сумленна абараняць свае галасы і не дазволіць іх скрасці. Як рэжым Лукашэнкі краў іх больш за два дзясяткі гадоў да гэтага. Выбары 2020 года ў прынцыпе сталі самай адказнай для беларусаў электаральнай кампаніяй. І самай масавай. Гэта было бачна яшчэ падчас збору подпісаў за рэгістрацыю альтэрнатыўных кандыдатаў, калі да кропак збору выстройваліся чэргі ў некалькі сотняў метраў. Гэта было бачна, калі амаль кіламетровая, без перабольшання, чарга беларусаў стала да будынка ЦВК для масавай падачы скаргаў за неправамерную адмову рэжыму Лукашэнкі зарэгістраваць шэраг папулярных кандыдатаў. Гэта было бачна па шматлікіх акцыях салідарнасці беларусаў у адказ на несправядлівасць і рэпрэсіі, якія ў 2020 годзе пачаліся нашмат раней за 9 жніўня. І нарэшце гэта было відавочна ў сам дзень выбараў, калі такія ж вялізарныя чэргі выстройваліся да выбарчых участкаў, абсалютна негатовых да настолькі масавай яўкі выбаршчыкаў. Выбары 2020 года паказалі, што беларускі народ — адзін з самых цывілізаваных, адказных і гатовых да дэмакратыі ў свеце, скажу гэта шчыра. Нягледзячы на ​​тое, што з 33 гадоў існавання незалежнай Рэспублікі Беларусь пры дэмакратыі беларусы змаглі пажыць толькі 4 гады — да 1994, калі прэзідэнтам стаў Аляксандр Лукашэнка. І гэта быў адзіны раз, калі яго сапраўды абралі. Аніводная электаральная кампанія ў Беларусі пасля гэтага не была дэмакратычнай, сумленнай і празрыстай. Амаль кожная — выклікала пратэсты беларусаў, якія разумелі, што іх галасы кожны раз скрадалі і груба фальсіфікавалі. І амаль кожныя выбары ў Беларусі ў выніку прыводзілі да рэпрэсій нязгодных, да сілавых разгонаў акцыяў пратэсту, да з'яўлення палітвязняў. А Лукашэнка працягваў кіраваць далей. За кошт забойстваў палітычных апанентаў, хлусні, гвалту, страху. Але падзеяў страшней, чым пасля выбараў 2020 года ў сучаснай Беларусі не было ніколі. Памятаеце, я казаў вышэй пра вялізарныя чэргі да выбарчых участкаў у кожным горадзе і населеным пункце? Аддаўшы свае галасы, у пераважнай большасці — за Святлану Ціханоўскую, беларусы не сышлі па дамах. Яны засталіся чакаць пратаколаў. Спадзяючыся, што на гэты раз сябры выбарчых камісій проста не змогуць пярэчыць відавочнаму і пакажуць рэальныя вынікі галасавання. Што на гэты раз яны прымуць на сябе адказнасць і проста сумленна зробяць сваю працу. Так зрабілі лічаныя адзінкі. Вывесіўшы пратаколы з рэальнымі вынікамі. Пераважная большасць выбарчых участкаў не вывесілі пратаколы зусім. Замест гэтага — яны выклікалі АМАП, каб разагнаць сваіх суграмадзян, якія проста патрабавалі выканання законаў і сваіх выбарчых правоў. Тады беларусы выйшлі на пратэсты па ўсёй краіне. Мірныя пратэсты, падкрэслена адмовіўшыся ад гвалту. У адказ у іх пачалі страляць. Закідваць гранатамі. Збіваць і калечыць. Масава затрымліваць і катаваць. Забіваць. Рэжым Лукашэнкі адключыў інтэрнэт па ўсёй краіне, каб схаваць тое, што адбываецца. Але ў яго нічога не выйшла. Беларусы ўсё роўна даведаліся, што адбывалася на вуліцах, што адбывалася ў міліцэйскіх участках і ізалятарах. Уся краіна даведалася аб беспрэцэдэнтным гвалце з боку «праваахоўнікаў», аб страшных масавых катаваннях, аб першых забойствах мірных пратэстуючых. Гвалт не спыніў беларусаў і іх імкнення да дэмакратыі, законнасці, захавання правоў чалавека і грамадзяніна. 16 жніўня 2020 года беларусы выйшлі на самую масавую ў сучаснай гісторыі краіны акцыю пратэсту. У гэтым першым Маршы за Свабоду толькі ў Менску прынялі ўдзел каля паўмільёна чалавек. І зноў — беларусы прынцыпова не парушалі законы, не звярталіся да гвалту, не ўчынялі пагромаў. Як і ва ўсе наступныя маршы і акцыі пратэсту. Нават калі рэжым Лукашэнкі ператварыў краіну ў плацдарм для пачатку вайны супраць Украіны. На той момант няспынныя рэпрэсіі ў Беларусі ішлі ўжо паўтара года, палітвязнямі было прызнана больш за 1000 чалавек. А беларусы ўсё роўна выйшлі пратэставаць. Супраць вайны. Супраць гвалту. Хтосьці скажа — менавіта таму Лукашэнка ўтрымаўся ва ўладзе. Беларусам трэба было адказаць на гвалт гвалтам. Праліць за свабоду і дэмакратыю не толькі сваю, але і чужую кроў. Магчыма. Але беларусы выбралі цывілізаваны шлях. Менавіта таму ўвесь свет захапляўся пратэстамі ў Беларусі. І так, няхай мірныя пратэсты не прывялі да скасавання дыктатуры, але менавіта гэта лепш за ўсё даказвае тое, пра што я сказаў у самым пачатку: «Дэмакратыя пачынаецца з адказнасці». І прыняўшы на сябе адказнасць за выбар, зроблены ў 2020 годзе, выбар на карысць дэмакратыі, беларусы выбралі самы складаны шлях барацьбы за яе. І гэта па-ранейшаму варта захаплення. А яшчэ больш гэта варта падтрымкі. Беларусы даказалі гэта ў 2020-ым і працягваюць даказваць сёння — што яны гатовыя браць на сябе адказнасць за будучыню сваёй краіны, гатовыя да дэмакратыі, што яны, як любая цывілізаваная нацыя, выбіраюць закон і права. Але замест гэтага беларусы ўжо тры гады нясуць адказнасць за злачынствы Лукашэнкі, які ніякай адказнасці за іх не панёс да гэтага часу. Беларусаў кожны дзень незаконна затрымліваюць, кідаюць за краты, катуюць, выціскаюць з краіны, аб'яўляюць злачынцамі, экстрэмістамі і тэрарыстамі. Я кажу гэта вам, як чалавек, якога рэжым абвінавачвае па 8 крымінальных артыкулах, некаторыя з якіх прадуглеждваюць смяротнае пакаранне. Якога завочна прыгаварылі да 18 гадоў калоніі строгага рэжыму. Якога КДБ Лукашэнкі ўключыў у спіс асоб, «датычных да тэрарыстычнай дзейнасці». То-бок, атрымліваецца, што перад вамі зараз выступае крымінальны злачынца? Тэрарыст? І гэта ж толькі мая асабістая гісторыя. Адна з многіх, бо такіх гісторый (і нашмат больш жудасных) у Беларусі зараз тысячы... І ў той жа час сапраўдны тэрарыст, злачынца супраць чалавечнасці і ваенны злачынца — Аляксандр Лукашэнка — дагэтуль такім не аб'яўлены. Таму паўтару гэта зноў — дэмакратыя пачынаецца з адказнасці. І менавіта прыцягненне рэжыму Лукашэнкі да адказнасці з'яўляецца самай вялікай падтрымкай, якую цывілізаваны свет можа аказаць беларусам сёння. І самым вялікім крокам да таго, каб дэмакратыя перамагла. Каб перамаглі закон і права. Пра якую адказнасць я кажу? У першую чаргу пра міжнародную крымінальную адказнасць. 1. Па дадзеных справаздачы Цэнтра права і дэмакратыі «Justice Hub», падрыхтаванай пры падтрымцы Народнага антыкрызіснага кіравання і копію якой я трымаю ў руках, з траўня 2020 года больш за 136 тысяч (!) беларусаў і беларусак сталі ахвярамі злачынстваў рэжыму Лукашэнкі супраць чалавечнасці, а менавіта такіх як: незаконнае пазбаўленне волі, катаванні, забойствы, згвалтаванні і іншыя цяжкія формы сэксуальнага гвалту — у тым ліку, у дачыненні да непаўналетніх, гвалтоўныя знікненні, пераследы і дэпартацыі. Дадзеная справаздача змяшчае глыбокі прававы аналіз злачынстваў супраць чалавечнасці, учыненых рэжымам Лукашэнкі, і галоўнае — падрабязны алгарытм дзеянняў па задзейнічанні адпаведных механізмаў міжнароднага крымінальнага правасуддзя: юрысдыкцыі Міжнароднага крымінальнага суда, стварэнні спецыяльнага міжнароднага крымінальнага трыбунала па Беларусі і прымяненні ўніверсальнай юрысдыкцыі. Гэта справаздача ўжо была накіравана ўсім нашым міжнародным партнёрам. Вы таксама можаце азнаёміцца ​​з ёй па QR-кодзе, які я трымаю зараз у руках. 2. Акрамя таго, камандай Народнага антыкрызіснага ўпраўлення была падрыхтавана Камунікацыя ў адпаведнасці з артыкулам 15(2) Рымскага статута аб датычнасці асабіста дыктатара Лукашэнкі і яго саўдзельнікаў да ваеннага злачынства — незаконнага перамяшчэння ўкраінскіх дзяцей з часова акупаваных тэрыторый. Першая частка гэтай камунікацыі была перададзена намі ў Міжнародны крымінальны суд у Гаазе 27 чэрвеня 2023 года. 7 лістапада 2023 года мы перадалі другую частку, якая змяшчае дадатковыя доказы ўчынення гэтага злачынства. Усяго па нашых дадзеных у Беларусь было вывезена больш за 3 тысячы ўкраінскіх дзяцей, з іх больш за 2100, уключаючы дзяцей-сірот — з відавочнымі парушэннямі нормаў міжнароднага гуманітарнага права. Каманда НАУ ўстанавіла дакладную іерархію адносін «начальнік-падпарадкаваны» паміж Лукашэнкам і датычнымі да супрацьпраўных дзеянняў службовымі і іншымі асобамі. На вяршыні гэтай іерархіі знаходзіцца самаабвешчаны прэзідэнт Лукашэнка, які незаконна ўтрымлівае ўладу ў Беларусі, а таксама з'яўляецца старшынёй Вышэйшага Дзяржаўнага Савета так званай Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расіі. У мяне ў руках — копіі дадзеных дакументаў. Звярніце ўвагу на іх аб'ём. І давайце спытаем сябе — няўжо ўсяго гэтага да гэтага часу недастаткова, каб прыцягнуць Лукашэнку да адказнасці? Няўжо недастаткова паўтары тысячы толькі афіцыйна прызнаных палітвязняў, са-агрэсіі ў вайне супраць Украіны, больш за 136-ці тысяч злачынстваў супраць чалавечнасці і ваенных злачынстваў, учыненых гэтым рэжымам, каб адказнасць наступіла? У самым пачатку я казаў пра тое, што беларусы дакладна паказалі сваю гатоўнасць вырашыць крызіс палітычна і цывілізавана. Праз нацыянальны дыялог і кансэнсус. Мы таксама выступаем за гэта — за дыялог і за круглы стол па прыкладзе Польшчы. Але пакуль не наступіла адказнасць, пакуль Лукашэнка не знішчаны палітычна і ўсё яго атачэнне не зразумела, што нацыянальны дыялог — адзінае выйсце, ніякага дыялогу і не будзе. Не будзе ніякага выхаду з крызісу, не будзе ніякіх дэмакратычных выбараў, як бы не заклікаў да іх Еўразвяз у сваіх заявах, не будуць вызваленыя палітычныя зняволеныя, не спыніцца гвалт. Не спыніцца міграцыйны крызіс, арганізаваны Лукашэнкам. Не спыніцца выкарыстанне Беларусі як плацдарму для вайны. Не спыніцца выкраданне ўкраінскіх дзяцей. А мы ж можам гэта спыніць. Еўразвяз можа гэта спыніць. Усё, што для гэтага трэба, усе інструменты — у вас у руках. 1. Міжнародная крымінальная адказнасць для Лукашэнкі. Выдача ў дачыненні да яго ордэра Міжнароднага крымінальнага суда. Для гэтага ёсць усе падставы ўжо зараз. Выдача ордэра знішчыць фігуру Лукашэнкі палітычна і стане сігналам для ўсяго яго атачэння, што ад яго можна і трэба пазбавіцца, як ад таксічнага актыву. Давайце зробім гэта. 2. Прызнанне Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі пад кіраўніцтвам абранага прэзідэнта, Святланы Ціханоўскай — адзіным легітымным урадам Беларусі. Аб такім прызнанні ўжо заявіў Міністр замежных спраў Швецыі Тобіяс Білльстром, вось яго цытата: «We recognize only one legitimate government of Belarus and that is of course the one operated by Svetlana Tichanouskaya who was the president-elect before President Lukashenko stole the election.» «Мы прызнаем толькі адзін легітымны ўрад Беларусі, і гэта, вядома, той, якім кіруе Святлана Ціханоўская, якая была абраным прэзідэнтам да таго, як прэзідэнт Лукашэнка скраў выбары.» Такое прызнанне зноў жа дасць сігнал унутр сістэмы, што рэжым Лукашэнкі не зможа перавярнуць старонку ў міжнародных адносінах да таго часу, пакуль сістэма не пазбавіцца ад дыктатара і не пойдзе на дыялог з Кабінетам і дэмакратычнымі сіламі Беларусі. Давайце зробім гэта. 3. Шокавыя, комплексныя санкцыі — як інструмент адказнасці за ўсе працяглыя злачынствы рэжыму Лукашэнкі і прымусу сістэмы да дыялогу. Я кажу пра неабходнасць поўнай гарманізацыі санкцый у дачыненні да Расіі і рэжыму Лукашэнкі за ваенную агрэсію супраць Украіны, забарону на транзіт тавараў праз Беларусь, блакіруючыя санкцыі на фінансавы сектар, ліквідацыю выключэнняў з дзеючых сектаральных санкцый і максімальнае пашырэнне падсанкцыйных сектараў эканомікі, напрыклад, дрэваапрацоўка, азотныя угнаенні, машынабудаванне. І зняцце з парадку дня пытання аб паслабленні санкцый і, тым больш, адмены санкцый на калійныя ўгнаенні. Зноў жа — сістэма павінна дакладна зразумець, што пакуль Лукашэнка ва ўладзе, ніякіх надзей на выхад з крызісу няма і не будзе. Санкцыі не будуць здымацца, а будуць пашырацца. Давайце зробім гэта. 4. Непрызнанне так званых парламенцкіх выбараў-2024 ужо зараз, не чакаючы іх правядзення. З 2020 года ў Беларусі адсутнічае легітымная ўлада, якая можа праводзіць электаральныя кампаніі. Дату правядзення парламенцкіх выбараў у Беларусі прызначае прэзідэнт, але абраным прэзідэнтам з'яўляецца Святлана Ціханоўская, а не Лукашэнка. Ён ня можа прызначаць ніякіх выбараў. Сам факт правядзення так званых парламенцкіх выбараў у 2024 годзе будзе аўтаматычна азначаць, што новы парламент будзе нелегітымным. А значыць, дадзены «парламент» не будзе мець права прызначаць дату прэзідэнцкіх выбараў у 2025 годзе — адпаведна і яны ўжо загадзя будуць нелегітымныя. І зноў жа — сістэма павінна зразумець, што выхаду з дадзенай сітуацыі, пакуль у яе цэнтры знаходзіцца фігура Лукашэнкі, няма і не будзе. І што скончыць крызіс можна толькі праз нацыянальны дыялог з Кабінетам і дэмакратычнымі сіламі — і без Лукашэнкі. Дык давайце ж зробім усё гэта. Давайце распачнем гэтыя крокі — і вы ўбачыце, што яны спрацуюць. Дэмакратыя пачынаецца з адказнасці. Беларусы — адказная нацыя і мы заўсёды зможам дамовіцца адзін з адным. А дамаўляцца з Лукашэнкам нам няма пра што. Лукашэнка павінен панесці заслужаную адказнасць за ўсе свае злачынствы. Давайце зробім гэта. Час дзейнічаць. Жыве Беларусь!

Павел Латушка выступіў на адкрыцці ўстаноўчай сэсіі другога набору навучальнага курса кампаніі «Кадравы Рэзерв» — праекта, накіраванага на падрыхтоўку прафесіяналаў у сферы дзяржаўнага кіравання для працы ў будучай Новай Беларусі. У рамках праграмы ажыццяўляецца падбор і прафесійная падрыхтоўка грамадзян Беларусі, якія ў далейшым прымуць удзел у рэалізацыі рэформаў на ключавых пасадах у сферы дзяржаўнага і мясцовага кіравання на працягу пераходнага перыяду. Зварот Паўла Латушкі да слухачоў праграмы: Паважаныя слухачы праграмы Кадравы рэзерв! Як прадстаўнік Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі па транзіце ўлады, рады вас вітаць на прэзентацыі гэтай праграмы. Мой намеснік Юрый Губарэвіч кіруе гэтым праектам, які можна без перабольшання назваць ключавым у пытаннях, звязаных з транзітам улады і транзітным перыядам у Беларусі. Мой досвед дзяржаўнага кіравання кажа пра тое, што эфектыўнасць любой арганізацыі, любога органа залежыць ад людзей, ад каманды, якая сфарміравана і гатовая выконваць самыя амбіцыйныя задачы. А што можа быць больш амбіцыйным, чым прывесці нашу Беларусь да дэмакратыі? І праграма кадравы рэзерв гэта важны крок да таго, каб зрабіць гэта стала магчымым. Бо пабудаваць устойлівыя дэмакратычныя інстытуты - гэта працэс, які зойме не адзін год. Перакананы, што менавіта вы, слухачы курсаў кадравага рэзерву, будзеце той рухаючай сілай сістэмных пераменаў і рэформаў у незалежнай, дэмакратычнай і Еўрапейскай Беларусі. Тыя веды, якія будуць вамі атрыманы на гэтай праграме будуць неабходныя нашай краіне і нашаму народу ў няпросты гістарычны момант пераходу да дэмакратыі. І вы зоймеце ключавыя месцы ў сістэме дзяржаўнага кіравання ў будучыні. Таму хацеў бы падзякаваць Вам за тое, што сталі слухачамі праграмы кадравы рэзерв, пажадаць цікавых і карысных лекцый, прадуктыўных семінараў і практычных заняткаў.

Павел Латушка прыняў удзел у панэлі інаўгурацыі Беларускай канферэнцыі ў Таліне На адкрыцці мерапрыемства намеснік кіраўніка Аб'яднанага Пераходнага Кабінета, кіраўнік НАУ адзначыў: «Дэмакратыя пачынаецца з адказнасці. 2020 год даў магчымасць беларусам узяць адказнасць за свой цывілізаваны выбар. 2020 год — дасягненне беларускага народа. Супраць беларусаў была ўжыта сіла, але беларусы не адказалі на гэта гвалтам. Мы, беларусы, узялі адказнасць за цывізілаваны выбар. Мы адказныя і сёння, не перакладваем гэтую адказнасць на іншых. Але ці дэмакратычны свет узяў адказнасць за Беларусь? На жаль, не. Пакуль злачынец Аляксандр Лукашэнка, ваенны злачынец, чалавек, адказны за злачынствы супраць чалавечнасці, не будзе стаяць пад пагрозай адказнасці, дэмакратыя ў Беларусі не пераможа. Таму стратэгія на сённяшні дзень — зрабіць усё, каб на падставе сабраных матэрыялаў прыцягнуць Лукашэнку да адказнасці. Злачынствы супраць украінскіх дзяцей, ваенныя злачынствы, 136 тысяч ахвяраў злачынстваў супраць чалавечнасці ў перыяд з мая 2020 па май 2023 года — матэрыялы перадаюцца ў Міжнародны крымінальны суд. Справы ў нацыянальных юрысдыкцыях па фактах гвалту ў адносінаў да беларусаў. Што перашкаджае прыцягненню да адказнасці? На мой пункт гледжання як юрыста — нічога. Патрэбна палітычная воля. Зрабіце адзін крок. І гэта тэст. Тэст на дэмакратыю. Тэст, які праходзіць не толькі беларускі народ, але і Еўрапейскі саюз. Калі на прыкладзе Беларусі Еўрапейскі саюз, еўрапейская дэмакратыя яго не пройдзе, ці будзе вера ў беларусаў у дэмакратыю? Ці будуць гэтыя перспектывы зменаў у 2025-ым? Дэмакратыя не пераможа, пакуль не наступіць адказнасць».

Павел Паўлавіч Латушка: Намеснік кіраўніка Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, Пасол Лукашэнка, спыні кашмарыць народ — асноўны пасыл любых санкцый у дачыненні да рэжыму. У адказ на злачынныя дзеянні, якія здзяйсняліся і здзяйсняюцца пад патранажам Лукашэнкі як на нацыянальным узроўні, так і ў міжнароднай прасторы, дзяржавы свету працягваюць абмяжоўваць рэжым у магчымасцях. Таму сёння і для большасці беларусаў прозвішча Лукашэнкі з'яўляецца сінонімам паняцця ўпушчаныя магчымасці і прычынай любых абмежаванняў. Так, санкцыі не вырашаюць усіх праблем, але тым не менш з'яўляюцца цывілізаваным інструментам адказу на дзеянні рэжыму. І асабліва важнае пытанне іх эфектыўнасці. Тэма санкцыйнага ціску на рэжым Лукашэнкі з'яўляецца прынцыпова важнай для дэмакратычных сіл Беларусі. Гэта адказ нашых замежных партнёраў на варварскія паводзіны рэжыму не толькі ў дачыненні да беларускага народа, але і ў дачыненні да краін-суседзяў. Санкцыі балюча б'юць па Лукашэнку і яго рэжыму, ён прыкладае максімум намаганняў для іх зняцця і змякчэння , для стварэння карупцыйных схем абыходу і ўключэнню ў гэтыя схемы трэціх краін. Аднак нават такія маніпуляцыі не асабліва працуюць, таму што ўсё большая колькасць краін схільная да разумення таго, што неабходна ўдасканаленне эфектыўнасці прымянення санкцый. 2 сакавіка 2022 года ЕС забараніў імпарт беларускай драўніны праз дачыненне краіны да расійскай агрэсіі супраць Украіны. У той жа час сумежныя галіны, такія як цэлюлозна-папяровая і мэблевая дагэтуль не пад санкцыямі ЕС і працягваюць фінансаваць рэжым Лукашэнкі. У выніку яны па-ранейшаму працягваюць паступаць на еўрапейскі рынак. Напрыклад, у першай палове 2023 года ЕС імпартаваў з Беларусі мэблі на 97,2 млн еўра (уключаючы драўляную мэблю на 61,4 млн еўра). Больш за тое, пасля ўвядзення забароны на пастаўкі на заходнія рынкі расійскай цэлюлозы і паперы значна вырас імпарт цэлюлозы і паперы ў ЕС з Беларусі. Частка гэтых тавараў на самой справе можа мець расійскае паходжанне. Цэлюлоза і папера цяпер складаюць каля 4,5% ад агульнага беларускага экспарту ў ЕС. Такая сітуацыя перш за ўсё выкліканая розніцай у санкцыйных рэжымах паміж Расіяй і рэжымам Лукашэнкі. А даходы ад продажу апрацаванай драўніны і вырабаў з яе не толькі фінансуе рэжым, але і значная частка гэтых даходаў паступае непасрэдна ў асабісты фонд Лукашэнкі. Рэпрэсіі ў Беларусі не толькі не спыняюцца, яны ўзмацняюцца і прымаюць формы антычалавечнасці. Вайна, якую развязала Расія супраць Украіны пры садзейнічанні і актыўнай дапамозе рэжыму Лукашэнкі, працягваецца і маштабуецца на іншыя рэгіёны. У такой сітуацыі неабходная своечасовая рэакцыя сусветных дэмакратычных краін на дзеянні двух рэжымаў, як з мэтай пакарання, так і з мэтай апярэджання іх далейшых агрэсіўных дзеянняў і небяспекі. Такім чынам, патрабуецца хутчэйшая і поўная гарманізацыя санкцый паміж рэжымам Лукашэнкі і Расіяй, а таксама забарона транзіту праз тэрыторыю Беларусі падсанкцыйных тавараў. Лісты з дадзенымі прапановамі ў прыватнасці намі ўжо накіраваны ўсім краінам-сябрам ЕС. Неабходнасць гарманізацыі ўведзеных санкцый на Расію і рэжым Лукашэнкі абумоўленая яшчэ і тым, што ва ўмовах існавання агульнай эканамічнай прасторы, фактычна — адзінай эканомікі Расіі і Беларусі ў рамках Саюзнай дзяржавы – адсутнасць гарманізацыі санкцый у дачыненні да абедзвюх краін ператварае Беларусь у «шэрую зону» і афшор для абыходу санкцый. У маі 2023 года Вярхоўная Рада Украіны, падтрымаўшы такія прапановы дэмакратычных сіл Беларусі, прыняла пастанову «Аб звароце Вярхоўнай Рады Украіны да Еўрапейскай камісіі, Еўрапарламенту, Савету Еўрапейскага Саюза, Сусветнай гандлёвай арганізацыі, урадам і парламентам замежных дзяржаў адносна ўвядзення санкцый на імпарт драўніны і вырабаў з яе, рыбы і морапрадуктаў з Расійскай Федэрацыі і Рэспублікі Беларусь, забароны на экспарт абсталявання і яго камплектуючых, а таксама аб недапушчальнасці функцыянавання міжнародных сістэм экалагічнай сертыфікацыі на тэрыторыі Расійскай Федэрацыі». Украіна далучылася да прапаноў па гарманізацыі санкцыі ў дачыненні да расійскай і беларускай драўніны, а таксама вырабаў з яе. На думку ўкраінскага боку, неабходна спыніць імпарт груп гэтых тавараў у ЕС. На нашу думку імпарт на Захад павінен быць спынены і па іншых групах тавараў, па якіх існуе розніца ва ўжыванні санкцыйных мер паміж Расіяй і рэжымам Лукашэнкі, у тым ліку на прадукцыю хімічнай прамысловасці, шкло і вырабы з яго, вугаль торф і іншыя тавары. Такая ж гарманізацыя павінна працаваць і ў дачыненні да экспарту з дэмакратычных дзяржаў свету ў Беларусь і Расію. Санкцыі з'яўляюцца эфектыўным і цывілізаваным адказам на непрымальныя дзеянні рэжыму Лукашэнкі. А каб гэты цывілізаваны адказ дасягнуў пастаўленай мэты, вельмі важная і неабходная адзіная і бескампрамісная пазіцыя ўсіх краін, якія задэкларавалі перад сваімі грамадзянамі прыхільнасць правам чалавека, міжнароднаму праву і барацьбе за захаванне міру.

Санкцыі працуюць. Як вынік — скарачэнне «абшчаку» арганізаванай злачыннай групы Лукашэнкі. Таму Лукашэнка і пачаў «раскулачваць» уласных кішэнных бізнэсоўцаў. Напрыклад, у няміласць трапіў Мікалай Верабей. Калі сам бізнэсовец яшчэ на волі, то за асяроддзе ўжо грунтоўна ўзяліся. Ва ўмовах санкцый на фоне зніжэння прыбыткаў кішэнныя бізнэсоўцы Лукашэнкі ўжо не могуць выконваць свае абавязацельствы па адлічэннях на тыя ці іншыя патрэбы дыктатара. Лёс такіх людзей як Верабей, Чыж і іншых ім падобных вельмі паказальны. Ні яны першыя, ні яны апошнія. Але што характэрна, рабаваць Лукашэнка будзе не толькі сваіх алігархаў. Як мы ведаем, бюджэт Рэспублікі Беларусь на 2024 год сфарміраваны з вялікім дэфіцытам (4,7 млрд рублёў), дэфіцытнымі на наступны год таксама з'яўляюцца і мясцовыя бюджэты, прычым нават бюджэт Мінска, які традыцыйна быў самым багатым горадам краіны. Не цяжка зразумець, што худнеюць і асабістыя запасы дыктатара. Таму, як мы і папярэджвалі, Лукашэнка сабраўся чарговы раз абрабаваць беларусаў. У падатковым кодэксе Рэспублікі Беларусь рыхтуюцца чарговыя змены. Так, з новага года нелегітымныя ўлады павышаюць падатак на першую кватэру. Прычым не на дзясятую, дваццатую, а менавіта на першую. Уявіце, вы і так з цяжкасцю назбіралі на сваю першую кватэру, нарэшце пабудавалі яе або прыватызавалі тую, якая дасталася ў спадчыну, магчыма, на вас яшчэ вісіць іпатэчны крэдыт. І тут дзяржава бярэ і нахабным чынам прымушае вас яшчэ плаціць падатак. За што, за якія сродкі, спытаеце вы? А гэта Лукашэнку ўжо не хвалюе. Будзь ласкавы раскрывай кішэню шырэй, узурпатару вельмі патрэбныя твае, працай і потам заробленыя, грошы. Далей — больш. Толькі вы заплацілі за кватэру, будзьце ласкавыя заплаціце і за машыну. Падатак на яе таксама павялічваецца згодна з новай рэдакцыяй падатковага кодэкса. За новыя аўтамабілі, якія не старэйшыя за тры гады, стаўка наогул можа вырасці ў дзесяць разоў. А калі вы яшчэ і індывідуальны прадпрымальнік, рыхтуйцеся ўдвая раскашэліцца. З наступнага года плануецца павысіць стаўкі адзінага падатку для айчынных ІП. Падаткі таксама падымуць і для самазанятых: рэпетытараў, будаўнікоў, цырульнікаў, касметолагаў, распрацоўшчыкаў сайтаў і работнікаў івэнт-сферы. Разам з гэтым у праекце бюджэту на 2024 год ужо запланавана павелічэнне выдаткаў на сілавікоў і суды амаль да 4,7 мільярдаў рублёў. Плюс амаль 3,6 мільярда рублёў на абаронку. Для параўнання выдаткі на ахову здароўя — усяго 2,5 мільярда рублёў, нават крыху менш. На адукацыю выдзеляць менш за 1,9 мільярда. На культуру — 217 мільёнаў рублёў. Гэта значыць на ўтрыманне сілавікоў і арміі рэжым выдаткуе ў 2 разы больш, чым на медыцыну, адукацыю і культуру разам узятыя. І плаціць за гэта давядзецца беларускім падаткаплацельшчыкам. Але рост падаткаў — гэта яшчэ не ўсё Лукашэнка стварае дабрачынны ў двукоссях фонд першага. Так званага фонда прэзідэнта, куды ўжо і так дзесяцігоддзямі адшпільвалі сваю долю сярэдні і больш-менш буйны бізнэс, для Лукашэнкі апынулася мала. Цяпер планы ўзурпатара распаўсюджваюцца на ўсіх беларусаў і беларусак. Дыктатар за некалькі гадоў літаральна знішчыў у Беларусі грамадзянскую супольнасць. Закрыта больш за 1440 грамадскіх арганізацый. Многія з іх займаліся дабрачыннасцю, дапамагалі бяздомным жывёлам, людзям ва ўразлівым сацыяльным становішчы, людзям з інваліднасцю, сіротам, анкахворым і гэтак далей. Але Лукашэнка нікога не пашкадаваў. Хіба яго хвалюе, што будзе з імі далей? Аднак дыктатару мабыць далажылі, што сваімі дзеяннямі па знішчэнні розных некамерцыйных арганізацый і фондаў ён нанёс велізарную шкоду, бо дзяржава ўзурпатара папросту няздольная ажыццяўляць тую дзейнасць і дапамогу, якую ажыццяўлялі разгромленыя рэжымам арганізацыі. Вядома, Лукашэнку не прывыкаць прабіваць адно дно за адным. Але пры гэтым яму ўсё ж важна рабіць выгляд «клапатлівага правадыра» і спрабаваць неяк захоўваць свой вусаты твар для публічнай карцінкі. Вось ён і арганізуе ў сваім крывадушным стылі так званы «фонд першага». Але хто ж будзе яго напаўняць? Можа Лукашэнка і сямейка вернуць на радзіму пару мільярдаў са сваіх замежных рахункаў, напрыклад, тых жа ў Эміратах? Наўрад ці. Напаўняць гэтую кармушку Лукашэнка, натуральна, прымусіць беларусаў. Ужо цяпер з рэспубліканскага бюджэту плануецца перадаць у фонд Лукашэнкі амаль мільярд рублёў. На павышэнне заробкаў дзяржслужачых і сілавікоў. І бюджэтнікаў. Але апошнім радавацца няма чаму. Бо механізмы для прымусу бюджэтнікаў да «дабрачыннасці» даўно вядомыя і зараз можна чакаць, што да ўсякіх пабораў, накшталт добраахвотна-прымусовых падпісак на розную макулатуру пад назвай «дзяржаўныя СМІ», розных узносаў ва ўсякія там таварыствы, куплю латарэйных білетаў, будуць дададзеныя і абавязковыя ўзносы ў так званы «фонд першага». Але ведаючы Лукашэнку, мы можам таксама выказаць здагадку, што ён мае намер прыватызаваць на сваю карысць усю дабрачыннасць у краіне. Бо трэба ж акупіць чарговы палац, ёршыкі для ўнітаза амаль за 1000 рублёў кожны, і душ уражанняў для сябе каханага. Чэкісты прымушаюць данаціўшых на дапамогу пацярпелым ад дыктатуры беларусам і беларускам, ахвяраваць у дзесяціразовым памеры на тыя ці іншыя як бы «дабрачынныя» мэты. Дык вось цяпер яны будуць прымушаць ахвяраваць і ў гэты так званы фонд Лукашэнкі, які будзе знаходзіцца ў поўным распараджэнні дыктатара. А галоўнымі адрасатамі для «дабрачыннай дапамогі» з боку фонду Лукашэнкі будуць, мабыць, тыя, хто мае патрэбу з ГУБАЗ, АМАП і ПВК «Вагнер». Лукашэнка ператварыў усю краіну ў фонд свайго рэжыму І ён не супакоіцца, пакуль не залезе ў кожную кішэню і не дабярэцца да кожнай капейкі беларусаў. Нават калі яна прызначалася на ахвяраванні тым, каму гэта дапамога рэальна патрэбная. На іх дыктатару, натуральна, напляваць.

Павел Паўлавіч Латушка: Намеснік кіраўніцы Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, Пасол Днямі так званы міністр эканомікі Лукашэнкі Аляксандр Чарвякоў заявіў, што распрацавана 7 стратэгічных праектаў, якія закліканы змяніць структуру эканомікі Беларусі. Сярод прапанаваных праектаў будаўніцтва новага цэлюлознага камбіната, стварэнне перапрацоўкі базальтаў, распрацоўка сумесна з Расіяй самалёта. Аднак, напэўна, самы маштабны сярод анансаваных праектаў — гэта будаўніцтва ў Беларусі другой атамнай электрастанцыі. Можа быць, Лукашэнка ўжо разлічыўся за першую? Можа быць, станцыя ў Астраўцы ўжо паказала сваю эканамічную эфектыўнасць і мэтазгоднасць для краіны? Ды не. Усё адбываецца з дакладнасцю да наадварот. Даўгі, якія павесіў на нас Лукашэнка за свае мары аб «ядзернай дзяржаве» складаюць 10 мільярдаў даляраў. Гэта значыць больш, чым па 1000 даляраў доўгу на кожнага жыхара Беларусі, без уліку працэнтаў. Уключаючы немаўлят. Нарадзіўся ў Беларусі — і з самага нараджэння ўжо павінен. Такі вось дзіцячы капітал наадварот у «ядзернай дзяржаве» Лукашэнкі. Прычым разлічвацца па даўгах за БелАЭС перад Расіяй Лукашэнка яшчэ нават не пачынаў. А замест гэтага ён можа ўзваліць на краіну яшчэ некалькі мільярдаў новага доўгу — за новую АЭС. А грошай няма ад слова зусім. Настолькі, што днямі Лукашэнка стаў казаць аб зрыве Расатамам тэрмінаў запуску БелАЭС у эксплуатацыю і, адпаведна, неабходнасці кампенсацыі. Тым часам, красавік 2024 года, на які Расія перанесла старт выплат па даўгах за БелАЭС, усё бліжэй. Без уліку працэнтаў, ужо трэба дзесьці шукаць больш за 650 мільёнаў даляраў выплаты за першы год, улічваючы, што крэдыт быў выдадзены на 15 гадоў. А дзе іх шукаць, калі іх няма? І не прадбачыцца. І пры гэтым Лукашэнка гатовы ўвязацца ў чарговую «вялікую будоўлю», відавочна, ад зусім невялікага свайго розуму. Вар'яцтва такога пражэктарства дыктатара і ягонага атачэння дзівіць. З якога боку на гэта не паглядзі. Па-першае, бяспека. Першая станцыя пабудавана са шматлікімі парушэннямі і інцыдэнтамі, яны нават прымудрыліся пабіць корпус ядзернага рэактара першага энергаблока пры мантажы ў 2016 годзе. У 2020 годзе — пашкодзілі танкер сістэмы аварыйнага астуджэння. У 2022 годзе былі выяўленыя расколіны ў верхніх швах корпуса рэактара першага блока. І гэта толькі тое, што вядома. БелАЭС уяўляе сабой рэальную пагрозу для Беларусі, для нашых грамадзян, а таксама — для нашых суседзяў. Гэта значыць Лукашэнка ўжо заклаў «атамную бомбу» запаволенага дзеяння на захадзе Беларусі, цяпер збіраецца закласці такую ж яшчэ і ва ўсходняй частцы краіны — новую АЭС плануюць узводзіць у Магілёўскай вобласці. Другі аспект — эканамічная мэтазгоднасць. З эканамічнага пункту гледжання нават першая АЭС мела сэнс толькі пры продажы значнай часткі электраэнергіі ў краіны Балтыі, у ЕС. Але Лукашэнка сам паставіў крыж на гэтых планах. У сваю чаргу, сама Беларусь не мае патрэбы ў такой колькасці энергіі, колькі вырабляе і можа вырабляць Астравецкая АЭС. Пры двух энергаблоках, якія працуюць, унутраны рынак проста не ў стане спажыць увесь аб'ём электраэнергіі. А экспартаваць яе няма куды. Гэта значыць аб акупляльнасці «вялікай будоўлі» Лукашэнкі казаць наогул не даводзіцца. Па падліках спецыялістаў вытворчасць незапатрабаванай энергіі на новай АЭС можа скласці каля 90%. І няма ніякіх падставаў, што можа нешта змяніцца ў бок росту патрэбнасці ў энергіі, тым больш у такім аб'ёме. Уся сусветная эканоміка ў мэтах росту эфектыўнасці натуральна накіравана на скарачэнне энергазатратнасці. Ключавую ролю ў ёй усё больш пачынаюць гуляць энергаэканамічныя высокія тэхналогіі і сфера паслуг, а не энергазатратныя прамысловасць і сельская гаспадарка ўзроўню стогадовай даўніны, якія займаюць значную долю — гэта значыць больш за палову — толькі ў эканоміках краін трэцяга свету. Зрэшты такой жа краінай трэцяга свету мабыць бачыць Беларусь і Лукашэнка. Па-трэцяе, атамная станцыя, як абяцалі нам Лукашэнка і яго чыноўнікі, так і не прынесла ніякага патаннення энергіі ні для грамадзян, ні для прадпрыемстваў. Наадварот, тарыфы на электраэнергію працягваюць расці. Толькі ў 2023 годзе яны павышаліся ад 6 да 13% ужо два разы запар: у пачатку і ў сярэдзіне гэтага года. Будаўніцтва новай АЭС можа прывесці да павышэння кошту электраэнергіі яшчэ прыблізна на 40%. Пры гэтым яшчэ ў 2020 годзе, эксперты ацэньвалі кошт электраэнергіі, вырабленай на Астравецкай АЭС, у 2,5 разы даражэй, чым тая, што выраблялася з газу. Акрамя таго, паўстае пытанне пра лёс ужо мадэрнізаваных раней ГРЭС, напрыклад, Лукомльскай гідраэлектрастанцыі, якая раней вырабляла да 30-35% усёй неабходнай краіне электраэнергіі. Раней на мадэрнізацыю Лукомльскай ГРЭС былі затрачаны значныя сродкі. Пасля ўвядзення ў эксплуатацыю Астравецкай АЭС, паўстала пытанне аб неабходнасці далейшай эксплуатацыі гэтай гідраэлектрастанцыі, так разам дзве электрастанцыі (лукомльская і астравецкая) вырабляюць энергіі значна больш, чым спажывае краіна. Зараз ГРЭС страхуе энергасістэму рэспублікі пры часовых адключэннях АЭС, але існаванне абедзвюх станцый пры іх адначасовай працы не мае эканамічнага сэнсу. Дык дзе тут хоць нейкая эканамічная мэтазгоднасць? Нідзе. Гэта наогул не пра Лукашэнку, бо яго разуменне эканомікі так і засталося на ўзроўні нядбайнага дырэктара адстаючага саўгаса. Калі сусветныя цэны на газ былі вар'яцка высокімі, Беларусь купляла гэты самы газ у Расіі, цяпер жа, калі цэны на вуглевадароды істотна ўпалі, мы пераходзім з патаннелых энерганосьбітаў на атамную энергію. Ва ўгоду суседзям з усходу Лукашэнка паспяхова перасадзіў нас з расійскай нафтагазавай іголкі на тую ж расійскую, але ўжо атамную іголку. Ніякага руху ў бок энергетычнай незалежнасці — толькі яе пагаршэнне. А разам з тым — падкладанне расійскай атамнай бомбы пад нашу эканоміку. Ды што ўжо там — пад краіну ў прынцыпе. Ёсць толькі некалькі зразумелых тлумачэнняў будаўніцтва другой АЭС. Першая традыцыйная і відавочная — гэта карупцыя. Лукашэнка і ягонае асяроддзе, відаць, знаходзяцца ў долі з расійскімі дзяржкарпарацыямі і чыноўнікамі, раз так заўзята гатовыя прапіхваць загадзя правальныя і эканамічна немэтазгодныя праекты. Другая прычына — атамная станцыя патрэбная Расіі як інструмент ціску, нарошчвання вайсковай пагрозы ў дачыненні да Еўропы, як прылада шантажу заходніх суседзяў, а таксама замацавання свайго кантролю над Беларуссю. І Лукашэнка ў гэтым выпадку — толькі паслухмяны выканаўца волі сваіх крамлёўскіх гаспадароў. Ну і трэцяя прычына — гэта хвароба любой адзяржаўленай эканомікі з яе цягай да мегапраектаў і экстэнсіўнага росту — гэта значыць росту колькаснаму, на шкоду інтэнсіўнаму росту — гэта значыць якаснаму. У такой эканоміцы, якую выбудаваў Лукашэнка, прадпрыемствы працуюць не дзеля прыбытку і паляпшэння якасці жыцця людзей, а дзеля выканання планавых паказчыкаў чыноўнікаў. Замест ўдасканальвання існуючай вытворчасці ў адпаведнасці з патрэбамі попыту і выклікаў часу, у такіх сістэмах дзеля колькаснага росту аддаюць перавагу пашырэнню дзеючых вытворчасцей, нягледзячы на рэальную эканамічную патрэбнасць. Будаўніцтва другой АЭС знаходзіцца ў той жа логіцы. Да ўжо наяўнай неэфектыўнай і па сутнасці абсалютна непатрэбнай Беларусі станцыі Лукашэнка хоча дадаць яшчэ адну. АЭС, якая будуецца, дазваляла дадаць у статыстыцы некалькі адсоткаў росту да ВУП. І цяпер, каб захаваць гэты рост дзеля росту, нелегітымныя ўлады запланавалі пабудаваць другую атамную станцыю. Так калісьці было ў СССР, дзе ва ўмовах вечнай мерзлаты, у нелюдзімай тайзе, стэпе або пустыні, з дапамогай дармовай працы камсамольцаў, салдат і зняволеных рылі каналы, будавалі дарогі, па якіх ніхто потым не ездзіў і не плаваў. Вынік такой бяздарнай эканамічнай палітыкі вядомы — савецкая эканоміка павалілася, а за ёй і сам Савецкі саюз. Падобная сітуацыя назіралася і ў Кітаі часоў так званай «культурнай рэвалюцыі». Напрыклад, Мао Цзэдун, каб перагнаць Амерыку па выплаўленні чыгуну, прымусіў народ літаральна ў кожным двары і ў звычайных хатніх печах плавіць жалеза, нягледзячы на тое, што сама эканоміка Кітая не мела патрэбу ў такой яго колькасці, зрэшты як і не было попыту на нізкаякасны кітайскі чыгун за межамі Паднябеснай. Пазней кітайскія камуністы зразумелі неэфектыўнасць і пагубнасць такой эканамічнай сістэмы. Лукашэнка ж падобна застаўся ў яшчэ камуністычнай эканамічнай парадыгме. Выйсце з якой толькі адно: адмова ад загніваючага — не, не Захаду — а рэжыму Лукашэнкі, і ўжо зроблены ў 2020 годзе выбар грамадзян Беларусі на карысць свабоды, у тым ліку — свабоды эканамічнай.

Павел Паўлавіч Латушка: Намеснік кіраўніка Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, Пасол Канадская кампанія Nutrien, сусветны лідар па вытворчасці калійных угнаенняў, апублікавала сваю апошнюю квартальную справаздачу, якая прыцягнула ўвагу эканамістаў НАУ. Справаздача паказала, што прыбытак Nutrien за трэці квартал 2023 года апынуўся ніжэй чаканняў міжнародных аналітыкаў, што прывяло да прыкметнага зніжэння цаны на акцыі кампаніі. Але што стала прычынай такіх фінансавых наступстваў? Прычым, нягледзячы на павелічэнне аб'ёмаў продажаў канадскай кампаніяй на 23%, якое нават перавысіла прагнозы аналітыкаў (прададзена 3,9 млн. тон супраць сярэдняга прагнозу пяці аналітыкаў, якія чакалі продажу ў памеры 3,5 млн. тон). Паводле дадзеных кампаніі, галоўным фактарам памяншэння прыбытку канадскай кампаніі з'яўляецца падзенне коштаў на калійныя ўгнаенні. У адпаведнасці са справаздачай, цягам трэцяга квартала гэтага года сярэдняя цана на калійныя ўгнаенні склала $250 за тону, у той час як годам раней гэтая лічба дасягала $633 за тону, што кажа аб падзенні цэн у 2,5 разы і нават павелічэнне аб'ёмаў не змагло кампенсаваць зніжэнне даходаў: чысты продаж калійных угнаенняў склаў $972 мільёна, што ніжэй прагназаваных $1,03 мільярда. Гэтая лічба адлюстроўвае дзіўнае памяншэнне даходу кампаніі Nutrien на 51,5% у параўнанні з мінулым годам. Дадзеная сітуацыя заслугоўвае нашай з вамі ўвагі па двух ключавых прычынах: Па-першае, яна паказвае на тое, што Беларуськалій, буйны гулец на сусветным рынку калійных угнаенняў, але не такі вялікі як Nutrien, адчувае сур'ёзныя фінансавыя страты. Санкцыі і лагістычныя праблемы прымушаюць Беларуськалій браць на сябе дадатковыя лагістычныя выдаткі і зніжаць кошты для падтрымання канкурэнтаздольнасці. У выніку, хутчэй за ўсё, чыстыя даходы Беларуськалія скараціліся да ўсяго толькі 20-25% ад ранейшага ўзроўню, што ставіць пад сумнеў сцвярджэнні Лукашэнкі і Галаватага аб стойкасці як Беларуськалія, так і ўсёй эканомікі, якая знаходзіцца ўжо амаль 30 гадоў пад некампетэнтным ручным кіраваннем. Па-другое, гэты паварот падзей цалкам знішчае аргументацыю лабістаў Лукашэнкі, якія сцвярджаюць, што змякчэнне санкцый супраць Беларуськалія неабходна для ліквідацыі сусветнага дэфіцыту калійных угнаенняў. Яны заяўляюць, што такі дэфіцыт вядзе да павышэння коштаў на ўгнаенні, што, у сваю чаргу, уплывае на харчовую бяспеку, павялічвае кошты і пагаршае голад у краінах Афрыкі. Аднак бягучая рынкавая дынаміка, пры якой цэны на калійныя ўгнаенні кардынальна ніжэйшыя, чым у папярэднія гады, нават без удзелу Беларусі, падрывае гэтую лабісцкую пазіцыю. Можна зрабіць выснову, што: Санкцыі працуюць, яны павінны захоўвацца, а рэжым Лукашэнкі і далей будзе несці страты ад прынятых дэмакратычнымі дзяржавамі абмежаванняў. Гэта ўзмацняе ціск на дыктатара і ягоную сістэму. Шмат у чым гэта тлумачыць абуральную заяву першага намесніка дзяржсакратара Савета Бяспекі генерала Муравейкі аб тым, што трэба «сілай зброі прасекчы калідор» да балтыйскіх партоў. У лабістаў зняцця санкцый на калій на сёння няма аргументаў, што кошты на калій высокія, што не дазваляе забяспечыць патрэбнасць краін Афрыкі. Агульнае падзенне магчымасцей продажу беларускіх калійных угнаенняў на сусветным рынку праз уведзеныя з ЕЗ і ЗША санкцыйныя абмежаванні дапаўняецца рэкордна нізкім коштам на калій на сусветным рынку. Лагістыка паставак беларускага калію праз расійскія парты і па расійскай чыгунцы не толькі абмежаваная з-за прыярытэтнасці выкарыстання Расіяй інфраструктуры ў сваіх інтарэсах, але і з-за высокага кошту паставак вялікім колам, у абыход ад самых кароткіх і танных маршрутаў, значна з'ядае маржу прыбытку Беларуськалія. Таму Лукашэнку лепш пакінуць спробы дамагчыся змякчэння санкцый, а пачаць выконваць патрабаванні беларускага грамадства, агучаныя яшчэ ў 2020 годзе.

Уключаючы прадстаўнікоў Аб’яднанага Пераходнага Кабінету Беларусі, Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, ініцыятывы «Беларусы Варшавы» і іншых беларускіх арганізацыі і ініцыятыў Прымаючы да ўвагі дадзеныя праваабарончага цэнтра «Вясна», у адпаведнасці з якімі на сённяшні дзень палітычнымі зняволенымі ў Беларусі афіцыйна прызнаны 1472 чалавека; справаздачу «Злачынствы супраць чалавечнасці ў Беларусі», падрыхтаваную Цэнтрам права і дэмакратыі Justice Hub пры падтрымцы Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, якая фіксуе, што на тэрыторыі Беларусі з мая 2020 года па май 2023 года ахвярамі злачынстваў супраць чалавечнасці сталі не менш як 136 тысяч чалавек; рэзалюцыю Парламенскай Асамблеі Рады Еўропы ад 27 красавіка 2023 г. «Дэпартацыі і гвалтоўныя перамяшчэння ўкраінскіх дзяцей і іншых грамадзянскіх асоб у Расійскую Федэрацыю або на часова акупаваную тэрыторыю Украіны», якая прызнала дачыненне рэжыму Лукашэнкі і самога дыктатара да незаконнага перамяшчэння ўкраінскіх дзяцей з акупаваных Расіяй тэрыторый Украіны ў Беларусь; рэзалюцыю Еўрапейскага Парламента ад 13 верасня 2023 года «Аб адносінах з Беларуссю», які заклікаў інстытуты і дзяржавы ЕС прыняць меры і прыцягнуць да адказнасці прадстаўнікоў рэжыму Лукашэнкі, якія маюць дачыненне да агрэсіі супраць Украіны, ваенных злачынстваў і злачынстваў супраць чалавечнасці, назваў Лукашэнку датычным да дадзеных злачынстваў, у прыватнасці, да незаконнага перамяшчэння больш за 2150 дзяцей, уключаючы сірот, з акупаваных Расіяй тэрыторый Украіны ў так званыя аздараўленчыя лагеры на тэрыторыі Беларусі і заклікаў Міжнародны крымінальны суд у Гаазе выдаць ордэр на арышт Аляксандра Лукашэнкі Мы заклікаем Прыцягнуць грамадзяніна Аляксандра Лукашэнку і яго памагатых да крымінальнай адказнасці за здзейсненыя імі злачынствы, уключаючы злачынствы супраць чалавечнасці, учыненыя ў дачыненні да беларускага народа, злачынства агрэсіі, здзейсненае ў дачыненні да Украіны, ваенныя злачынствы, уключаючы незаконнае перамяшчэнне і індактрынацыю ўкраінскіх дзяцей. З мэтай прыцягнення прадстаўнікоў рэжыму Лукашэнкі, у тым ліку самога дыктатара, да крымінальнай адказнасці задзейнічаць механізмы Міжнароднага крымінальнага суда, універсальнай і нацыянальнай юрысдыкцыі, спецыяльнага трыбунала па Беларусі. Выдаць міжнародны ордэр Міжнароднага крымінальнага суда на арышт Аляксандра Лукашэнкі. Выключыць магчымасць дыялогу з Лукашэнкам асабіста. Працягнуць і пашырыць міжнародны ціск на яго рэжым, у тым ліку санкцыйны ціск, да выканання наступных умоў: вызваленне ўсіх без выключэння беларусаў і беларусак, незаконна пазбаўленых волі па палітычных матывах; поўнае і канчатковае спыненне рэпрэсій, гвалту і злачынстваў супраць чалавечнасці ў Беларусі; правядзення дэмакратычных выбараў без удзелу Аляксандра Лукашэнкі і асоб, датычных да злачынстваў, з мэтай выхаду з сістэмнага палітычнага крызісу, забеспячэння гарантый захавання незалежнасці і суверэнітэту Беларусі і выхаду нашай дзяржавы з-пад уплыву Расіі. Накіраваць рэзалюцыю ў адрас урадаў краін-членаў Еўрапейскага Саюза, ЗША, Канады, Велікабрытаніі і ў Еўракамісію. Прынята аднагалосна агульным сходам удзельнікаў Варшава, 1 лістапада 2023 года

Павел Латушка выступіў на мітынгу ў Варшаве 01.11.2023 Павел Паўлавіч Латушка: Намеснік кіраўніка Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, Пасол Падчас свайго выступлення Павел Латушка распавёў наступнае: «Мне было 15 гадоў, калі мой бацька ўпершыню прыняў удзел у масавым мітынгу беларускіх дэмакратычных сілаў. Ён пайшоў у Курапаты на мітынг у 1988 годзе. І тады былі яго "першыя ўдары дубінкай", якія ён атрымаў. Памятаю, як ён распавядаў пра тое, як гэта было. З часам гэта стала часткай гісторыі маёй сям'і. Мінула 35 гадоў, а гэты расповед дагэтуль у памяці. І сёння я сярод сыноў і дачок нашых бацькоў разам змагаюся за праўду і свабоду для нашай Радзімы. Вельмі важна памятаць гісторыі сям'і і роду. Гісторыю старажытнасці, гісторыю традыцый і барацьбы кожнай сям'і. Гэтак жа будуць памятаць усіх нас і нашыя дзеці і ўнукі, і ганарыцца тым, што мы робім сёння. Што мы робім для сябе і для іх. Беларусы будуць памятаць ахвяраў рэпрэсій лукашызму канца ХХ-пачатку XXI стагоддзя. Беларусы не забудуцца, як не забыліся пра Курапаты. І сённяшняе наша змаганне будуць памятаць пакаленні беларусаў». Тэкст рэзалюцыі можна прачытаць на сайце НАУ Поўны тэкст выступу Паўла Латушкі 29-30 кастрычніка мы ўсе ўзгадвалі тую страшэнную, чорную ноч 1937 году. Ноч растраляных паэтаў. Але ж безумоўна разумеючы страту, якую панесла ў гэтую ноч беларушчына, нашая культура, навука, варта разумець і тое, што гэтая памяць і гэтая боль, не элітарная. Бо ня толькі беларускія эліты знішчала што расейская, што савецкая імперыі. Яны знішчалі нацыю ўвогуле. Знішчалі нашыя карані, каб з каранямі вырваць нашую нацыянальную самасвядомасць — што ў сялянскай думцы, што ў інтэлігенцкай. Мэта імперый у дачыненні да Беларусі, заўсёды была адна. Вынішчыць нацыю, вынішчыць культуру, мову, думку, прагу да незалежнасці, прагу да ўласнае дзяржавы. І такой самай яна застаецца і сёння. Бо не дасягнулі той мэты й дагэтуль кáты нашага народу, як яны не стараліся. Як не стараўся й новы Мураўёў — Лукашэнка. А Беларусы — усё яшчэ жывыя. І Беларусь жыве. І будзе жыць, бо мы працягваем змагацца, дзе б мы не былі. Бо яшчэ гучыць наша мова, гучаць нашыя словы і гучаць яны так: Мы ўсё памятаем. Мы не здамося. І няхай ведае Мураўёў — Лукашэнка, што мы не саступім, што мы не адмовімся ад мэтаў сваіх. А гэта: свабода для усіх палітвязняў без выключэння; свабода для ўсіх беларусаў і беларусак ад дыктатуры, рэпрэсій і гвалту; свабода для ўсёй Беларусі — ад Лукашэнкі і ад «рускамірскага» панавання. І няхай ведае ягонае атачэнне, што ніякіх дамоваў без гэтых умоваў не будзе. Як і не будзе ніякіх дамоваў з самім Лукашэнкам. Беларусы дамовяцца з беларусамі. Беларусы дамовяцца з цывілізаваным светам. Дамаўляцца ж з Лукашэнкам і «рускім светам» нам няма пра што. Рэжым Лукашэнкі будзе выціснуты з Беларусі, бо мы не спынім наш ціск. Бо мы не маем права яго спыніць, калі хочам, каб ахвяры нашых Дзядоў, нашых сучаснікаў і нашыя ахвяры былі дарэмнымі. Мне было 15 гадоў, калі мой бацька напэўна ўпершыню прыняў удзел у масавым мітынгу беларускіх дэмакратычных сілаў. Ён пайшоў у Курапаты на мітынг у 1988 годзе. І тады... Тады былі яго «першыя ўдары дубінкай», якія ён атрымаў, слезатачывы газ. Памятаю, як ён распавядаў пра тое, як гэта было. З часам гэта стала часткай гісторыі маёй сям'і. Мінула 35 гадоў, а гэты расповед дагэтуль у памяці. І сёння я сярод сыноў і дачок нашых бацькоў разам змагаюся за праўду і свабоду для нашай Радзімы. Таксама памятаю, як у маёй бабулі і дзядулі на Дзяды старэйшы мужчына ў сям'і падыходзіў да акна, грукаў у яго, потым падыходзяў да дзвярэй, адчыняў іх і запрашаў продкаў прайсці за стол. Гэта была даўняя традыцыя ў нашым родзе, якая прайшла праз стагоддзі і праз час дайшла і да маёй сям'і. Вельмі важна памятаць гісторыі сям'і і роду. Гісторыі са старажытнасці, гісторыю традыцый і барацьбы кожнай сям'і. Гэтак жа будуць памятаць усіх нас і нашыя дзеці і ўнукі і ганарыцца тым, што мы робім сёння. Што мы робім для сябе і для іх. І яны будуць ганарыцца ўсімі вамі, тымі, хто змагаецца, тымі хто сёння вымушаны знаходзіцца ў турмах, хто пакутуе, хто прынёс сваё жыццё на алтар свабоды. Імі будуць ганарыцца. І беларусы будуць памятаць ахвяраў рэпрэсій лукашызму канца ХХ-пачатку XXI стагоддзя. Беларусы не забудуцца, як не забыліся пра Курапаты. І сённяшняе наша змаганне будуць памятаць пакаленні беларусаў. Жыве Беларусь! Варшава, 1 лістапада 2023 года Дзяды

Народнае антыкрызіснае ўпраўленне і Музей Вольнай Беларусі арганізавалі мерапрыемства ў межах міжнароднай акцыі памяці «Ноч паэтаў». У Музеі Вольнай Беларусі адбылася літаратурна-тэатральная імпрэза ад Купалаўцаў, на якой яны прачыталі вершы расстраляных паэтаў, і прайшла лекцыя гісторыка Алеся Смаленчука «Беларусь (не)расстраляная». У сваім выступленні на мерапрыемстве кіраўнік НАУ Павел Латушка адзначыў: «Сёння мы бачым, што рэжым Лукашэнкі нішчыць нацыянальную культуру Беларусі і беларусаў. Ён знішчае самасвядомасць беларускага народу. Мы памятаем трагічныя старонкі нашай гісторыі і не дазволім іх забыць, як не дазволім, каб таталітарная сістэма апанавала нашую родную Бацькаўшчыну». Ноч з 29 на 30 кастрычніка 1937 года — трагічная дата беларускай гісторыі. Сёння мы называем яе «Ноччу паэтаў» і аддаем даніну памяці выбітным суайчыннікам, нявінна знішчаным савецкімі ўладамі. Поўная версія звароту Паўла Латушкі з нагоды гадавіны Ночы расстраляных паэтаў (апублікавана на youtube-канале НАУ 29.10. 2023) Мы змагаемся, каб тая ноч не паўтарылася Болей за сто чалавек. Чорная ноч беларускай гісторыі. У ноч з 29 на 30 кастрычніка 1937 года карнікамі НКУС адбылося масавае забойства выбітных беларускіх дзеячоў культуры і навукі. 86 гадоў таму Беларусь пазбавілася найбольш таленавітых беларускіх творцаў. Па надуманых падставах яны былі затрыманыя, змешчаныя ў турмы, а пазней — растраляныя. Па фармальных абвінавачваннях у падпольнай антысавецкай дзейнасці, без доказаў і фактаў здзяйснення рэальных злачынстваў, людзі сталі ворагамі дзяржавы, за што былі вымушаныя аддаць свае жыцці. З таго часу беларусы ва ўсім свеце ўзгадваюць адну з самых трагічных дат у сваёй гісторыі – Ноч расстраляных паэтаў. Сёння нярэдка можна пачуць, што гісторыя цыклічная, што гістарычныя падзеі зноў паўтараюцца праз пэўныя прамежкі часу. Пасля ночы расстраляных паэтаў прайшло 86 гадоў. І сёння мы бачым, як злачынны рэжым Лукашэнкі таксама спрабуе забіць беларускую культуру: перапісвае падручнікі гісторыі, забараняе нацыянальныя сімвалы з тысячагадовай гісторыяй, выкараняе выкарыстанне беларускай мовы. Нацыянальны вокліч «Жыве Беларусь!» прызнаны ў Беларусі нацысцкім, а ў зняволенні цяпер знаходзіцца больш за 140 дзеячоў культуры. На жаль, і сёння сярод дзеячоў культуры ёсць ахвяры, якія загінулі ў няволі. Як 86 гадоў таму, так і сёння прарасійская ўлада спрабуе зрабіць замах на беларускую культуру. Тысячы беларусаў, абвінавачаных па крымінальных справах за іншадумства, прайшлі турму на вуліцы Валадарскага ў знакамітым Пішчалаўскім замку. 86 гадоў таму ахвяры ночы растраляных паэтаў праходзілі па тых жа калідорах Пішчалаўскага замка. Сёння разам з супрацоўнікамі іншых карных ўстаноў людзей затрымліваюць супрацоўнікі беларускага камітэта дзяржбяспекі. 86 гадоў таму — ахвяр чорнай ночы затрымлівалі супрацоўнікі ўпраўлення дзяржбяспекі НКУС БССР. 86 гадоў таму галоўнымі ворагамі народа сталі дзеячы культуры. І сёння для рэжыму Лукашэнкі дзеячы культуры з’яўляюцца ворагамі. У ноч з 29 па 30 кастрычніка 1937 года Беларусь згубіла сотні ненапісаных вершаў, песень, якія сёння маглі б лічыцца народнымі, твораў культуры, якія маглі б рабіць нашу краіну вядомай на ўвесь свет, дзязясткі вынаходніцтваў, якія маглі б зрабіць нашае сённяшняе жыццё лепшым. У 1937 годзе мы згубілі тое, чаго сёння не хапае беларускай культуры. На жаль, ахвяраў ночы растраляных паэтаў вярнуць немагчыма. Немагчыма вярнуць і тых, каго забівалі начамі жніўня 2020-га. Але магчыма змяніць тое, што будзе ў нашай будучыні, у нашым далейшым жыцці і жыцці нашых нашчадкаў. Менавіта сёння мы можам забяспечыць незалежную Беларусь заўтра з багатай нацыянальнай культурай, з нацыянальным тэатрам і кіно, музыкай і мастацтвам. Са сваім, а не з чужым. Таму сёння мы змагаемся за тое, каб крывавая ноч беларускай культуры і навукі больш ніколі не паўтарылася. Мы павінны вучыцца на гістарычных памылках і памятаць аб нацыянальных трагедыях. Гэта варта рабіць у першую чаргу для таго, каб злачынствы ніколі не паўтарыліся. Таму сёння асабліва важна разумець, што рэжым Лукашэнкі рухаецца ў бок такога ж тэрору, што сёння з-за прагі ўлады дыктатара працягваюць гінуць людзі. А гэта значыць, што мы, беларусы, павінны зрабіць усё, каб спыніць гэтыя злачынствы. Гістарычныя падзеі сапраўды могуць паўтарацца. Але толькі людзі ў стане паўплываць на іх і толькі людзі могуць іх спыніць. Так, галасы дзеячоў культуры і навукі ў Беларусі з кожным днём становяцца цішэйшымі, але знішчыць яе ў ворагаў беларускасці ніколі не атрымаецца. Сёння беларуская культура і навука развіваецца за мяжой, ладзяцца культурныя імпрэзы і навуковыя канферэнцыі, адбываюцца гастролі беларускіх тэатраў, працягваецца праца беларускіх выдавецтваў. Беларускую культуру ніколі не атрымаецца знішчыць. Беларускасць пераможа, а рэжым паняссе сваю гістарычную і юрыдычную адказнасць за злачынствы супраць беларусаў. І мы не спынімся, пакуль не дасягнем гістарычных зменаў. Сёння мы згадваем закатаванных злачынцамі прадстаўнікоў беларускай культуры і навукі. Людзей, якія былі забітыя карнікамі НКВД за тое, што былі беларусамі, што працавалі на карысць беларускай нацыі. Мы памятаем трагічныя старонкі нашай гісторыі і не дазволім іх забыць, як не дазволім каб таталітарная сістэма панавала на нашай роднай Бацькаўшчыны.