Пошук па сайце

Марыянетка Пуціна, Аляксандр Лукашэнка, павінен панесці пакаранне Павал Латушка, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення ў выгнанні, амбасадар, апазіцыянер беларускаму дыктатару Лукашэнку артыкул для The New European У Еўропе ёсць адзін лідэр, які знаходзіцца ва ўладзе нават даўжэй, чым Уладзімір Пуцін — Аляксандр Лукашэнка. У Еўропе ёсць адзін лідэр, яшчэ больш карумпаваны, чым Пуцін — Аляксандр Лукашэнка. У Еўропе ёсць адзін лідэр, які прыгнятае і мучыць свой народ яшчэ больш, чым Пуцін — Аляксандр Лукашэнка. Лукашэнка кіруе Беларуссю ўжо 27 гадоў, у канцы якіх Пуцін, 22 гады кіруючы Расеяй, з’яўляецца яго апошнім пакінутым саюзнікам у Еўропе. Ён, у сваю чаргу, іграе тую ж ролю для Пуціна. Лукашэнка дазволіў Пуціну ператварыць Беларусь у расейскую марыянеткавую дзяржаву і ў працэсе стаў марыянеткавым лідэрам Пуціна. Уключыце зараз тэлевізар ці радыё ў любым пункце свету, зайдзіце ў інтэрнэт, каб даведацца, хто і што робіць навіны, і ўсюды будзе гучаць імя Пуціна. Пуцін, Пуцін, Пуцін. Увесь свет гаворыць пра Пуціна, і, вядома, правільна называць гэта вайной Пуціна, менавіта так яе характарызуюць ва ўсім свеце. Але Лукашэнка ў значнай ступені з’яўляецца ягоным партнёрам па злачынстве. І я старанна падбіраю словы. Яго партнёр па злачынстве. Адзін злачынец дапамагае іншаму, дазваляючы выкарыстоўваць сваю краіну ў якасці платформы для расійскага ўварвання ва Украіну, аказваючы палітычную і ваенную падтрымку, калі Пуцін аддае загады аб ракетным абстрэле школ, бальніц і дзіцячых садоў, калі ён імкнецца падпарадкаваць ганарлівую суверэнную нацыю сваёй волі. Пуціна справядліва асудзілі ва ўсім свеце. Але Лукашэнка заслугоўвае значна большага глабальнага асуджэння, чымсьці, якое выпала на ягоную долю. Ён можа быць пешкай Пуціна. Але ён таксама з’яўляецца адным з галоўных гульцоў у гэтым жудасным шоў, і Захаду час гэта ўсвядоміць і дзейнічаць адпаведна. Абодва гэтых монстра павінны быць прыцягнуты да адказнасці.

Другі месяц у цэнтры Еўропы ідзе кровапралітная вайна. 24 лютага Расея напала ва Украіну і адным з ключавых плацдармаў для нападзення стала тэрыторыя Беларусі. Ужо падчас актыўных ваенных дзеянняў, 16 сакавіка Народнае Антыкрызіснае Упраўленне, кіраўніком якога я з'яўляюся, выступіла з афіцыйнай заявай, у якой канстатавала — Рэспубліка Беларусь знаходзіцца пад расійскай акупацыяй, а рэжым Лукашэнкі з'яўляецца марыянеткавым урадам, цалкам падкантрольным Крамлю. 17 сакавіка аналагічную пазіцыю агучыла Святлана Ціханоўская — падчас выступу ў Савеце ААН па правах чалавека ў Жэневе. Беларусь неабходна прызнаць часова акупаванай тэрыторыяй — такая наша адзіная пазіцыя, як лідэраў беларускіх дэмакратычных сіл. Прычым разам са Святланай Ціханоўскай мы падкрэсліваем, што гэты крок з'яўляецца вельмі важным для спынення расійскай агрэсіі і забеспячэння бяспекі ў рэгіёне. Чаму падобныя заявы лідэраў беларускіх дэмакратычных сіл не прагучалі раней? Менавіта з пачаткам вайны супраць Украіны стала відавочна, што рэжым беларускага дыктатара Лукашэнка страціў кантроль над тэрыторыяй Беларусі, які з'яўляецца найважнейшай прыкметай суверэнітэту любой дзяржавы. Пры поўным садзейнічанні і папушчальніцтве нелегітымнага ўрада Лукашэнкі ваенны кантроль над беларускай тэрыторыяй перайшоў да Расійскай Федэрацыі, якой гэта было неабходна для вырашэння ваенных задач. І той факт, што Лукашэнка дазволіў Пуціну акупаваць Беларусь без адзінага стрэлу, кажа толькі пра тое, што ягоны рэжым не проста нелегітымны, але з'яўляецца несамастойным і марыянеткавым. Але гэта ніяк не адмяняе самога факту такой акупацыі, якую ў сучасным свеце завуць гібрыднай і неваяўнічай (non-belligerent). І міжнароднае прызнанне дадзенага факту з'яўляецца адпраўной кропкай для барацьбы з яе самым страшным наступствам — агрэсіяй супраць Украіны. Якім чынам міжнароднае прызнанне акупацыі Беларусі Расіяй можа дапамагчы спыніць расійскую агрэсію? Вялікай памылкай з'яўляецца перакананне, што ў бягучых умовах Беларусь можна разглядаць як краіну, якая вядзе самастойную палітыку, здольную супраціўляцца ўплыву Крамля на сваёй тэрыторыі. Менавіта ў гэтай памылцы крыецца непрымяненне ў адносінах да Беларусі мер знешняга ціску па аналогіі з Расіяй. Санкцыі, якія прымяняюцца да Беларусі сёння — на парадак слабейшыя, што ўжо прывяло да з'яўлення «беларускага афшора», які дазваляе Крамлю часткова абыходзіць уведзеныя санкцыі, а яго марыянетцы Лукашэнку — фактычна зарабляць на вайне. І гэта першая супярэчнасць, якую неабходна ліквідаваць, прызнаўшы Беларусь акупаванай тэрыторыяй і марыянетачны статус так званага ўрада Лукашэнкі. Ужываючы санкцыі ў дачыненні да Расіі і Беларусі, неабходна спыніць разглядаць абедзве краіны ў адрыве адна ад адной і прызнаць той факт, што эканоміка Беларусі сёння гэтак жа працуе на вайну, як і эканоміка Расіі, і забяспечвае існаванне марыянетачнага ўрада Лукашэнкі, які прадаставіў і працягвае даваць Пуціну ключавы плацдарм для вядзення вайны з Украінай, а таксама магчымасць часткова абыходзіць уведзеныя супраць Расіі санкцыі. Другім важным аспектам міжнароднага прызнання акупацыі Беларусі з'яўляецца стварэнне стымулу для ператварэння антываеннага руху беларусаў у нацыянальна-вызваленчы — з яго наступным міжнародна-прававым прызнаннем. Напрыклад, беларусы ўжо вядуць «рэйкавую вайну», што абмяжоўвае Расію ў магчымасці выкарыстоўваць беларускую чыгунку для транспарціроўкі войскаў і ўзбраенняў. Аднака ў якасці першага кроку прызнаць факт акупацыі Беларусі Расіяй, што безумо, каб дзеянні па супраціве акупантам трактаваліся як законнае змаганне беларусаў за вызваленне, неабходнўна паўплывае на рашучасць лідэраў і ўдзельнікаў гэтай барацьбы. Акрамя таго, згодна з нормамі міжнароднага права, прызнанне акупацыі тэрыторыі любой краіны стварае прававую аснову, каб патрабаваць у акупантаў безумоўна яе пакінуць. На бягучы ж момант, міжнародная супольнасць абмежавана толькі магчымасцю патрабаваць у Лукашэнкі спыніць прадастаўляць тэрыторыю Беларусі войскам Расійскай Федэрацыі, што па сутнасці з'яўляецца «пустым гукам», улічваючы яго падкантрольнасць Крамлю і несамастойнасць у прыняцці такіх рашэнняў. Акрамя таго, ігнараванне факту акупацыі Беларусі абмяжоўвае цывілізаваны свет і ва ўздзеянні на Расію, у тым ліку па пытаннях аб недапушчэнні размяшчэння на тэрыторыі Беларусі расійскай ядзернай зброі, бестэрміновага размяшчэння расійскіх ваенных, ваенна-авіяцыйных і ракетных баз і падраздзяленняў і прадухіленні іншых пагроз у сферы бяспекі. Такім чынам, мы цвёрда перакананыя, што прызнанне Беларусі акупаванай тэрыторыяй — гэта адзін з найважнейшых крокаў да найхутчэйшага спынення вайны ва Украіне, супрацьдзеяння расійскай агрэсіі і пагрозам, якія яна стварае ва ўсім еўрапейскім рэгіёне. Пакуль у цэнтры Еўропы дзейнічае пракрамлёўскі марыянетачны рэжым Лукашэнкі і пакуль у Беларусі знаходзяцца войскі расійскіх акупантаў — ні Украіна, ні Еўропа не будуць у бяспецы. Павел Латушка, Член Прэзідыума Каардынацыйнай Рады, кіраўнік Народнага Антыкрызіснага Упраўлення, Амбасадар, экс-Міністр

Слова «акупацыя» ў масавай свядомасці ўспрымаецца як нешта, якое ўзнікла ў выніку вайны. Можа быць, таму Еўропа і ЗША лічаць за лепшае не заўважаць фактычную non-belligerent occupation Беларусі з боку Расіі. Але не заўважаць яе наступстваў сёння ўжо немагчыма. Бо калі доўга ігнараваць акупацыю краіны ў самым цэнтры Еўропы — у канчатковым выніку гэта ўсё роўна прыводзіць да вайны. Нават калі папярэдняя ёй акупацыя адбылася без адзінага стрэлу. У мінулым акупацыя разглядалася як вынік ваенных дзеянняў паміж дзяржавамі і таму называлася «ваеннай акупацыяй». Але падзеі 20 стагоддзя паказалі, што сувязь паміж акупацыяй і вайной не з’яўляецца абавязковай — яна можа быць вынікам пагрозы прымянення сілы для таго, каб прымусіць іншы ўрад саступіць замежнай. дзяржаве фактычны кантроль над сваёй тэрыторыяй або вынікам пагадненняў, заключаных паміж «моцнымі» і «слабымі» дзяржавамі. Гэтая тэндэнцыя знайшла пацвярджэнне ў палажэннях Чацвёртай Жэнеўскай канвенцыі аб абароне грамадзянскага насельніцтва падчас вайны ад 12 жніўня 1949 года, якая распаўсюджвае рэжым акупацыі «на ўсе выпадкі частковай або поўнай акупацыі тэрыторыі Высокага Дагаворнага Боку, нават калі гэтая акупацыя супраць не сустракаецца». Гэтую з’яву можна вызначыць як фактычны кантроль дзяржавы над тэрыторыяй, на якую гэтая дзяржава не мае суверэннага тытула, без волі (волевыяўлення) суверэна гэтай тэрыторыі. Сучасная практыка паказвае, што акупанты аддаюць перавагу не ўсталёўваць прамое кіраванне. У другой палове 20-га стагоддзя аб’ява вайны па-за законам паслужыла стымулам для захопнікаў дзейнічаць праз сваіх давераных асоб і пазбягаць прамой адказнасці. Яны аддавалі перавагу выкарыстанню існуючых структур кіравання або спрабавалі стварыць марыянеткавы ўрад. У гэтым выпадку яны, як правіла, не прызнаюць прымяняльнасць закона аб акупацыі да сваіх уласных дзеянняў або дзеянняў сваіх давераных асоб і адмаўляюць любую міжнародную адказнасць за іх. На падставе вышэйпрыведзеных палажэнняў дактрыны можна зрабіць выснову, што Беларусь падвергнулася «неваяўчай» акупацыі расійскімі ваеннымі сіламі з маўклівай згоды марыянетачнага ўрада нелегітымнага Лукашэнкі, што прывяло да відавочнай страты суверэнітэту ў палітычнай і ваеннай сферах («улада законнай улады фактычна перайшла» артыкул 43 Гаагскай канвенцыі 1907 года). Якія прыкметы фактычнай non-belligerent акупацыі Беларусі Расеяй можна вылучыць? 1) Акупант (Расія) кантралюе акупаваную тэрыторыю і выкарыстоўвае яе для сваіх ваенных мэт; 2) няма ніякіх бачных прыкметаў таго, што Лукашэнка можа перашкодзіць нейкім дзеяньням расейскага войска; 3) для прыкрыцця сваіх дзеянняў і, каб пазбегнуць надзялення Беларусі статусам акупаванай тэрыторыі, Расія выкарыстоўвае «згоду» марыянетачнага ўрада Лукашэнкі, які не валодае ніякай легітымнасцю; 4) пачатак акупацыі меў месца без аб’яўлення вайны — акупант прыкрываўся фармальнымі юрыдычнымі падставамі (план вучэнняў, членства ў АДКБ, саюзнай дзяржаве); 5) міжнародныя дагаворы і дамоўленасці, якія выкарыстоўваліся як фармальныя падставы для ўводу войскаў, пасля былі груба парушаны (армія Расійскай Федэрацыі засталася на тэрыторыі Беларусі пасля заканчэння вучэнняў і пасля напала на Украіну). Гэтыя дзеянні дазваляюць зрабіць выснову аб тым, што Крэмль першапачаткова планаваў выкарыстоўваць тэрыторыю Беларусі для ўварвання ва Украіну. У выніку тэрыторыя Беларусі была выкарыстана для агрэсіўнага нападу на трэцюю краіну, хаця ні Дагавор аб саюзнай дзяржаве, ні Дагавор аб калектыўнай бяспецы, удзельнікам якіх з’яўляецца Беларусь, уступленне ў агрэсіўныя войны не прадугледжвае. Як, уласна, і Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь, а таксама яе Ваенная дактрына. Акрамя таго, быў парушаны і Дагавор аб дружбе, добрасуседстве і супрацоўніцтве, заключаны 17 жніўня 1995 года паміж Украінай і Рэспублікай Беларусь, згодна з якім Украіна і Беларусь прызналі непарушнасць дзяржаўных граніц, а таксама прыняты ў яго развіццё Дагавор аб дзяржаўнай граніцы паміж Украінай і Рэспублікай Беларусь. ад 12 траўня 1997. 6) На момант акупацыі Лукашэнка дэ-факта незаконны, сілай зброі ўтрымліваў уладу ў краіне пасля пройгрышу на выбарах летам 2020 года і не быў прызнаны цывілізаваным светам як легітымны прэзідэнт. Як жа стала магчыма, што ў ХХІ стагоддзі адбылася акупацыя еўрапейскай краіны без адзінага стрэлу? У жніўні 2020 года Аляксандр Лукашэнка прайграў выбары кандыдату ад дэмакратычных сіл Святлане Ціханоўскай і ўтрымаў уладу сілай зброі. Пасля таго, як у знак пратэсту супраць скрадзеных выбараў сотні тысяч людзей выйшлі на вуліцы ў мірным пратэсце — Лукашэнка разгарнуў самыя масавыя рэпрэсіі ў сучаснай гісторыі Беларусі. Дзесяткі людзей былі забітыя, тысячы сядзяць у турме, дзясяткі тысяч прайшлі праз катаванні ў турмах, сотні тысяч беларусаў з’ехалі з краіны баючыся пераследу. Адзіная краіна з суседзяў Беларусі, якая прызнала Лукашэнку прэзідэнтам і дапамагла яму ўтрымаць уладу — гэта Расея. Без падтрымкі Расіі ў яго не было ніводнага шанцу ўтрымаць уладу. Пасля пройгрышу на прэзідэнцкіх выбарах Расія аб’явіла, што «гатова аказаць ваенную дапамогу» Лукашэнку для ўтрымання ўлады. Для беларусаў гэта фактычна азначала пагрозу вайсковага ўварвання. А з улікам таго, што ў Беларусі добра вядома, што пасля перамогі дэмакратычных сіл ва Украіне Расея ўварвалася ў яе ўсходнія вобласці і развязала вайну, у выніку якой загінула 14 тысяч чалавек — гэтая пагроза была цалкам рэальнай. Цяпер, у 2022 годзе, расійскае войска знаходзіцца на беларускай зямлі. Немалаважным з’яўляецца і той факт, што пасля ўвядзення еўрапейскіх санкцый Расія дапамагала і працягвае дапамагаць рэжыму Лукашэнкі ўтрымацца на плаву фінансава, ствараючы ўмовы для абыходу санкцый і фактычна спансіруючы Лукашэнку. Цяпер відавочна, што мэтай усіх гэтых інвестыцыяў было атрыманне ў сваё распараджэнне тэрыторыі Беларусі як плацдарма для нападу на Украіну. Як відавочна і тое, што без магчымасці свабоднага ўваходу на тэрыторыю Беларусі і без такога плацдарму расійскія войскі не змаглі б уварвацца ва Украіну з тэрыторыі Беларусі па найкарацейшым маршруце да Кіева, не змаглі б наносіць удары па цэнтры Украіны самалётамі і ракетамі з найкарацейшых дыстанцый. Але небяспека расейскай агрэсіі з выкарыстаннем беларускага плацдарму пагражае не толькі Ўкраіне. Не толькі прапаганда, але і самі расійскія дзяржаўныя дзеячы ўжо зараз наўпрост заяўляюць аб магчымасці нападу з тэрыторыі Беларусі на Польшчу і Літву. Ці можна разглядаць гэтыя словы як пустыя пагрозы? Магчыма, але вопыт 2022 паказаў, што да любых пагроз з боку Расіі варта ставіцца як да рэальных, калі ў яе ёсць фізічная магчымасць іх рэалізаваць. А гэтая магчымасць вызначаецца тым, дзе ў момант пагрозы знаходзіцца расейскае войска. І зараз па тэрыторыі акупаванай Беларусі яна ўжо падышла ўшчыльную да межаў ЕС. Пакуль яны атакуюць толькі Украіну, дзе ўжо загінулі дзясяткі тысяч людзей і кожны дзень гінуць новыя, дзе шэраг украінскіх гарадоў папросту аказаўся сцёртым з твару Зямлі. Але нават калі паміж Расіяй і Украінай будзе заключана перамір'е (ці свет) і гарачая фаза канфлікту спыніцца — ці зменіцца нешта ў плане рэгіянальнай бяспекі ў Еўропе? Не, не зменіцца абсалютна нічога. Відавочна, што расейскія войскі не пакінуць Беларусь да таго часу, пакуль іх не прымусяць гэта зрабіць. Яны застануцца і будуць уяўляць пастаянную пагрозу для Еўрапейскага саюза і Украіны. Тым не менш, ніхто нават не думае заяўляць Крамлю патрабаванняў аб вывадзе расейскіх войскаў з тэрыторыі Беларусі. Чаму? Проста таму, што для гэтага нібыта няма падставаў - бо Лукашэнка паўсюль кажа, што «добраахвотна запрасіў расейскую армію». І ўсе нібыта ўжо забыліся, што права запрашаць каго-небудзь ад імя беларусаў у яго няма — бо ён прайграў выбары і ўтрымаў уладу толькі сілай зброі і расейскіх грошай супраць волі абсалютнай большасці беларусаў. Ці магчыма было гэтага пазбегнуць? Зразумела, так. Калі б ЕС і ЗША гэтак жа актыўна дапамагалі беларусам у іх барацьбе за свабоду, як зараз дапамагаюць украінцам, то войны ва Украіне магло б не быць. Мы маглі б пазбегнуць дзясяткаў тысяч ахвяр. Калі б у дачыненні да Лукашэнкі ўводзілі такія ж санкцыі, што ўводзяць зараз супраць Расіі, Лукашэнка не ўтрымаў бы ўладу. Сёння ж гэта адкрыта пацвярджае сам Лукашэнка, які адкрыта заяўляе, што калі б у Беларусі атрымаўся «майдан», то Расея не змагла б пачаць аперацыю ва Украіне: «Было жаданне адрэзаць тут і правесці чырвоную рысу для Расіі. Украіна ўжо там была, Беларусь трэба было побач паставіць. І ўжо аперацыю (расійскае ўварванне ва Украіну — заўв. рэдакцыі) немагчыма было б правесці, калі дзве рэспублікі былі б падмятыя пад іх (краіны Захаду — заўв. рэдакцыі)» — заявіў Лукашэнка падчас сустрэчы з Мельнічэнкам (губернатарам Пензенскай вобласці РФ) 31 сакавіка. Што трэба зрабіць найперш, каб зняць пагрозу для ЕС у выглядзе расейскіх войскаў у Беларусі? Неабходна ўсвядоміць той факт, што без Лукашэнкі ва ўладзе Пуцін не атрымаў бы плацдарм для нападу на Украіну. Усвядоміць, каб пачаць дзейнічаць: 1) Прызнаць Беларусь тэрыторыяй, акупаванай Расіяй. Гэта дазволіць у якасці першага кроку заявіць патрабаванне аб вывадзе расійскіх войскаў з Беларусі. 2) Змясціць Лукашэнку і яго ўрад у міжнародную ізаляцыю, выключыўшы ўсіх яго прадстаўнікоў з міжнародных адносін. Гэта перашкодзіць выкарыстанню Расіяй марыянетачнага ўрада Лукашэнкі, які дасылае ў Інтэрпол палітычна матываваныя запыты аб вышуку і выкарыстоўвае свой голас у ААН для прасоўвання наратываў расійскай прапаганды. 3) Папярэдзіць, што далейшае выкарыстанне тэрыторыі Беларусі для агрэсіі, і невывад расійскіх войскаў ва ўстаноўлены тэрмін пацягне за сабой яшчэ больш жорсткія санкцыі, чым былі ўведзены ў адносінах да Расіі. Гэта прымусіць Лукашэнку перагледзець суадносіны рызыка-выгада ў тым, што тычыцца гандлю тэрыторыяй як плацдармам для нападу на ЕС. 4) Абазначыць дакладную пазіцыю, што ніякія дзеянні, якія ўшчамляюць суверэнітэт Беларусі, не будуць мець юрыдычнай сілы, і не дапусціць анексіі Беларусі. 5) Прадухіліць неаднаразова агучаныя Расеяй — і пацьверджаныя марыянеткавым урадам Лукашэнкі — крокі па разьмяшчэньні ў Беларусі ядзернай зброі. Без гэтых дзеянняў любыя перамір'і або міравыя пагадненні толькі перавядуць ваенны канфлікт у Украіне з актыўнай фазы ў фазу чакання. Пры наяўнасці расейскіх войскаў на тэрыторыі Беларусі захоўваюцца пагрозы новых агрэсіўных дзеянняў не толькі супраць Украіны…

Што гэта такое, як яе робяць беларусы і які ўплыў яна аказвае на эканоміку — Не маглі б вы спачатку апісаць, наколькі важная беларуская чыгунка для расійскага ўварвання ва Украіну? Вельмі важна, паколькі менавіта з дапамогай чыгункі падвозіцца бронетэхніка на тэрыторыю Беларусі, якая пасля выкарыстоўваецца пры наступленні на Украіну. Буйныя боепрыпасы і ракеты таксама перавозяцца толькі пры дапамозе чыгуначнага транспарту. — Што вам вядома аб дыверсійных акцыях на чыгунцы? Які маштаб гэтых дзеянняў? Актывістамі руху арганізоўваюцца партызанскія дыверсіі на беларускіх чыгунках з мэтай перашкодзіць руху складаў вайсковага прызначэння. У трох беларускіх абласцях было знішчана сігнальнае абсталяванне, а чыгуначныя пуці былі заблакіраваны. Па дадзеных BYPOL (аб'яднанне беларускіх сілавікоў, якія пайшлі ў апазіцыю на фоне пратэстаў 2020 года), у выніку гэтай аперацыі была парушана праца некалькіх аддзяленняў беларускай чыгункі. РЧ забараніла рух сваіх рухомых саставаў, у тым ліку ваенных эшалонаў, па тэрыторыі Беларусі ў начны час, а беларускія машыністы масава адмаўляюцца ад кіравання лакаматывамі і выезду на перагоны. На дадзены момант нам вядома пра 15 такіх акцый, але лічым што іх значна больш. — Як апазіцыйны рух у выгнанні можа падтрымаць гэтыя дзеянні? Інфармацыйна, з дапамогай задзейнічання падпольных ініцыятыў, напрыклад кіберпартызаны, ККДз, таксама сярод грамадзян распаўсюджваецца самвыд. У сутнасці ў нас шматузроўневая сістэма супраціву. Палітычная падтрымка, неабходна стварыць нацыянальна-вызваленчы рух. Няправільна абмяркоўваць статус Беларусі пакуль ва ўладзе марыянеткавы ўрад Лукашэнкі, а Беларусь знаходзіцца пад акупацыяй. — У Беларусі ёсць гісторыя дыверсій на чыгунцы (падчас Другой сусветнай вайны), не маглі б вы расказаць мне што-небудзь пра гэта? Цэнтральны Камітэт КП (б) Беларусі ў чэрвені 1943 года прыняў пастанову «Аб разбурэнні чыгуначных камунікацый суперніка метадам рэйкавай вайны», у якой прапанаваны план знішчэння чыгунак адначасовым масавым ударам, з мэтай тым самым зрабіць немагчымым хуткае аднаўленне супернікам чыгуначных шляхоў. Рэйкавая вайна павінна была суправаджацца крушэннямі цягнікоў, выбухамі мастоў і разбурэннямі станцыйных збудаванняў. Партызанскія злучэнні, якія змагаліся на акупаванай тэрыторыі, шырока прымянялі элементы рэйкавай вайны. Г. зн. Такі метад барацьбы ў крыві ў беларусаў. — Сабатаж на чыгунцы паўплывае на сусветны гандаль і на беларускую эканоміку. Няўжо гэта не праблема? Маральна этычны аспект мы ставім вышэй за эканамічны. Менавіта з дапамогай гэтай тэхнікі і ўзбраення забіваюць мірных жыхароў і дзяцей ва Украіне. Кожны затрыманы эшалон — гэта магчыма дзясяткі выратаваных жыццяў. Эканамічныя выдаткі ў дадзеным пытанні як мне здаецца другасныя, галоўнае выратаваць больш жыццяў.

Інтерв'ю Паўла Латушкі для польскага выданьня Interia.pl Арыгінал артыкула ў Interia.pl Латушка: Лукашэнка баіцца за сваё жыццё. Ёсць два генералы, якія могуць яго зрынуць — Пуцін хоча ўцягнуць Беларусь у вайну супраць Украіны. Калі ў краіне адбудзецца дэмакратычны пераварот, Масква можа ўмяшацца вайсковым шляхам. Расея ўжо аказвае ціск на Лукашэнку. З наяўных у нас дадзеных мы ведаем, што ў Радзе бяспекі Беларусі ёсць некалькі генералаў, якія знаходзяцца ў прамой сувязі з расейскім Генштабам, — кажа ў інтэрв'ю Interia былы Міністр культуры і амбасадар Беларусі ў Польшчы Павел Латушка. Паводле яго слоў, у Варшаве можа быць створаны беларускі ўрад у выгнанні. Марчын Макоўскі, Interia: Беларусь афіцыйна знаходзіцца пад расейскай акупацыяй? — Павел Латушка былы міністр культуры і амбасадар Беларусі: — Так. Нашы юрысты і дыпламаты, якія працуюць у Народным антыкрызісным упраўленні, падрабязна прааналізавалі бягучую сітуацыю з пункту гледжання міжнароднага права і практыкі. Перакананы, што цяпер Беларусь знаходзіцца пад часовай ваеннай акупацыяй Расійскай Федэрацыі. Аляксандр Лукашэнка, у сваю чаргу, з’яўляецца кіраўніком марыянетачнага ўрада ў Беларусі, падпарадкаванага Крамлю. Фактычна ён страціў кантроль над большай часткай дзяржавы. Ён не мае ніякага ўплыву на тое, што робяць расейскія войскі. Якія практычныя наступствы для саміх беларусаў? — Фундаментальныя. Юрыдычнае прызнанне краіны тэрыторыяй, якая знаходзіцца пад часовай акупацыяй, гарантуе яе тэрытарыяльную цэласнасць. Справа ў тым, што Беларусь або яе частка не можа быць перададзена, напрыклад, Расіі ці стаць адной з рэспублік. Акрамя таго, прызнанне акупацыі азначае, што ніводнае пагадненне, падпісанае Лукашэнкам з іншымі суб’ектамі, не будзе прызнанае на міжнароднай арэне. Хто ж тады будзе прымаць палітычныя рашэнні ад імя дзяржавы? — Ужо год мы заклікаем Святлану Ціханоўскую, што нам неабходна стварыць беларускі часовы ўрад у выгнанні. Нашы заклікі нарэшце апынуліся на прасвяднай глебе, і некалькі тыдняў таму спадарыня Ціханоўская заявіла аб сваім жаданні стварыць такі орган. На дадзены момант мы працуем з яе офісам над фармаваннем першага кабінета, які адрэжа Лукашэнку ад сувязі са светам. Неабходна таксама фармаванне беларускага нацыянальна-вызваленчага руху. Урад і рух стануць асновай для аднаўлення дзяржаўных інстытутаў у Беларусі. Як бы функцыянаваў урад у выгнанні? Нам важны рэальныя дзеянні, а не «ценявы кабінет». Я лічу, што Святлана Ціханоўская павінна быць кіраўніком урада, а таксама былі б створаны найважнейшыя міністэрствы — замежных спраў, абароны, фінансаў, эканомікі і рэгіянальнай палітыкі. Размова ідзе аб прадстаўленні інтарэсаў беларусаў у свеце па канкрэтных пытаннях. Калі ставіцца пытанне аб гарантыях бяспекі Украіны, хто яшчэ павінен ад імя суверэннай Беларусі хадайнічаць аб вывадзе расейскіх войскаў з нашай тэрыторыі? У доўгатэрміновай перспектыве, калі нарэшце настане дзень краху рэжыму Лукашэнкі, мы будзем гатовы перайсці да палітычнага і адміністрацыйнага кіравання ў краіне. Да гэтага часу вы згадалі адно імя з дэмакратычным мандатам. Хто будзе фармаваць астатнюю частку ўрада ў выгнанні, калі выбары не могуць быць праведзены? — У яго склад увайшлі б прадстаўнікі прызнаных на Захадзе інстытутаў — у т. ч. вышэйзгаданага Народнага антыкрызіснага кіравання, паплечнікі Ціханаўскай і члены Каардынацыйнага савета. Гэта не азначае, што іншыя ініцыятывы не будуць прадстаўлены ці дапушчаны да складу і працы ўрада. Мы павінны стварыць як мага шырэйшую кааліцыю дэмакратычных сіл. Дзе будзе размяшчацца галоўны офіс беларускага ўрада ў выгнанні? — Гэта лагістычнае пытанне. Сімвалічна, на мой погляд. — Адно не выключае другога. Народнае антыкрызіснае ўпраўленне базуецца ў Варшаве, офіс Святланы Ціханоўскай знаходзіцца ў Вільні. Я не ведаю, ці будзе ва ўрада адно месца, але можа быць два. У Польшчы і Літве. Як вы думаеце, Лукашэнка ўсведамляе сітуацыю, у якой ён знаходзіцца? Ён ведае, што больш не можа кіраваць Беларусью? — Я думаю, ён ведае, што яго жыццё ў небяспецы. Ён змагаецца ўжо не за захаванне рэшткаў беларускага суверэнітэту, а за сваё палітычнае існаванне. Нават часова, таму што ён знаходзіцца ў прамой залежнасці ад Уладзіміра Пуціна, што было добра бачна падчас сфальсіфікаванага канстытуцыйнага «рэферэндуму» у канцы лютага. Вы кажаце пра палітычную васалізацыю Беларусі, але як гэта разумець з вайсковага пункту гледжання? У вашай краіне стаяць расейскія войскі, з яе тэрыторыі падаюць ракеты на Украіну, але беларускае войска не ідзе ў атаку разам з Расгвардыяй. — Пакуль беларускай арміі ваяваць не даводзіцца, бо сама тэрыторыя краіны з’яўляецца для Расіі важным стратэгічным актывам. Нядаўна Лукашэнка прызнаўся на сустрэчы з адным з расейскіх губернатараў, што калі б ён не захаваў уладу і не здушыў дэмакратычныя пратэсты, ніякай «спецаперацыі» не было б. Я пагаджуся тут. Без Беларусі напасці на Кіеў было б практычна немагчыма. Таму, калі я сустракаюся з замежнымі палітыкамі, я заўсёды кажу — без Лукашэнкі гэтай вайны б не было. Гэта злачынства двух рэжымаў, і абодва павінны быць акружаны шчыльнай сцяной санкцый. Аляксандр Лукашэнка рыхтаваўся да расійскага наступу на Украіну яшчэ ў 2021 годзе, калі гібрыдным шляхам — дэстабілізуючы мяжу — пачаў правакаваць Польшчу і дэстабілізаваць усходні фланг НАТА. Мне таксама вядома, што планавалася правакацыя ў выглядзе імітацыі нападзення Украіны на Беларусь з мэтай стварэння прававой базы для контрнаступлення з тэрыторыі «саюзнай краіны». Чаму гэтага не адбылося? — Таму што Лукашэнка, як і Пуцін, не меў поўнай інфармацыі аб стане, дысцыпліне і маральным стане свайго войска. Многія камандзіры не хацелі ісці на вайну, была вялікая рызыка, што загад аб наступленні з зямлі будзе праігнараваны. Тады што? Перад вайной вайсковая разведка Беларусі аналізавала маральны стан войскаў з пункту гледжання іх матывацыі да вайны з Украінай. Гэты дакумент быў прадстаўлены Савету бяспекі ў Мінску, ягоныя высновы былі неадназначнымі. Многія камандзіры не праяўлялі ініцыятывы і жадання ваяваць. Калі да гэтага дадаць бягучую сітуацыю, г. зн. рускія страты ў людзях, тэхніцы і боепрыпасах — нежаданне вайны ў беларускім войску толькі ўзмацнілася. Наколькі нам вядома, большасць афіцэраў і малодшых кадраў ніжэйшага і сярэдняга звяна не жадаюць уваходзіць на тэрыторыю Украіны. Кашмар Лукашэнка — сцэнар, пры якім частка арміі ўзбройваецца на варожай тэрыторыі або арганізуе ваенны пераварот у Мінску. Як вы думаеце, ці можа Расея, нягледзячы на ​​ўнутраны супраціў, прымусіць Беларусь уступіць у вайну? — Такая пагроза рэальная. Пуцін ужо цісне на Лукашэнку. З наяўных у нас звестак мы ведаем, што ў Савеце бяспекі Беларусі ёсць некалькі генералаў, якія знаходзяцца ў прамой сувязі з расійскім Генштабам. Ці ведаем мы іхнія прозвішчы? — Так. Гэта, напрыклад, дзяржаўны сакратар Рады генерал Аляксандр Вольфавіч. Ён нарадзіўся ў Савецкім Саюзе ў Калузе, затым скончыў Маскоўскую вышэйшую вайсковую камандную вучэльню, так званую «Крамлёўку». Пазней ён зрабіў кар’еру ў Беларусі. У Вольфавіча і яго людзей вельмі добрыя кантакты з Мікалаем Патрушавым — сакратаром Савета Бяспекі Расійскай Федэрацыі. Вольфавіч — адзін з «ценявых генералаў», якіх можна выкарыстоўваць у выпадку неабходнасці звяржэння Лукашэнкі. Другі - Павел Муравейка, сябар Вольфавіча, таксама пасля «Крамлёўкі». Такіх людзей, якія могуць дзейнічаць у інтарэсах Расіі, у беларускім войску больш. Паколькі гэтыя імёны дайшлі да нас канфідэнцыйным шляхам, а зараз дойдуць і да СМІ, напэўна яны таксама на стале ў Лукашэнкі. Я не кажу аб тым, каб зняць з яго адказнасць. Ён злачынец, які ўласнымі рашэньнямі прывёў у гэтую сытуацыю ўсю краіну. Якой магла б быць будучыня Беларусі, калі б было прыпыненне вайны з Украінай? Ці будзе рэжым у Мiнску патрэбен Маскве? — Пакуль ён падтрымлівае стабільную ўнутраную сітуацыю, як у турме, і падпарадкоўваецца загадам Крамля — ​​ён застанецца ва ўладзе. Гэта два фактары, якія гарантуюць яго будучыню. Калі нешта іх гэтага пахіснуцца, узнікне рызыка перавароту. Аднак гэтая сітуацыя не з’яўляецца патавай для беларусаў. Ва Украіне ўжо створаны дзве незалежныя ад рэжыму беларускія воінскія часці - добраахвотнікі і былыя афіцэры, у тым ліку са спецпадраздзяленняў. Гэтыя асобы ўяўляюць рэальную пагрозу рэжыму. Па меры пагаршэння ваеннага і эканамічнага становішча ў краіне расце незадаволенасць. У чацвер, 31 сакавіка, затрыманыя 38 чыгуначнікаў, іх абвінавачваюць у дыверсіях супраць расейскіх войскаў. Працуюць кіберпартызаны, раздаюцца ўлёткі, створаны план «Перамога», група былых пракурораў і следчых — ініцыятыва «Байпол» — усё гэта гатова да дня аднаўлення ўлады. Гэта рэальныя прылады дзеяння. Але ці ёсць воля да супраціву і ў народа, калі вулічныя пратэсты жорстка падаўляліся? — На жаль, Лукашэнку ўдалося запалохаць грамадскасць, але не ўсю. Час працуе супраць яго, бо санкцыі, падобныя да тых, што ў выпадку з Расіяй, рана ці позна ўдараць і па Мінску. Мы знаходзімся ў кантакце з былым прэм’ер-міністрам Вялікабрытаніі Горданам Браўнам, які фармуе міжнародную кааліцыю былых прэм’ер-міністраў і прэзідэнтаў, каб пачаць крымінальны працэс супраць вядучых палітыкаў і расейскіх вайскоўцаў. Мы робім усё магчымае, каб сярод гэтых імёнаў былі Аляксандр Лукашэнка і ягоныя генералы. Дзейнічаем так, каб лёгкага жыцця ў яго не было. Вы ведаеце што-небудзь аб яго псіхічным стане, распарадку дня, бліжэйшым асяроддзі? — Наш кантакт з ягонымі спецслужбамі паведамляе, што за апошнія тыдні асабістая ахова Лукашэнкі была ўзмоцненая на 30%. Ён баіцца не толькі замахаў, але і нападзенні ручных гранатамётаў, калі падарожнічае па краіне на верталёце. Ён больш не лятае блізка да паўднёвай мяжы краіны. Яго верталёт павінны суправаджаць адзін-два ваенныя верталёты — у якасці жывога шчыта. Я не думаю, што ён добра спіць з гэтым усведамленнем. Дапусцім на хвіліну, што ва Украіне перамір'е, а ў Беларусі дэмакратычнае звяржэнне ўлады. Ці можа Расея ў такой сітуацыі ўмяшацца вайсковым шляхам? — Гэта рэалістычны сцэнар і наша самая вялікая праблема і пагроза. Таму ўсюды, дзе гэта магчыма, мы заклікаем да аднаго — уключыць у мірныя перамовы пастулат аб вывадзе ўсіх расійскіх войскаў з Беларусі. Якім будзе мір з Украінай, наколькі надзейнымі будуць гарантыі бяспекі, калі ў рускіх яшчэ ёсць танкі ў аднадзённым шляху ад Кіева. Без незалежнай Беларусі Ўкраіна заўсёды будзе ў небяспецы. Пуцін нас проста так не адпусціць, але калі мільён чалавек пасля звяржэння Лукашэнкі выйдзе святкаваць на вуліцы Мінска, ці пасмее ён аддаць загад аб нападзе? Як вы думаеце, чаму Захад у значнай ступені ігнаруе Беларусь пры ўвядзенні санкцый супраць Расіі? — Думаю, гэтае следства стратэгічнай памылкі, дапушчанай ЕЗ і ЗША ў 2020 годзе, калі не толькі ў гарадах, але і ў сёлах сотні тысяч чалавек беларусаў рызыкавалі жыццём і здароўем, пратэстуючы супраць рэжыму Лукашэнкі. Тады адразу ж не было ўведзена ніякіх санкцыяў ці ціску, і Захад не зрабіў усяго, што было ў ягоных сілах, каб прывесці да ўлады дэмакратычна абранага прэзідэнта. Калі б гэта адбылося, магчыма, сёньня мы б не казалі пра вайну ва Украіне. Між тым, Захад праз два гады затрымаўся ў той жа памылцы — засяродзіўшы ўсю сваю ўвагу на Маскве, не заўважаючы, што адначасова прасцей заняцца і Беларуссю выклікаючы эфект даміно, здольны спыніць вайну. Большасьць расейцаў за Пуціна і вайну. Большасць беларусаў супраць вайны і Лукашэнка. Дастаткова зрабіць высновы. Чаму заходнія стратэгі іх не робяць — не ведаю. Але вы здагадваецеся? — Але я магу выказаць здагадку. Перад вайной мы перадалі ў Гаагу дакументы, сабраныя беларускай апазіцыяй — 40 тысяч старонак — якія даказваюць злачынствы рэжыму Лукашэнкі. Катаванні, забойствы людзей, масавыя рэпрэсіі, угон самалёта, гібрыдная вайна з ЕС. Цяпер ёсць саўдзел ва ўзброенай агрэсіі. Што ім яшчэ патрэбна? Пытаюся як палітык дэмакратычных сілаў Беларусі. Якія аргументы нам выкарыстоўваць, калі і гэтага нядосыць?

Павел Латушка ў інтэрв'ю ўкраінскаму часопісу Новы час Калі Лукашэнка ўсё ж вырашыцца пачаць адкрыты ўдзел у вайне, ён будзе шукаць правакацыі з боку Украіны, а не знайшоўшы іх, арганізуе сам. Нават калі яму гэта ўдасца, узровень ваеннай падрыхтоўкі, адсутнасць баявога досведу і ўзровень узбраення ў беларускім войску вельмі нізкі для вайны такога маштабу. Высокая верагоднасць таго, што, перайшоўшы мяжу з Украінай, беларускія салдаты выступяць супраць Лукашэнкі ці здадуцца ў палон. Гэта будзе канец дыктатуры. Як мы бачым, Лукашэнка пакуль не гатовы так рызыкаваць. Прапаганда рэжыму актыўна працуе і працягвае ўводзіць у зман людзей. З-за гэтага яны шукаюць праўдзівыя крыніцы інфармацыі, увесь час расце запатрабаванне ў незалежных медыя. Нам неабходна абмяжоўваць даступнасць ілжывай інфармацыі. Беларусы працягваюць супрацьстаяць дыктатуры і дапамагаць украінскаму народу: праводзяць чыгуначныя акцыі, дапамагаюць бежанцам і збіраюць грошы на дапамогу ўкраінцам, а таксама вядуць інфармацыйную кампанію, каб паўплываць на жаданне беларускіх вайскоўцаў нападаць на Украіну.

Артыкул Паўла Латушкі ў нідэрландскім выданні NOS Арыгінал артыкула ў NOS У Беларусі ідзе «рэйкавая вайна». Хакеры і чыгуначнікі паралізуюць рух цягнікоў, узрываючы размеркавальныя шчыткі, адключаючы сігналы і ўзломваючы ІТ-сістэмы. Гэтыя дзеянні прыводзяць да спынення цягнікоў або да неабходнасці ўручную перамяшчаць іх па ўчастку шляху з хуткасцю смаўжа. Дзякуючы такім партызанскім дзеянням чыгуначным партызанам удаецца сарваць расійскае ўварванне ва Украіну. Пастаўкі зброі, паліва і харчавання войскам на паўночным усходзе Украіны ў асноўным ажыццяўляюцца праз чыгуначную сетку саюзніка Расіі - Беларусі. Аднаўленне аслабленых батальёнаў вакол Кіева і Чарнігава таксама абцяжарана з-за чыгуначнай вайны. Наступствы для сусветнага гандлю таксама значныя. Новы Шаўковы шлях, чыгуначны маршрут паміж Кітаем і Еўропай, праходзіць проста праз Беларусь. Па дадзеных фінансавага інфармацыйнага агенцтва Bloomberg, летась па гэтай чыгуначнай лініі было перавезена амаль 1, 5 мільёна кантэйнераў, што складае каля 4% ад агульнага аб’ёму гандлю паміж Кітаем і Еўропай. «У некалькіх рэгіёнах спалены размеркавальныя шчыткі і часова блакіраваліся ўчасткі шляху», — сказаў лідэр беларускай апазіцыі Павел Латушка. З 2009 па 2012 год ён займаў пасаду міністра пры Лукашэнку, але пазней адвярнуўся ад дыктатара. «Мы імкнемся ўсяляк падтрымліваць партызан. Яны паказваюць, што насельніцтва не падтрымлівае вайну». Доўгі час улады не каментавалі дыверсійныя акцыі. Аднак сама меней 38 чыгуначнікаў былі арыштаваныя і абвінавачаныя ў тэрарыстычных актах. Уздоўж трасы арганізавана дадатковае патруляванне. Telegram-канал актывістаў-чыгуначнікаў быў названы «экстрэмісцкім». На гэтым тыдні былі апублікаваныя відэазапісы, на якіх арыштаваныя чыгуначнікі «прызнаюцца» ва ўдзеле ў акцыях сабатажу. Беларускія ўлады вядомыя тым, што запісваюць падобныя «відэа з прызнаннямі» пад ціскам. «У Беларусі ёсць гісторыя дыверсій на чыгунцы», — кажа Павел Латушка. «Падчас Другой сусветнай вайны, наступ нацысцкай Германіі супраць Савецкага Саюза на беларускай тэрыторыі быў сарваны партызанамі, якія ўзрывалі чыгуначныя масты і пераезды. Усе ў Беларусі ведаюць пра так званую рэйкавую вайну 1943 года», — кажа ён. «Цяперашнія дзеянні адрозніваюцца», — кажа Латушка — «Мы не падвяргаем людзей небяспекі, мы проста перашкаджаем працы ваеннага транспарту». Сабатаж у 2022 годзе адбываецца не толькі на зямлі. Значную частку чыгуначнай вайны вядуць «Кіберпартызаны» — група з 35 хакераў, якія выводзяць са строю цэлыя сістэмы або заражаюць іх віруснымі праграмамі. Кіберпартызаны дзейнічаюць ужо некалькі гадоў, і раней ім удалося ўзламаць, у прыватнасці, Міністэрства ўнутраных спраў Беларусі. Беларускія ўлады наўрад ці ў стане адбіць кібератакі. У краіне быў вялікі сектар інфармацыйных тэхналогій, але пасля пратэстаў, звязаных з ашуканскім перавыбраннем Лукашэнка, многія ІТ-спецыялісты адвярнуліся ад рэжыму або пакінулі краіну. Пасля закрыцця анлайн-продажу квіткоў на цягнік запатрабавалася два тыдні, каб сістэма зноў запрацавала. «Супраціў Расеі не абмяжоўваецца чыгункай. Ва Украіне добраахвотнікі з Беларусі таксама прымаюць актыўны ўдзел у барацьбе супраць расейскага войска. Супраціў на чыгунцы не азначае, што апазіцыя Лукашэнка становіцца больш жорсткай», — кажа лідэр апазіцыі Латушка. «Мы абяцаем змагарам супраць расейскай агрэсіі, што іх не будуць пераследваць, як толькі Лукашэнка будзе зняты і дэмсілы прыйдуць да ўлады». Кіберпартызаны заяўляюць, што яны адкрыты для перамоваў з уладамі Беларусі. «Калі ім патрэбен трэк для вываду ваеннай тэхнікі з Украіны, мы будзем супрацоўнічаць», — сказалі яны.

Юрыст НАУ Міхаіл Кірылюк сумесна з прадстаўніком офіса Святланы Ціханоўскай па прававых пытаннях Крысцінай Рыхтэр і кіраўніком юрыдычнага дэпартамента Цэнтра беларускай салідарнасці Вольгай Дабравольскай прынялі ўдзел у пасяджэнні рабочай групы Міністэрства пытанням прававога становішча беларусаў у Польшчы. Абмяркоўваліся змены ў заканадаўстве, якія тычацца прававога становішча беларусаў у Польшчы, у прыватнасці магчымасці атрымання віду на жыхарства па гуманітарных прычынах тэрмінам да трох гадоў. Пры атрыманні гэтага віду на жыхарства могуць быць прадугледжаны наступныя магчымасці : Вызваленне ад выплаты ўзносу за заяву Доступ да рынку працы Вызваленне ад выплаты пошліны за атрыманне часовага віда на жыхарства Гэтыя змены могуць датычыць беларусаў, якія знаходзяцца ў Польшчы па гуманітарнай візе. Канкрэтнае кола беларусаў, якіх закрануць дадзеныя змены, будзе вядома ў бліжэйшы час. Таксама абмяркоўвалася магчымасць перспектывы адкрыцця на тэрыторыі Польшчы цэнтра па выдачы гуманітарных віз. Для беларусаў, якія знаходзяцца ў Польшчы па іншых тыпах віз, захоўваецца магчымасць скарыстацца міжнароднай абаронай. Польскі бок запэўніў, што зробіць усё магчымае для максімальнага скарачэння тэрмінаў разгляду дакументаў, пададзеных на міжнародную абарону. Абмяркоўвалася таксама магчымасць атрымання польскага праязнога дакумента для беларусаў з часовым відам на жыхарства, у прыватнасці тых, хто мае пратэрмінаваны пашпарт.

Прадстаўнік НАУ Валерый Мацкевіч у інтэрв'ю каналу «Раніца Лютага» Важна разумець, што Пуцін, аддаючы загад, абапіраецца на «невуцтва» сярэднестатыстычных расейскіх грамадзян, якія, у большасці сваёй, падтрымліваюць развязаную ім вайну. Лукашэнка не мае падтрымкі беларускага народа, ён можа абапірацца толькі на сілу і грошы Пуціна. Лукашэнка не проста крывавы дыктатар, але і марыянетка Крамля. Неабходна падзяляць пазіцыю рэжыму Лукашэнкі і пазіцыю беларускага грамадства. Нават калі загад будзе аддадзены, яго не стануць выконваць, салдаты шукаюць выйсце з сітуацыі, якая склалася. Ужо 10 краін — чальцоў ЕС, ужо прадэкларавалі сваю гатоўнасць забяспечыць міжнародную абарону беларускім вайскоўцам, якія складуць зброю і не ўступяць у вайну. НАУ працуе над забеспячэннем працэсу пераходу беларускіх вайскоўцаў на мірны бок, калі будзе аддадзены загад пачаць узброены наступ супраць Украіны. Настроі ў беларускім войску цалкам адлюстроўваюць сярэдні настрой усёй нацыі, яны не жадаюць ваяваць. Безумоўна, гэта вядома беларускаму КДБ і яны дакладваюць пра гэта Лукашэнку. Калі ён аддасць загад перайсці мяжу з Украінай — гэта будзе канец яго дыктатуры. Беларускае войска альбо складзе зброю, альбо пяройдзе на бок Украіны.

7 міжнародных кампаній афіцыйна пацвердзілі прыпыненне дзейнасці ў Беларусі нароўні з Расіяй у ходзе кампаніі НАУ «Ні цэнта на вайну» На дадзены момант мы накіравалі ўжо больш за 100 лістоў у міжнародныя кампаніі, а таксама размясцілі адкрыты ліст з заклікам часова прыпыніць сваю дзейнасць у Беларусі і спыніць фінасаваць марыянеткавы ўрад вайсковага агрэсара Лукашэнку. Так, апроч бізнэсаў, якія сышлі з Беларусі ў самым пачатку вайны, ужо падчас нашай кампаніі мы атрымалі пацверджанні аб аналагічных мерах яшчэ ад 7 кампаній з нашага спісу: Bosch, Cisco, Amazon, Geberit Group, Imperial Brands, Maersk, Epson. Гэта ўжо добры вынік, але мы на гэтым не спынімся. І зноў заклікаем вас падтрымаць кампанію НАУ праз звароты да бізнэсаў у сацыяльных сетках. ЧЫМ ВЫ МОЖАЦЕ ДАПАМАГЧЫ? 1. Скапіруйце любы з тэкстаў ніжэй: Stop funding the war against Ukraine! Lukashenko’s regime is exactly the same aggressor as Russia. Suspend your activities in Belarus, as you already did in Russia. Support Ukraine’s struggle against Putin and Lukashenko aggression — pause your business in Belarus as well! Not a cent for the war against Ukraine! Good to know you’ve left Russian market! Yet leaving Russia but staying in Belarus, your company leaves the aggressors a loophole. They can still use your taxes for the war. Lukashenko is an aggressor too and he’s controlled by Putin! Lukashenko is Putin’s accomplice in the war against Ukraine. You’ve left the Russian market, but you continue to pay Lukashenko in Belarus. Stop doing business with both murderers! 2. Размясціце яго ў каментарах у брэндаў са спісу: спіс брэндаў. 3. Таксама вы можаце выкарыстоўваць узор нашага ліста для адпраўкі email-зваротаў: узор ліста. Толькі разам мы зможам спыніць вайну і акупацыю!

Інтэрв'ю Паўла Латушкі іспанскаму выданню Descifrando la Guerra Арыгінал артыкула ў Descifrando la Guerra — Ці з’яўляецца Беларусь незалежнай краінай? Беларусь — краіна, акупаваная расейскім войскам, Аляксандр Лукашэнка знаходзіцца пад кантролем Масквы і не праводзіць незалежнай палітыкі. Яго выкарыстоўвае Пуцін [прэзыдэнт Расейскай Фэдэрацыі]. Таму для нас вельмі важна, каб Беларусь атрымала статус акупаванай тэрыторыі на міжнародным узроўні. Пуцін пачаў вайну і мае толькі аднаго саюзніка — рэжым Лукашэнкі. Менавіта таму мы лічым неабходным, каб супраць яго былі ўведзеныя тыя ж санкцыі, што і супраць пуцінскага рэжыму. Мы неаднаразова бачылі, як ён здраджваў беларускай канстытуцыі. Давайце прыгадаем, што Лукашэнка сфальсіфікаваў выбары 2020 года, арганізаваў масавыя рэпрэсіі, тысячы людзей былі арыштаваныя. Кожны дзень мы бачым усё новыя і новыя прыклады катаванняў і рэпрэсій у Беларусі. Акрамя таго, існуюць тысячы беларускіх выгнаннікаў праз палітычную сітуацыю ў краіне. — Апытанні ў Беларусі забароненыя, і даведацца пра стан грамадскай думкі ў краіне не ўяўляецца магчымым. Ці лічыце вы, што грамадства падтрымлівае заклікі апазіцыі да санкцый і вываду замежных кампаній? Сацыялагічныя аналізы, якія мы бачылі, у тым ліку аналіз, праведзены Крамлём летась, кажуць нам, што толькі каля 20% падтрымлівалі Лукашэнку. 97% беларусаў, якія жывуць у гарадах, выступаюць супраць вайны ва Ўкраіне і не жадаюць, каб наша краіна ў ёй удзельнічала. Але Лукашэнка дазволіў выкарыстоўваць грамадзянскую і ваенную інфраструктуру для ажыццяўлення расейскага ўварвання ва Украіну. Ён адкрыў мяжу, каб расейская зброя і войска Расейскай Федэрацыі маглі размяшчацца ў Беларусі. Унутры краіны мы бачым, як пераважае антылукашэнкаўская і антываенная атмасфера. Пасля выбараў 2020 года Лукашэнка наклаў мноства абмежаванняў на грамадства — усе палітычныя лідэры знаходзяцца ў турме або ў выгнанні — таму немагчыма арганізаваць мерапрыемствы ўнутры краіны, яны могуць праходзіць толькі падпольна. Мы разумеем, што санкцыі — гэта інструмент для змены сітуацыі. Я часта папярэджваў еўрапейскіх палітыкаў аб неабходнасці ўвядзення жорсткіх санкцыяў супраць рэжыму, каб падтрымаць беларускае грамадства. Калі гэтыя абмежаванні будуць уводзіцца паступова, Лукашэнка выкарыстоўвае гэты час для пошуку рашэнняў. Мы ведаем, што да вайны 50% грамадства было супраць санкцый, я не ведаю, які працэнт зараз, але я думаю, што большасць людзей у Беларусі выступаюць за міжнародныя абмежаванні. — Як вы думаеце, ці згодныя вышэйшыя ваенныя чыны Беларусі з уварваннем Расіі ва Украіну? Гэтае пытанне складанае. Да вайны ва Украіне многія беларускія афіцэры марылі аб ідэі стварэння агульнага войска з Расіяй з-за высокіх заробкаў, ваеннай тэхнікі, магчымасці ўдзельнічаць у ваенных вучэннях на тэрыторыі Расійскай Федэрацыі… Значная частка беларускіх афіцэраў выступала за Расію, але сёння сітуацыя змянілася. Магчыма, гэта не будзе кардынальнай трансфармацыяй, але гэта працэс змен. Гэта таму, што яны самі назіраюць, што расейскія вайскоўцы неэфектыўныя ва Украіне — у гэтай вайне загінулі нават расейскія генералы — санкцыі прывядуць да зніжэння заробку вайскоўцаў, расейскіх камандзіраў могуць абвінаваціць у вайсковых злачынствах… Шмат хто ў шэрагах беларускіх вайскоўцаў мяняе сваё меркаванне па ўсіх гэтых прычынах. Палажэнне Лукашэнкі зараз вельмі складанае, Пуцін аказвае яму фінансавую дапамогу, нягледзячы на ​​доўг паміж дзвюма краінамі. Расейскі прэзідэнт фінансуе яго, і з гэтай прычыны Лукашэнка павінен адправіць салдат ва Украіну. Аднак з нашых крыніц мы ведаем, што шмат якія беларускія вайскоўцы не хочуць удзельнічаць у вайне ва Украіне, і калі іх адправяць ваяваць на ўкраінскую тэрыторыю, яны могуць адмовіцца і сказаць: «Мы не супраць украінцаў, мы супраць дыктатара». Адпраўка беларускага войска ва Украіну спалучана з рызыкай, думаю, менавіта таму ён яшчэ не прыняў рашэнне аддаць загад беларускай арміі ўзяць удзел у вайне. — Ва Украіне ваююць беларускія добраахвотнікі. Ці магчыма спроба ўзброенага канфлікту ў Беларусі пасля вайны ва Украіне? Як я ўжо казаў, мы спрабуем дамагчыся таго, каб Беларусь была абвешчаная часова акупаванай тэрыторыяй, што азначае, згодна з міжнародным правам, што нацыянальна-вызваленчы рух можа існаваць на беларускай тэрыторыі. Калі так, то сябры гэтага магчымага нацыянальна-вызваленчага руху маглі б змагацца. З іншага боку, як дыпламату, мне цяжка ўявіць, што Украіна, Польшча ці Літва адкрыюць свае межы і пагодзяцца з тым, каб усе беларусы, якія змагаюцца за свабоду Украіны, маглі ўехаць на беларускую тэрыторыю са сваёй зброяй праз гэтыя краіны. Але ніхто ня ведае, што адбудзецца ў драматычнай сытуацыі. Мы ведаем, што Лукашэнка вельмі занепакоены ўласнай бясьпекай. З Масквы паступаюць сігналы аб тым, што некаторыя набліжаныя генералы Лукашэнка цесна супрацоўнічаюць са сваімі расейскімі калегамі. Гэта кажа нам пра тое, што ў любы момант Лукашэнка можа быць зняты з пасады нелегітымнага прэзідэнта. — Якое Ваша меркаванне аб пазіцыі ЕС і НАТА ва ўкраінскім канфлікце? Ці з’яўляюцца яны надзейнымі партнёрамі? Нас не задавальняе пазыцыя ЕС і ЗША па Беларусі. Гэта была стратэгічная памылка. У 2020 годзе я казаў многім міністрам замежных спраў і іншым заходнім калегам, што калі б яны выкарыстоўвалі ўсе даступныя інструменты ціску супраць рэжыму Лукашэнкі — калі тысячы беларусаў былі на вуліцах — мы маглі б змяніць сітуацыю. Аднак яны гэтага не зрабілі. Калі б сёньня ва ўладзе была Сьвятлана Ціханоўская ці іншы дэмакратычны лідэр, Пуціну было б цяжка пачаць вайну супраць Украіны, бо ён ня здолеў бы выкарыстаць беларускую тэрыторыю. Цяпер яны паўтараюць тую ж памылку: усе паказваюць на Пуціна, але не ўзгадваюць Лукашэнку. Больш за тое, яны не ўводзяць аднолькавыя санкцыі супраць абедзвюх краін. Расіяне могуць скарыстаць гэтую сітуацыю, каб паехаць у Беларусь і купіць тыя тавары, якія больш не прадаюцца ў Расіі. Не трэба забываць, што Лукашэнка таксама падтрымлівае Пуціна. Да вайны я ўказваў, што незалежная Украіна не можа існаваць без незалежнай Беларусі. Цяпер у нас у краіне марыянеткавы ўрад Масквы. — Віктар Бабарыка быў кандыдатам з найбольшай падтрымкай насельніцтва ў 2020 годзе і стварыў сваю ўласную платформу, летась вы таксама заявілі, што створыце новую партыю, нягледзячы на ​​тое, што Святлана Ціханоўская некалькі дзён таму абвясціла сябе лідэрам Беларусі. Мы змагаемся за вызваленне Віктара Бабарыкі і ўсіх палітычных зняволеных. Мой стрыечны брат Анатоль Латушка таксама з’яўляецца палітвязнем, які знаходзіцца ў турме. Мы змагаемся за вызваленне ўсіх патэнцыйных лідараў будучай Беларусі. Святлана Ціханоўская некалькі дзён таму заявіла аб жаданні стварыць урады. Два гады гэта была стратэгія Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, якое я ўзначальваю, і я сам шмат разоў рэкамендаваў Святлане зрабіць інаўгурацыю ў якасці прэзідэнта Беларусі. Усе разумеюць, што яна была пераможцам апошніх выбараў. Яна сказала, што хоча стварыць урадавы кабінет у выгнанні, і гэта нашая ідэя. Цяпер мы чакаем іншых крокаў, напрыклад, аб’явы часова акупаванай тэрыторыі. Святлана, у супрацоўніцтве з іншымі дэмакратычнымі сіламі, створыць кабінетны ўрад як альтэрнатыўную рэжыму Лукашэнкі структуру ўлады. — Новая канстытуцыя Беларусі не дазваляе нікому з цяперашніх лідэраў апазіцыі выстаўляць сваю кандыдатуру на выбарах. Ці прыме апазіцыя гэтую законнасць? Гэтыя выбары былі сфальсіфікаваныя. Нашыя калегі ў Еўропе і Амерыцы заявілі, што яны не прызнаюць гэтую канстытуцыю, і, вядома, мы яе не прызнаем. Статус нейтралітэту быў зменены, што дазваляе Лукашэнку размяшчаць ядзерную зброю на тэрыторыі Беларусі. Больш за тое, Лукашэнка будзе мець імунітэт, таму мы не можам прыняць гэтую законнасць. Рэформа канстытуцыі была прапанаваная Лукашэнкам Пуціным у верасні 2020 года, каб, нібыта, задаволіць патрабаванні народа, Лукашэнка вырашыў адкласці рэформу канстытуцыі як мага даўжэй. Новая канстытуцыя не ўстанавіла сапраўды дэмакратычных пераўтварэнняў. У Беларусі былі забароненыя палітычныя партыі, а таксама НДА і ўсе незалежныя СМІ, і гэтая сітуацыя застаецца нязменнай дагэтуль. — Калі б Лукашэнка сышоў ад улады, як вы думаеце, ці трэба было б прыняць меры, каб захаваць адзінства грамадства, у тым ліку тых, хто падтрымлівае цяперашняга лідэра? Беларускае таварыства згуртавана. 80% людзей хочуць, каб Лукашэнка сышоў, каб яны маглі пабудаваць новую Беларусь паводле дэмакратычных стандартаў. Беларусы стаміліся ад рэжыму. Ні ў адной краіне Еўропы за апошнія 15 год мы не бачылі такога ўзроўню рэпрэсій, які мае месца ў Беларусі з 2020 года. Цяпер усе дэмакратычныя сілы аб’яднаныя, але калі Лукашэнка сыдзе з улады, у нас будзе нармальная сітуацыя, і мы створым палітычныя партыі. Мы ўсе будзем супрацоўнічаць у найважнейшых галінах, такіх як незалежнасць і суверэнітэт Беларусі. Канешне, кожны будзе мець права змагацца за прыход да ўлады дэмакратычным шляхам, як гэта адбываецца ў еўрапейскіх краінах. — Як будзе выглядаць знешняя палітыка Беларусі, калі Лукашэнка больш не будзе ва ўладзе? Гэтае пытанне мы абмяркоўваем зараз. Ёсць два варыянты: з аднаго боку, мы ведаем пра агрэсіўную ролю Расіі — Масква хоча зноў пабудаваць Савецкі Саюз — і гэта будзе праблемай для нашага суверэнітэту. Улічваючы, што Украіна зараз абмяркоўвае статус нейтралітэту, гэта было б адной з магчымых стратэгічных ліній нашай знешняй палітыкі. Аднак гэты нейтральны статус будзе заснаваны на дэмакратычных каштоўнасцях і правах чалавека. Народ вырашыць, якім будзе далейшае развіццё краіны і, верагодна, ён выбера праеўрапейскае развіццё. Адказ будзе тады, калі Лукашэнка больш не будзе ва ўладзе.

Прэс-сакратар НАУ Арцём Брухан у эфіры Маланкі аб кампаніі «Ні цэнта на вайну» Наша кампанія «Ні цэнта на вайну» накіравана на тое, каб да ўсіх прыйшло разуменне — нельга весці бізнэс у краінах, якія прымаюць прамы ўдзел у нападзе на Украіну, забойстве яе людзей. Кампанія ў першую чаргу закранае маральна-этычны аспект вядзення бізнесу. Брэнды, якія працягваюць працаваць у Беларусі, фактычна фінансуюць вылет ракет і самалётаў, якія бамбуюць гарады Украіны. Рана ці позна паўстане пытанне: «Чаму вы працягвалі працу на тэрыторыі агрэсара, працягвалі фінансаванне вайны?». Гэта пытанне адказнасці перад украінскім народам, які зараз гераічна змагаецца за сваю свабоду. Калі самога гэтага факта недастаткова, трэба заклікаць гэтыя кампаніі зрабіць выбар. Ужо ёсць першыя вынікі: кампанія Bosch аб’явіла аб спыненні работы ў Беларусі. Пры гэтым мы разлічваем, што ў будучыні гэтыя кампаніі прадоўжаць сваю работу ў новай Беларусі, ва ўмовах свабоднага і спрыяльнага бізнес-клімату, што зробіць нашу эканоміку мацнейшай, а самі кампаніі яшчэ больш паспяховымi. Мы стараемся максімальна пашырыць кола кампаній, да якіх звяртаемся і заклікаем усіх далучыцца да гэтай ініцыятывы. У нашым telegram-канале размешчаны спіс кампаній і спасылкі на іх сацыяльныя сеткі, дзе можна публікаваць свае звароты. Усе разам мы здолеем паўплываць на сітуацыю.