Павел Латушка падчас працы кансультатыўнай групы «Беларусь — ЕС»: беларускае грамадства знаходзіцца на першай лініі абароны Еўропы
- Jun 11
- 4 min read
Тэзісы выступлення Паўла Латушкі, намесніка кіраўніцы Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, сябра Каардынацыйнай Рады на пасяджэнні кансультатыўнай групы «Беларусь — ЕС»
Брусель 11.06.2025
Лукашэнка — партнёр і саюзнік Крамля, а не яго закладнік
Небяспечнае і ўводзячае ў зман меркаванне пра тое, што Лукашэнка здзяйсняе свае агрэсіўныя дзеянні пад ціскам Масквы, размывае яго адказнасць. Факты паказваюць: Лукашэнка свядома садзейнічае Крамлю ў агрэсіі, выкарыстоўваючы падтрымку Пуціна для ўтрымання ўлады і падаўлення беларусаў. Ён атрымлівае рэсурсы і палітычную абарону ў абмен на лаяльнасць.
Беларусь — не проста тэрыторыя для вайны. Рэжым Лукашэнкі — актыўны і матываваны ўдзельнік канфлікту, суарганізатар агрэсіі. Размяшчэнне расійскай тактычнай ядзернай зброі ў Беларусі — першы такі выпадак з распаду СССР — пацвярджае ўзровень залежнасці Лукашэнкі і пагрозу для рэгіёна. Ён дзейнічае стратэгічна, рыхтуючыся да доўгатэрміновай канфрантацыі з Захадам, узмацняючы рэпрэсіі і сувязі з аўтарытарнымі рэжымамі.
Прысутнасць расійскіх войскаў і ядзернай зброі ў Беларусі пагражае не толькі Украіне, але і Польшчы, Літве, Латвіі. Гібрыдныя дзеянні рэжыму (міграцыйны ціск, правакацыі, кібератакі, дэзінфармацыя) працягваюць узмацняцца, з'яўляючыся элементамі гібрыднай вайны супраць Еўропы. Існаванне рэжыму Лукашэнкі — унутраная трагедыя для беларусаў і знешняя пагроза.
Альтэрнатыўная будучыня Беларусі: грамадзянска-палітычная інфраструктура
Нягледзячы на рэпрэсіі пасля 2020 года, беларускі дэмакратычны рух стварыў беспрэцэдэнтную грамадзянска-палітычную інфраструктуру:
прэзідэнтка-элект Святлана Ціханоўская — законны прадстаўнік большасці;
Аб'яднаны Пераходны Кабінет — выканаўчы орган;
Каардынацыйная Рада — прадстаўнічы орган, сфарміраваны па выніках дэмакратычных выбараў. Сетка прадстаўніцтваў Кабінета і Народных пасольстваў у больш чым 20 краінах.
Развітая экасістэма грамадзянскай супольнасці.
Сотні тысяч беларусаў за мяжой — частка новай Еўропы
Сотні тысяч беларусаў вымушаны былі пакінуць радзіму з-за рэжыму і яго падтрымкі вайны. Гэта беспрэцэдэнтная сітуацыя:
З 2020 па 2023 год беларусы падалі 800 тысяч зваротаў на права пражывання ў ЕС. Напрыклад, толькі ў 2024 годзе ў Польшчы грамадзянства атрымалі звыш 5600 беларусаў.
Да пачатку 2025 года ў ЕС зарэгістравана больш за 9300 прадпрыемстваў з беларускімі акцыянерамі (73% пасля 2020 г.) і 20 000 ІП, створаных беларусамі.
Гэтыя прадпрыемствы стварылі не менш за 25 800 працоўных месцаў і ўнеслі значны ўклад у ВУП ЕС (больш за 2 млрд еўра ў Польшчы ў 2023 годзе).
Гэтыя беларусы застаюцца лаяльнымі Еўропе і дэмакратыі, інтэгруюцца, працуюць і плацяць падаткі. Яны маюць патрэбу ў прадстаўніцтве. Падтрымка дэмакратычнай інфраструктуры — гэта не проста салідарнасць, а прызнанне іх палітычнай ідэнтычнасці і права на падтрымку. Мы ўжо частка еўрапейскага грамадства.
Рэжым Лукашэнкі вядзе вайну супраць Украіны, Еўропы і дэмакратычнай Беларусі
За тры гады рэжым правёў усебаковую падрыхтоўку да вайны (заканадаўчую, мілітарную, фінансавую, інфармацыйную). Ён мэтанакіравана знішчае альтэрнатыўныя інстытуты, каб пазбавіць народ лідараў і магчымасці супраціву ў выпадку ўступлення ў вайну.
Аб'яднаны Пераходны Кабінет, Офіс Святланы Ціханоўскай, Каардынацыйная Рада, структуры грамадзянскай супольнасці — усе яны пад атакай:
масіраваныя дыскрэдытацыйныя кампаніі;
завочныя крымінальныя справы, канфіскацыя маёмасці, пераслед сем'яў;
тысячы экстэрытарыяльных злачынстваў КДБ, ваеннай разведкі, МУС.
Наша барацьба — гэта не прагулка па Шанз Элізэ. Лукашэнка вядзе супраць нас вайну. І нам патрэбныя саюзнікі.
Падтрымка дэмакратычных сіл — стратэгічная інвестыцыя ў бяспеку Еўропы
Удзячныя за дапамогу. Падтрымка дэмакратычных сіл — гэта не гуманітарны жэст, а стратэгічная інвестыцыя ў бяспеку Еўропы. Гэта інвестыцыя ў прадухіленне новых крызісаў і гэта танней, чым кампенсацыя наступстваў выкарыстання Беларусі як плацдарма для вайны з ЕС.
Першая лінія абароны Еўропы — беларускае грамадства. Падтрымка грамадства і дэмсіл — гэта:
прадухіленне будучых крызісаў, а не рэакцыя на ўжо існуючыя катастрофы;
стварэнне саюзніка ў рэгіёне, які будзе за Еўропу, а не супраць яе.
Без такой падтрымкі не будзе альтэрнатывы рэжыму, што можа прывесці да ўзурпацыі ўлады прарасійскімі сіламі пасля непазбежнага вакууму ўлады. Беларусь — частка Еўропы, і яе будучыня вырашаецца зараз. Дапамагаючы беларусам як еўрапейцам, ЕС дапамагае захаваць дэмакратыю, суверэнітэт, незалежнасць Беларусі і мір на межах Еўропы.
Паслабленне падтрымкі будзе сігналам, што каштоўнасці важныя толькі да палітычных нязручнасцяў, і дапаможа рэжыму ў яго агрэсіўных планах. Без міжнароднай падтрымкі свет можа страціць Беларусь як частку свабоднага свету на дзесяцігоддзі. Магчыма, перамены адбудуцца не заўтра, але ўжо зараз Еўропе важна мець надзейнага, канструктыўнага і праеўрапейскага партнёра. І важна не пакінуць беларусаў сам-насам з дыктатурай і Крамлём, захоўваючы, падтрымліваючы і ўзмацняючы дэмакратычную альтэрнатыву, якую нам удалося пабудаваць.
Стратэгічныя прапановы:
Важна прыняць стратэгію па Беларусі ўпершыню ў форме сумеснай заявы інстытутаў ЕС і дэмакратычных сіл Беларусі і прадэклараваць наша партнёрства і ўзаемную падтрымку.
Зрабіць гэта ў рамках міжнароднай палітычнай канферэнцыі, арганізаванай у Бруселі ў Еўрапарламенце ў канцы 2025 года.
Зафіксаваць на ўзроўні выніковага дакумента канферэнцыі падтрымку Еўрапейскім саюзам дэмакратычных інстытутаў. Важна паслаць гэты стратэгічны сігнал дыктатару і дакладна акрэсліць, хто з'яўляецца партнёрам для Еўропы, які прадстаўляе Беларусь.
Разгледзець спецыяльную праграму па паляпшэнні іміджу ЕС у беларускім грамадстве.
Падтрымка дэмакратычных сіл Беларусі — гэта ўнёсак у бяспеку Еўропы. Мы на перадавой барацьбы за дэмакратыю, супраць дыктатуры Лукашэнкі, прапаганды, дэзінфармацыі, абыходу санкцый і за правасуддзе. Мы пад пастаянным ударам.
Мы змагаемся, таму што без свабоднай і дэмакратычнай Беларусі не будзе бяспечнай Еўропы. Мы не прасіцелі, а паўнапраўныя прадстаўнікі еўрапейскага грамадства. Нашы нацыянальныя інтарэсы супадаюць з еўрапейскімі. Мы — еўрапейская нацыя і маем права на грамадзянска-палітычнае прадстаўніцтва, якое змагаецца за агульныя еўрапейскія інтарэсы і каштоўнасці.
Падтрымка беларускіх дэмакратычных сіл — гэта не дабрачыннасць, а інвестыцыя ў будучыню Беларусі, яе адносін з Еўропай, у дэмакратыю і бяспеку Еўропы. Асабліва важна інвеставаць зараз, калі гэта будучыня і агульная бяспека пад велізарнай пагрозай.
Comments