Пошук па сайце

Фінансавыя ўзрушэнні на рынках. А што рабіць беларусам? «Калі заўтра вайна» — з такіх слоў пачался мой зварот да беларусаў літаральна чатыры дні таму. Што рабіць? Пайсці і зняць у банкаматах, вывесці з рахункаў і ўкладаў усе свае грошы — такі быў адказ. А 21 лютага прэзідэнт Расеі прызнаў так званыя Данецкую і Луганскую народныя рэспублікі. І распарадзіўся, каб узброеныя сілы Расійскай Федэрацыі «ажыццявілі функцыі па падтрыманні міру» ў гэтых самаабвешчаных тэрытарыяльных утварэннях. Сам па сабе факт прызнання — ужо дастатковая нагода для сур’ёзных адказных санкцый Захаду. І пра гэта Захад заявіў выразна і ясна. А любая ваенная агрэсія, якая можа за гэтым рушыць услед, выкліча санкцыі раней нябачаных маштабаў. Але ўжо цяпер, яшчэ да санкцый, акцыі расейскіх банкаў і кампаній на Маскоўскай біржы імкліва ляцяць уніз. А курсы валют — уверх. Ці трэба вам распавядаць, наколькі моцна эканоміка Беларусі звязаная з расейскай і наколькі наўпрост курсы валют у Беларусі залежаць ад курсаў на біржы ў Маскве? Упэўнены, што ня трэба. Санкцыі супраць Расеі ўжо немінучыя. І яны абсалютна дакладна закрануць Беларусі, фінансаваю сістэму краіны. Таму ў сітуацыі, якая складваецца, проста парэкамендую, што варта зрабіць прама цяпер. Трэба пайсці і забраць з банкаў усе свае грошы — і з картак, і з укладаў, калі яны ў вас ёсць. І памяняць на валюту. Час дзейнічаць. Банкамат-абменнік-банк!

Павел Латушка зачытае ўрывак з твора Якуба Коласа «На ростанях» Здавалася, ужо само паветра было насычана новымі павевамі свежай мыслі, хоць ахоўнікі ўсталяванага вякамі палітычнага ладу цвёрда стаялі на сваёй варце і забівалі самыя маленькія шчылінкі, праз якія маглі б прабіцца новыя ідэі. Але там, дзесь у патаемных глыбях, нешта бурліла, кіпела, узнімалася, ірвалася наверх. Газеты паведамлялі аб забастоўках, успыхваўшых там-сям па вялікіх гарадах. Глуха далятала з розных месцаў грознае водгулле людскога абурэння. З заціснутых нізін выбіваліся крыніцы новага жыцця. Цяпер усе гэтыя падзеі пераломліваліся ў свядомасці Лабановіча пад іншым пунктам разумення. Ён адчуваў радасць пазнання новай праўды, той праўды, што ў няяснай постаці вякамі жыве ў мужыцкім сэрцы, бунтуючы дух і падымаючы яго на паўстанні, той праўды, за якую лепшыя дзеці народа марнелі па астрогах, гібелі і чэзлі ў ссылках, на катарзе або ў росквіце жыцця складалі галовы па цёмных сутарэннях. І ўсе гэтыя мучанікі за праўду выклікалі здзіўленне і глыбокае спачуванне і з непераможнаю сілаю хілілі на тую цярністую пуціну пакуты, па якой ішлі яны. Але разам з гэтым ясней выяўлялася і дваістасць таго стану, у якім цяпер апынуўся Лабановіч. З аднаго боку, ён — вясковы настаўнік — павінен праводзіць у жыццё пэўныя ідэі. Сэнс іх — замацаванне таго парадку рэчаў, у справядлівасць якога ён не верыць. Над ім ёсць вока, і гэтае вока не дрэмле. І не адно, а многа такіх вачэй. З другога ж боку, выконваючы сваю ролю, ён свядома пераходзіць у рады ворагаў народа. Ён станецца лгаром і проста нячэсным чалавекам, калі будзе ўбіваць праз школу ў дзіцячыя галовы гэтыя казённыя ідэі. <…> Заспакоіцца і пагадзіцца на гэтым няможна. Трэба рабіць нешта іншае, трэба заспакоіць сваё грамадскае сумленне і выйсці з фальшывага становішча ашуканага чалавека, таго становішча, у якім знаходзяцца мільёны абдураных людзей.

Уладзімір Астапенка заняў пазіцыю намесніка кіраўніка Народнага антыкрызіснага ўпраўлення. Пашырэнне каманды НАУ У камандзе НАУ адбываюцца структурныя змены ў рамках рэарганізацыі працы Пазіцыю намесніка кіраўніка НАУ, адказнага за знешнюю палітыку заняў Уладзімір Астапенка. Пазіцыю адказнага за стратэгічнае планаванне і каардынацыю заняў Валерый Мацкевіч. Да аддзела знешняй палітыкі далучыўся Павел Берцоў, Яўген Малашук працягвае працу ў медыйнай камандзе НАУ пасля выезду з Беларусі. Каардынатар Лена Живоглод выходзіць са складу каманды і засяродзіцца на дзейнасці супольнасці *Сумленныя людзі. — «Я разам з супольнасцю *Сумленныя людзі засяроджуся на пабудове і развіцці грамадзянскай супольнасці ў Беларусі. Пры гэтым, як і раней, у НАУ і *Сумленных людзей будзе шмат сумесных праектаў.» — адзначыла Лена Жываглод. Народнае антыкрызіснае ўпраўленне дзякуе Лену Живоглод за яе працу з самага заснавання структуры і ўклад у стварэнне і развіццё НАУ. Мы перакананыя, што сумеснымі дзеяннямі мы дасягнем нашай агульнай мэты. Народнае антыкрызіснае ўпраўленне будзе толькі ўзмацняць сваю дзейнасць па ключавых напрамках стратэгіі: палітычнага, юрыдычнага і эканамічнага ціску на рэжым, а таксама па дасягненню галоўнай мэты — будаўніцтва новай дэмакратычнай Беларусі.

Афіцыйная пазіцыя і ліст НАУ па патэнцыйным выдзяленні рэжыму Лукашэнкі крэдытавання з боку Расійскай Федэрацыі Учора ў інфармацыйнай прасторы актыўна абмяркоўвалася навіна аб тым, што Масква выказала гатоўнасць разгледзець прапановы рэжыму Лукашэнкі аб рэфінансаванні яго даўгавых абавязацельстваў перад Еўразійскім фондам стабілізацыі і развіцця і Расійскай федэрацыяй. Пры гэтым, у якасці пазітыўнага моманту было адзначана, што размова ідзе аб магчымым выдзяленні толькі аднаго мільярда долараў у бягучым годзе — замест крэдыту ў 3,5 мільярда долараў, якія раней запытваў рэжым Лукашэнкі і аб рабоце над выдзяленнем якога ў рамках ЕФСР заяўляў так званы. віцэ-прэм'ер Мікалай Снапкоў. Нагадаем, што сёлета рэжым Лукашэнкі павінен вярнуць амаль 1 мільярд 200 мільёнаў долараў па крэдытах Расіі і амаль 400 мільёнаў долараў па крэдытах ЕФСР. Сукупныя ж плацяжы па суверэнным доўгу Беларусі (знешняму і ўнутранаму) у 2022 годзе складуць амаль 10,5 мільярдаў беларускіх рублёў у эквіваленце — ці амаль 4 мільярды долараў. Улічваючы той факт, што рэжым Лукашэнкі страціў практычна ўсе крыніцы для прыцягнення знешніх пазык, губляе і будзе працягваць губляць неабходную для выплаты даўгоў валютную выручку на экспарце з прычыны ўведзеных супраць яго санкцый, а таксама з прычыны накладзеных на суверэнны доўг санкцый з боку Злучаных Штатаў Амерыкі. Любая магчымасць атрымаць знешняе крэдытаванне з'яўляецца для яго крытычна неабходным. У сувязі з гэтым Народнае антыкрызіснае ўпраўленне лічыць недапушчальным патэнцыйнае выдзяленне рэжыму Лукашэнкі нават аднаго мільярда долараў, які падоўжыць эканамічную агонію дыктатуры ў нашай краіне. Ва ўмовах, калі рэжым Лукашэнкі працягвае нарошчваць рэпрэсіі, гандлюе суверэнітэтам Беларусі, арганізуе сам і прымае актыўны ўдзел у агрэсіўных дзеяннях супраць нашых суседзяў, ствараючы тым самым ваенную пагрозу ў рэгіёне, а таксама дэманструе поўную няздольнасць падтрымліваць існаванне Беларусі ў якасці жыццяздольнага палітычнага і эканамічнага суб'екта і ператварае нашу Рэспубліку ў «разбураную дзяржаву» — Мы перакананыя, што любая знешняя падтрымка гэтага рэжыму, якая дазваляе яму падоўжыць сваё існаванне, з'яўляецца пагрозай для бяспекі беларускіх грамадзян і захавання суверэнітэту і незалежнасці нашай краіны. Таму, напярэдадні сустрэчы Лукашэнкі і Пуціна 18 лютага, на якой найверагодней будуць узгадняцца ў тым ліку ўмовы прадастаўлення рэжыму знешняга фінансавання, мы апавясцілі ўрад Расійскай Федэрацыі, а таксама ўсе офісы Еўразійскага фонду стабілізацыі і развіцця аб наступным: Першае: у выпадку выдзялення рэжыму Лукашэнкі пазык на любую суму, крэдытуючы орган павінен прымаць да ўвагі нелегітымнасць грамадзяніна Лукашэнкі і непрызнанне яго законным прэзідэнтам як беларускім народам, так і большасцю краін цывілізаванага свету. Такім чынам, любое крэдытаванне Рэспублікі Беларусь не ўяўляецца магчымым з прычыны таго, што цяпер яе прадстаўляюць грамадзяне, не ўпаўнаважаныя на тое беларускім народам, якія не валодаюць адпаведным мандатам і не маюць на тое паўнамоцтваў з пункту гледжання міжнароднага права. Другое: Рэспубліка Беларусь не мае ніякага дачынення да атрымання гэтым грамадзянінам і любым яго прадстаўніком знешніх пазык. І далейшае іх запатрабаванне крэдыторы будуць ажыццяўляць у грамадзяніна Лукашэнкі асабіста. Трэцяе: калі, нягледзячы на ўсё вышэйпералічанае, выдзяленне крэдыту рэжыму Лукашэнкі адбудзецца, Народнае антыкрызіснае ўпраўленне прыкладзе ўсе намаганні, каб да крэдытораў былі ўжытыя другасныя санкцыі ЗША, на падставе Дырэктывы 1 і Выканаўчага ўказа прэзідэнта ЗША Джо Байдэна 14038, у адпаведнасці з якім супраць суверэннай пазыкі Беларусі, Міністэрства фінансаў і Банка развіцця дзейнічаюць санкцыі гэтай краіны. Дадзеная пазіцыя Народнага антыкрызіснага кіравання адлюстравана ў адпаведным лісце патэнцыйным крэдыторам і накіравана ім сёння, 17 лютага 2022 г. Ліст ⇲

Арцём Праскаловіч у эфіры Белсат — Прызначэнне чыноўнікаў на вышэйшыя пасады ў Беларусі суправаджаецца абавязковай праверкай на лаяльнасць, а сілавікоў правяраюць яшчэ і на дэтэктары хлусні. — Лукашэнка заводзіць крымінальныя справы нават супраць замежных грамадзян за мяжой. Аднак за межамі Беларусі ніхто не ўспрымае гэта сур’ёзна. — Беглы польскі салдат Эміль Чачко, які па яго словах, забіваў па 20 чалавек штодня, і яго пазоў у Гаагскі суд — чарговая спроба рэжыму адцягнуць увагу ад крызісу ў Беларусі, галоўным чынам, напярэдадні злачыннага «рэферэндуму». — Расейска-беларускія ваенныя вучэнні праходзяць у рамках Саюзнай дзяржавы, якое само па сабе незаконна: згодна з Канстытуцыяй Рэспублікі Беларусь, ўступленне ў такога роду саюзы павінна папярэднічаць рэспубліканскім рэферэндумам. — Лукашэнка страціў суб’ектнасць, стаўшы марыянеткай Крамля. Калі ваенны канфлікт пачнецца з тэрыторыі нашай краіны, то Беларусь будзе разглядацца як агрэсар і наступстваў гэтага пазбегнуць не атрымаецца. Неасцярожнасць аднаго з дзясяткаў тысяч расейскіх жаўнераў, якія цяпер знаходзяцца ў Беларусі, можа пацягнуць непапраўныя наступствы для ўсяго беларускага народа.

Ніжэй толькі Нікарагуа, Егіпет і Венесуэла Народнае антыкрызіснае ўпраўленне прааналізавала вынікі даследавання Rule of Law Index 2021, праведзенага World Justice Project. Калі прыняць выкананне закона ўрадам краіны як умоўныя 100 балаў, то рэжым Лукашэнкі выконвае закон на 2 балы. Змена пазіцый Беларусі ў сусветным прававым рэйтынгу World Justice Project за апошнія некалькі гадоў: 2019 — 113 з 126 краін 2020 — 118 з 128 краін 2021 — 136 з 139 краін, ніжэй толькі Нікарагуа, Егіпет і Венесуэла. Беларусь займае 138 месца з 139 краін у індэксе законнасці змены ўлады ў краіне (апошняе — Венесуэла). Беларусь займае 138 месца з 139 краін па ступені абмежавання паўнамоцтваў урада заканадаўчай уладай (апошняе — Егіпет). Беларусь займае 136 месца з 139 краін па ступені абмежаванні паўнамоцтваў ўрада судовай уладай (ніжэй — Венесуэла, Куба і Камбоджа). Індэкс вяршэнства закона World Justice Project вымярае ступень абмежавання законам паўнамоцтваў інстытутаў улады краіны. Ён уключае ў сябе канстытуцыйныя і інстытуцыйныя сродкі, з дапамогай якіх паўнамоцтвы прадстаўнікоў улады абмяжоўваюцца, а ў выпадку парушэння закона прадстаўнікі такой улады эфектыўна прыцягваюцца да адказнасці. «Нізкі ўзровень выканання рэжымам Лукашэнкі прававых нормаў аказвае ўплыў на ўсе сферы грамадства, руйнуючы іх: медыцына, адукацыя, эканоміка, свабодная прэса і інш. немагчыма не звяртаць увагу на парушэнні закона і жыць спакойна як раней. Калі мы не спынім дыктатара і ягоных памагатых — ніводная сфера жыцця ў Беларусі не зможа пазбегнуць разбурэння. Сёння мы гаворым не толькі аб нізкіх рэйтынгах краіны, а аб стварэнні рэжымам негатыўнага іміджу Беларусі ў свеце. Змяніць гэта магчыма толькі тады, калі мы пазбавімся ад дыктатуры» — адзначыў Павел Латушка.

«Новая Беларусь на геапалітычнай карце свету: добрасуседства і нацыянальныя інтарэсы» Канферэнцыя адбудзецца 16 лютага, з 13:00—16:00 (час па Мінску) у фармаце Zoom-канферэнцыі. Рэгіструйцеся на трансляцыю па спасылцы. Канферэнцыя будзе складацца з 3 панэляў. Панэль 1: «патэнцыйныя прыярытэты знешняй палітыкі Беларусі ў пераходны/транзітны перыяд». Спікеры: Валер Карбалевіч, Андрэй Вардамацкі, Рыгор Астапеня. Панэль 2: «Погляд глабальных гульцоў: Беларусь у арбіце інтарэсаў». Спікеры: Дзмітрый Балкунец, Альбінас Янушка, Алёна Кузько, Яўген Магда. Панэль 3: «асноўныя прынцыпы і працэдуры выпрацоўкі знешняй палітыкі Новай Беларусі». Спікеры: Уладзімір Астапенка, Валерый Кавалеўскі, Анатоль Лябедзька, Валерый Цапкала. Анлайн-доступ да дыскусіі будзе адкрыты толькі для зарэгістраваных гледачоў. Да сустрэчы!

Справаздача Задзіночання беларускіх студэнтаў Справаздача была падрыхтавана Задзіночаннем беларускіх студэнтаў у супрацоўніцтве з Беларускім незалежным балонскім камітэтам з мэтай інфармавання зацікаўленых бакоў аб рэпрэсіях у беларускім акадэмічным асяроддзі і з’яўляецца працягам справаздачы аб парушэннях у акадэмічным асяроддзі ў перыяд са жніўня па снежань 2020 года. Гэты дакумент не прызначаны для таго, каб быць вычарпальнай крыніцай сведчанняў пра пераслед, але быў створаны для таго, каб палегчыць разуменне глыбіні рэпрэсій і ступені ўцягнутасці ў іх адміністрацый ўніверсітэтаў, а таксама для выкарыстання ў мэтах павышэння дасведчанасці аб парушэннях правоў акадэмікаў у Беларусі і за яе межамі ў 2021 годзе. Усе матэрыялы сабраныя непасрэдна ад незалежных універсітэцкіх студэнцкіх асацыяцый, якія ўваходзяць у склад Задзіночання беларускіх студэнтаў, а таксама з адкрытых онлайн-крыніц інфармацыі. Усе статыстычныя дадзеныя ўзятыя з базы дадзеных ініцыятывы «Сумленны універсітэт» і ўключаюць ўвесь перыяд з 2020 года па цяперашні час. Справаздача таксама змяшчае рэкамендацыі для еўрапейскіх суб’ектаў для працы над усімі парушэннямі згаданых у дакуменце. Поўная справаздача

Што пагражала міністру, які не прыйшоў на хакейны турнір Лукашэнкі? Поўная версія інтэрв'ю Паўла Латушкі каналу ЧЕСТНОК Якое дачыненне да спорту было ўнутры дзяржаўнай сістэмы кіравання? Як адносіцца да спартсменаў, якія падпісалі праўладны ліст? Цэнзура на Алімпіядзе — гэта эпоха СССР. Займацца спортам — гэта правільна!

«З верай ў Вольную Беларусь і ў людзей, якія яе ставараюць» Такія натхняльныя словы напісаў Уладзімір Някляеў на экземпляры сваёй кнігі «Гэй бэн гіном», якая стала чарговым падарункам для Музея Вольнай Беларусі. Напрыканцы мінулага года прэзентацыя рамана з поспехам прайшла ў Польшчы і Літве. Выданне з арыгінальным аўтографам аўтара, жыццё і творчасць якога прысвечаны служэнню незалежнай і сувярэннай Беларусі, стала каштоўным набыткам для калекцыі друкаваных выданняў музея. Уладзімір Някляеў далучыўся таксама да падпісантаў адкрытага ліста ў адрас ЮНЭСКА з просьбай да гэтай міжнароднай арганізацыі звярнуць увагу на рэпрэсіі і жорсткі ціск рэжыму Лукашэнкі на беларускую культуру і яе дзеячоў. Народнае антыкрызіснае ўпраўленне выказвае вялікую падзяку шаноўнаму Ўладзіміру Пракопавічу, а таксама дзякуе ўсім беларусам, хто перадае прадметы музейнага значэння, іх лічбавыя копіі ў Музей Вольнай Беларусі. Ваша інфармацыя, дасланая праз чат-бот @NAUsupport, пры жаданні, застанецца ананімнай. Разам мы захаваем нашу гісторыю.

Уяўляем тэкставую версію анлайн-дыскусіі «Знешняя палітыка Новай Беларусі. Ад транзітнага перыяду да ўстойлівай дэмакратыі» аб геапалітычным выбары для Беларусі У чацвёртай анлайн-дыскусіі прынялі ўдзел былыя супрацоўнікі МЗС Беларусі: Уладзімір Астапенка, Павел Латушка, Валерый Цапкала, Валерый Кавалеўскі, Павел Слюнькін, а таксама спецыяльны госць ад нашых літоўскіх партнёраў 'Educatio' — экс-дзяржсакратар МЗС Літвы Альбінас Янушка Асноўныя тэмы чацвёртай дыскусіі: Аптымальная структура МЗС і яго роля сярод акцёраў, якія фарміруюць знешнюю палітыку Знешняя палітыка Беларусі ў пераходны перыяд Узаемаадносіны з ЕС Узаемаадносіны з Расіяй Уладзімір Астапенка: У 1944 годзе ў БССР быў створаны Наркамат замежных спраў, потым пераўтвораны ў МЗС. Гэта рабілася ў працэсе стварэння ААН — была ідэя аб тым, што ўсе 15 рэспублік будуць у яе складзе, але ў выніку ва заснавальнікі ААН былі запрошаны БССР і УССР. У структуры рэспубліканскіх органаў кіравання з'явіўся МЗС - у савецкі час 90 працэнтаў работы яго апарата было прысвечана рабоце міжнародных арганізацый — у асноўным ААН і яе спецыялізаваных устаноў. Беларускія дыпламаты займалася шматбаковымі пытаннямі і практычна не залучаліся ў двухбаковыя сувязі. І калі ў 1991 годзе Беларусь стала незалежнай — аб'ектыўна ўзнікла праблема спецыялістаў, якія б займаліся двухбаковымі адносінамі. Зразумела, што структура МЗС імкнулася да міжнародных арганізацый, аддавала ім прыярытэт, людзі імкнулася займацца тым, што ведалі і разумелі. Гэты неабходны баланс паміж шматбаковай дыпламатыяй і двухбаковымі адносінамі не ўсталяваны. На гэтым фоне адчуваўся і адчуваецца голад у падраздзяленнях МЗС з краінавымі спецыялістамі, якія ведаюць спецыфіку рэгіёнаў. Новае Міністэрства мусіць гэтую праблему вырашыць. Раней зробленыя спробы да ідэальнага стану гэтую сітуацыю не давялі. Знешняй палітыку ўжо няма. Усе намаганні МЗС па выбудоўванні шматвектарнасці былі правалены. Гэта звязана з пазіцыяй аднаго чалавека, якога мы называем нелегітымным прэзідэнтам Павел Латушка: Галоўная праблема, чаму мы прыйшлі да такога стану знешняй палітыкі Беларусі — гэта стварэнне прэзідэнцкай рэспублікі ў самай пачварнай форме, калі ўсё падпарадкавана волі і капрызам аднаго чалавека. Калі няма кантролю парламента, узнікаюць такія праблемы. МЗС заўсёды славіўся апазіцыйным міністэрствам, МЗС патэнцыйна — гэта кузня кадраў для апазіцыі, хоць фактычна такога не было. Мы разумеем, што ўвесь дзяржапарат жыў па прынцыпе пагаднення. Недзе ўнутры мы мелі надзею, што рэжым перавыхоўваецца. Але гэта быў самападман. Трэба гэта прызнаць. Валерый Цапкала: МЗС як любы орган дзяржкіравання з'яўляецца інструментам для рэалізацыі палітыкі дзяржавы. Структура МЗС заўсёды будзе выбудоўвацца з улікам прыярытэтаў унутрыпалітычнага курсу краіны. Калі сёння няма магчымасці весці дыялог з Захадам, то будуць адчыняцца аддзелы, дэпартаменты ў розных гарадскіх і раённых цэнтрах РФ, т. е. там, дзе з табой размаўляюць. У цэлым роля дыпламатычнай службы ў стагоддзе інфармацыйных тэхналогій становіцца зусім іншай. Калі ўспомнім, напрыклад, XIX стагоддзе, то амбасадары ў сталіцах былі тымі людзьмі, якія прымалі сапраўды сур'ёзныя рашэнні, таму што параіцца з імператарам ці каралём хутка не было магчымасці. Нават у СССР роля МЗС была вельмі вялікая: менавіта амбасады акумулявалі інфармацыю, былі каналамі для пошуку патэнцыйных гандлёва-эканамічных партнёраў і давядзення сваёй пазіцыі. Цяпер узнікла вялікая колькасць альтэрнатыўных крыніц інфармацыі, таму ніякі дыпламат, каб ён ні расказваў, не зможа манапольна пераконваць партнёраў у рэальных прыярытэтах палітыкі сваёй краіны. Роля дыпламатычнай службы ў пытаннях эканомікі і давядзення інфармацыі аб краіне знаходжання, відавочна, будзе падаць. Якая роля МЗС сярод іншых акцёраў? Павел Латушка: Неабходна зрабіць акцэнт на тым, што імідж МЗС на знешняй арэне разадраны цалкам з-за палітыкі кіраўніка. Ён апраўдвае парушэнні правоў чалавека і г.д. Макей застаўся фактычна адзін на вакзале. Імідж цяперашняга кіраўніцтва Беларусі — немагчыма аднавіць. Пры прэзідэнцкай рэспубліцы роля МЗС мінімізуецца (прыніжаецца), паколькі моцна залежыць ад Адміністрацыі Прэзідэнта. Пры парламенцкай рэспубліцы роля МЗС вельмі высокая. У цяперашняй сістэме каардынат Міністр не здольны стаць вядучай фігурай у знешняй палітыцы. Валерый Кавалеўскі: Роля парламента будзе вельмі важнай, а міністр замежных спраў павінен быць частым госцем у парламенце, каб знешняя палітыка была больш зразумелай і празрыстай. Адной з сістэмных праблем структуры МЗС з'яўляецца адсутнасць пазіцыі палітычнага дырэктара МЗС. Гэта чалавек, які задае тон знешняй палітыцы. Такой пазіцыі ў беларускім МЗСе ніколі не было. Але разам з гэтым у кадравых пытаннях МЗС за яго гісторыю былі ўдалыя кадравыя рашэнні, кадравы склад дастаткова нядрэнны, але яго неабходна ўзмацняць для ўзаемадзеяння са знешнім і ўнутраным асяроддзем. Гэта падтрымка спецыялістаў у іх прасоўванні ў міжнародных арганізацыях, а гэта вельмі важна для ўзмацнення кадравага патэнцыялу. Валерый Цапкала: Кіраўніцтва МЗС павінна быць ва ўрадзе — гэта пасады, якія атрымліваюць палітыкі з ліку партый, якія перамаглі, яны адпаведна даюць справаздачу сваім выбаршчыкам. Міністр замежных спраў у сістэме каардынат парламенцкай рэспублікі ўваходзіць у пяцёрку найбольш уплывовых асоб у дзяржаве. Знешняя палітыка Беларусі ў пераходны перыяд Павел Слюнькін: Важна разумець, што мы не зусім ведаем, чаго хоча грамадства, паколькі ў дэмакратычных сістэмах пажаданні грамадства ўлічваюцца праз дэмакратычныя працэсы — выбары, перад выбарамі звычайна праходзяць абмеркаванні, парламенцкія дыскусіі аб таго, чаго людзі насамрэч хочуць, але ўнутры Беларусі зараз гэтага няма. Гэта важна прымаць. Тое, што мы бачым зараз як вынікі сацыяльных апытанняў, можа значна адрознівацца высноў, зробленых пасля наладжвання рэальнага дыялогу ў грамадстве, калі змогуць выказвацца адкрыта ўсе грамадзяне. Я б звярнуў увагу, што раней вялася дыскусія аб геапалітычным выбары Беларусі. Пачынаючы з 2006 года апазіцыйныя кандыдаты фармулявалі свой парадак дня Еўрапейскага выбару, у 2010 было прыкладна тое ж самае, але з больш акуратнымі фармулёўкамі, з'явіліся кандыдаты, якія казалі пра нейтральны выбар Беларусі ў стылі ўсходнееўрапейскай Швейцарыі. У 2020 годзе ўсе кандыдаты не агучвалі дакладных праеўрапейскіх прыярытэтаў. Гэта сведчыць аб тым, што сацыяльная дынаміка ідзе за тымі рашэннямі ўладаў, якія яны здзяйсняюць на знешнім трэку, за паглыбленнем расійскага вектара. На жаль, калі цяперашні стан спраў зацягнецца, нам давядзецца абмяркоўваць пытанні не геапалітычнага выбару — Беларусі з Еўропай ці Беларусі з Расіяй, а неабходнасці захавання Беларусі як суверэннай дзяржавы. Тэндэнцыі такія, што дзяржава не зважае на пажаданні людзей. Яны не пытаюцца, ці хочам мы бачыць ядзерную зброю на тэрыторыі Беларусі, ці хочам мы заключаць саюзныя дамоўленасці з Масквой, ці хочам мы ўступаць у ЕС. Тым не менш, гэта ўплывае на фармат нашых дыскусій. Пакуль няма магчымасці даносіць свой пункт гледжання да грамадства, змест дыскусіі будзе дэградаваць. Валерый Цапкала: У таталітарным грамадстве няма і не можа быць нармальнай сацыялогіі, і ўсе апытанні не больш чым палітычная замова. Людзі не будуць свае думкі сапраўдныя выказваць невядома каму. Прыярытэты знешняй палітыкі выявяцца, калі будзе нармальнае канкурэнтнае поле, калі розныя палітычныя сілы будуць выступаць за тыя ці іншыя вектары развіцця. Тады мы зразумеем настроі беларусаў. Уладзімір Астапенка: Беларускаму народу трэба будзе вызначыць прыярытэты знешняй палітыкі, але ў гэтым кантэксце важна абмеркаваць і трэцюю опцыю — нейтралітэт Беларусі. Гэты тэзіс быў выпакутаваны і замацаваны ў Дэкларацыі аб незалежнасці Беларусі, затым ён перайшоў у тэкст Канстытуцыі 1994 года. Сёньня мы можам гэтую тэзу спрэс страціць, бо з апошняга праекту рэжыму ён проста растварыўся, як быццам яго ніколі не было. Без публічнага абмеркавання, без узвешвання за і супраць. Патэнцыял нейтралітэту на прыкладзе Аўстрыі, Швецыі, Фінляндыі і Швейцарыі можа быць цікавы для Беларусі прынамсі на нейкім пэўным этапе гістарычнага развіцця, і гэтую опцыю я б з вагаў не здымаў. Павел Латушка: Мы павінны дакладна пазіцыянаваць для саміх сябе: незалежнасць — гэта каштоўнасць, якая не абмяркоўваецца. Усе апытанні грамадскай думкі маюць велізарную ступень хібнасці, але разам з тым яны паказваюць пэўныя тэндэнцыі. Мы павінны рабіць усё, каб супрацьстаяць пагрозе незалежнасці. Толькі вонкавыя фактары могуць паўплываць на наш суверэнітэт. Я б мог распісаць тры магчымыя сцэнарыі дзеянняў усходняга суседа для т.зв. транзітны перыяд. Першы сцэнар. Пуцін прыбірае Лукашэнку, беларускі народ пляскае ў ладкі Крамлю — выбірае новага ўмоўнага дэмакратычнага прэзідэнта. У падзяку — наўрад ці можна ўявіць антырасейскі падыход ад грамадзян. Грамадства хутчэй будзе ўдзячна. Гэта гіпатэтычны сцэнар, але сёння гэта для Расіі — апошні вагон. Каб рэалізаваць гэты сцэнар, Крамлю трэба ўскочыць у яго. Другі сцэнар. Расія працягвае навязваць нам дыктатара і сілай укараняе панаванне і Саюзную дзяржаву. Гэта непрымальна для беларускага грамадства і падрывае ягоны давер. Гэта стратэгічная памылка Крамля. Канструкцыя недаўгавечная і мае кароткатэрміновую перспектыву. Трэці сцэнар, найбольш пазітыўны — калі б Расія стала краінай прыцягнення, укладваючы грошы ў сваю краіну, развіваючы яе, то тады беларусы самі захочуць быць бліжэй да Расіі. Усе суседзі імкнуліся б да нармальных адносін з Расійскай Федэрацыяй. У кароткатэрміновай перспектыве мы бачым, што на нашых вачах адбываецца аперацыя прыкрыцця — калі пад тэмай Украіны можа адбыцца ціхая інкарпарацыя Беларусі. У выпадку, калі беларускі народ робіцца суб'ектам, то ён павінен вырашаць, якім будзе наш геапалітычны выбар. Але ў цэлым наш выбар — мець нармальныя адносіны як з Усходам, так і з Захадам. Гэта адпавядала б інтарэсам Беларусі. Калі Расея будзе працягваць такую палітыку, то будуць узмацняцца празаходнія тэндэнцыі. Альбінас Янушка: У выпадку, калі ў Беларусі захаваецца прысутнасць чужых ваенных сіл, то тады нават без Лукашэнкі дэмакратычнага выбару ў краіне не будзе. Можа стварыцца замарожаная сітуацыя, калі ў народа не будзе магчымасці выбару. Калі «забудуцца» Беларусь, то гэта можа прывесці да сур'ёзных геапалітычных наступстваў у нашым рэгіёне. У Новай Беларусі ў парламенце частка сіл будзе прарасейскімі, частка — нейтральнымі, а частка — праеўрапейскімі. Але зараз у Беларусі не бачна акрэсленых палітычных сіл, якія дакладна заявяць — мы хочам у ЕС. Пры гэтым праеўрапейскасць не азначае антырасійскасці. Прыклад Літвы паказваў гэта да акупацыі часткі Ўкраіны. У стаўленні тэрміна «нейтралітэт» — не варта, мусіць, яго выкарыстоўваць. Неабходна вызначыцца — Усход ці Захад. ЕЗ не з'яўляецца геапалітычным праектам — гэта больш рынак, гэта больш мяккая сіла. ЕЗ не будзе навязваць геапалітычны выбар, таму без выразнага праеўрапейскага руху чакаць вялікай увагі з ягонага боку складана. Валерый Кавалеўскі: Беларусі неабходна развіваць адносіны не толькі з Захадам і Усходам, але і з Поўначчу і Поўднем. Развіваць двухбаковыя адносіны для таго, каб пазбегнуць дысбалансу ў знешніх сувязях з Расіяй. Але выбар неабходна зрабіць на аснове меркавання народа, выбар адказны і ўсвядомлены. Мы кіруемся тым мандатам, які Святлана Ціханоўская атрымала на выбарах. Адносіны з ЕС, Усходняе партнёрства — гэта шырокая платформа, якую можна развіваць. На першапачатковым этапе гэта будзе эфектыўнай прыладай. Залежнасць ад Расіі і як выбудоўваць адносіны з Расіяй: Павел Латушка: Ці гатовы да якога-небудзь дыялогу адносна будучыні Беларусі Крэмль? У мяне песімістычныя адзнакі: Крэмль прыняў для сябе стратэгічнае рашэнне аб тым, што Беларусь як незалежная дзяржава не павінна існаваць. Калі Крэмль так не лічыць, то няхай праявіць гэта адпаведнымі дзеяннямі. Тады ён павінен падтрымліваць беларускае грамадства, а не ўзурпатара. У цэлым мая формула дыпламатыі — неабходна заўсёды шукаць кампрамісы, але ў інтарэсах сваёй краіны і свайго народа. А на сёньняшні дзень у нас ёсьць пагроза страты незалежнасьці. Гэта трэба зразумець. Альбінас Янушка: Калі казалі пра выбар трэцяга шляху, мы ўбачылі прыклады Літвы і былых савецкіх рэспублік. 30 гадоў канвульсіяў без выбару — і што ў выніку? Усё ў праблемах. І калі Беларусь не вызначылася і не бачыць перспектывы ў праеўрапейскім напрамку, то яна не зможа вырвацца з сітуацыі, якая склалася ў Саюзнай дзяржаве. Але не марыць — значыць, нічога не дасягнуць. Вынікі: Павел Латушка: Каб быць суб'ектам знешняй палітыкі як дзяржаве неабходна вярнуць суб'ектнасць беларускаму народу. Уладзімір Астапенка: Усе думкі адносна знешняй палітыкі Беларусі павінны будавацца на базавым прынцыпе павагі суверэнітэту і незалежнасці нашай краіны. Валерый Кавалеўскі: Наша знешняя палітыка будзе грунтавацца на паняццях суверынітэту і інтарэсах беларусаў. Нам трэба стварыць умовы, каб народ мог расказаць пра свае погляды. Беларусы — за шматвектарнасць, мы маем такую магчымасць, мы не павінны сябе абмяжоўваць. У знешняй палітыцы Новай Беларусі выдатны патэнцыял, у нас шмат таленавітых спецыялістаў, для якіх можна стварыць магчымасці для працы на карысць Беларусі. УВАГА Ужо 16 лютага адбудзецца выніковая канферэнцыя платформы #ЭкспертнаеАсяроддзе «Новая Беларусь на геапалітычнай карце свету : добрасуседства і нацыянальныя інтарэсы». Удзельнікамі дыскусіі будуць як эксперты, якія прымалі ўдзел у мінулых дыскусіях, так і новыя ўдзельнікі, а таксама палітыкі, аналітыкі і замежныя госці. Анлайн-доступ да дыскусіі будзе адкрыты толькі для зарэгістраваных гледачоў. Спасылку на форму рэгістрацыі мы размесцім у наступнай публікацыі.

Юрыст НАУ Арцём Праскаловіч аб наступствах увядзення ваеннага становішча Пасля заявы дыктатара аб тым, што беларускае войска ўступіць у канфлікт з Украінай на баку Расіі ні ў каго не засталося ілюзій адносна таго, што ў вайну, пра якую ўвесь час паўтараюць прапагандысты , так ці інакш апынуцца ўцягнутыя беларусы. Але сёння хачу пагаварыць не аб ацэнцы тэорый і верагоднасцей, а што адбудзецца з намі ў выпадку ўвядзення ваеннага становішча з прававога і арганізацыйнага пункту гледжання. Бо дыктатар увесь час кажа аб вайне, але абсалютна не клапоціцца аб тым, што рушыць услед за працэдурай увядзення ваеннага становішча. Увогуле нічога новага. Роўна гэтак жа нечакана для камунальнікаў кожную зіму выпадае снег, а ўрад не рыхтуе краіну да эпідэміі COVID нават праз два гады пасля яе пачатку. Таму мы расказваем, што трэба ведаць беларусам пра ваеннае становішча. Падставамі для ўвядзення ваеннага становішча на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь з'яўляюцца ваенная пагроза або напад. І гэта не толькі непасрэдная ўзброеная агрэсія. Дастаткова павышанай актыўнасці замежных ваенных па перыметры граніц Беларусі, каб было прынята рашэнне аб наяўнасці падставы для ўвядзення ваеннага становішча. Аб увядзенні ваеннага становішча выдаецца ўказ. У ім указваюцца падставы і час пачатку дзеяння ваеннага становішча. Па вялікім рахунку ў адну не вельмі выдатную раніцу вы можаце прачнуцца ў краіне, у якой ужо ўведзены шэраг абмежаванняў грамадзянскіх і эканамічных правоў. І менавіта ў гэтых абмежаваннях крыецца выгада для рэжыму ад увядзення ваеннага становішча на падставе нейкага нязначнага лакальнага канфлікту ці нават проста з-за асцярог і падазрэнняў, што ён можа ўзнікнуць . А на сёння такіх падстаў дастаткова. На перыяд ваеннага становішча могуць: уводзіць каменданцкую гадзіну і цэнзуру; абмяжоўваць або забараняць перамяшчэнні як праз мяжу Беларусі, так і ўнутры яе тэрыторыі і нават асобнага населенага пункта; блакаваць або поўнасцю адключаць любыя віды сувязі; абмяжоўваць або спыняць банкаўскія аперацыі; змяняць рэжым працоўнага часу; адсяляць насельніцтва і канфіскоўваць маёмасць; спыняць выплаты дапамог; ануляваць ліцэнзіі і дазволы; экспрапрыяваць вытворчыя памяшканні і бізнесы цалкам. Вы будзеце абавязаны выконваць усе патрабаванні органаў ваеннага кіравання. Усяго ў Законе аб ваенным становішчы — больш за 40 пунктаў таго, у чым вас могуць абмежаваць, і гэты пералік не з'яўляецца закрытым. Адмяняецца ваеннае становішча ў выпадку адпадзення падстаў для яго ўвядзення. Такім чынам уся жизнь у краіне на нявызначаны тэрмін можа быць абсалютна законна перакладзена на вайсковыя рэйкі. У вас не застанецца практычна ніякіх гарантаваных правоў, акрамя права на само жыццё. Што ва ўмовах магчымага ўзброенага канфлікту і мабілізацыі насельніцтва таксама бачыцца вельмі сумнеўным. Мы не жадаем палохаць вас прывідам вайны. Мы нагадваем, што Лукашэнка выкарыстоўвае ўсе магчымыя інструменты, каб максімальна ўскладніць ваша жыццё дзеля падаўжэння свайго знаходжання ва ўладзе. Як з гэтым змагацца? Усімі законнымі і бяспечнымі для вас спосабамі. Напрыклад, зрабіць свой бюлетэнь несапраўдным падчас так званага «рэферэндуму». Сказаўшы такім чынам, што вы супраць рэжыму, супраць беспадстаўнага ўвядзення ваеннага становішча і супраць любога іншага беззаконня ў Беларусі. Але найперш сказаць — вы супраць вайны! Як мы можам супрацьстаяць перспектыве ўвядзення ваеннага становішча?