Адкрыты ліст Народнага антыкрызіснага упраўлення аб недапушчальнасці адкрыцця балтыйскіх партоў для беларускага калію ў абмен на транзіт Украінскага збожжа
Мы звяртаемся да ўрадаў Літвы, Польшчы, Украіны і ЗША, а таксама да ААН і Еўрапейскай камісіі.
Наш зварот матываваны магчымым узнікненнем харчовага крызісу з-за дзеянняў рэжымаў ваенных агрэсараў — Пуціна і Лукашэнкі. Менавіта зараз супраць Украіны вядзецца поўнамаштабная агрэсіўная вайна, якой Еўропа не бачыла ўжо амаль 80 гадоў. Рэжым Лукашэнкі з’яўляецца саагрэсарам у гэтай вайне паводле рэзалюцыі ГА ААН 1974 года, і яго ролю ў ёй нельга недаацэньваць: шматлікія ракетныя і авіяўдары, а таксама ваенныя злачынствы ў Бучы і Ирпені былі б проста немагчымыя без яго дапамогі, бо ўсе ваенныя падраздзяленні Расіі, якія ўдзельнічалі ў аблозе Кіева, уварваліся ва Украіну з беларускай тэрыторыі.
У дадзены момант расійскі флот блакуе ўкраінскія парты і перашкаджае адгрузцы збожжа. Разам з тым, і Пуцін, і Лукашэнка ў адзін голас пагражаюць свету харчовым крызісам і сцвярджаюць, што нібыта адзіны практычны варыянт адгрузкі збожжа — балтыйскія парты, для чаго неабходны чыгуначны транзіт праз Беларусь. Цана, якую яны патрабуюць за гэты транзіт — адмена санкцый, у тым ліку экспарт беларускіх калійных угнаеньняў праз Клайпеду. Наколькі ж адэкватным з’яўляецца такое «развязанне» праблемы, якую самі ж Пуцін і Лукашэнка і стварылі?
Па-першае, калі харчовы крызіс сапраўды наспявае, рашэнне павінна быць максімальна аператыўным і маштабным. Аднак, разлікі паказваюць, што практычная прапускная здольнасць «беларускага» транзіту складае не больш двух мільёнаў тон у месяц. Гэта значыць, што для транспарціроўкі ўкраінскага збожжа спатрэбіцца не менш за год — без папраўкі на зніжэнне прапускной здольнасці партоў, паколькі беларускі калій па сутнасці будзе канкураваць за перавалачныя магутнасці з украінскім збожжам. Такім чынам, рашэнне задачы, на якое спатрэбіцца больш за год, нельга лічыць аператыўным.
Па-другое, украінскае збожжа складае 8.5% сусветнага экспарту збожжа (па дадзеных 2021 года) — без уліку той долі, якую скралі расійскія агрэсары. Такі дэфіцыт прывядзе да росту коштаў, але ледзь можа выклікаць поўнамаштабны сусветны харчовы крызіс.
Таму відавочна, што і верагоднасць крызісу, і магчымасці яго пераадолення некалькі пераацэньваюцца рэжымам Лукашэнкі з адзінай мэтай адмены санкцый. Важна памятаць, што гэта не першы крызіс, які быў ім арганізаваны-толькі ў мінулым годзе ён цынічна арганізаваў міграцыйны крызіс у спробе паўплываць на ЕС-цалкам напляваўшы на жыцці пацярпелых ад яго дзеянняў мігрантаў і ператварыўшы іх у інструмент для дасягнення сваёй мэты-адмены санкцый.
Таму сёння яго так званы клопат пра галадоўнікаў неабходна таксама называць тым, чым яна з’яўляецца на самай справе — крывадушным вымагальніцтвам.
Калі Лукашэнка хоча выратаваць свет ад голаду, ён павінен зрабіць гэта без якіх-небудзь папярэдніх умоў-забяспечыць транзіт тавараў з «адрэзанай ад выхаду да мора» Украіны, што прадугледжана міжнародным правам.
Гаварыць з дыктатарамі неабходна на зразумелай для іх мове-мове сілы і непазбежнасці. Дазвол харчовага крызісу напрамую звязана з рашэннем стратэгічнага для Украіны пытання-разблакавання марскіх партоў. У выпадку разгляду іншых варыянтаў, эфектыўным спосабам вырашэння харчовага крызісу будзе не паддавацца на блеф дыктатара Лукашэнкі, а паставіць яму ультыматум у выглядзе пагрозы неадкладных і жорсткіх санкцый, калі ён паспрабуе што-небудзь патрабаваць у абмен на свабодны транзіт Украінскага збожжа на ўзгодненых камерцыйных умовах. Такія санкцыі могуць уключаць, у прыватнасці, замарожванне актываў Нацыянальнага банка Беларусі, якія засталіся, і карэспандэнцкіх рахункаў ўсіх беларускіх камерцыйных банкаў, а таксама поўнае адключэнне ад сеткі SWIFT, спыненне чыгуначнага паведамлення і іншыя.
Вызваленне палітычных зняволеных,
Судовы пераслед асоб, адказных за фальсіфікацыю выбараў і беспрэцэдэнтны гвалт, якое рушыла за імі, і
Правядзенне свабодных, сумленных і празрыстых прэзідэнцкіх і парламенцкіх выбараў.
А вось утрыманне ўкраінскага збожжа «у закладніках» не ўваходзіць у спіс дадзеных умоў.
Пры гэтым, на бягучы момант ні па адным з названых умоў не толькі няма прагрэсу, але па сутнасці сітуацыя значна пагоршылася. Колькасць палітычных зняволеных у Беларусі перавысіла 1220 чалавек і працягвае штодня расці, адказныя за гвалт і катаванні атрымалі павышэнні замест законнага пакарання.
Таму адмена якіх бы там ні было санкцый, заснаваная выключна на блефе дыктатара, будзе мець сур’ёзныя наступствы. Гэта толькі ўмацуе веру вымагальніка ў тое, што такі метад вядзення спраў з светам з’яўляецца прадуктыўным.
Заклікаем вас не дапускаць адразу і дзейнічаць.
Мы не павінны ісці на саступкі рэжыму і аслабляць наш ціск на яго.
Павел Латушка
Член Прэзідыума Каардынацыйнай Рады
Кіраўнік Народнага Антыкрызіснага Упраўлення
Пасол, экс-міністр