Пошук па сайце

Напярэдадні Новага года мы не будуем надзей і не падводзім вынікі — мы будуем план дзеянняў Хочаце даведацца, якія нашы планы на 2022 год? Глядзіце навагодні зварот каманды Народнага антыкрызіснага ўпраўлення. За 2020-21 гады беларусы пасталелі як нацыя, мы шмат чаго перажылі. Але галоўнае - мы зразумелі, што цуды не здараюцца самі сабой. І таму мы не чакаем цудаў. Бо толькі мы самі, разам, сваімі дзеяннямі, здольныя іх стварыць. Каманда НАУ абавязкова павіншуе ўсіх беларусаў з Новым годам — у Новай Беларусі. А пакуль — час дзейнічаць!

Павел Латушка пракамэнтаваў апублікаваны праект змяненняў у Канстытуцыю Пра які «рэферэндум» ідзе гаворка, калі яго прызначае грамадзянін Лукашэнка, калі ў Беларусі тысячы палітычных зняволеных, рэпрэсаваны дзясяткі тысяч, незалежныя СМІ блакуюцца, калі за подпісы ў падтрымку незалежных кандыдатаў — звальнення? Так званы Усебеларускі народны сход — пятая нага ў сістэме дзяржкіравання. Праект Канстытуцыі — гэта невыкананне народных патрабаванняў. Лукашэнка ўводзіць патройны кардон абароны, каб абнуліць тэрмін і кіраваць яшчэ 13,5 гадоў. У Беларусі неабходна прыняць адзін адзіны закон — аб прызначэнні новых выбараў прэзідэнта. Дэмакратычныя сілы заклікаюць беларусаў прыходзіць на ўчасткі падчас «рэферэндуму» і паказваць сваю нязгоду са злачынствам Лукашэнкі — паставіць крыжыкі насупраць усіх варыянтаў у бюлетэні, зрабіўшы яго несапраўдным. 🌐 Сайт адзінай стратэгіі дэмакратычных сіл Платформа «Голас» да «рэферэндуму» Telegram Viber *калі апытанне па рэферэндуму ў боце не запускаецца, увядзіце каманду / рэферэндум

Мы больш не хочам жыць пры дыктатуры Нелегітымная ўлада ў 2020 годзе атрымала выразны сігнал ад беларусаў: мы больш не хочам жыць пры дыктатуры. З дапамогай новага праекта Канстытуцыі рэжым спрабуе падоўжыць перыяд «не да законаў» на доўгія гады. А сам грамадзянін Лукашэнка хоча атрымаць гарантыі недатыкальнасці: каб яго нельга было прыцягнуць да адказнасці за ўсе ягоныя злачынствы. Дыктатар хоча, каб дзяржслужачыя і сілавікі бяздумна здзяйснялі злачынствы, каб падоўжыць яго ўладу. Ад усіх астатніх беларусаў ён хоча апатыі і маўклівай згоды. Зрабіць бюлетэнь несапраўдным, паставіць крыжыкі насупраць усіх прапанаваных варыянтаў — гэты крок можа здавацца маленькім. Але ён будзе велізарным, калі так зробіць беларуская большасць. Мы перакрэслім не толькі злачынны «рэферэндум» і дыктатарскую Канстытуцыю, але і ўсе спробы рэжыму запалохаць беларускі народ. Наша агульнае дзеянне на «рэферэндуме» не прывядзе нас да імгненнай перамогі, але стане важным крокам да яе, які нельга прапусціць. Несапраўдныя бюлетэні стануць нашым агульным «не» беззаконню, якое хоча працягваць Лукашэнка. І нашым агульным «да» вяртанні закона і правы як адзінаму спосабу пабудаваць краіну, якой мы вартыя. — У сваю Канстытуцыю грамадзянін Лукашэнка дадаў артыкул 89, з дапамогай якога ён хоча выратаваць сябе ад правасуддзя за ўчыненыя ім злачынствы. Але ці дапаможа гэта? Вядома ж, няма. Дыктатар паўстане перад судом: і беларускім, і міжнародным. За ўсе злачынствы супраць беларускага народа і акты міжнароднага тэрарызму, — заявіў кіраўнік НАУ Павел Латушка. Што важна разумець? абмеркаванне Канстытуцыі немагчымае ва ўмовах рэпрэсій, як і правядзенне «рэферэндуму»; Лукашэнка цяпер будзе ствараць бачнасць, што людзі падтрымліваюць праект, прымушаючы набліжаных выступаць на яго карысць; новай канстытуцыяй дыктатар яшчэ больш узурпуе ўладу праз Усебеларускі народны сход. Канстытуцыя не адказвае на запыт грамадства на перамены. Ужо цяпер, да прызначэньня «рэфэрэндуму», мы павінны рыхтавацца да яго і расказваць аб агульнай стратэгіі дэмакратычных сіл: надзейным сябрам, калегам, сваякам і суседзям. Важна распавядаць і паказваць, што мы разам. Агульны жэст рукамі можа стаць такім сігналам, размаўлялым, што вы падзяляеце пазіцыю дэмсілаў па «рэфэрэндуму». 🌐 Сайт адзінай стратэгіі дэмакратычных сіл Платформа «Голас» да «рэферэндуму» Telegram Viber *калі апытанне па рэферэндуму ў боце не запускаецца, увядзіце каманду / рэферэндум

«Мы не павінны даць запалохаць сябе да стану, калі мы будзем гатовыя адмовіцца ад сваёй будучыні» Кіраўнік НАУ Павел Латушка — пра тое, як рэжым усімі даступнымі яму інструментамі прымушае беларусаў не ісці на ўчасткі для галасавання падчас «рэферэндуму»: Мы бачым усё новыя паведамленні пра рэпрэсіі, мы бачым, што прапаганда без стомы ачарняе беларусаў, якія хочуць пераменаў. Рэжым усімі сіламі спрабуе запалохаць нас з вамі перад «рэферэндумам». Пасля выбараў 2020 рэжым упершыню сутыкнуўся з праблемай фармавання камісій: людзі пад любымі падставамі адмаўляюцца ад удзелу. Кожны з нас вызначае, што будзе далей з краінай. Кожны з нас сваім дзеяннем можа паскорыць вяртанне свабоды і закона ў краіну. Мы прыйдзем на выбарчыя ўчасткі на «рэферэндуме», паставім крыжыкі насупраць усіх варыянтаў у бюлетэні — гэта значыць зробім бюлетэні несапраўднымі. Гэта будзе наш агульны ўклад у будучыню Новай Беларусі. Крыжыкі ў бюлетэнях — гэта толькі частка плана дзеянняў на «рэферэндум» Лукашэнкі. Агульнае дзеянне дапаможа нам зноў убачыць адзін аднаго і разам масава перайсці да наступных крокаў. Далейшыя дэталі плана мы раскрыем бліжэй да дня «рэферэндуму».

«Інтэграцыйныя працэсы ў рамках ЕАЭС і СНД. Выпрацоўка новай палітыкі ў дачыненні да Расеі» «Экспертнае асяроддзе» — серыя дыскусій з удзелам беларускіх і замежных экспертаў, аналітыкаў, аўтараў даследаванняў і спецыялістаў у сферы знешняй палітыкі, арганізаваная Народным антыкрызісным ўпраўленнем для абмеркавання геапалітычнага выбару беларускага народа. У рамках першай дыскусіі «Беларусь ва ўзаемадзеянні з еўрапейскімі субрэгіянальнымі саюзамі, групамі і праграмамі добрасуседства» эксперты і аналітыкі, аўтары даследаванняў і спецыялісты ў сферы знешняй палітыкі абмяркоўвалі ў першую чаргу тэму Усходняга партнёрства. У рамках другой дыскусіі абмяркоўваліся наступныя пытанні: Што такое Садружнасць Незалежных Дзяржаў? Як функцыянуе гэты фармат? Якая яго сувязь з АДКБ і іншымі інтэграцыйнымі фарматамі? Якія вынікі дзейнасці ЕАЭС? Якія перспектывы Саюзнай Дзяржавы Расеі і Беларусі? Коратка: Шанцы на пашырэнне АДКБ не праглядаюцца. Інтарэсаў Расіі фінансаваць ваенныя выдаткі іншых краін на дадзены момант няма. Несуцяшальныя вынікі рэалізацыі праекта ЕАЭС. Беларускае грамадства не да канца разумее, што адбываецца ў гэтых інтэграцыйных аб’яднаннях. Прынцып усіх постсавецкіх інтэграцыйных працэсаў не зусім звычайны: «Не зрабіць лепш, а каб не было горш». Маскве варта зразумець, што «пыха ― дрэнная замена экспертызе». Так ці інакш, усе мы згодныя з наяўнасцю гіперзалежнасьці, у якой знаходзіцца Беларусь ад Расеі па эканамічных, ваенных і іншых аспектах. СНД закрывае пласт гуманітарнага і культурнага супрацоўніцтва і дапамагае падтрымліваць сацыяльна-гуманітарнае ўзаемадзеянне ў рамках гэтага аб’яднання. Сітуацыя, у якой апынулася Беларусь, — гэта шанец для Масквы прывязаць яе канчаткова. Лукашэнка не зацікаўлены ў рэальнай пабудове Саюзнай дзяржавы, яго мара — пакінуць усё як ёсць. Беларусы гатовыя выбудоўваць адносіны без вострых канфліктаў з усімі суседзямі. Падрабязна: Што такое Садружнасць Незалежных Дзяржаў? Якая яго сувязь з АДКБ і іншымі інтэграцыйнымі фарматамі? Зміцер Міцкевіч, аналітык праекта Belarus Security Blog, журналіст тэлеканала «Белсат»: Прапаную спачатку разгледзець фармат ваеннага супрацоўніцтва на прыкладзе АДКБ. Адзначу, што АДКБ спрабуюць параўноўваць з НАТА, што не зусім правільна. Бюджэт АДКБ як арганізацыі — 4 млн даляраў, у яе склад уваходзяць 6 дзяржаў. У НАТА 30 дзяржаў, і яе бюджэт складае 225 млн даляраў, пры гэтым дзяржавы-члены павінны вылучаць 2% ад ВУП на фінансаванне ваеннага саюза. У АДКБ аб такім нават гаворкі не ідзе. Калі паглядзець геаграфічна, то ў АДКБ прадстаўлена Еўропа, Каўказ і Сярэдняя Азія. Ва ўсіх гэтых рэгіёнах прысутнічае Расія. І калі прааналізаваць пратаколы пасяджэнняў АДКБ, то высветліцца, што 80% парадку дня складаюць пытанні Цэнтральнаазіяцкага рэгіёну, дзе існуе рэальная ваенная пагроза. Разам з тым, два ўдзельнікі АДКБ спрабуюць выкарыстаць гэтую арганізацыю для прад’яўлення сваіх палітычных мэсэджаў — гэта Беларусь і Арменія. Але ў АДКБ да гэтых мэсэджаў асабліва ніхто не прыслухоўваецца, паколькі іх сяброўства ў гэтай структуры хутчэй сімвалічнае, што пацвярджаецца тым, якую дапамогу аказалі Арменіі «саюзнікі» падчас карабахскага канфлікту. Шанцы на пашырэнне АДКБ не праглядаюцца. Інтарэсаў Расіі фінансаваць ваенныя выдаткі іншых краін на дадзены момант няма. АДКБ — гэта рэінкарнацыя Святога саюза з 19 стагоддзя для падтрымкі дыктатарскіх рэжымаў. Таму Беларусі не варта перажываць з нагоды выразнага абазначэння сваёй пазіцыі ў плане выхаду з АДКБ, паколькі гэты саюз рухаецца да лёсу СНД. Без напаўнення двухбаковых адносін паміж краінамі-членамі АДКБ гэта аб’яднанне па факце пачне ператварацца ў своеасаблівае СНД. Усе бачылі, як АДКБ працуе ў стрэсавых сітуацыях — ніяк. Таму неабходна самім забяспечваць уласную бяспеку. І тут узнікае пэўная праблема. Паводле звестак 2015 года, у перыяд актыўнай фазы расейска-ўкраінскага канфлікту, на самым папулярным у Беларусі інтэрнэт-рэсурсе праводзілася апытанне. На пытанне «Якія сферы патрабуюць скарачэння фінансавання?» 56% беларусаў адказалі: «Абарона і нацыянальная бяспека». Гэта паказвае якое месца ва ўяўленні беларускага грамадства займаюць пытанні абароны і бяспекі. Дзве суседнія краіны вядуць вайну, а мы лічым, што неабходна скарачаць бюджэт на войска. Трэба тлумачыць людзям, чаму неабходна ўзмацняць абараназдольнасць і павялічваць фінансаванне гэтай сферы. Можна прывесці прыклад Арменіі. Гэта дзяржава таксама з’яўляецца членам АДКБ, але досыць цесна супрацоўнічае з НАТА, якое прапануе партнёрскія праграмы супрацоўніцтва. Якія вынікі дзейнасці ЕАЭС? Валерый Карбалевіч, беларускі палітолаг і журналіст: Дагавор аб стварэнні ЕАЭС быў падпісаны ў 2014 годзе, а значыць ужо можна падводзіць пэўныя вынікі. І гэтыя вынікі несуцяшальныя: працэс паспяховай рэалізацыі гэтага праекта спыніўся. 12 прычын, чаму так адбылося: 1. Эканамічныя сувязі паміж краінамі-удзельніцамі вельмі слабыя. Доля сумарнага гандлю прыкладна 14% і яна не расце. Для параўнання ў ЕС гэты паказчык ― 65%, у НАТА ― 40%. 2. Аб’яднанне дзяржаў розных маштабаў. Поспехі і правалы праектаў залежаць шмат у чым ад адной дзяржавы. 3. Розныя структуры эканомікі: сыравінныя дзяржавы і спажыўцы энергарэсурсаў. Абсалютна розныя інтарэсы. 4. Розныя тыпы эканомікі: рынкавая і нярынкавая. 5. Большасць вытворчасцяў краін-удзельніц неканкурэнтназдольная на глабальным рынку. Інстынктыўна ствараюцца сістэмы ахоўных мер. 6. Для Расіі ЕАЭС — гэта геапалітычны праект, а не эканамічны. 7. Паскораны пераход да наступных этапах інтэграцыі без завяршэння пачатковага. 8. Інтэграцыя аўтарытарных рэжымаў — гісторыя не ведае такіх паспяховых прыкладаў. 9. Пасля Крыма і Данбаса ў краін-удзельніц ёсць асцярогі ў дачыненні да Расеі. 10. Немагчымасць кансалідаванага падыходу ў пытанні санкцый. 11. Расея не разлічыла свае сілы, ў першую чаргу ў сферы эканамічных выдаткаў. 12. Працэс спыніўся, таму адбываецца вяртанне адносін на двухбаковы ўзровень і разглядаецца магчымасць пашырэння Саюза за кошт азіяцкіх краін, але гэта немагчыма. Як функцыянуе Садружнасць Незалежных Дзяржаў? Каміль Клысіньскі, Старшы навуковы супрацоўнік Цэнтра ўсходніх даследаванняў (OSW): Хачу дадаць кантэкст расійскай знешняй палітыкі, яе разумення Крамлём. Расія бачыць толькі адзін шлях — збіранне зямель. Расія націскае на розныя кнопкі, ствараюцца розныя ініцыятывы і праекты: СНД, Саюзная дзяржава, ЕАЭС і г. д. Самы правальны праект — СНД. Чым скончыўся саміт СНД? Нічым. ЕАЭС больш паспяховы, але кульгае на дзве нагі. На самай справе мы пераацэньваем якасць працы расійскіх экспертаў і аналітыкаў, а таксама не ўлічваем «пагардлівы» падыход да пытанняў знешняй палітыкі. З-за таго што Расія лічыць, што, напрыклад, Беларусь нікуды не дзенецца, зніжаецца прывабнасць інтэграцыйных прапаноў. Як беларускае грамадства ацэньвае інтэграцыйныя працэсы ў дачыненні да Расеі? Пётр Рудкоўскі, філосаф, акадэмічны дырэктар BISS: Беларускае грамадства не да канца разумее, што адбываецца ў гэтых інтэграцыйных аб’яднаннях. Тым не менш, па шэрагу прычын, у першую чаргу псіхалагічных і каштоўнасных, ёсць асцярогі ў дачыненні да інтэграцыйных памкненняў звязаных з ЕС. На працягу першых гадоў незалежнасці беларусы больш пазітыўна ставіліся да фармату еўразійскай інтэграцыі, аднак у апошні час назіраецца зрух у бок ЕС. Адбываецца гэта, дарэчы, ужо ў другі раз (Першы быў у 2010−2011 гг.). Ёсць верагоднасць, што ў бліжэйшы час ідэя імкнення ў ЕС пераважыць, нягледзячы на супярэчнасці ў пытаннях меншасцяў і т. д. Але насцярожанасць у дачыненні да Захаду ўсё ж прысутнічае. Якая галоўная праблема ўсіх аб’яднанняў на постсавецкай прасторы? Анатоль Котаў, палітолаг, экс-супрацоўнік адміністрацыі прэзідэнта Беларусі: Праблема ўсіх аб’яднанняў на постсавецкай прасторы заключаецца ў тым, што для Расеі ― гэта палітычныя праекты, спроба ўтрымаць у сферы свайго ўплыву тыя краіны, якія Расея лічыць «сваімі»: Беларусь, Украіну і Казахстан. Прычым прынцып усіх гэтых інтэграцыйных працэсаў не зусім звычайны: «не зрабіць лепш, а каб не было горш». «Калі вы не далучыцеся да нашых аб’яднанняў, вы страціце доступ да расейскага рынку на прывілеяваных умовах». Краіны вымушаныя згаджацца на якія-небудзь абмежаванні зараз, каб атрымаць нейкія выгады ў перспектыве. А перспектыва — не заўсёды адчувальная і ясная. Як выглядаюць гэтыя інтэграцыйныя працэсы на дадзеным этапе? Вадзім Мажэйка, аналітык Беларускага інстытута стратэгічных даследаванняў (BISS): Маскве варта зразумець, што «пыха ― дрэнная замена экспертызе». Адносіны Беларусі і Расіі нагадваюць адносіны некаторых дзяржаў у сярэднія вякі, т.зв. выплату сімвалічнай даніны. З аднаго боку, адна дзяржава прадае іншаму ідэю аб тым, што знаходзіцца ў арбіце яго інтарэсаў ― тое, што цяпер Лукашэнка актыўна прасоўвае. З іншага — ёсць разуменне, што рэальнага паглынання быць не можа, нават калі ў Маскве ў кагосьці ёсць такія мары. Прыклад такой сімвалічнай даніны — падтрымка Беларуссю расійскіх рэзалюцый у ААН. Такія сімвалічныя адносіны задавальняюць і Пуціна, і Лукашэнкі. Сітуацыя ўсё больш нагадвае СНД, якое па сутнасці нічога не ўяўляе з сябе, але існуе. І ў такім выглядзе «нічога» — гэта ўсё ж «штосьці». Як дзейнічаць Беларусі ва ўмовах залежнасці ад Расеі? Рыгор Астапеня, Эксперт Chatham House, дырэктар па даследаваннях у Цэнтре Новых Ідэй: Так ці інакш, усе мы згодныя з наяўнасцю гіперзалежнасьці Беларусі ад Расеі па эканамічных, ваенных і іншых аспектах. Мы знаходзімся ў сітуацыі, у якой прызнаем, што адплыць немагчыма. І калі публічна заявіць аб тым, што Беларусь хоча памяняць курс, гэта можа, наадварот, прывесці да неадэкватнай рэакцыі і супрацьлеглага выніку. Але мы таксама разумеем, што павялічваць узровень залежнасці нельга, паколькі ён ужо настолькі вялікі, што пагражае суверэнітэту дзяржавы. Зараз жа гэтая залежнасць працягвае павялічвацца. Суседзяў не выбіраюць? Дзмітрый Балкунец, палітолаг, эксперт у сферы расійска-беларускіх адносін: СНД закрывае пласт гуманітарнага і культурнага супрацоўніцтва і дапамагае падтрымліваць сацыяльна-гуманітарнае ўзаемадзеянне ў рамках гэтага аб’яднання. ЕАЭС на гэты момант тычыцца толькі эканомікі, нягледзячы на тое што сама ідэя, безумоўна, была палітычная. Пакуль ўтрымліваць гэты саюз сапраўды ў эканамічных межах атрымоўваецца казахам. І для гэтага ёсць магчымасці, паколькі ў Еўразійскім саюзе няма абавязковых для выканання ўсімі ўдзельнікамі рашэнняў, у адрозненне ад ЕС. Кожная з 5 краін Еўразійскага эканамічнага саюза бачыць сваю выгаду ў гэтым саюзе ў выглядзе эканамічных прэферэнцый, у тым ліку і ў энергетыцы. У Беларусі павінны быць лепшыя адносіны і з Масквой і з Еўропай, не трэба будаваць сцен. Суседзяў не выбіраюць. Якія перспектывы Саюзнай Дзяржавы Расеі і Беларусі? Дзмітрый Балкунец Сітуацыя, у якой апынулася Беларусь, — гэта шанец для Масквы прывязаць яе канчаткова. Варта адзначыць, што ў пытаннях эканамічнай інтэграцыі ЕАЭС сышоў нашмат далей, чым Саюзная дзяржава, таму зараз зроблена спроба дагнаць гэты працэс у двухбаковым фармаце. Адсюль і праграмы, накіраваныя на гарманізацыю заканадаўства, але іх рэалізацыя патрабуе часу, нават калі парламент ручной. Наогул варта адзначыць, што ў расейскай экспертнай супольнасці стаяла пытанне аб Саюзнай дзяржаве: што з ім рабіць? Розныя меркаванні выказваліся, але па сутнасці СД — гэта спроба палітыкум Расіі прадэманстраваць прыклад пазітыўнага супрацоўніцтва. І галоўным ворагам Саюзнай дзяржавы быў тады Лукашэнка. Цяпер яго паставілі перад выбарам: альбо ў Гаагу, альбо нешта гістарычнае, добрае менавіта для Расеі. Планы Крамля завяршыць гэты працэс да 2024 годзе, на маю думку, ― утопія. Каміль Клысіньскі: Так, Лукашэнка сапраўды не зацікаўлены ў рэальнай пабудове Саюзнай дзяржавы, яго мара — пакінуць усё як ёсць. Але цяпер у яго мала месца для манеўру. Да гэтага дадаецца астуджэнне адносін з Кітаем. І мы можам назіраць сітуацыю, калі мова СНД пачынае прымяняцца і ў СД. Але пры гэтым ёсць сапраўдная пагроза: Расія робіць стаўку на ваеннае прысутнасць, і гэта рэальны рычаг кантролю. Якім чынам Беларусь можа выбудоўваць адносіны з суседзямі? Пётр Рудкоўскі, філосаф, акадэмічны дырэктар BISS: Сацыялогія кажа аб тым, што для беларусаў няма супярэчнасцяў у тым, што можна збліжацца і з ЕС, і з Расіяй. Беларусы гатовыя выбудоўваць адносіны без вострых канфліктаў. І магчымым варыянтам зараз можа быць дэнансацыя СД і развіццё адносін у рамках ЕАЭС. Але неабходныя першапачатковыя ўмовы: змяненне сітуацыі ў Беларусі і рэфармаванне Расеі ў будучыні. Наступная дыскусія «Экспертнага асяроддзя»: «Перспектывы пабудовы партнёрскіх адносін з ЕС у кароткатэрміновай і доўгатэрміновай перспектыве»

Успамінаем прыклады з гісторыі Мы ўжо распавядалі, што адмова беларусаў ад удзелу ў палітычным жыцці краіны — гэта залог спакойнага жыцця рэжыму. Але ёсць выпадкі, калі байкот выбараў прыводзіў да пазітыўных зрухаў? У 2010 годзе Брукінгскі інстытут апублікаваў даследаванне, у якім прааналізаваў 171 прыкладаў ужывання байкоту. У 96% выпадкаў гэта не толькі не дапамагло вырашыць крызіс унутры краіны, але і ўмацавала пазіцыі дзеючай ўлады. Прыводзім некалькі прыкладаў з гісторыі, калі апаненты сістэмы заклікалі да байкоту, і ўспамінаем, да чаго гэта прывяло (спойлер: нічога добрага). Мы спецыяльна адабралі краіны з падобнай палітычнай сітуацыяй: аўтарытарнымі або гібрыднымі рэжымамі, дзе рэжым абвінавачвалі ў фальсіфікацыях на выбарах. Венесуэла, 2020 год У снежні 2020 года асноўныя лідары апазіцыі, у тым ліку і Хуан Гуайда, заклікалі байкатаваць парламенцкія выбары. Зрэшты, гэтае рашэнне толькі ўзрадавала прэзідэнта Мадура. Афіцыйная яўка склала ўсяго 31%, на ўчасткі прыйшлі ў асноўным прыхільнікі ўлады і ім нават не прыйшлося фальсіфікаваць вынікі: большасць галасоў атрымаў прапрэзідэнцкі альянс, а апазіцыя страціла кантроль над парламентам. Азербайджан, 2008 год Напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў 2008 года ў Азербайджане галоўны апазіцыйны блок прыняў рашэнне байкатаваць кампанію — улады выдыхнулі і супакоіліся. Канкурэнцыю Ільхаму Аліеву склалі тэхнічныя кандыдаты, а мясцовы ЦВК даў справаздачу аб «упэўненай перамозе» — паводле афіцыйных звестак Ільхам Аліеў набраў 88,73%. Дзякуючы таму, што апазыцыя ня ўдзельнічала ў выбарах, яны прайшлі адносна спакойна. Гэта дазволіла паказаць прыгожую карцінку для міжнародных назіральнікаў і замежных партнёраў, і стварыць ілюзію маштабнай народнай падтрымкі. Албанія, 2019 год У 2019 годзе апазіцыйныя сілы Албаніі абвінавацілі кіруючую партыю ў эканамічных праблемах і фальсіфікацыях, якія рыхтуюцца, і заявілі, што будуць байкатаваць муніцыпальныя выбары. Нічога дзіўнага, што ў выніку па ўсёй краіне перамогу атрымалі прадстаўнікі кіруючай Сацыялістычнай партыі. Ім нават не прыйшлося падтасоўваць вынікі: бо апазіцыя не выставіла сваіх кандыдатаў і выбары атрымаліся, па сутнасці, безальтэрнатыўнымі. Ямайка, 1983 год Парламенцкія выбары на Ямайцы ў 1983 годзе — адзін з самых яркіх прыкладаў няўдалага байкоту. Асноўная апазіцыйная партыя заклікала сваіх прыхільнікаў адмовіцца ад удзелу ў галасаванні. Заклік падзейнічаў і яўка склала ўсяго 2,7%. Нягледзячы на пустыя ўчасткі, выбары ўсё роўна адбыліся. Прадстаўнікі кіруючай Лейбарысцкай партыі ў выніку занялі ўсе вакантныя месцы ў парламенце і ўтрымлівалі ўладу яшчэ 6 гадоў. Тога, 2002 год У Тога апазіцыйная партыя «Саюз сіл за перамены» была не згодная з выбарчым заканадаўствам і заклікала ігнараваць выбары 2002 года. Гэта не перашкодзіла праўладнай партыі атрымаць 90% месцаў у парламенце, бо на ўчасткі прыйшлі толькі яе прыхільнікі. Апатыя палітычных апанентаў дазволіла рэжыму скарыстацца большасцю і адмяніць абмежаванні на колькасць прэзідэнцкіх тэрмінаў, а прэзідэнт Гнассинг-бе Эйадэма змог працягнуць папраўкі ў закон, каб палегчыць перадачу ўлады свайму сыну. І калі вам здаецца, што дзіўна параўноўваць Тога і Беларусь, то вось крыху статыстыкі. У рэйтынгу па ўзроўні развіцця дэмакратыі за 2020 год гэта дзяржава Заходняй Афрыкі абагнала нашу краіну на 7 пунктаў. Тогалезская Рэспубліка займае 141 месца, а Беларусь — 148.

«Класіфікацыя злачынстваў супраць чалавечнасці як злачынстваў па міжнародным праве робіць іх злачынствамі незалежна ад крыміналізацыі ў Нацыянальным праве», — нагадвае Вікторыя Фёдарава з Міжнароднага камітэта па расследаванні катаванняў у Беларусі. А для тых, хто сумняецца ў тым, што рэжым Лукашэнкі здзяйсняе не што іншае як злачынства супраць цэлага грамадства, прыводзім некалькі яе цытат, якія рэзюмуюць сітуацыю ў краіне: Маштабы гвалту, парушэння правоў, пераследу, катаванняў і іншых незаконных дзеянняў не маюць аналагаў у гісторыі сучаснай Беларусі. А знікнення праціўнікаў рэжыму ў 1999−2000 гадах дэманструюць: ён быў накіраваны на ліквідацыю апанентаў першапачаткова. Пераслед нязгодных носіць арганізаваны, рэгулярны, сістэмны характар. На ўсіх узроўнях праводзіцца палітыка ліквідацыі любога іншадумства. Лукашэнка і Караеў публічна ўхваляюць катаваньні і рэпрэсіі, аб’яўляюць вайну мірнаму насельніцтву. Сілавікам даюць зразумець, што з пратэстоўцамі можна звяртацца як заўгодна. Лукашэнка пацвердзіў, што асабіста аддаваў загады разганяць дэманстрантаў і ўрывацца ў кватэры. Мінабароны і, нароўні з сілавымі структурамі, МНС выказалі гатоўнасць выконваць яго злачынныя распараджэнні. Да запалохванню людзей далучыліся вайскоўцы. Парламент прыняў шэраг законаў, накіраваных на падаўленне іншадумства і пашырэнне паўнамоцтваў сілавікоў. СК ператварыўся ў карны орган. Мінінфарм непасрэдна ўдзельнічае ў знішчэнні незалежных СМІ, а дзяржаўныя СМІ распальваюць нянавісць і варожасць па палітычных і этнічных матывах. Мінюст адклікаў ліцэнзіі ў уцягнутых ў палітычныя справы адвакатаў і спрычыніўся да разгрому грамадскіх арганізацый. Суды сталі часткай рэпрэсіўнага механізму, а імітацыя судовага працэсу ўсяляе ў сілавыя і іншыя структуры упэўненасць у сваёй праваце і беспакаранасці. Пры гэтым парушаюцца і нацыянальныя, і канстытуцыйныя, і міжнародныя нормы. Пракуратура цалкам адмовілася ад сваіх наглядных функцый і цяпер у адным шэрагу з іншымі рэпрэсіўнымі органамі. Прачытаць даклад Вікторыі Фёдаравай на прававой канферэнцыі НАУ ў Нюрнбергу цалкам можна тут.

Напярэдадні саміту Усходняга партнёрства прайшла першая экспертная дыскусія «Беларусь ва ўзаемадзеянні з еўрапейскімі субрэгіянальнымі саюзамі, групамі і праграмамі добрасуседства» ў рамках серыі дыскусій «Экспертнае асяроддзе» «Экспертнае асяроддзе» — серыя дыскусій з удзелам беларускіх і замежных экспертаў, аналітыкаў, аўтараў даследаванняў і спецыялістаў у сферы знешняй палітыкі, арганізаваная Народным антыкрызісным упраўленнем для абмеркавання геапалітычнага выбару беларускага народа. Выкраўшы ў 2020 годзе галасы, правы і свабоды беларусаў, Лукашэнка скраў у нас і права выбудоўваць пісьменную палітыку добрасуседства з улікам нацыянальных інтарэсаў Беларусі. Геапалітычны выбар сёння вызначае выключна рэжым Лукашэнкі. Выключаючы народ — носьбіт суверэнітэту — з удзелу ў вырашэнні ключавых пытанняў знешняй палітыкі, Лукашэнка бескантрольна гандлюецца нашым суверэнітэтам і ставіць яго на кон у сваіх палітычных гульнях. Ва ўмовах, калі «міжнародныя адносіны» рэжыму ствараюць рэальную пагрозу страты Беларуссю суверэнітэту і незалежнасці - крытычна важным з’яўляецца пытанне разумення грамадзянамі геапалітычных працэсаў. Дапамагчы сфармаваць гэта разуменне і заклікана серыя дыскусій «Экспертнае асяроддзе». У рамках першай дыскусіі «Беларусь ва ўзаемадзеянні з еўрапейскімі субрэгіянальнымі саюзамі, групамі і праграмамі добрасуседства» эксперты і аналітыкі, аўтары даследаванняў і спецыялісты ў сферы знешняй палітыкі абмяркоўвалі наступныя пытанні: — Што такое Усходняе партнёрства і якія бонусы прыносіла ўдзел у ім Беларусі? — Аб якім аб’ёме фінансавання ідзе гаворка, калі кажуць аб праектах Усходняга партнёрства? — Якая верагоднасць дэмантажу беларускай дзяржаўнасці? Коратка: Усходняе партнёрства — гэта геапалітычны адказ расейскай актыўнасці на знешнім контуры. 750 млн еўра ў рамках розных праектаў Усходняга партнёрства — гэта немалыя грошы. Вялікае значэнне таксама мелі пазыкі на добрых умовах, якія ў сярэднім дасягалі да 500 млн еўра ў год. Градус канфрантацыі Захаду і Крамля не аслабне. Пакуль Лукашэнка ва ўладзе і падтрымліваецца Пуціным, існуе рэальная пагроза дэмантажу беларускай дзяржаўнасці. Расейскія субсідыі ідуць на падтрыманне неэфектыўнай эканамічнай мадэлі, якая стварыла для Беларусі своеасаблівае замкнёнае кола. Пасля сыходу Лукашэнкі новаму ўраду Беларусі давядзецца зноўку выбудоўваць дыялог з Захадам, у тым ліку ў рамках Усходняга партнёрства. Падрабязна: Што такое Усходняе партнёрства і якія бонусы прыносіла ўдзел у ім Беларусі? Андрэй Ягораў, прадстаўнік Каардынацыйнага савета па грамадзянскай супольнасці, дырэктар Цэнтра еўрапейскай трансфармацыі: Усходняе партнёрства было адказам ЕС на агрэсіўную палітыку Расеі ў рэгіёне. Гэтая ініцыятыва садзейнічала і працягвае садзейнічаць глыбокім трансфармацыям усходніх краін-суседзяў ЕЗ і прыносіла істотныя выгады і для Беларусі. Беларусь і Азербайджан былі аўтсайдэрамі праграмы, што было вынікам выбару іх палітычных рэжымаў. Хоць, характэрна, што нават пры такім узроўні адносін фінансавая і інфраструктурная дапамога ад Усходняга партнёрства была адчувальнай для Беларусі Характэрна, што інфраструктурная дапамога ад Усходняга партнёрства сапраўды была адчувальная. Напрыклад, праграма фінансавання інфраструктуры дарог, у якую ў тым ліку ўваходзіць фінансаванне рамонту мастоў, паказала, што яе спыненне прывяло да т.зв. «мастападу». Эканамічныя рамкі супрацоўніцтва задаюцца ў палітычных межах Усходняга партнёрства. Аб якім аб’ёме фінансавання ідзе гаворка, калі кажуць аб праектах Усходняга партнёрства? Андрэй Казакевіч, дырэктар Інстытута палітычных даследаванняў «Палітычная сфера», галоўны рэдактар часопісаў «Палітычная сфера» і «Belarusian Political Science Review»: 750 млн еўра ў рамках розных праектаў Усходняга партнёрства, якія атрымлівала беларуская эканоміка — гэта немалыя грошы. Вялікае значэнне таксама мелі пазыкі на добрых умовах. Па розных падліках, яны дасягалі ў сярэднім да 500 млн еўра ў год. Услед за «мастападам» нас чакаюць праблемы з водазабяспячающай інфраструктурай гарадоў. Сродкі на развіццё малога бізнесу, хутчэй за ўсё, таксама не трапяць да беларускіх прадпрымальнікаў. Асобна варта адзначыць, што ў першачарговым парадку пацерпіць беларуская навука. Ці адбудзецца дэмантаж беларускай дзяржаўнасьці? Павел Усаў, Палітычны аналітык і аглядальнік, Кіраўнік Цэнтру палітычнага аналізу і прагнозу: Дэмакратычным сілам надзвычай важна стварыць выразны план у дачыненні да геапалітычнага выбару для Беларусі. Усходняе партнёрства ў той форме, у якой існуе зараз, не адпавядае выклікам часу. Расея ўлівае шмат грошай у свае імперскія геапалітычныя праекты: ў Данбас, напрыклад, блізу 12 млрд даляраў. Градус канфрантацыі Захаду і Крамля не аслабне, пра што сведчыць фактычны ўльтыматум Масквы аб недапушчальнасці пашырэння NATO. Пакуль Лукашэнка ва ўладзе і падтрымліваецца Пуціным, можа адбыцца дэмантаж беларускай дзяржаўнасці, на жаль, на практыцы ён ужо адбываецца. Ці супастаўная інфраструктурная дапамога ў рамках Усходняга партнёрства з расейскімі энэргасубсідыямі? Дзмітрый Балкунец, палітолаг, эксперт у сферы расійска-беларускіх адносін: Усходняе партнёрства для Беларусі, на мой погляд, усё ж у большай ступені палітычны трэк, чым эканамічны. Расейскія субсідыі ідуць на падтрыманне неэфектыўнай эканамічнай мадэлі, якая стварыла для Беларусі своеасаблівае замкнёнае кола. І гэтыя субсідыі, па маім асабістым думку, значна перавышаюць тыя фінансавыя рэсурсы, якія выдзяляюцца ў рамках праектаў Усходняга партнёрства. Мне бачыцца, што Расеі, увогуле, выгадна, калі нейкія інфраструктурныя праекты фінансуе Захад. Прыклад Арменіі гэта пацвярджае. Нягледзячы на сітуацыю, якая склалася, у Еўропы ёсць інструмент падтрымкі беларускага грамадства ў рамках Усходняга партнёрства ўжо цяпер. Гэта-адукацыйныя праграмы. Па сутнасці, атрымліваецца, што расейская эканамічная мадэль канфліктуе з прапанаванай Усходнім партнёрствам мадэллю не толькі палітычна, але і эканамічна? Андрэй Казакевіч: у прынцыпе, пры вялікім жаданні і гэтыя мадэлі можна спалучаць, але для гэтага неабходна працаваць. І ўлічваць той факт, што ў дэмакратычных краінах па росчырку пяра не ўносяцца змены ў нарматыўную базу. Іншае мысленне беларускіх чыноўнікаў не дазваляе зразумець таго, што неабходна працаваць у рамках працэдур для таго, каб спалучаць мадэлі. На колькі рэальная пагроза інкарпарацыі Беларусі ў агляднай будучыні? Пасля сыходу Лукашэнкі новаму ўраду Беларусі давядзецца зноўку выбудоўваць дыялог з Захадам, у тым ліку ў рамках Усходняга партнёрства. Сёння, на мой погляд, Расея, як ні дзіўна, стараецца эканоміць на сваіх знешнепалітычных праектах, нават трохі скнарнічаць. З гэтага вынікае, што інкарпарацыя або анэксія Беларусі немагчымая, паколькі гэта будзе каштаваць для Расіі занадта дорага. Узнікае таксама пытанне, што будзе з Лукашэнкам, калі Расеі спатрэбіцца пацяпленне стасункаў з Захадам? Нерукапажатны Лукашэнка будзе гэтаму працэсу вельмі перашкаджаць. Наступная дыскусія «Экспертнага асяроддзя»: «Інтэграцыйныя працэсы ў рамках Еўразійскага эканамічнага саюза і Садружнасці Незалежных Дзяржаў. Перспектывы развіцця беларуска-расійскіх адносін»

Кожны палітвязень — гэта ганьба рэжыму Лукашэнкі, але наш гонар! — Сяргей Ціханоўскі сказаў: я буду знаходзіцца ў турме так доўга, колькі дазволіць мне беларускі народ. Я, Павел Латушка, грамадзянін Беларусі — не дазволю, каб Сяргей Ціханоўскі, Мікалай Статкевіч, Ігар Лосік і ўсе, хто пачуў сёння прысуд так званага суда і ўсе тыя, хто ўжо знаходзяцца ў турмах Беларусі, знаходзіліся там столькі, колькі хоча гэтага рэжым. Я буду гэтаму процідзейнічаць і супраціўляцца настолькі, наколькі хопіць у мяне сіл і энергіі. — Я заклікаю ўсіх беларусаў у лютым, калі Лукашэнка прызначыць свой «рэферэндум», выйсці на ўчасткі і галасаваць супраць гэтага злачынства, паказаць што мы сіла і мы не дазволім, каб Сяргей Ціханоўскі, Мікалай Статкевіч, Ігар Лосік, Віктар Бабарыка, Марыя Калеснікава, Максім Знак і іншыя годныя, смелыя беларусы сядзелі ў турмах. Усё ў нашых руках! — Святлана Ціханоўская, Марына Адамовіч, Дар’я Лосік, сям'і і сябры палітвязняў — мы з вамі! Кожны палітвязень — гэта ганьба рэжыму Лукашэнкі, але наш гонар! А наш гонар — не зламаць. Нашу волю да свабоды — не адняць. Мы будзем змагацца. Беларусь і беларусы будуць вольныя!

Павел Латушка адказвае на папулярныя пытанні аб плане дзеянняў Якое пытанне на «рэферэндуме» нам зададуць насамрэч? А калі мы проста будзем ігнараваць «рэферэндум»? Гэта дапаможа? Ці будуць як-небудзь фіксавацца дзеянні грамадзян Беларусі на «рэферэндуме»? Мы ўжо фіксавалі фальсіфікацыі на выбарах 2020 года. Навошта паўтарацца? Чаму цяпер «рэферэндум» у Беларусі ў прынцыпе немагчымы? Адказы на гэтыя і іншыя папулярныя пытанні аб «рэферэндуме» і стратэгіі дэмакратычных сіл на яго — ў новым відэа кіраўніка НАУ Паўла Латушкі.

«Напэўна, ужо хутка будуць караць толькі за тое, што ты нарадзіўся на гэтым свеце і дазволіў сабе крытыкаваць Лукашэнку» Кіраўнік НАУ Павел Латушка — пра чарговую узбуджаную супраць яго крымінальную справу. — Перш за ўсё, хачу пажадаць усім нам, каб мы як мага хутчэй распачалі крымінальныя справы супраць сапраўдных злачынцаў — Лукашэнкі і ягоных саўдзельнікаў, якія здзяйсняюць рэальныя, а не выдуманыя крымінальныя дзеянні. — Новая справа — гэта адказ камандзе Народнага антыкрызіснага ўпраўлення і асабіста мне за прынцыповую пазіцыю і настойлівасць у неабходнасці прыцягнення рэжыму Лукашэнкі да адказнасці. І гэтая адказнасць немінуча наступіць. — У 2012 годзе Нацыянальная кінастудыя «Беларусьфільм» упершыню атрымала ўзнагароду на самым прэстыжным у свеце міжнародным Канскім кінафестывалі за фільм па творы Васіля Быкава «ў тумане». І я памятаю, колькі намаганняў прыкладала адміністрацыя Лукашэнкі, каб прымусіць мяне адмовіцца ад здымак гэтага фільма. — Гэта сталінскі рэжым, сталінскія часы, якія наступілі ў нашай краіне. Але падобныя дзеянні Генпракуратуры мяне ні ў якім разе не дэматывуюць. Наадварот, яны матывуюць мяне змагацца. І пра гэта ўчора я казаў у Брусэлі. І пра гэта я буду казаць усім палітыкам, як і ў кіраўніцтву ЮНЕСКА аб масавых рэпрэсіях у дачыненні да дзеячаў беларускай культуры — злачынствы супраць беларускага народа павінны быць пакараныя. — Я веру ў беларусаў і ўпэўнены, што мы пераможам. Жыве Беларусь!

Што гэта значыць? Што здарылася? Нелегітымныя ўлады Беларусі прызначылі новага кіраўніка Цэнтральнай выбарчай камісіі. Замест Лідзіі Ярмошынай пасаду заняў Ігар Карпенка, ужо былы Міністр адукацыі. Грамадзянін Лукашэнка прызначыў і пяць сябраў ЦВК, двое з якіх уваходзілі і ў ранейшы склад. Гэта нешта мяняе? Не, фальсіфікацыі працягнуцца і з новым ЦВК. Тым больш, што ў Ігара Карпенкі ёсць вопыт: ён, напэўна, быў датычны да правядзення выбараў на пасады намесніка кіраўніка Мінгарвыканкама, ён жа займаўся рэпрэсіямі настаўнікаў як Міністр адукацыі. Як гэта ўплывае на кампанію па «рэферэндуму»? Нягледзячы на тое, што Ігар Карпенка даўно ў сістэме і таксама звязаны з фальсіфікацыямі, ён будзе ў новай ролі. У складзе камісіі таксама будуць новыя людзі. Гэта азначае, што ім будзе ўсё складаней кантраляваць. Але давайце не забываць: непасрэдна фальсіфікацыі на месцах арганізуе не асабіста старшыня ЦВК, а кіраўнікі мясцовых выканкамаў, якія і фармуюць камісіі з залежных ад сябе людзей. Таму так важна, каб у выбарчых камісіях было як мага больш сумленных людзей, гатовых казаць праўду і сумленна лічыць бюлетэні. Таму так важна, каб беларуская большасць прыйшла на ўчасткі і зрабіла бюлетэні несапраўднымі, паставіўшы крыжыкі насупраць усіх варыянтаў. Так мы пакажам, што не згодныя з падманам, так мы гучна і разам заявім, што хочам рэальных пераменаў і новых выбараў без Лукашэнкі. Па каментарах захапіў уладу грамадзяніна мы бачым, што ён хоча яшчэ больш узурпаваць уладу. Ад нашых дзеянняў на «рэферэндуме» залежыць, ці пойдзе Беларусь па шляху свабоды і дэмакратыі ці стане яшчэ большай дыктатурай.