Пошук па сайце

Павел Паўлавіч Латушка: Намеснік кіраўніка Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, Пасол Памятаю, калі быў студэнтам 5 курса юрыдычнага факультэта БДУ, мы з двума сябрамі-аднакурснікамі, сядзелі ў аўтамабілі і разважалі, куды пойдзем пасля сканчэння ўніверсітэта. Адзін сказаў, што будзе адвакатам, іншы вырашыў пайсці ў юрыдычную фірму. Пазней яны сталі даволі паспяховымі адвакатамі, змаглі пабудаваць сабе кар’еру ў юрыдычнай сферы. На той сустрэчы з сябрамі я сказаў, што пайду на дзяржаўную службу і гэта будзе МЗС. Тады дзяржаўная сістэма Беларусі знаходзілася ў працэсе станаўлення, мы жылі ў маладой незалежнай дзяржаве. У маёй сям’і бацька заўсёды выхоўваў мяне на каштоўнасцях разумення нашай гісторыі і культуры. І дзяржаўнасць Беларусі для мяне была гістарычнай справай, справай жыцця, тым, на што варта сябе ахвяраваць. Яшчэ памятаю сваю сустрэчу ў МЗС з міністрам Уладзімірам Сянько. Тады я працаваў начальнікам юрыдычнага аддзела ў адной з фірм і меў добры на той час заробак — 1000 даляраў, вялікія грошы на 1995 год. У таксоўцы вырашыў параіцца з кіроўцам аўтамабіля – як вы лічыце, ці варта мне ісці на дзяржаўную службу ці лепей застацца на пасадзе з добрым зарабокам. Адказ быў відавочнымм – канешне заставайцеся з заробкам. Менавіта ў той момант зразумеў, што хачу быць супрацоўнікам МЗС, бо ёсць рэчы, якія значна важнейшыя за добры заробак. З таго моманту прайшло шмат гадоў. Цяпер Беларусь знаходзіцца перад выклікам — выклікам захавання дзяржаўнасці. Дзень, калі гэтыя перамены адбудуцца, наступіць. Старая і неэфектыўная сістэма дзяржкіравання, якая гадамі выбудоўвалася выключна з мэтай захавання ўлады адным чалавекам, зменіцца на сістэму з прынцыпова іншымі каштоўнасцямі, мэтай якой будзе эфектыўная работа ў інтарэсах Беларусі і беларускага грамадства. Для Аб’яднанага Пераходнага Каібента, каманды Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, як і для іншых прадстаўнікоў дэмакратычных сіл Беларусі асабліва важна быць падрыхтаванымі да гэтага моманту. Давайце зазірнем у будучыню і паразважаем пра тое, як могуць адбывацца гэтыя перамены. Сёння ў сферы дзяржкіравання задзейнічана больш за 100 тысяч чалавек. Мы неаднаразова казалі, што не ўсе яны павінны падвергнуцца люстрацыі. Калі чыноўнік не здзяйсняў злачынстваў, калі не запэцкаў сябе рэпрэсіямі або катаваннямі, фальсіфікацыяй выбараў ці пераследам палітычных апанентаў, такі чалавек можа застацца на дзяржаўнай службе. Аднак ёсць катэгорыя чыноўнікаў, якія такія злачынствы здзяйснялі. Для іх працяг кар'еры ў дзяржкіраванні будзе немагчымым – яны непазбежна павінны будуць панесці адказнасць за злачынствы ў адпаведнасці з законам. Такія персоны не змогуць працаваць у сістэме дзяржаўнага кіравання Новай Беларусі. На месца людзей, якія не змогуць працягнуць працу ў сістэме дзяржаўнага кіравання, прыйдуць новыя кадры. Для нашай краіны, для беларускага грамадства важна, каб гэтыя людзі былі іншымі па сваёй ментальнасці, па сваім стаўленні да грамадства, да праблем кожнага чалавека. Будучыя дзяржупраўленцы павінны будуць разумець, што яны працуюць на карысць беларусаў, а не на патрэбы дыктатара. Новай Беларусі будуць патрэбныя амбіцыйныя, прафесійныя і ініцыятыўныя дзяржкіраўнікі — і гэта тыя якасці, якія сёння топча цяперашні рэжым. Самае галоўнае, гэта павінны быць людзі, якія выконваюць закон і працуюць на карысць грамадству. Як зрабіць так, каб на дзяржаўнай службе новай Беларусі працавалі менавіта такія прафесіяналы? Да гэтага трэба падрыхтавацца задоўга да наступлення пераменаў. Таму сёння дэмакратычнымі сіламі Беларусі рэалізуецца праграма «Кадравы рэзерв для Новай Беларусі». Праект рыхтуе прафесіяналаў у сферы дзяржаўнага кіравання ў будучай Новай Беларусі. У рамках праграмы адбываецца падбор і прафесійная падрыхтоўка кадраў, якія ў далейшым прымуць удзел у рэалізацыі рэформаў на ключавых пасадах у сферы дзяржаўнага і мясцовага кіравання цягам пераходнага перыяду. Да праграмы могуць далучыцца і дзейныя чыноўнікі. Бо мы аддаём сабе справаздачу, што далёка не ўсе людзі, якія цяпер працуюць у дзяржапараце, былі датычныя да злачынстваў, і далёка не ўсе дзейныя чыноўнікі падзяляюць палітыку, якую сёння праводзіць Лукашэнка. Многія прадстаўнікі дзяржаўнага апарату таксама хочуць жыць не ў рэгіёне Расіі, а ў незалежнай Беларусі, дзе няма месца палітычным рэпрэсіям і пераследу іншадумцаў, у краіне, якая развіваецца і з кожным годам станавіцца лепей, дзе паляпшаецца не дабрабыт дыктатара, а жыццё кожнага чалавека. Для людзей, якія падзяляюць такія каштоўнасці, якія па сваёй службе не здзяйснялі злачынстваў, адкрытая дарога ў Новую Беларусь. Каб працягнуць сваю працу ў Новай Беларусі, такія людзі сёння не абавязаныя звальняцца. Але выбар трэба рабіць ужо цяпер. І кадравы рэзерв дае такую магчымасць. Перамены непазбежныя. Яны могуць наступіць раптоўна і патрабаваць імгненнай рэакцыі. Таму мы працуем кожны дзень, каб наблізіць гэты момант. І мы абавязаны падрыхтавацца да гэтага моманту. Калі наступіць момант змены ўлады, мы з першага дня будзем працаваць над зменамі, у нас не будзе часу на разварушванне і пошук шляхоў рашэнняў для будаўніцтва новай свабоднай і дэмакратычнай Беларусі. Сістэма дзяржаўнага кіравання займае ключавое месца ў падтрымцы стабільнасці ў перыяд перамен. Укараненне новых ідэалаў, эфектыўных метадаў кіравання і прагрэсіўных падыходаў да вырашэння праблем забяспечыць паспяховае развіццё нашай краіны ў будучыні.

Павел Латушка ў інтэрв'ю для чэшскага партала Seznam Zprávy Неафіцыйны пераклад з чэшскай мовы «Пуцін і яго васал Лукашэнка хочуць жыць у іншым свеце. У свеце без свабоды і стандартаў правоў чалавека», — кажа Павел Латушка, міністр ва ўрадзе Святланы Ціханоўскай у выгнанні, які на радзіме быў асуджаны да 18 гадоў пазбаўлення волі. «Мы шукаем партнёраў у Еўропе і ў свеце. У нас іх шмат, але ў асноўным для поціскаў рук і фатаграфій, на гэтым усё і заканчваецца. Потым у нас ёсць саюзнікі, якія гатовы нас падтрымаць, і яны гэта робяць. Але мы шукаем актыўных саюзнікаў», — сказаў у інтэрв'ю парталу «Seznam Zpravу» Павел Латушка, міністр у беларускім урадзе Святланы Ціханоўскай у выгнанні. Менавіта таму, апроч выступу на «Форуме 2000», Латушка правёў шэраг сустрэч з чэшскімі чыноўнікамі, звяртаючыся да іх па актыўную падтрымку. У прыватнасці, ён звярнуўся за падтрымкай беларусам, якія пражываюць у Чэхіі, якім улады дыктатара Аляксандра Лукашэнкі не падаўжаюць пашпарты. Калі б яны вярнуліся на радзіму, шмат каму з іх пагражала б турэмнае зняволенне. «На жаль, адзінай краінай, якая мае выразную стратэгію ў дачыненні да рэжыму Лукашэнкі, з'яўляецца Расія. Ні ў Бруселі, ні дзе-небудзь яшчэ ў свеце ніхто гэтага не робіць», — кажа Латушка, сцвярджаючы, што свет забывае ягоную краіну, а беларуская нацыя паступова знікае пад уплывам Расіі. Спачатку задам актуальнае пытанне: што Вы думаеце пра вынікі выбараў у Польшчы? Большасць галасоў, верагодна, атрымае апазіцыя, ці зменіцца нешта ў адносінах паміж Польшчай і Беларуссю ці Польшчай і беларускай апазіцыяй? На гэтае пытанне цяжка адказаць, Вы пытаецеся ў мяне як члена беларускага ўрада ў выгнанні, і таму я наўрад ці магу каментаваць унутраную палітыку іншай краіны. Тым не менш, 300 000 беларусаў вырашылi жыць у Польшчы, таму польскія ўлады і польскае грамадства прыязна ставяцца да беларусаў. Польшча — краіна нумар адзін для беларусаў, якія шукаюць прыстанішча. У нас добрыя і канструктыўныя адносіны з цяперашнім польскім урадам, і я ўпэўнены, што такія ж адносіны будуць і з апазіцыяй, бо Беларусь і падтрымка яе дэмакратызацыі не з'яўляюцца ў Польшчы прадметам абмеркавання. Я б хутчэй згадаў пытанне аб рэферэндуме па пытанні аб мяжы паміж Польшчай і Беларуссю і зносе сцяны паміж дзвюма краінамі. Вынік аказаўся несапраўдным, паколькі прагаласавала недастатковая колькасць выбаршчыкаў. Але 97% з іх прагаласавалі за тое, каб сцяна засталася. Аднак я ня думаю, што палякі прагаласавалі так з-за жадання адарвацца ад беларускага грамадства. Я ўпэўнены, што гэта рэакцыя на палітыку рэжыму Лукашэнкі, які кожны дзень правакуе канфлікты на мяжы. У будучыні гэтая сцяна знікне, я ў гэтым упэўнены. Беларусы жадаюць быць часткай Еўропы, і мы ўжо прынялі адпаведную рэзалюцыю на Кангрэсе беларускіх дэмакратычных сіл у Варшаве ў жніўні. Некалькі тыдняў таму я пісаў пра тое, што рэжым Лукашэнкі спыніў выдачу пашпартоў у амбасадах і што заяўнікі вымушаныя вярнуцца дадому. Адзін беларускі студэнт сказаў мне, што ў яго будуць праблемы, бо чэхі выдаюць студэнцкія візы на падставе пашпарта. Цяпер ён не ведае, што яму рабіць. Ці будзеце Вы абмяркоўваць гэтае пытанне з чэшскімі чыноўнікамі? Так, мы абмяркоўваем гэта з Міністэрствам замежных справаў, з кіраўніком парламента і з Міністэрствам юстыцыі. Гэта беспрэцэдэнтная сітуацыя, калі ўлады краіны вырашаюць не падтрымліваць сваіх грамадзянаў за мяжой і не даваць ім магчымасці атрымаць сапраўдныя дакументы. Гэта важна вырашыць, у нас 1,5 мільёна беларусаў за мяжой. Паўмільёна чалавек вырашылі з'ехаць пасля фальсіфікацыі выбараў і гвалту з боку рэжыму Лукашэнкі, які працягваецца да гэтага часу. Людзей арыштоўваюць кожны дзень. У нас ёсць два варыянты. Першы — пачаць выдаваць пашпарты Новай Беларусі — мы ўжо пачалі гэтую працэдуру і атрымалі станоўчую рэакцыю з Бруселя. Аднак, рашэнне аб тым, ці прызнаваць іх, застаецца за нацыянальнымі ўрадамі. Мы вядзем з імі перамовы аб гэтым, у тым ліку і з Чэхіяй. Другi варыянт — выкарыстоўваць заканадаўства тых краін, дзе пражываюць беларусы. Напрыклад, у Польшчы і Літве мы вядзем перамовы аб тым, каб гэтыя краіны выдавалі ім уласныя праязныя дакументы тэрмінам на тры гады. У Чэхіі гэта пытанне закону, а не рашэння міністэрства. Змяніць закон у кароткія тэрміны немагчыма, сітуацыя крытычная. Таму мы звяртаемся да ўрада Чэхіі. У краіне пражывае каля 10 000 беларусаў, з якіх 3000 будуць вырашаць гэтую праблему. Вы, Чэхія, з'яўляецеся сімвалам барацьбы за свабоду, і ваша падтрымка вельмі важная для нас. У сваім першым адказе Вы згадалі аб сцяне на мяжы з Польшчай. Некалькі дзён таму я паглядзеў новы фільм Агнешкі Холанд, у якім адлюстраваны гуманітарны крызіс у гэтай краіне. Якая сітуацыя там зараз? Яна па-ранейшаму драматычная, гуманітарная праблема працягваецца. Але важна зразумець, хто стварыў гэты крызіс. Ініцыятары — Аляксандр Лукашэнка і Уладзімір Пуцін. Яны справакавалі гэтую сітуацыю на мяжы па дзвюх прычынах. Лукашэнка хоча, каб яго прызналі прэзідэнтам, таму ён цісне на Еўрапейскі саюз. Ён таксама хоча, каб Захад спыніў санкцыі супраць ягонага рэжыму. Літва ўжо перадала гэтую справу ў міжнародны суд ААН у Нью-Йорку. Як Вы ацэньваеце прапанаванае Лукашэнкам трохбаковае супрацоўніцтва паміж Расiяй, Беларуссю і Паўночнай Карэяй? Ці можа гэтая група краін змяніць сітуацыю? Шмат гадоў таму былы кіраўнік амерыканскай дыпламатыі Кандаліза Райс казала аб «восі зла». Цяпер мы бачым новую вось зла: Пхеньян, Тэгеран, Масква і — мне цяжка гэта казаць — Мінск. Лукашэнка і Пуцін жадаюць жыць у іншым свеце, без стандартаў правоў чалавека. Учора (інтэрв'ю было дадзена 16.10.2023 — рэд.) былы прэс-сакратар Лукашэнкі, зараз галоўны рэдактар найбуйнейшай газеты Беларусі, выступіў у першай праграме беларускага тэлебачання. Ён заявіў, што ўсе людзі, якія гавораць аб правах чалавека ў Беларусі, з'яўляюцца ворагамі дзяржавы. Гэта іх цывілізацыя: без правоў чалавека і без свабоды. Яны супрацоўнічаюць, каб выжыць. Яны не сябры, але маюць агульныя інтарэсы. Пхеньян ніколі б не выжыў без Расіі, а Расіі зараз патрэбна зброя з Паўночнай Карэі. А Лукашэнку зразумела, што перамога Украіны ў вайне будзе азначаць для яго канец. Давайце паглядзім на вашыя адносіны з Украінай. Выглядае, што прэзідэнт Уладзімір Зяленскі трымае дзверы адчыненымі для Лукашэнкі, ён пакуль не прызнаў урад Святланы Ціханоўскай. Што Вы можаце сказаць на гэты конт? У мяне было некалькі канфідэнцыйных сустрэч з украінскімі афіцыйнымі асобамі на гэтую тэму. Калі недзе ідзе вайна, урад заўсёды ў першую чаргу клапоціцца пра свае інтарэсы і інтарэсы свайго народа. Як дыпламат, я разумею Зяленскага. Я не магу пацвердзіць, што ўкраінцы вядуць перамовы з Лукашэнкам, яны яго афіцыйна не прызнаюць. Нават краіны Еўрасаюза не прызнаюць Ціханаўскую і наш урад. Дык чаму мы павінны крытыкаваць Украіну за гэта? Пасля кароткачасовага паўстання вагнераўцаў у Расіі частка іх войскаў была накіравана ў Беларусь. Гэта неяк паўплывала на сытуацыю ў вашай краіне? Лукашэнка вырашыў падтрымаць Пуціна ў рашаючы момант. У той момант, калі Прыгожын рушыў на Масквы, ён зразумеў, што яны з Пуціным у адной лодцы і могуць загінуць разам. Таму ён вырашыў выратавацца сябе. Памылку ён здзейсніў толькі потым – стаў публічна заяўляць, што менавіта яму ўдалося вырашыць вялізную праблему для Расіі і Пуціна. А Пуцін ніколі яму гэтага не даруе і не забудзе. Менавіта з гэтай прычыны яны на месяц спынілі зносіны, Пуцін перастаў даваць Лукашэнку грошы і падтрымліваць яго Сёння ў нас у Беларусі 500-1000 вагнераўцаў, і Лукашэнка сцвярджаў, што Вагнер жывы, жыў і будзе жыць. Ну, вы ведаеце, чым гэта абярнулася. Лукашэнка думаў, што Пуцін дасць яму грошай на вагнераўцаў, але ён нічога не атрымаў. Некалькі дзён таму ўкраінскія спецслужбы заявілі, што Расiя можа весці вайну як мінімум да 2025 г. Колькі пратрымаецца Лукашэнка, рэжым якога знаходзіцца пад санкцыямі? Нядаўна адзін журналіст спытаў мяне аб нашай матывацыі, як доўга яна пратрымаецца. Я адказаў, што я асуджаны на 18 год, таму ў мяне матывацыя на 18 год. Пажартаваў, вядома. Лукашэнка пачаў масавыя рэпрэсіі ў 2020 годзе, у 2021 годзе скралі грамадзянскі самалёт Ryanair, у тым жа годзе ён пачаў міграцыйную вайну супраць Еўрасаюза. У 2022 годзе ён аддаў нашу тэрыторыю Расіі для яе агрэсіі супраць Украіны, у 2023 годзе ў Беларусі знаходзяцца вагнераўцы і ядзерная зброя. Чаго мы чакаем? Пытанне не толькі да беларусаў, але і да чэхаў, палякаў, літоўцаў і іншых, што мы можам зрабіць. Мы будзем падтрымліваць Украіну, як можам, там гінуць беларусы, якія ваююць супраць Расіі. Падтрымліваючы Украіну, мы падтрымліваем і сябе. Перамога Украіны – гэта адна з умоў нашай перамогі. Мы не хочам быць балконам Расіі і заставацца ў сферы яе інтарэсаў. Мы хочам быць часткай еўрапейскай супольнасці, таму наша мэта — сяброўства ў Еўрапейскім саюзе. Не заўтра і не паслязаўтра, але гэта нашая стратэгічная мэта.

Час дзейнічаць! Дзеянне — гэта тое, што мы робім кожнага дня, не спыняючыся ўжо 3 гады ні на выходныя, ні на святы. Сёння Народнаму антыкрызіснаму ўпраўленню 3 гады. Так, гэта даўжэй, чым мы планавалі ў самым пачатку шляху. Але мы ведаем, за што мы – усе мы, беларусы, – змагаемся, дзеля чаго мы сталі на гэты шлях і хочам нагадаць пра гэта ўсім – і тым, хто стаміўся, і тым, хто не здаўся і працягвае барацьбу. За Беларусь як нацыянальную дзяржаву За свабоду і незалежнасць За еўрапейскі выбар і адкрытасць цывілізаванаму свету За парламенцкую рэспубліку і самакіраванне За дзяржаву як сэрвіс для народа За дэмакратыю і развітую грамадзянскую супольнасць За празрыстае кіраванне дзяржавай За вяршэнства права За незалежную судовую сістэму За раўнапраўе і недапушчальнасць дыскрымінацыі За свабоду слова, выбару, думкі, сумлення і сходаў За праўду, сумленнасць і справядлівасць За павагу чалавечай годнасці За нашу родную беларускую мову як дзяржаўную За нацыянальную культуру, гісторыю і сімвалы За рынкавую эканоміку За недатыкальнасць прыватнай уласнасці Што б не спрабавалі казаць прапагандысты – у нас, беларусаў, ёсць бачанне будучыні, бачанне Новай Беларусі, і яно акрэслена вышэй. Мы ведаем, у якой краіне мы хочам жыць. Якую дзяржаву хочам пабудаваць. Мы ведаем, дзеля чаго мы павінны перамагчы. Сёння НАУ 3 гады. Так, гэта даўжэй, чым мы планавалі ў самым пачатку шляху. Але мы дакладна ведаем, што мы ідзем у правільным кірунку. А значыць – мы на 3 гады бліжэй да мэты. На 3 гады бліжэй да Новай Беларусі. Мы не здадзімся. Мы не спынімся. Мы дойдзем. Жыве Беларусь!

Павел Паўлавіч Латушка: Намеснік кіраўніка Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, Пасол Суд Еўрапейскага саюза не задаволіў пазоў і не зняў санкцыі з ААТ «Мінскі аўтамабільны завод» і ААТ «БЕЛАЗ». Раней, у лютым гэтага года, такая адмова была на адрас «Белаэранавігацыі». Здавалася б, ну адмовіў і адмовіў, нічога страшнага, санкцыі захоўваюцца і будуць і далей «рабіць нас мацней», тым больш, што менавіта так і пераконвае ўсіх Лукашэнка. Але нешта пайшло не так, а менавіта: гендырэктар МАЗ Валерый Іванковіч і гендырэктар БЕЛАЗ Сяргей Нікіфаровіч, ігнаруючы бравады Лукашэнкі, просяць суд Еўрапейскага саюза адмяніць санкцыі, накладзеныя на іх прадпрыемствы; кіраўнікі МАЗ і БЕЛАЗ Іванковіч і Нікіфаровіч прызнаюць і афіцыйна фіксуюць у пазове, што ў Беларусі рэжым, а Рада ЕС няправільна ацаніла факты адносна таго, што яны фінансуюць і падтрымліваюць рэжым. І прыводзяць довады, што яны не падтрымліваюць і не фінансуюць рэжым Лукашэнкі; кіраўніцтва МАЗ і БЕЛАЗ пацвердзіла парушэнне правоў грамадзян у Беларусі і ў Еўрапейскім судзе фіксуюць гэта наступным аргументам, што яны вымушаныя плаціць дывідэнды дзяржаве, але яны не нясуць адказнасці за тое, як у далейшым выкарыстоўваюцца гэтыя сродкі — нават калі на парушэнне правоў грамадзян. Г. зн. кіраўніцтва МАЗ і БЕЛАЗ ужо спрабуе даказаць сваю недатычнасць да рэжыму, але пакуль робіць гэта за межамі Беларусі — у Еўропе. Таксама варта адзначыць, што кіраўніцтва МАЗ і БЕЛАЗ заявіла ў пазове, што было парушана іх права на абарону і прынцып эфектыўнай судовай абароны. Права на абарону? Успомнілі пра сваё права на абарону, калі звярнуліся да Еўрапейскага правасуддзя, але чамусьці забыліся аб праве на абарону работнікаў прадпрыемстваў, калі іх запалохвалі, пагражалі і звальнялі, сачылі і спрыялі іх затрыманням і адміністрацыйным штрафам. Звольненых і рэпрэсаваных сотні на кожным з прадпрыемстваў. Цалкам натуральна, што суд ЕС пакінуў у сіле санкцыйныя рашэнні Савета ЕС, адмены якіх дамагаліся гендырэктары двух прадпрыемстваў, і абодва пазовы адхіліў, абавязаўшы МАЗ і БЕЛАЗ аплаціць усе судовыя выдаткі. Супрацоўніцтва з гэтымі прадпрыемствамі для еўрапейскіх кампаній застанецца пад забаронай, а актывы замарожаныя. І факты даказвання недатычнасці да рэжыму, а фактычна адмова ад Лукашэнкі, што прад'яўляюцца за межамі Беларусі — гэта правільны шлях. Толькі каб быць пачутымі і прынятымі — лепш рабіць канкрэтныя крокі для адхілення Лукашэнкі ад улады і не ўцягвацца ў яго злачынныя схемы. Як думаеце, спадары Іванковіч і Нікіфаровіч?

Экспертная група НАУ адказная за эканамічны ціск (эканамічныя пытанні) Што лепш для Беларусі — зняць санкцыі з рэжыму Лукашэнкі ці зняць самога Лукашэнку? Давайце зафіксуем гэтае пытанне. Мы дамо свой адказ у канцы відэа, а вашых адказаў будзем чакаць у каментарах, калі для вас гэта бяспечна. А пакуль давайце разбяром саму сутнасць санкцый, іх асноўныя задачы, эфект і, вядома ж, іх крытыку. 1. Што такое санкцыі і навошта яны патрэбныя? Санкцыі з'яўляюцца інструментам адказнасці за дзеянні, якія груба парушаюць міжнароднае права, уключаючы парушэнні правоў чалавека, спрыянне ваеннай агрэсіі і іншыя супрацьпраўныя дзеянні. Санкцыі пазбаўляюць рэжым рэсурсаў (замежнай валюты, інвестыцый). Санкцыі спрыяюць разбалансіроўцы сістэмы, хутчэй набліжаюць, а не аддаляюць яе калапс. Эканамічныя санкцыі супраць атачэння Лукашэнкі, бізнэсаў вакол яго, прымушаюць гэтых людзей задумацца, а ці патрэбны ім гэты рэжым, які прыносіць больш страт, чым даходаў. Такім чынам, санкцыі спрыяюць і «расколу» так званых эліт. Акрамя таго, пад уздзеяннем санкцый дыктатарскія рэжымы могуць ісці на саступкі. Самы нядаўні прыклад — Венесуэла, дзе літаральна днямі Нікалас Мадура пагадзіўся на выпуск палітвязняў і правядзенне дэмакратычных выбараў з удзелам апанентаў з дэмакратычнага лагера. Так, санкцыі гэта не панацэя, але гэта эфектыўная мера, каб прымусіць парушальнікаў міжнароднага права адмовіцца ад пашырэння сваіх злачынных задум. Крытыкі любяць казаць, што санкцыі не зрынаюць рэжымы. Але выбудаваныя правільна і эфектыўна, яны ствараюць умовы для ліквідацыі гэтых самых рэжымаў. Санкцыі — гэта той рэсурс, які ёсць сёння для таго, каб дэмакратычныя сілы і нашы партнёры маглі размаўляць з рэжымам з моцнай пазіцыі. Мы павінны назапашваць гэты рэсурс і сілу і ў пэўны момант гэта спрацуе. 2. Санкцыі і беларусы — наша пазіцыя. Мы кажам, што трэба падзяляць людзей, беларусаў, якія ў большасці супраць вайны, супраць Лукашэнкі і дыктатарскі рэжым. І да нас нашы заходнія партнёры ў гэтым пытанні ў цэлым прыслухоўваюцца. У дачыненні да беларусаў цяпер няма тых захадаў, якія ўведзены супраць грамадзян Расіі, у якіх нядаўна нават пачалі канфіскоўваць аўто на расійскіх нумарах. Мы пастаянна адвакатуем інтарэсы беларускіх грамадзян і стараемся пазбегнуць дыскрымінацыйных мер у дачыненні да беларусаў і беларусак па ўсім свеце. 3. Як уладкавана архітэктура санкцый? Архітэктура санкцый у дачыненні да Беларусі, нягледзячы на тое, што ўжываюцца нават сектаральныя санкцыі, усё роўна ўладкаваная так, каб у меншай ступені яна ўплывала на людзей. І гэта звязана з тым, як уладкаваная беларуская эканоміка пры існуючым рэжыме, які па сутнасці валодае і ўзбагачаецца за кошт самых даходных сектараў. Менавіта таму мы можам казаць, што санкцыі ў першую чаргу і накіраваныя супраць «кашалькоў» рэжыму, сыравіннага экспарту, кантраляванага дыктатарам, а таксама імпарту тавараў і тэхналогій ваеннага і падвойнага прызначэння, таксама часта кантраляванае непасрэдна яго мафіёзным кланам. 4. Што кажуць крытыкі? Праціўнікі санкцый, аднак, часта кажуць, што санкцыі наадварот б'юць менавіта па грамадзянах. Напрыклад, кажуць яны, на прылаўках зніклі многія замежныя лекі. Лекі ў беларускіх аптэках знікаюць не праз санкцыі. У дачыненні да лекаў, медабсталявання, харчавання наогул ніякіх санкцый не было і няма. Справа ў тым, што многія заходнія кампаніі па ўласнай ініцыятыве адмаўляюцца ад супрацоўніцтва з таксічнымі контрагентамі з Беларусі. І ў тым, што адбываюцца падобныя кейсы вінаватыя зусім не санкцыі, а рэжым, які пераносіць цяжар праблем на грамадзян. Кампаніі сыходзяць не ад беларусаў, а ад Лукашэнкі. Без яго міжнародны фарм-бізнэс, наадварот, значна больш актыўна прыходзіў бы на беларускі рынак. Другі важны аспект з лекамі заключаецца ў тым, што ў Беларусі існуе вельмі цэнтралізаваная і практычна манапалізаваная сістэма закупак імпартных лекаў. Калі б беларускі фармацэўтычны рынак быў больш канкурэнтным, як, напрыклад, харчовы, праблем з лекамі было б менш. Каб хутка зарабіць, прадпрымальнікі прывозілі б у Беларусь неабходныя лекі, як прывозяць замежныя чыпсы ці крэветкі. Але паколькі сям'я і набліжаныя дыктатара практычна цалкам манапалізавалі фармацэўтычны рынак, то праблемы будуць заставацца. І санкцыі тут не прычым. Таксама санкцыі не прычым і ў пытанні вывазу беларускіх грамадзян з Ізраіля пасля тэрарыстычнага акту з боку баевікоў ХАМАС. Самалётам Белавія, напрыклад, нічога не перашкаджае здзяйсняць камерцыйныя палёты ў Турцыю ці Індыю. Тым больш санкцыйныя меры прадугледжваюць выключэнні ў экстранных выпадках гуманітарнага характару, якім дадзены выпадак і з'яўляецца. Але Лукашэнку і яго чыноўнікаў лёс і бяспека беларусаў не цікавіць, а вось маніпуляваць і падмяняць паняцці — гэта іх улюбёны метад. Такі ж прыклад можна прывесці, калі ніякіх санкцый яшчэ не было, але пачаўся кавід і беларускіх грамадзян, якія знаходзяцца ў розных краінах, трэба было тэрмінова эвакуіраваць. Аднак, Лукашэнка асабіста распарадзіўся катэгарычна не арганізоўваць эвакуацыю, а беларусам ратавацца самім. 5. Ці штурхаюць санкцыі Беларусь у Расію? Яшчэ адзін тэзіс праціўнікаў санкцый — санкцыі штурхаюць Беларусь у Расію. Яшчэ да ўвядзення якіх-небудзь санкцый, гэта зрабіў сам Лукашэнка, пагадзіўшыся на дапамогу і падтрымку Пуціна ва ўціхамірванні мірных пратэстаў 2020 года. Беларусь у Расію штурхае выключна жаданне Лукашэнкі ўтрымлівацца ва ўладзе любымі сродкамі. Нават калі для гэтага яму трэба прадаваць сувернітэт Беларусі па кавалках Расіі, стаць суагрэсарам у вайне супраць Украіны і ператварыць Беларусь у расійскі ваенны плацдарм. Гэта значыць з такім жа поспехам можна сцвярджаць, што санкцыі можна зняць з якой-небудзь Смаленскай вобласці, каб адарваць яе ад Расіі. Але гэта папулізм, які не мае нічога агульнага з рэальнасцю. Таксама важна не забываць і пра маральны аспект. Зняць эканамічныя санкцыі з Беларусі сёння — гэта адкрыць Расіі нават не шчыліну, а велізарную дзірку для абыходу ўведзеных супраць яе санкцый. У Беларусі з Расіяй фактычна няма мяжы, затое ёсць агульная мытная прастора. У гэтых умовах беларускі ваенна-прамысловы комплекс, пераведзеная на ваенныя рэйкі эканоміка ў цэлым удзельнічае ў падтрымцы расійскай ваеннай машыны. Гэта значыць — у вайне супраць Украіны. Таму мы можам сцвярджаць, што адной з найважнейшых задач санкцый сёння з'яўляецца пазбаўленне агрэсара рэсурсаў для вядзення гэтай вайны, для кантролю над Беларуссю і набліжэнне перамогі Украіны, якая з'яўляецца важным фактарам для наступу дэмакратычных перамен і ў нашай краіне. Так што ніякія санкцыі не штурхаюць Беларусь у Расію, у Расію Беларусь штурхае Лукашэнка. Залежнасць рэжыму ад усходняга суседа пачалася не пасля ўвядзення санкцый, а пасля паразы на выбарах Лукашэнкі. Такім чынам, мы сцвярджаем, што эканамічныя, таксама як і персанальныя санкцыі неабходна ўжываць і пашыраць, неабходна гарманізаваць эканамічныя санкцыі, уведзеныя ў дачыненні да Расіі і рэжыму Лукашэнкі. Але разам з тым, яны павінны быць выбудаваныя так, каб у мінімальнай ступені адбівацца на грамадзянах нашай краіны. 6. Якія бягучыя вынікі нашай санкцыйнай працы? Дзякуючы працы каманды НАУ, Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, іншых прадстаўнікоў дэмакратычных сіл цягам 2020-2023 гадоў істотныя санкцыйныя абмежаванні (фінансавыя, сектаральныя, персанальныя) былі ўведзеныя ЗША і ЕС, у тым ліку асобнымі краінамі-членамі. Акрамя іх санкцыі ўвялі яшчэ 17 дзяржаў свету (Вялікабрытанія, Канада, Швейцарыя, Аўстралія, Новая Зеландыя, Японія, Паўднёвая Карэя, Украіна, Нарвегія, Ісландыя, Ліхтэнштэйн, Албанія, Сербія, Чарнагорыя, Албанія, Косава, Тайвань). Пад санкцыі трапілі практычна ўсе ключавыя экспартныя галіны эканомікі, кантраляваныя рэжымам (угнаенні, нафтаперапрацоўка, дрэваапрацоўка, тытунёвая галіна, ВПК), фінансавая сістэма, а таксама больш за 400 фізічных асоб, адказных за злачынствы. Рэжым Лукашэнкі мае сур'ёзныя цяжкасці. Расія, праз якую ідзе абыход санкцый, як паказалі апошнія нарады Лукашэнкі і ўскосна дэманструе даступная статыстыка, не кампенсуе рэжыму Лукашэнкі яго страты цалкам. У прыватнасці, агульны грузаабарот у студзені-жніўні 2023 года ў параўнанні з аналагічным перыядам 2021 года скараціўся на 40,3%. На гэтым фоне растуць запасы гатовай прадукцыі на складах: на 1 верасня гэтага года яны склалі 8,2 мільярдаў рублёў. Можа не так хутка і паспяхова як нам бы хацелася, але санкцыі працуюць. Усё часцей чыноўнікі і розныя «эксперты» кажуць пра неабходнасць скасавання санкцый, палохаючы ўсіх рознымі катастрафічнымі наступствамі: сусветным голадам, вайсковай эскалацыяй, запіхваннем Беларусі ў Расію і г.д. Напрыклад, зусім нядаўна з такой рыторыкай у палітычным блогу Оксфардскага ўніверсітэта адзначыўся «незалежны аналітык» Яўген Прэйгерман, прапагандысцкі артыкул якога мы нядаўна разбіралі. А яшчэ нейкія лічаныя месяцы таму рэжым казырыўся і распавядаў, што санкцыі не працуюць... 7. Што мы прапануем рабіць далей? Так, санкцыйныя меры не заўсёды на 100% эфектыўныя, але гэта не падстава ад іх адмаўляцца, гэта падстава надалей іх удасканальваць. Неабходна зачыняць шчыліны. Патрабуецца поўная гарманізацыя гандлёвых санкцый у дачыненні да Расіі і рэжыму Лукашэнкі. Акрамя таго, мы прапануем аддаваць перавагу не блакавальным санкцыям на ўзаемазаменныя прадпрыемствы, а больш эфектыўным сектаральным. Мы таксама выступаем за ўвядзенне квот у гандлі заходніх дзяржаў з трэцімі краінамі, каб закрыць шчыліны для абыходу сектаральных абмежаванняў праз іх. Як максімум мы прапануем цалкам забараніць транзіт падсанкцыйнай прадукцыі праз Беларусь. Таксама ў ЕС трэба падзяліць працэдуру накладання першасных і другасных санкцый, істотна спрасціўшы другую. Прыняўшы гэтыя меры, мы зможам гарантаваць, што палітыка санкцый будзе эфектыўнай і дазволіць дамагчыся максімальных страт як для рэжыму Лукашэнкі, так і для яго спонсара ў Маскве, адначасова мінімізуючы выдаткі для нашых заходніх партнёраў і беларускіх грамадзян. Напрыклад, ужо цяпер мы дамагліся мер па ўзмацненні жорсткасці экспартнага кантролю ў Літве. Цяпер літоўская мытня патрабуе дакумент-пацвярджэнне прызначэння пастаўкі ад вытворцы, а не пастаўшчыка. Такія ж прапановы мы накіравалі кампетэнтным органам Польшчы і разлічваем на іх больш хуткае прыняцце. 8. Выснова. Наша задача — ліквідаваць рэжым Лукашэнкі, а не падоўжыць яго існаванне і тым больш захаваць. Не зняць санкцыі з Лукашэнкі, а зняць самога Лукашэнку. Менавіта таму мы працягваем працу над нарошчваннем санкцыйнага ціску і блакаваннем паслаблення санкцый. Нараўне з іншай, не менш важнай працай — Міжнародным крымінальным пераследам прадстаўнікоў рэжыму і Лукашэнкі асабіста, у тым ліку праз выдачу ордэра на яго арышт Міжнародным крымінальным судом у Гаазе, і ўзмацненнем яго міжнароднай ізаляцыі. Усё гэта працуе ў тым ліку і на раскол так званых «эліт» — Лукашэнка павінен стаць занадта таксічным «актывам» нават для «сваіх». Лабісты і прыкормленыя рэжымам «эксперты» будуць сцвярджаць адваротнае — што трэба даць Лукашэнку прастору для манеўру і, магчыма, тады ён пойдзе на саступкі. Мы адказваем — прастора ў яго ёсць. Спыніць рэпрэсіі, вызваліць палітвязняў і мірна сысці, перадаўшы ўладу народу. Усе санкцыі адразу ж будуць знятыя, а замест іх Беларусь атрымае мільярды еўра ад Еўрасаюза ў рамках эканамічнага плана падтрымкі дэмакратычнай Беларусі, падрыхтаванага яшчэ ў 2021 годзе.

Народнае антыкрызіснае ўпраўленне паведамляе звесткі сілавікоў рэжыму Лукашэнкі, якія падазраюцца ва ўчыненні злачынстваў на тэрыторыі Беларусі ў 2020 годзе, «звязаных з пазбаўленнем волі чалавека, учыненых з асаблівай жорсткасцю». Дадзеныя асобы абвешчаныя ў міжнародны вышук. Іх прозвішчы і пасады на момант здзяйснення злачынстваў: Яўген Шапецька — маёр, начальнік цэнтра ізаляцыі правапарушальнікаў ГУУС Мінгарвыканкама (Акрэсціна); Глеб Дрыль — маёр, намеснік начальніка ізалятара часовага ўтрымання ГУУС Мінгарвыканкама (Акрэсціна); Дзмітрый Страбкоў — палкоўнік унутранай службы, начальнік папраўчай установы «Турма №8 г. Жодзіна»; Яўген Савіч — прапаршчык міліцыі, АМАП ГУУС Мінгарвыканкама; Юлія Сакалова — старшы лейтэнант міліцыі, АГІМ ГУУС Мінгарвыканкама; Карына Валуйская — прапаршчык міліцыі, патрульна-паставая служба міліцыі Фрунзенскага РУУС г. Мінска. Інфармацыя пра падазраваных апублікаваная дзяржаўным тэлеканалам Польшчы TVP на падставе звестак пракуратуры Польшчы. У дачыненні да вышэйзгаданых асоб выдадзены еўрапейскі ордэр на арышт. Дадзеныя асобы падазраюцца ў здзяйсненні злачынстваў, прадугледжаных часткай 3 арт. 189 Крымінальнага кодэкса Польшчы — здзяйсненне злачынства, звязанага з пазбаўленнем волі чалавека, здзейсненага з асаблівай жорсткасцю. Народнае антыкрызіснае ўпраўленне з 2020 года аказвала садзейнічанне ў зборы і перадачы матэрыялаў аб здзяйсненні як вышэйзгаданых, так і іншых злачынстваў, учыненых на тэрыторыі Беларусі прадстаўнікамі рэжыму Лукашэнкі. Каманда НАУ супрацоўнічае з трыма адвакацкімі бюро ў Польшчы і адным у Літве, а таксама праваабаронцамі ў Швейцарыі, Германіі і іншых краінах. «Нават калі вы не ведаеце канкрэтнага выканаўцу здзейсненага ў дачыненні да вас злачынства, адказнасць нясуць яго камандзіры і кіраўнікі. Абвешчаны ў вышук начальнік ЦІП ГУУС Мінгарвыканкама (Акрэсціна) Шапецька — прамое таму пацверджанне. У сувязі з гэтым каманда НАУ просіць беларусаў, якія пацярпелі ад дзеянняў сілавікоў, звяртацца да нас праз кантакты на сайце НАУ або чат-бот НАУ ў Telegram. З прыцягненнем мясцовых адвакатаў мы дапаможам скласці заявы ў органы пракуратуры незалежна ад краіны вашага пражывання. Чым больш афіцыйных заяў мы пададзім, тым вышэйшая імавернасць распачынання новых крымінальных спраў. Фіксацыя ўжытага ў дачыненні да вас гвалту ў рамках матэрыялаў крымінальнай справы з'яўляецца дадатковай гарантыяй ажыццяўлення правасуддзя і аднаўлення парушаных правоў» — пракаментаваў факт абвяшчэння сілавікоў Лукашэнкі ў міжнародны вышук намеснік кіраўніка Аб'яднанага пераходнага Кабінета, кіраўнік НАУ Павел Латушка. Абвяшчэнне ў вышук сілавікоў Лукашэнкі стала вынікам сумеснай працы НАУ, польскага адваката Томаша Вілінскага, прадстаўнікоў Кібер-Партызан, BYPOL і іншых няўрадавых арганізацый. Мы працягваем працаваць, і ўсе тыя, хто вінаваты ў масавым гвалце, учыненым на тэрыторыі Беларусі, павінны разумець, што яны будуць пераследвацца ўсё сваё жыццё.

Дзе ж тут паставіць коску? Пытанне на падумаць. А пакуль давайце абмяркуем тое, як т. зв. дзяржава спрабуе падымаць нараджальнасць у нашай краіне. Павел Паўлавіч Латушка: Намеснік кіраўніка Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, Пасол Дзе ж тут паставіць коску? Пытанне на падумаць. А пакуль давайце пагаворым пра тое, як так званая дзяржава спрабуе падымаць нараджальнасць у нашай краіне. Пачнем з таго, што за гэтае пытанне ўшчыльную ўзяліся не толькі сам дыктатар і ўсюдыісная Наталля Качанава, але і МУС, якое па існуючай інфармацыі ўжо падрыхтавала змены ў заканадаўства з мэтай увядзення адміністрацыйнай (пакуль што) адказнасці за «прапаганду ЛГБТ і чайлдфры» — да 200 базавых штрафу або каля 7,5 тысяч рублёў. На думку рэжыму, менавіта такая «прапаганда» падрывае дзіцянараджальнасць у краіне і спрыяе нарастальнаму дэмаграфічнаму крызісу. Карацей: вінаватых знайшлі, пакаранне прыдумалі. Даеш бэйбі-бум і дзяцей-пяцігодак за чатыры гады. І пажадана адразу ў поле, сяло падымаць. Ну і цяпер давайце паглядзім на рэальнасць. У 2024 годзе дапамога сем'ям, якія выхоўваюць дзяцей, скараціцца на 10,9% і складзе ўсяго 382,52 млн руб. Пры гэтым, нагадаю, раней Лукашэнка неаднаразова заяўляў, што ў сям'і павінна быць як мінімум двое-трое дзяцей. Памятаеце, як ён распавядаў, што «трэцяе дзіця — маё і ледзь-ледзь ваша»? А наогул на яго думку трэба нараджаць па 3-4-5 дзяцей. У сакавіку ж гэтага года вусаты папуліст заявіў ужо пра неабходнасць перагляду падыходу да падтрымкі шматдзетных сем'яў: «Слухайце, мы пачынаем плаціць за першае дзіця, за другое, за трэцяе. Я ўжо не кажу, што за бязладдзе. Людзі былі бяднейшыя ў свой час, жабракамі хадзілі, паесці не было чаго, апрануцца. Я ж гэта памятаю, асабліва ў вёсцы. І ніхто ім не плаціў ні за першага, ні другога, ні за трэцяга-пятага». І дадаў: «Я папрашу ўрад і губернатараў вывучыць гэтае пытанне. Трэба адыходзіць ад раздачы вось гэтых боханаў». У кастрычніку ён зноў падняў гэтае пытанне, заявіўшы, што сістэма падтрымкі шматдзетных сем'яў павінна змяніцца, але вось толькі ён сам не ведае, якая гэта будзе сістэма. Але вы нараджайце. А то абвесцім вас «чайлдфры нетрадыцыйнай арыентацыі» і будзем штрафаваць, так ці што? Такая «сістэма падтрымкі сем'яў» будзе вельмі ў духу Лукашэнкі. Што адначасова адбываецца ў Беларусі? Нязгодных з палітыкай рэжыму рэпрэсуюць, кідаюць у турмы, выціскаюць з краіны. Многія з'язджаюць самі, не жадаючы жыць у такой дзяржаве і падвяргаць сябе рызыцы. Многія праз сітуацыю ў эканоміцы, якую Лукашэнка давёў да ручкі, вымушаныя ездзіць за мяжу на заробкі. І што робіць рэжым? Робіць усё, каб ўскладніць выезд. Затрымлівае людзей проста ў момант атрымання віз у візавых цэнтрах. Аб'яўляе «дармаедамі». Так, цяпер у базу «дармаедаў» можна трапіць усяго праз 30 дзён адсутнасці ў краіне. І ўсё — 100%-ная камуналка і іншыя «радасці жыцця» траплення ў такую базу. Нагадаю, што з 2022 года таксама актыўна абмяркоўваецца пытанне пазбаўлення «дармаедаў» права на бясплатную медыцыну. І вось як быць у такіх умовах шматдзетным бацькам? У Беларусі вырасціць і паставіць на ногі нават адно дзіця — тая яшчэ задача. Але замест дапамогі дзяржавы, беларусы атрымліваюць толькі чарговыя перашкоды ў магчымасці зарабіць і ўтрымліваць сям'ю. А гэта ж не ўсе прычыны, па якіх беларусы сёння ўсё менш і менш гараць жаданнем заводзіць дзяцей. Колькі медработнікаў, ратуючыся ад рэпрэсій і банальна ад беднасці, выехала з Беларусі за апошні час? Дэфіцыт кваліфікаваных, ды і ў прынцыпе любых кадраў адчуў ужо кожны беларус, у кожнай паліклініцы і бальніцы. І што, з такім узроўнем медыцыны кагосьці можна матываваць нараджаць? Ды гэта банальна можа быць проста небяспечна для жыцця. А што адбываецца ў адукацыі? Там таксама катастрафічна не хапае прафесійных кадраў-з-за ідэалагічных кадравых чыстак ды і проста з-за смешных заробкаў. Затое хапае прапаганды, якая атручвае свядомасць дзяцей. Ну які бацька хоча для свайго дзіцяці штодзённага прамывання мазгоў замест нармальнага навучання? А вышэйшую адукацыю і чарговыя запланаваныя новаўвядзенні ў ВНУ? Абавязковая адпрацоўка па размеркаванні нават для платнікаў і павелічэнне адпрацоўкі для «бюджэтнікаў» да 5-7 гадоў? Так і бачу, як беларусы мараць пра «прыгоннае права» для сваіх дзяцей. На адукацыю і медыцыну ў 2024 годзе будзе выдзелена ў два разы менш грошай, чым на сілавікоў і войска. Усяго толькі 2,5 мільярда на ахову здароўя і менш за 1,9 мільярда на адукацыю. А на сілавікоў — 4,7 мільярда. На армію — 3,6. Нараджайце? А жыць дзе? Спачатку паспрабуйце пабудаваць кватэру на беларускі заробак. Атрымалася? Плаціце падатак. Так, на першую кватэру. Умудрыліся набыць машыну? Таксама плаціце падатак. А чаго вы такія паспяховыя? Іпэшнікі ці што? Выдатна, павысім вам стаўку адзінага падатку. Гэта называецца «сацыяльная дзяржава», калі раптам хтосьці не зразумеў. Не згодныя з усім гэтым бязмежжам? Тады чакайце ў госці сілавікоў або тыя ж органы апекі, якія ўжо цалкам зрасліся з рэпрэсіўнай машынай. А нязгодных з рэжымам і яго палітыкай у Беларусі большасць. Гэта значыць любы, у каго ёсць дзеці, рызыкуе іх пазбавіцца стараннямі альбо органаў апекі, альбо сілавікоў — бо з-за кратаў дзяцей не выхаваеш. А трапіць у месцы не гэтак аддаленыя сёння можна за любую дробязь, нават неасцярожна сказанае слова або пакінуты каментар у сацсетцы. Кожны божы дзень адбываюцца арышты і затрыманні. Да 2023 года ў краіне напэўна ўжо не засталося нікога, у каго знаёмыя, суседзі ці блізкія не прайшлі праз рэпрэсіі, ператрусы, адміністратыўку або турму. Можа быць за ўсёй гэтай цемрай мы не бачым нейкіх вялікіх здзяйсненняў рэжыму? Можа быць другой рукой, не занятай гвалтам і запалохваннем беларусаў, ён будуе нейкія новыя вытворчасці, стварае працоўныя месцы і паляпшае бытавыя ўмовы? Ну так. Акумулятарны завод у Берасці, які забівае здароўе берасцейцаў. Цэлюлозны камбінат у Светлагорску, які атручвае сваімі выкідамі паветра. БелАЭС, пабудаваная з кучай парушэнняў і інцыдэнтаў, якая так і не забяспечыла беларусаў ніякай таннай электраэнергіяй, а толькі павесіла на бюджэт — гэта значыць на нас з вамі — велізарныя даўгі па расійскіх крэдытах. І пры гэтым Лукашэнка заяўляе, што трэба будаваць другую. У сталіцы да гэтага часу працягваюць карміць жыхароў абяцаннем аб чыстай артэзіянскай вадзе па ўсім горадзе. Але, натуральна, далей папулізму размова не зрушылася з месца. І гэта толькі некаторыя прыклады — напішыце, дарэчы, у каментарах пра іншыя прыклады са сваіх гарадоў і населеных пунктаў, калі для вас гэта бяспечна. А колькі беларусаў выкасіў ковід, якога ў нас у краіне «не было»? Статыстыка закрыта. Але мы ж усё бачылі ў 2019-м, у 2020-м. Бачылі бесперапынную працу пахавальных бюро, як масава могілкі папаўняліся свежымі магіламі. Мы ведаем, што адбывалася. Хоць пакуль не ўсведамляем маштабаў, якія ад нас старанна хаваюць. Як і любую іншую важную статыстыку. Дык што, беларускі новых нараджаюць? Такі падыход? А колькі людзей выехала з краіны, ратуючыся ад змроку дыктатуры? Сотні тысяч, не менш за паўмільёна дакладна. Але вайны супраць свайго народа Лукашэнку аказалася мала і ён увязаўся яшчэ і ў вайну супраць Украіны. Завёз расійскую ядзерную зброю. Нанёс краіну на карту свету, называецца. Вось і ўсё, што трэба ведаць аб стварэнні ў Беларусі ўмоў для сем'яў, для людзей і іх дзяцей. Нараджаць нельга памілаваць. Дык дзе тут паставіць коску? Адкажу — ставіць трэба кропку. Кропку на існаванні рэжыму Лукашэнкі, які ў прамым сэнсе забівае нашу краіну і яе будучыню. Менавіта гэты пункт і стане для нас пунктам росту — і дэмаграфіі, і эканомікі, і ўсіх сфер жыцця. Жыцця, якога мы і нашы дзеці вартыя.

17 кастрычніка 2023 года дыктатар правёў цэлых дзве міжнародных сустрэчы — з віцэ-прэзідэнтам Ірана і кіраўніком МЗС Венесуэлы. Так прапаганда старалася паказаць, што Лукашэнка сур'ёзны міжнародны гулец, які адыгрывае важную ролю ў сусветнай палітыцы. На сустрэчах ён як заўсёды скардзіўся на санкцыі і страшэнны калектыўны захад. Ды вось толькі сустрэчы гэтыя менавіта ўчора не мелі ніякага сэнсу акрамя прапагандысцкага. Чаму? У гэты ж дзень у Пекіне пачаўся найбуйнейшы форум «Адзін пояс — адзін шлях», на які вялікі геапалітык Лукашэнка нават не быў запрошаны. «Адзін пояс — адзін шлях» — гэта міжнародная ініцыятыва Кітая, якая дазваляе ўдасканальваць дзеючыя і ствараць новыя гандлёва-транспартныя калідоры, якія звязваюць паміж сабой больш за 60 краін Цэнтральнай Азіі, Еўропы і Афрыкі. Гэтая ініцыятыва заклікана спрыяць развіццю гандлёвых адносін паміж гэтымі краінамі і Кітаем. У цяперашні час агулам больш за 150 краін і больш за 30 міжнародных арганізацый падпісалі дакументы аб супрацоўніцтве ў рамках гэтай ініцыятывы. У тым ліку і Рэспубліка Беларусь. Пра тое, наколькі важным гэты праект з'яўляўся для Беларусі, сведчыць той факт, што Беларусь была першай краінай ва Усходняй Еўропе, якая далучылася да яго. І яшчэ ў верасні гэтага года міністр замежных спраў дыктатара Сяргей Алейнік заяўляў, што Беларусь плануе ўзяць удзел у форуме «Адзін пояс — адзін шлях». «Будзем і далей прасоўваць усе сумесныя ініцыятывы ў рамках “Аднаго поясу — аднаго шляху”», — цытавала Алейніка БелТА. Але нешта пайшло не так. Лукашэнку не запрасілі. Прычын можа быць некалькі, але адна з іх ляжыць на паверхні — Лукашэнка перашкаджае паўнавартаснаму функцыянаванню таго самага аднаго шляху. Фальсіфікацыя выбараў, бязспынныя рэпрэсіі, міграцыйная вайна, саўдзел у агрэсіі прывялі да таго, што на рэжым былі накладзеныя магутныя санкцыі. На міграцыйнай вайне варта спыніцца падрабязней. Нагадаю, што краіны-суседкі Польшча, Літва і Латвія ў адказ на ўзмоцненую плынь мігрантаў выставілі дыктатару ўльтыматум аб поўным закрыцці межаў, папярэдне зачыніўшы некалькі памежных грузавых пераходаў. А з улікам вайны ва Украіне, альтэрнатыўных гандлёвых шляхоў заставалася ўсё менш. Беларусь магла б быць перспектыўным акном для кітайскіх тавараў у Еўропу, але дзеянні Лукашэнкі рабілі ўдзел Беларусі ў праекце «Адзін пояс — адзін шлях» усё больш праблемным. Праз таксічнасць Лукашэнкі беларускае акно для кітайскіх тавараў стала зачыняцца. У 2022 годзе ў параўнанні з папярэднім годам аб'ём перавезеных грузаў з Кітая ў Еўропу скараціўся на 133 тысячы дваццаціфутавых кантэйнераў, што стала на 32,5% менш чым у 2021 годзе. Таксама на 36% скараціўся аб'ём перавезеных грузаў у зваротным кірунку з Еўропы ў Кітай. Такім чынам, агульны грузаабарот паміж Кітаем і Еўропай скараціўся на 34%. Прычым аб'ём перавезеных грузаў у 2022 годзе аказаўся меншым нават у параўнанні з кавідным 2020 годам, у якім з-за пандэміі назіралася скарачэнне вытворчасці. Ужо ў першым паўгоддзі 2023 года аб'ём чыгуначных перавозак па Еўразійскім калідоры ў зносінах Кітай-Еўропа знізіўся на 48%, вярнуўшыся да перадпандэмійнага паказчыка 2019 года. Сумарны аб'ём адпраўленых і ўвезеных грузаў з Кітая ў Польшчу, куды ільвіная доля тавараў транзітам ідзе праз Беларусь, за першых дзевяць месяцаў 2023 года зменшыўся аж на 52%. На памежных чыгуначных пераходах паміж Беларуссю і Польшчай рэгулярна назіраюцца заторы. Напрыклад, сярэдні час пагрузкі і мытнага афармлення на чыгуначных пераходах паміж Польшчай і Калінінградскай вобласцю Расіі займае дзве з паловай гадзіны, у той час як на беларускім пераходзе Брузгі-Кузніца на тыя ж самыя аперацыі патрабуецца ў сярэднім 11 гадзін, а на Брэст-Малашэвічы і зусім 21 гадзіну. Такім чынам, беларуска-польскі ўчастак мяжы з Еўропай з'яўляецца адным з самых праблемных для кітайскага транзіту і віна ў гэтым ляжыць на Лукашэнку. Варта адзначыць, што асноўнае скарачэнне руху тавараў прыйшлося менавіта на тую частку Шаўковага шляху, якая пралягае праз Еўропу. Грузапаток па транскаспійскім міжнародным транспартным маршруце, які пралягаў праз Кітай, Казахстан, акваторыю Каспійскага мора, Азербайджан, Грузію, Турцыю і далей праз акваторыю Чорнага мора ў Еўропу, з пачатку яго функцыянавання ў 2017 годзе па 2022 год вырас у два з паловай разы і дасягнуў амаль 1,5 млн тон. У 2022 годзе па гэтым маршруце было перавезена 33,6 тысяч дваццаціфутавых кантэйнераў, што на 33% перавышала паказчыкі папярэдняга 2021 года. Ва ўмовах санкцый, накладзеных на рэжымы Лукашэнкі і Пуціна, спыніліся перавозкі праз Расію і Беларусь многімі еўрапейскімі і амерыканскімі кампаніямі. Пры дзеючых абмежаваннях і напружанасці адносін з Захадам у Беларусі таксама пачынае назірацца адставанне ў развіцці крытычна важнай лагістычнай інфраструктуры. У першую чаргу гэта датычыцца амбіцыйнага праекта — індустрыяльны парк «Вялікі камень», які павінен быў, па задумах стваральнікаў, стаць галоўным лагістычным хабам у нашым рэгіёне. Прамыя замежныя інвестыцыі ў парку, дасягнуўшы максімуму ў 2019 годзе ($114,9 млн) рэзка абваліліся да 2022 года і склалі толькі $14,4 млн, або ў восем разоў менш. Упалі і інвестыцыі ў асноўны капітал. Практычна не расце колькасць рэальна дзеючых рэзідэнтаў. Такім чынам у скарачэнні транзіту кітайскіх тавараў праз Беларусь не апошнюю ролю адыграла палітыка Пуціна і Лукашэнкі. І калі ад Пуціна Кітай не можа, ды і не хоча так проста адмахнуцца, бо за бясцэнак купляе ў яго нафту і газ, адпаведна той яшчэ пакуль выгадны Паднябеснай, то стратны Лукашэнка апынуўся ў вельмі дрэннай для сябе сітуацыі. Навошта Кітаю запрашаць на форум такога чалавека ці яго прадстаўнікоў (ну не лічыць жа ўсур'ёз прадстаўніцтвам Рэспублікі Беларусь на такім форуме кіраўніка КДК Васіля Герасімава), якія не здольныя вырашыць іх праблему? І навошта Кітаю запрашаць такога персанажа, якога лідары некаторых краін, якія прыехалі на форум не прызнаюць легітымным кіраўніком краіны? Як гасцінныя гаспадары кітайцы не хацелі ставіць паважаных гасцей у няёмкае становішча, а вось непаважанага марыянетку Крамля цалкам можна дэманстратыўна не запрашаць. А Пуцін цяпер не ў тым становішчы, каб заступацца за свайго хаўрусніка ў Пекіне. Лукашэнка страціў кропку апоры ў Пекіне і яму на гэта дэманстратыўна паказалі.

14–17 кастрычніка прадстаўнік па транзіце ўлады Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі Павел Латушка здзейсніў працоўную паездку ў Прагу. Павел Латушка правёў шэраг сустрэч у Чэхіі і прыняў удзел у цырымоніі адкрыцця 27th Forum 2000 Conference «For a Democratic World Order». Вынікі сустрэчы з Старшыней Парламента Чэхіі Маркетай Адамавай: на наступным тыдні адбудзецца сустрэча кіраўнікоў парламентаў і прадстаўнікоў парламентаў Крымскай платформы ў Празе. Падчас свайго выступу, на падставе той інфармацыі, якая была перададзена Народным антыкрызісным упраўленнем, кіраўнік парламента Чэхіі плануе звярнуць увагу на адказнасць рэжыму Лукашэнкі ў незаконным перамяшчэнні ўкраінскіх дзяцей і іх індактрынацыі. НАУ прадставіла інфармацыю па ваенных злачынствах, якія здзяйсняюцца рэжымам Лукашэнкі. Асобна закраналася пытанне злачынстваў супраць чалавечнасці. Таксама НАУ перададзены спіс санкцый, якія мы прапануем разгледзець на магчымасць увядзення на нацыянальным узроўні Чэхіі (у адпаведнасці з чэшскім аналагам Акту Магніцкага). Яны датычацца прадстаўнікоў рэжыму Лукашэнкі, сілавога апарата, вайсковых структур, так званых праваахоўных органаў, прапагандыстаў, спартыўных функцыянераў рэжыму. Кіраўніца Парламента Чэхіі абяцала перадаць дадзеныя прапановы ў МЗС Чэхіі для таго, каб больш прадметна была разгледжана магчымасць увядзення нацыянальных санкцый Чэхіі. Таксама абмеркавалі пытанне імітацыі выбарчай кампаніі ў Беларусі, якую плануе правесці рэжым у наступным годзе. Кіраўніца Парламента адзначыла, што ў сітуацыі, калі ў Беларусі велізарная колькасць палітычных зняволеных, бесперапынныя рэпрэсіі, немагчыма казаць аб прызнанні выбараў у Беларусі. На сустрэчы з міністрам абароны Чэхіі Янай Чарнаховай абмеркавалі: магчымую падтрымку беларускіх добраахвотнікаў, якія змагаюцца ў шэрагах узброеных сіл Украіны; роля рэжыму Лукашэнкі ў агрэсіі супраць Украіны, а таксама пытанні рэгіянальнай бяспекі. Абмеркавалі пытанні неабходнасці трымаць у перманентным фокусе сітуацыю ў Беларусі. Камандай НАУ прадстаўлена інфармацыя аб садзейнічанні, якое аказвае Лукашэнка ў справе працягу вайны супраць Украіны, у тым ліку ў выглядзе выкарыстання ваенна-прамысловага комплексу Беларусі для вытворчасці зброі ў інтарэсах Расіі, выкарыстанне прадстаўнікоў групы Вагнера для навучання ваенных у Беларусі. Яна Чарнахова выказала падтрымку Аб'яднанаму Пераходнаму Кабінету Беларусі і дэмакратычным сілам Беларусі ў дзеяннях, накіраваных на дасягненне дэмакратычных пераўтварэнняў у нашай краіне. На сустрэчы з намеснікам міністра юстыцыі Чэхіі Карэлам Дворжакам: абмеркавалі магчымасць выкарыстання інструментаў універсальнай юрысдыкцыі для прыцягнення да адказнасці вінаватых у катаваннях беларускіх грамадзян. Больш за 40 ахвяр з Беларусі ў цяперашні час пражываюць у Чэхіі, беларусамі ініцыявана расследаванне па фактах катаванняў у дачыненні да іх. Дасягнута дамоўленасць аб правядзенні кансультацый Міністэрства юстыцыі з Генеральнай пракуратурай Чэхіі па пытаннях крымінальнага пераследу асоб, якія ўчынілі катаванні ў дачыненні да беларусаў, у рамках універсальнай юрысдыкцыі. закранулі пытанні агрэсіі супраць Украіны, у якой бярэ ўдзел рэжым Лукашэнкі, і прававы пераслед за акт агрэсіі супраць Украіны. праінфармавалі аб нашым расследаванні па фактах дэпартацыі ўкраінскіх дзяцей; дамовіліся аб прадастаўленні інфармацыі па гэтай справе, у тым ліку ў кантэксце падрыхтоўкі ў Нацыянальнай асамблеі Чэхіі пастановы па фактах незаконнай дэпартацыі ўкраінскіх дзяцей з акупаваных тэрыторый Украіны і іх індактрынацыі. Асобна абмеркавалі тэму злачынстваў супраць чалавечнасці і магчымай падтрымкі Чэхіяй расследавання гэтых пытанняў у рамках МКС. На сустрэчы прысутнічалі прадстаўнік дэмакратычных сіл Беларусі ў Чэхіі Крысціна Шыянок, а таксама кіраўнік аддзела па правах чалавека і вяршэнству права iSANS Юрый Джыбладзэ. Падчас сустрэчы з намеснікам міністра па еўрапейскіх справах Чэхіі Томашам Дубам галоўнымі тэмамі сталі пытанні гарманізацыі санкцый ЕС у дачыненні да Расіі і рэжыму Лукашэнкі, дзейнасць кансультацыйнай рады Беларусь-ЕС. Асобна абмеркаваныя пытанні прававога пераследу прадстаўнікоў рэжыму Лукашэнкі як у рамках нацыянальнай юрысдыкцыі Чэхіі, так і ў рамках МКС. Адбылася сустрэча з прэзідэнтам Нацыянальнага спартыўнага агенцтва Ондржеям Шэбекам і намеснікам міністра адукацыі, моладзі і спорту Чэшскай Рэспублікі Яраславам Мілерам, у рамках якой: прадстаўнікі Чэхіі заявілі, што прынятая агульная пастанова ўрада, якая не дапускае ўдзелу спартоўцаў рэжыму Лукашэнкі ў спаборніцтвах, якія праходзяць на тэрыторыі Чэхіі ў сувязі з тым, што рэжым Лукашэнкі падтрымлівае агрэсію і ажыццяўляе рэпрэсіі ў дачыненні да беларусаў; чэшскім бокам агучана гатоўнасць прыняцця свабодных беларускіх спартсменаў для ўдзелу ў спартыўных спаборніцтвах, якія праходзяць на тэрыторыі Чэхіі. Вызначаны алгарытм узаемадзеяння па гэтым пытанні з дэмакратычным сіламі Беларусі; Павел Латушка падзякаваў за дапамогу ў арганізацыі рэабілітацыі беларускага спартсмена, які пацярпеў ад рэпрэсій у Беларусі; перададзеная падзяка ад беларускіх студэнтаў Чэхіі намесніку міністра адукацыі, моладзі і спорту Чэшскай Рэспублікі Яраславу Мілеру за сустрэчу з пяццю былымі палітвязнямі-студэнтамі, якіх прыняла Чэхія і выдала ўрадавыя стыпендыі. Адбылася сустрэча з генеральным дырэктарам МЗС Чэхіі Яраславам Курфюрстам, у рамках якой: дасягнута дамоўленасць аб актывізацыі ўзаемадзеяння па прыняцці нацыянальных санкцый з боку Чэхіі; дасягнута дамоўленасць аб устанаўленні ўзаемаадносін з дагаворна-прававым Дэпартаментам МЗС Чэхіі па пытаннях адказнасці рэжыму Лукашэнкі з выкарыстаннем міжнародных інстытутаў за злачынствы супраць беларусаў, злачынствы супраць украінскіх дзяцей, за акт агрэсіі. Дэпартаменту, які адказвае за палітыку нацыянальных санкцый, перададзеныя прапановы па ўвядзенні санкцый у дачыненні да інстытутаў Саюзнай дзяржавы, асоб, якія ўдзельнічаюць у дзейнасці Саюзнай дзяржавы, накіраваную на ліквідацыю беларускай незалежнасці і суверэнітэту, канкрэтных юрыдычных асоб і персаналій, звязаных з масавымі рэпрэсіямі ў Беларусі, пракурораў, суддзяў, кіраўнікоў папраўчых устаноў. Адбылася сустрэча са старшынёй Камітэта па міжнародных справах Сената Чэхіі Паўлам Фішэрам і членам Нацыянальнай Асамблеі Чэхіі, намеснікам старшыні Камітэта па еўрапейскіх справах Ондржеям Коларам. У цяперашні час ажыццяўляецца падрыхтоўка рэзалюцыі парламента Чэхіі па фактах незаконнага перамяшчэння ўкраінскіх дзяцей і іх індактрынацыі як ваенных злачынстваў супраць украінскага народа. Ад імя НАУ прадстаўлена інфармацыя аб працы па пытанні незаконнай дэпартацыі ўкраінскіх дзяцей, а таксама інфармацыя па справаздачы па злачынствах супраць чалавечнасці рэжыму Лукашэнкі. Прадстаўнікі парламента Чэхіі адзначылі, што ў цяперашні час рыхтуецца адпаведная рэзалюцыя па фактах, звязаных з незаконным перамяшчэннем ўкраінскіх дзяцей і іх індактрынацыяй. Матэрыялы, якія перададзены камандай НАУ, будуць улічаныя ў падрыхтоўцы дадзенага рашэння. Таксама напярэдадні Павел Латушка сустрэўся з беларускімі студэнтамі Чэхіі. У рамках сустрэчы былі закрануты праблемы атрымання студэнцкіх віз і важнасць узаемадзеяння беларускага студэнцтва ў Чэхіі з дэмакратычнымі сіламі Беларусі.

9 кастрычніка выйшаў артыкул аўтарства спадара Яўгена Прэйгермана пад назвай «Ілжывая аналітычная парадыгма падрывае палітыку Захада ў дачыненні да Беларусі». Якая назва! Нібы хтосьці з ведамства міністра па замежных справах Алейніка яго прыдумаў. Прычым выйшаў гэты артыкул не абы дзе, а ў палітычным блогу Оксфардскага ўніверсітэта. Падобна на тое, што гэта першая публікацыя спадара Прэйгермана на гэтай пляцоўцы. І будзем спадзявацца, што апошняя. Чаму? Скажам так, да болю знаёмыя наратывы МЗС Лукашэнкі гэты артыкул нагадвае мне не толькі сваёй назвай. Змест там – яшчэ цікавей. І крывадушней. Калі сцісла – Лукашэнка зусім не такі жудасны, як яго малююць на Захадзе. Наадварот, ён малайчына, які спрытна і ўмела балансаваў, «трымаў сітуацыйны нейтралітэт» і ледзь не забяспечваў гэтым гарантыі бяспекі Украіны і рэгіёну. Пакуль страшны Захад не стаў на яго занадта моцна ціснуць і забраў у беднага Лукашэнкі магчымасці быць «шматвектарным». І праўда, чаго гэта Захад такі дрэнны? Ну падумаеш, дыктатура, падумаеш рэпрэсіі. Яны і раней бывалі, але затое потым, калі Лукашэнка трохі саслабляў гайкі, каб Захад пераставаў на яго ціснуць, сітуацыя з правамі чалавека ў Беларусі «прыкметна паляпшалася»! То бок гэта вось такая разумная шматхадоўка Лукашэнкі – ладзіць рэпрэсіі, нарывацца на санкцыі, а потым «хоць і не незваротна, але паступова і бачна усё паляпшаць». Наколькі бачнымі былі ўсе гэтыя «паляпшэнні» палітычных правоў і свабод беларусы змаглі пераканацца пасля выбараў 2020 года. На сёння – паўтары тысячы афіцыйна прызнаных палітвязняў, у рэальнасці – каля 5000. Больш за 1440 ліквідаваных грамадскіх арганізацый, разгром усіх незалежных СМІ і палітычных партый у краіне, як мінімум 136 тысяч злачынстваў супраць чалавечнасці. Агрэсія. Вайна. Яе падтрымка. Ваенныя злачынствы. Ну і добра, ну і няхай у гэты раз маштабы рэпрэсій сталі кратна больш, ну масавыя катаванні, ну забойствы, ну згвалтаванні жанчын, мужчын, дзяцей дубінкамі. Дык гэта ж Захад вінаваты, па словах спадара Прэйгермана. Не было б ціску, усё б пацішэла. Але Захад чамусьці не захацеў увайсці ў «складанае геапалітычнае становішча» дыктатара і сваёй рэакцыяй вымусіў Лукашэнку яшчэ больш рэпрэсаваць, яшчэ больш катаваць і забіваць. І самалёт захапіць, і міграцыйную вайну зладзіць, а потым і ў вайну супраць Украіны ўвязацца. Дзяцей украінскіх дэпартаваць. Гэта ўсё Захад, аказваецца, вінаваты. Прычым спадар Прэйгерман выводзіць усё пералічанае як бы за дужкі, імкнецца не завастраць на гэтым увагу, не ўдавацца ў маштабы рэпрэсій і злачынстваў Лукашэнкі. Проста як гэта робяць афіцыйныя прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі на тых міжнародных пляцоўках, адкуль іх яшчэ не выгналі. Напэўна таму, што гэта ўсё не гэтак важна, бо Лукашэнка ж нічога гэтага на самай справе не хацеў, а на шляху будучых «паступовых і бачных паляпшэнняў» стаў менавіта Захад. І менавіта Захад цяпер павінен адмовіцца ад сваёй «неканструктыўнай і зламыснай палітыкі», спыніць ціск і наладзіць з Лукашэнкам стасункі. Перагарнуць старонку. Вы разумееце, наколькі крывадушна ўсё гэта гучыць? Па сутнасці спадар Прэйгерман рацыяналізуе і адбельвае злачынствы Лукашэнкі, які кожны дзень тэрарызуе і кідае за краты беларусаў, кожны дзень гоніць нелегальных мігрантаў на межы ЕС. І працягвае падтрымліваць Расію ў вайне. Ідзеце са мной на дыялог, забудзьцеся ўсе мае злачынствы – і, можа быць, я змякчуся? Гэта, спадар Прэйгерман, называецца банальны тэрарызм, а не «знешнепалітычнае хэджаванне». Так што прапанова зразумець і дараваць Лукашэнку ў лепшым выпадку выглядае як ода стакгольмскаму сіндрому. Але гэта толькі на першы погляд. Бо цалкам відавочна, што ў гэтай оды ёсць канкрэтныя мэты Справа ў тым, што «акцыі» Лукашэнкі ў вачах Крамля моцна ўпалі і ён адчайна спрабуе гуляць на «маскоўскай біржы», каб набіць сабе кошт. І з гэтай мэтай пускае ў ход «заходнюю карту». Менавіта тут, дарэчы, і выяўляецца так званая «шматвектарнасць» рэжыму Лукашэнкі. У сваім рэальным абліччы. Для двух розных аўдыторый у рэжыму падрыхтаваны два розныя, але узаемазвязаныя паведамленні Паведамленне для Крамля было сфармуляванае на нядаўняй сустрэчы Лукашэнкі з губернатарам Навасібірскай вобласці. Там, спасылаючыся на «абшырныя даклады» сваёй выведкі і спецслужбаў Лукашэнка палохаў Расію планамі Захаду «разарваць адзінства Расіі і Беларусі, разбурыць Саюзную дзяржаву». Палохаў з канкрэтнай мэтай – атрымаць больш грошай ад свайго «старэйшага брата». Пералічваючы ўсё, што трэба, каб гэтага разрыву не дапусціць: шырокі доступ на рынкі: як сам расійскі рынак, так і тыя замежныя, дзе Расія працягвае працаваць; павелічэнне колькасці беларускіх цэнтраў у Расіі для працы на гэтых рынках; адмова ад дублявання вытворчасцяў у Расіі і Беларусі – г.зн. каб Расія зноў жа больш актыўна закупляла прадукцыю беларускай прамысловасці і гэтак далей. Відавочна, што эканамічная сітуацыя ў рэжыму Лукашэнкі вельмі цяжкая, пры гэтым Расія ўжо не кампенсуе ў дастатковай ступені яго страты ад санкцый. Ці хутчэй не спяшаецца кампенсаваць, пачаўшы сумнявацца ў мэтазгоднасці інвеставаць у рэжым Лукашэнкі ў патрэбных ім аб'ёмах, разумеючы, што ён і так будзе прытрымлівацца інтарэсаў Крамля на шляху паглынання беларускага суверэнітэту Расіяй. Лукашэнка ж такі расклад зусім не задавальняе, ён бачыць у ім не проста эканамічную пагрозу, але і прамую пагрозу сваёй уладзе, якая цалкам залежыць ад грошай і падтрымкі Крамля. І не маючы чаго прапанаваць, ён звяртаецца да тактыкі шантажу – «нас разарвуць, разбураць наша адзінства». Пры гэтым ён разумее, што пустыя словы і пагрозы, нават пад выглядам «дакладаў спецслужбаў», у Крамлі ўжо не купяць. Таму іх трэба чымсьці падмацаваць. І тут у ход ідуць «незалежныя аналітыкі», накшталт спадара Прэйгермана, якія нараджаюць паведамленне ўжо для заходняй аўдыторыі А гучыць яно так – ваша палітыка ў адносінах да Лукашэнкі памылковая, з ім можна і трэба супрацоўнічаць, проста трэба заплюшчыць вочы на некаторыя асаблівасці, накшталт дыктатуры, рэпрэсій, гвалту, забойстваў і іншых дробязяў. Ён зусім не антызаходні, проста апынуўся ў складаных абставінах. Адмяняйце санкцыі, дайце яму прастору для манеўру. А інакш – ён зусім ляжа пад Расію і тады вы самі вінаватыя. У прынцыпе, у гэтым паведамленні нічога новага няма. Менавіта так рэжым заходзіў на Захад кожны раз, калі здзяйсняў злачынствы і нарываўся на санкцыі. І раней Захад гэта купляў. І здымаў санкцыі. А потым злачынствы станавіліся кратна страшней. Пры гэтым ад Расіі ён як не збіраўся адрывацца, так і не збіраецца. Замест гэтага «заходняя карта» кожны раз дапамагала яму павышаць свой кошт для «старэйшага брата». Менавіта на гэта ён разлічвае і цяпер. Разлічвае, што Захад зноў пойдзе з ім на дыялог, які ён зможа прадаць Расіі як пагрозу. І атрымаць ад яе тую цану, за якую ён хоча сябе прадаць, а не тую, якую яму плацяць цяпер. Але ніякага «заходняга развароту» не будзе. Не будзе ніякага змякчэння рэжыму ў Беларусі, ніякіх «бачных паляпшэнняў». І ніякага дрэйфавання ад Расіі таксама. Лукашэнка ніколі не адмовіцца ад двух рэчаў: улады і расійскай «кармушкі». Таму што абедзве яны звязаныя напрамую. І калі ўявіць, што Захад апынецца настолькі недальнабачным, што купіцца на чарговы «развод» ад рэжыму, а Расія рэальна спалохаецца «пацяплення стасункаў» Захаду з Лукашэнкам і пойдзе на ягоныя ўмовы, то першае, што зробіць Лукашэнка, атрымаўшы жаданае – кіне Захад гэтак жа, як рабіў гэта заўсёды. Паверыўшы такім Прэйгерманам, Захад толькі дазволіць Лукашэнку зарабіць. Дазволіць яму даражэй прадаць беларускі суверэнітэт. Таму адзінай адэкватнай рэакцыяй Захаду на абвінавачванні ў «няправільнай палітыцы» ў дачыненні да Лукашэнкі і прапановы спыніць на яго ціск, пайсці на дыялог, могуць быць толькі канкрэтныя сустрэчныя патрабаванні: неадкладнае вызваленне ўсіх палітвязняў; поўнае спыненне рэпрэсій у Беларусі; рэабілітацыя ўсіх незаконна асуджаных і прымушаных да дэпартацыі з краіны; спыненне міграцыйных нападаў супраць ЕС і падтрымкі вайны супраць Украіны; правядзенне новых выбараў па ўсіх дэмакратычных стандартах. А любы іншы падыход да рэжыму Лукашэнкі і будзе па-сапраўднаму «ілжывай аналітычнай парадыгмай», якая не проста падарве, а знішчыць любыя надзеі на перамены ў Беларусі.

Як прайшла нядаўняя сустрэча Лукашэнкі з губернатарам Новасібірскай вобласці і чаму мы наогул вырашылі звярнуць на яе ўвагу? Давайце разбярэм яе змест. «Спакойна не будзе! Нас хочуць разарваць!» — ледзь не з парога заявіў Лукашэнка губернатару Траўнікаву і амбасадару Расіі Грызлову, забыўшыся хіба што паказаць карту, адкуль рыхтуецца разрыў. І тут жа пачаў распавядаць, што трэба зрабіць, каб не «разарвалі». А трэба, правільна, нафтадаляры не на замежную «жратву» марнаваць (гэта цытата), а на яго, на любімага сябра Сашу. Але гэта далёка не ўсе запыты Лукашэнкі. Яшчэ, на ягоную думку, трэба «не дубляваць вытворчасці» ў Расіі і Беларусі, а купляць у Лукашэнкі тое, што ў яго ёсць. Напрыклад, самазагаральныя аўтобусы. Таксама трэба даць Лукашэнку магчымасць «дапамагчы» рускім і ў працы на «далёкай дузе» — гэта значыць прапусціць яго з палаткай «купляйце беларускае» не толькі на расійскі, але і на суседнія рынкі. Рынкі тых краін, якія ўсё яшчэ гандлююць з Расіяй. І, вядома, трэба даць Лукашэнку пабольш цэнтраў, праз якія ён «будзе працаваць у Расіі». Новасібірск тут для Лукашэнкі асабліва важны, бо без яго, як ён выказаўся, «няма Расіі ці, як мінімум, паловы». Увогуле, Лукашэнка сабраўся асвойваць Сібір. А праз яе — і ўсё астатняе. Бо на Беларусь і ў Расіі, і на «далёкай дузе», з ягоных слоў, «попыт найвялікшы». Праўда, у чым выяўляецца гэты попыт — так і засталося незразумелым. Вось толькі чамусьці на еўрапейскім рынку, ды і ў цэлым на заходнім, «найвялікшага попыту» не назіраецца... Пад санкцыямі цэлыя сектары эканомікі, замежныя кампаніі сыходзяць з Беларусі. Вось і ўвесь попыт. «Сышлі — да пабачэння!» — харахорыцца на гэта Лукашэнка. А чаму сышлі? А чаму ўведзеныя санкцыі? Гэта ж не ты, а табе сказалі «да пабачэння», бо ніхто ў цывілізаваным свеце не хоча працаваць з дыктатарамі, вайсковымі агрэсарамі і злачынцамі. І самае цікавае, што нават у той жа Расіі не вельмі хочуць «працаваць» так, як прапануе Лукашэнка — яны ж там таксама самі з вусамі. Таксама пад санкцыямі, таксама ізгоі. Ім таксама патрэбныя грошы. Вось толькі ў іх ёсць нафта, газ, якія можна худа-бедна прадаваць нават цяпер. А вось у Лукашэнкі — нічога няма. Акрамя рэшткаў беларускага суверэнітэту. Гэта і ёсць тое адзінае, што ён на самай справе можа Расіі прапанаваць наўзамен на ўсе свае хацелкі, наўзамен на допуск да рынкаў, на Сібір і нафтадаляры. І што яе насамрэч цікавіць. «Трэба рабіць сваю Айчыну» — так ён гэта называе. І менавіта гэта ён і робіць. І намякае, маўляў, калі і далей будуць такія «рухі ў эканоміцы і добрыя стасункі з Расіяй» — пад якімі ён, мяркуючы з усяго, мае на ўвазе бясконцыя адтэрміноўкі крэдытаў, чарговыя 4 мільярды «бязвыплатных паступленняў ад замежных дзяржаў», а на справе — з Расіі. Але трэба больш. Бо «грошай лішніх няма» — санкцыі працуюць, кармушкі Лукашэнкі пусцеюць, а апетыты не памяншаюцца. І вусаты жабрак ужо бессаромна і ў адкрытую патрабуе грошай і доступу на рынкі, заяўляючы, што калі яму іх даць, то тады, цытата, «і агітаваць нікога не прыйдзецца». Агітаваць на што? На ператварэнне Беларусі ў частку Расіі? Вось што прадае Лукашэнка. Не «купляйце беларускае», а «купляйце Беларусь». Але разумеючы, што цяпер ён задзірае цану нават па расійскіх мерках, ён па звычцы ўключае шантажыста і палохае Крэмль «шырокімі дакладамі» сваёй разведкі і спецслужбаў: «Спакойна не будзе! Нас разарвуць, разбураць адзінства!» Ці купіць гэта Расія? Гандляр з 30-гадовым стажам, відаць, разлічвае, што так. Але ці ў тым ён становішчы, каб шантажаваць свайго «старэйшага брата»? А вось гэта наўрад ці. І чакаць яшчэ 5 гадоў, якія выпрошвае для сябе Лукашэнка, там, падобна жаданнем не гараць. Бо гэтак жа як і ён, там разумеюць, што ўсе інтэграцыйныя праекты Расіі і так ужо трашчаць па швах разам з украінскім фронтам. Што ў іх «дружалюбных дзяржаў» па тым жа СНД, АДКБ ёсць свае нацыянальныя інтарэсы. І ў гэтыя інтарэсы не ўваходзіць быць ізгоямі. Казахстан і нават Кыргызстан адкрыта гавораць пра важнасць выканання санкцый. Арменія ратыфікавала Рымскі статут Міжнароднага крымінальнага суда, што накладвае на яе абавязацельствы ў тым ліку затрымаць Пуціна, на якога Міжнародным крымінальным судом выдадзены ордэр на арышт за ваенныя злачынствы. Гэта значыць карціна вымалёўваецца абсалютна для Расіі нерадужная — ранейшыя хаўруснікі ўсё больш актыўна дрэйфуюць ад яе далей. А тут яшчэ і Лукашэнка вырашыў папалохаць Крэмль разрывам т. зв. «Саюзнай дзяржавы» — праекта паглынання Беларусі Расіяй. «Трэба разбурыць адзінства Беларусі і Расіі» — так Лукашэнка «працытаваў» на сустрэчы з Новасібірскім губернатарам выказванні нейкіх заходніх службовых асоб, «датаваныя вераснем-кастрычнікам». І вось тут мы цалкам згодныя. Трэба. Як мага хутчэй. І беларусам, і ўсім тым чыноўнікам, пра запланаваны раскол якіх таксама стаў казаць дыктатар, варта сур'ёзна задумацца над гэтым. Лукашэнка і так палітычны труп. Але вам, нам і краіне дакладна не трэба ісці да дна разам з ім. І ўжо тым больш нам не трэба ісці ў Расію. Беларусы заўсёды дамовяцца з беларусамі. Ну а дыктатара — можна і ў Сібір, куды ён так напрошваўся на сустрэчы з губернатарам Новасібірскай вобласці. Хоць лепш у Гаагу.

Лукашэнка напярэдадні пачатку поўнамаштабнай агрэсіі Расіі ў дачыненні да Украіны марыў пра тое, як будзе разам з Пуціным прымаць «марш перамогі» ў Кіеве, дзяліць з Пуціным маёмасць і эканоміку Украіны, працягваць палохаць Еўропу сваёй магутнасцю, а таксама атрымае ад свайго сюзерэна ордэн. Ордэн за саўдзел у страшным злачынстве — агрэсіі ў дачыненні да Украіны. Бо прадастаўленне тэрыторыі для агрэсіі з пункту гледжання міжнароднага права — гэта агрэсія. Але за яшчэ адно злачынства, на першы погляд не такое відавочнае, але не менш страшнае – незаконнае перамяшчэнне ўкраінскіх дзяцей, а таксама іх перавыхаванне, русіфікацыю і індактрынацыю ён атрымае ордэн, ой, прабачце, ордэр. Вядома, ён спрабуе выратавацца. Напрыклад, пераканаць кіраўнікоў дзяржаў СНД не прызнаваць дзеянне МУС на іх тэрыторыях, але ў адказ ён чуе цішыню. Увесь цяжар міжнароднай адказнасці яму давядзецца несці. Вядома, яго спрабуе адбяліць яго прапаганда. Паводле плану, які распрацаваны ў Адміністрацыі ўзурпатара, яна здзяйсняе чарговыя спробы прыкрыць туманам ваенныя злачынствы рэжыму ў дачыненні да ўкраінскіх дзяцей. Але сёння мы прадэманструем вам сюжэт расійскага дзяржаўнага тэлеканала, які пацвярджае персанальнае дачыненне дыктатара Лукашэнкі да вывазу ўкраінскіх дзяцей. У відэа дзяржсакратар г. зв. Саюзнай дзяржавы Мезенцаў акцэнтаваў ролю Лукашэнкі ў гэтым злачынстве. Цытата: «Падкрэсліваю, гэта рашэнне ўзгоднена і падтрымана прэзідэнтам Пуціным і прэзідэнтам Лукашэнкам». «Расія-1»: «Рашэнне падтрымана Лукашэнкам і Пуціным» І яшчэ адзін сюжэт пацвярджае факт русіфікацыі ўкраінскіх дзяцей, што таксама з'яўляецца ваенным злачынствам рэжыму. Гэта відэа датаванае ліпенем 2023 года, на ім праўладны актывіст Аляксей Талай, які мае дачыненне да здзяйснення ваенных злачынстваў, распавядае дзіцяці з Марыупаля: «Будзеш служыць вялікай Расіі» Яшчэ адзін факт перавыхавання ўкраінскіх дзяцей раней быў апублікаваны камандай НАУ і перададзены замежным СМІ і, вядома ж, пракурорам. У ім удзельнічаюць сёстры Груздзевы — праўладныя спявачкі, якія выступалі восенню 2022 года ў беларускім аздараўленчым лагеры «Дубрава» перад прывезенымі з акупаваных тэрыторый Украіны дзецьмі. Гэта прыклад індактрынацыі. «Каб Байдэн здох і Зяленскі таксама. А Пуцін квітнеў» Як бы лукашэнкаўская прапаганда не намагалася легітымізаваць свае злачынствы, сабраныя камандай НАУ матэрыялы пацвярджаюць факты незаконнага вывазу, індактрынацыі, перавыхавання, русіфікацыі і мілітарызацыі ўкраінскіх дзяцей. Дадзеныя матэрыялы пацвярджаюць здзяйсненне ваенных злачынстваў. Аднак варта разумець, што гэта толькі невялікая частка доказаў, якая была сабраная камандай НАУ і якія пацвярджаюць удзел у ваенных злачынствах самога Лукашэнкі і прадстаўнікоў яго рэжыму. Што спрабуе зрабіць рэжым? Першыя прыкметы незаконнага вывазу ўкраінскіх дзяцей у Беларусь былі выяўленыя намі яшчэ летам 2022 года. У той час Лукашэнка не меркаваў, што міжнародная супольнасць не пакіне яго дзеянні па-за ўвагай і пасля стане разглядацца пытанне аб выдачы ордэра на арышт за ўчыненне ваенных злачынстваў. Рэакцыя міжнароднай супольнасці на дзеянні Расіі не прымусіла сябе чакаць: 17 сакавіка 2023 года Міжнародны крымінальны суд выдаў ордэры на арышт прэзідэнта Расіі Пуціна і ўпаўнаважанага пры Прэзідэнце Расійскай Федэрацыі па правах дзіцяці Львовай-Бяловай па падазрэнні ў здзяйсненні ваенных злачынстваў. Пасля гэтай падзеі і перад Лукашэнкам, як саўдзельнікам гэтых злачынстваў, нарастае пагроза выдачы ордэра на арышт. Бо ён таксама адказны за арганізацыю дэпартацыі ўкраінскіх дзяцей у Беларусь і адпаведныя дакументы былі перададзеныя камандай НАУ 27 чэрвеня ў Міжнародны крымінальны суд. Выдача ордэра на арышт — гэта не толькі фактычна адмова ад замежных паездак, але адначасова і каласальныя рэпутацыйныя страты, якія маюць значэнне не толькі ў кантэксце іміджу асобнага палітыка, але ў міжнародным становішчы ўсёй краіны: не кожная цывілізаваная дзяржава, якая ажыццяўляе сваю знешнюю палітыку ў адпаведнасці з нормамі міжнароднага права, будзе гатова мець справу з тымі персонамі, якія падазраюцца ў ваенных злачынствах. І Аляксандр Лукашэнка — адна з ключавых асоб гэтых злачынстваў. Яго подпісы стаяць на адпаведных дакументах Саюзнай дзяржавы, пра ўдзел Лукашэнкі ў гэтых злачынствах згадвалася на ўзроўні прадстаўнікоў гэтага аб'яднання, а падчас вывазу дзяцей у 2022 годзе шматразова запісваліся прапагандысцкія ролікі, у якіх супрацоўнікі прарэжымных медыя ў фарбах апісвалі працэс дэпартацыі дзяцей — злачынства паводле нормаў міжнароднага крымінальнага права. Чаму яны гэта рабілі? Відавочна, што прапагандысты проста не разумелі, што дзеянні рэжыму парушаюць міжнародныя нормы. Паколькі «адмяніць» здзяйсненне ваенных злачынстваў Аляксандрам Лукашэнкам немагчыма, сёння прапаганда здзяйсняе спробы схаваць факты, якія пацвярджаюць здзяйсненне гэтых злачынстваў, што толькі пацвярджае разуменне зробленага і жаданне схаваць гэтыя факты. Як каманда НАУ процідзейнічае прапагандзе Лукашэнкі? За час працы па зборы доказаў у пытаннях здзяйснення ваенных злачынстваў мы знайшлі мноства матэрыялаў, якія пацвярджаюць дачыненне да іх самога Лукашэнкі і прадстаўнікоў яго рэжыму. Частка з іх носіць канфідэнцыйны характар і будзе разглядацца толькі пракурорам Міжнароднага крымінальнага суда і Генеральным пракурорам Украіны; частку такіх матэрыялаў мы апублікавалі на нашых рэсурсах; яшчэ частка матэрыялаў будзе апублікаваная ў будучыні. Справаздача НАУ пра ролю рэжыму Лукашэнкі і Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расіі ў незаконным перамяшчэнні і перавыхаванні ўкраінскіх дзяцей была прадстаўлена ў Савеце Еўропы і Еўрапейскім парламенце, а таксама падчас сустрэч з прадстаўнікамі міністэрстваў замежных спраў шэрагу краін-членаў Еўрапейскага саюза. Тэма закраналася падчас выступу на сайт-івэнце Human Dimension Conference у межах АБСЕ і на сустрэчы з дэпутатамі Еўрапарламента. Справаздача была перададзена і дэпутатам Вярхоўнай Рады Украіны. Тэма датычнасці Лукашэнкі да ваенных злачынстваў працягвае актыўна асвятляцца ў сусветных медыя, напрыклад, у такіх найбуйнейшых выданнях як Washington Post, The New York Times, The Telegraph. Ці можа рэжым сысці ад адказнасці? Не. Каманда Народнага антыкрызіснага ўпраўлення распачала сістэмныя крокі для таго, каб зафіксаваць доказы здзяйснення Лукашэнкам ваенных злачынстваў. Зразумела, у нас захаваныя ўсе матэрыялы, якія пацвярджаюць дачыненне Лукашэнкі да злачынстваў, у тым ліку і тыя, якія прапаганда спрабуе сёння спешна выдаліць. «Ліквідацыя рэчавых доказаў» на бягучым этапе па сутнасці не мае ніякага сэнсу, тым больш, што ўсе дакументы ўжо перададзеныя ў Міжнародны крымінальны суд. Яны могуць выдаліць ролікі са сваіх прапагандысцкіх рэсурсаў, але не з матэрыялаў, перададзеных у МУС. Аднак спробы сысці ад адказнасці рэжым усё роўна прадпрымае. Мэта такіх дзеянняў — «падмануць» міжнародныя інстанцыі і саўдзельнікаў. Дакладней, паспрабаваць зрабіць такую спробу. Сёння мы можам канстатаваць: Прадстаўнікі рэжыму разумеюць, у якую сітуацыю прывялі іх факты вывазу дзяцей. Таму сёння яны спрабуюць «легалізаваць» свае злачынствы. Верагодна, менавіта ў гэтым складаецца сэнс, напрыклад, арганізацыі сустрэч дыпламатаў з вывезенымі дзецьмі. Прарэжымная прапаганда таксама актывізавалася. Сёння ў ёй сустракаюцца наратывы пра нібыта аздараўленне дзяцей і пра тое, што іх дзеянні ляжаць у прававым полі. Але гэта не мае сувязі з рэчаіснасцю: насамрэч у лагерах адбываецца перавыхаванне дзяцей, што пацвярджаецца сабранымі камандай НАУ матэрыяламі. Паколькі рэжым пабудаваны на персаналісцкай уладзе Лукашэнкі, яго прадстаўнікі спрабуюць абгрунтаваць тое, што сам Лукашэнка персанальна не ўдзельнічаў у здзяйсненні злачынстваў і ордэр павінен атрымаць не ён. Такім чынам яны перыядычна самі спрабуюць зрушыць фокус на праўладнага актывіста Талая або ролю Беларускага Чырвонага Крыжа. Але рэжым павінен зразумець: іх спробы зрушыць фокус не спрыяюць нявыдачы ордэра на арышт Лукашэнкі, а, хутчэй, толькі павялічваюць колькасць падазраваных у здзяйсненні злачынстваў. Але асноўны віноўнік злачынстваў кіраўнік вышэйшага дзяржсавета так званай саюзнай дзяржавы Лукашэнка. І мы яшчэ раз падкрэсліваем: віна ў прымусовым перамяшчэнні ўкраінскіх дзяцей і іх пераадукацыі ляжыць персанальна на ім. Ваенныя злачынствы ў дачыненні да ўкраінскіх дзяцей здзяйсняюцца на падставе пісьмовых рашэнняў і рэзалюцый дыктатара, па яго ўзгадненні і з яго дазволу. І ў МУС перададзеныя дакументы менавіта за подпісам Лукашэнкі. Разумеючы, што верагоднасць выдачы ордэра на арышт Лукашэнкі за ваенныя злачынствы высокая, прапагандысцкая машына беларускага рэжыму запісвае рэпартажы, у якіх здзяйсняе спробы абгрунтаваць «добрыя намеры» і законнасць дэпартацыі ўкраінскіх дзяцей у Беларусь, запрашае замежных дыпламатаў, якім спрабуе прадэманстраваць, што ўсё ў парадку, што ўсё гэта «гуманітарная дапамога ўкраінскім дзецям, якія ратуюцца ад жахаў вайны», якую, дарэчы, развязала Расія пры падтрымцы рэжыму Лукашэнкі. Аднак факт застаецца фактам: ваенныя злачынствы, якія ўчыняліся і ўчыняюцца прадстаўнікамі рэжыму Лукашэнкі і самім дыктатарам па прымусовым перамяшчэнні ўкраінскіх дзяцей-сірот, нікуды не зніклі. Яны зафіксаваныя камандай НАУ, сабраныя ў дасье, перададзеныя ў Міжнародны крымінальны суд і Генеральную пракуратуру Украіны. Калі будзе выдадзены ордэр на арышт дыктатара — гэта выключная кампетэнцыя пракурора МКС. Але Лукашэнка павінен ведаць, што яму давядзецца адказваць як за злачынствы ў дачыненні да ўкраінскіх дзяцей, так і за злачынствы ў дачыненні да беларускага народа, якія ён учыняў і працягвае ўчыняць. І пакарання пазбегнуць не атрымаецца. Ды і пасля сённяшніх заяў дыктатара я ўпэўнены, што ён вельмі дрэнна спіць, таму што разумее: не відаць яму ордэна, а вось ордэр ужо маячыць на гарызонце.