Пошук па сайце

Намеснік кіраўніка НАУ Арцём Брухан пра рэпрэсіўныя змены ў так званым заканадаўстве Лукашэнка хоча загнаць усіх за жалезную заслону і ўвесці татальны кантроль. На гэтым тыдні нелегітымныя ўлады ўнеслі шэраг змяненняў і дапаўненняў у дзейнае так званае заканадаўства, якое тычыцца парадку выезду беларускіх грамадзян за мяжу. Так, быў абноўлены парадак афармлення выезду за мяжу на пастаяннае месца жыхарства. Адным з галоўных змяненняў у працэдуры афармлення выезду на ПМЖ стане ўніверсальная адзнака ў пашпарце, якая цяпер не будзе прывязвацца да адной краіны. Разам з тым, наступным крокам можа стаць абавязак выпускаць за межы Рэспублікі Беларусь толькі ўладальнікаў такой адзнакі альбо дзеючай візы, што можа істотна скараціць свабоду перамяшчэння беларусаў. Тут варта памятаць, што раней нелегітымныя ўлады абавязалі грамадзян Беларусі паведамляць аб наяўнасці грамадзянства або віду на жыхарства замежнай дзяржавы, а таксама той жа карты паляка. КДБ ужо цяпер можа абмяжоўваць выезд тым, хто знаходзіцца на прафілактычным уліку ў органах дзяржбяспекі, а а таксама тым, чый «выезд супярэчыць інтарэсам нацыянальнай бяспекі Рэспублікі Беларусь». Акрамя таго, нядаўнія новаўвядзенні закранулі і чыноўнікаў. Так, усіх дзяржслужачых абавязалі браць у кіраўніцтва дазвол на любы выезд за мяжу, няхай гэта будзе турыстычная паездка на моры, экскурсія выхаднога дня, шоп-тур або візіт да сваякоў. Узгадненне выезду з Беларусі для ўсіх чыноўнікаў, а таксама суддзяў цяпер будзе ажыццяўляцца на падставе заявы, якая падаецца не пазней чым за 10 каляндарных дзён да даты выезду. Хоць у рэальнасці можна выказаць здагадку, што гэтыя тэрміны могуць істотна расцягнуцца, так як названыя дазволы будуць выдаваць выключна кіраўнікі дзяржорганаў, у падначаленні у якіх можа быць да некалькіх тысяч чалавек. Замест вываду мы можам толькі канстатаваць новую рэальнасць, ад якой ужо не атрымаецца ўцячы нават у тых, хто абраў заставацца ў сістэме. Лукашэнка — гэта агульная праблема для ўсіх без выключэння беларусаў. Рашэнне ў яе толькі адно. Мы, беларусы, заўсёды можам дамовіцца адзін з адным. Тым больш, што мы цудоўна ведаем, якой была нацыянальная згода 2020 года, які шлях усе мы абралі пераважнай большасцю галасоў, і хто парушыў гэтую згоду і скраў наш выбар. Выбар не змяніўся. Лукашэнка павінен сысці ў нябыт. І сёння гэта разумеюць нават тыя, хто пабаяўся выступіць на баку народа ў 2020 годзе.

Лічыцца з інтарэсамі беларусаў 27 лістапада адзначаецца гадавіна Слуцкага збройнага чыну — паўстання, якое ў 1920 годзе адстойвала ідэалы беларускай незалежнасці. Рух нацыянальнага супраціву, які паказаў, што беларусы гатовыя змагацца за сваю зямлю і выступаць за свае нацыянальныя інтарэсы. Ваяры Слуцкага збройнага чыну сваёй мужнасцю і адданасцю радзіме пацвердзілі прыхільнасць ідэалам беларускай незалежнасці. У канцы 1980-х гадоў гэтая гістарычная падзея пачала адзначацца як Дзень Герояў. Лічыцца з інтарэсамі беларусаў. Ідэалы беларускіх барацьбітоў за незалежнасць працягваюць захоўвацца: незалежная краіна, а не край паміж Польшчай і Расіяй, самабытная нацыя, а не маленькі «народзец» — як сто гадоў таму, так і сёння беларусы адстойваюць свае нацыянальныя інтарэсы. Беларусы заўсёды намагаліся мірна праходзіць шматлікія гістарычныя выбраванні. Але варта памятаць, што калі ўзнікае пагроза ўласнай незалежнасці, уласнай зямлі, уласнаму народу — беларусы могуць і будуць адстойваць свае інтарэсы, шляхам змагання і барацьбы праяўляць мужнасць і адданасць сваім нацыянальным прынцыпам. На жаль, пагроза незалежнасці нашай краіны па-ранейшаму існуе. З-за намаганняў злачыннага і марыянетачнага рэжыму, які спрабуе ўтрымліваць уладу ў Беларусі, гэтая праблема сёння набывае актуальнасць. Але як і стагоддзе таму, усе, хто сёння адстойвае Беларусь, хочуць жыць у Вольнай і Незалежнай краіне. І сёння гэта жаданне абсалютнай большасці беларусаў. Беларусы паказалі гэта ўсяму свету, узяўшы на сябе адказнасць ў 2020 годзе, калі сотні тысяч чалавек выступілі супраць гвалту і беззаконня на нашай зямлі. Разам з тым сённяшняя барацьба беларусаў стала настолькі масавай, што ёй няма аналагаў у гісторыі. Таму нам наканавана лёсам жыць у сваёй краіне. Таму мы не спынімся ў сваім змаганні за незалежную Беларусь. Такія гістарычныя падзеі дазваляюць нам і будуць дазваляць нашым нашчадкам ганарыцца мужнасцю і сумленнем беларускай нацыі. І пра сённяшняе лёсавызначальнае змаганне беларусаў таксама будуць пісаць у падручніках праз 100 гадоў. У падручніках Вольнай і Незалежнай Беларусі. Сёння мы адзначаем Дзень Герояў. Гэтае падзея дае нагоду памятаць, што беларусы — нацыя з багатай гісторыяй, выбітнай культурай, каштоўнай спадчынай. Гэта тое, што нам дадзена лёсам, тое, за што мы змагаемся і тое, што аб’ядноўвае беларусаў па ўсім свеце. Беларусы будуць адстойваць сваю незалежнасць. І з гэтым непазбежна прыдзецца лічыцца ўсім, хто спрабуе на яе пасягнуць. Жыве Беларусь! Павел Латушка 27.11.2023

Павел Паўлавіч Латушка: Намеснік кіраўніка Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, Пасол Творчасць Уладзіміра Караткевіча ўваходзіць у залаты фонд беларускай літаратуры. Караткевіч — аўтар, які паказаў свету адметнасць і каларыт беларускай нацыянальнай гісторыі і культуры. Дзякуючы свайму таленту і майстэрскаму валоданню родным словам, зрабіў значны ўнёсак у сучаснасць і ў будучыню беларускай нацыі. У 2010 годзе, калі я займаў пасаду міністра культуры, разам з аднадумцамі ініцыяваў выданне твора «Дзікае паляванне Караля Стаха» Уладзіміра Караткевіча адначасова на беларускай, рускай, украінскай і англійсках мовах. Мэтай было выдаць твор на роднай мове, а таксама на замежных мовах дзеля таго, каб грамадзяне іншых краін маглі азнаёміцца з беларускай культурай праз творчасць зорнага беларускага пісьменніка — Уладзіміра Караткевіча. Ілюстратарам выдання стаў Юрый Якавенка. Адна цікавостка: праз 13 гадоў кніга класіка была прададзена за даволі значную суму на аўкцыёне па сборы сродкаў для падтрымкі беларускіх палітвязняў. У бытнасць міністрам таксама ініцыяваў адкрыццё помніка Уладзіміру Караткевічу ў Кіеве, таму што пісьменнік меў дачыненне да Украіны: скончыў філалагічны факультэт Кіеўскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Т. Шаўчэнкі, а таксама пісаў творы і на ўкраінскай мове. Сёння прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі ініцыююць выключэнне са школьнай праграмы рамана «Каласы пад сярпом тваім» аўтарства Уладзіміра Караткевіча, аднаго з самых вядомых твораў славутага беларускага аўтара. Такія дзеянні, безумоўна, паказваюць сапраўднае аблічча рэжыму — антыбеларускае, антынароднае і антынацыянальнае. Але знішчыць беларускую культуру немагчыма. Яе не знішчылі сто гадоў таму, яе не знішчаць і сёння. І дзякуючы такім Асобам як Уладзімір Караткевіч, мы сёння можам ганарыцца сваёй культурнай, літаратурнай і гістарычнай спадчынай.

25 лістапада ў Варшаве адбылася прэзентацыя папярэдняга даклада «Сістэмная дыскрымінацыя, парушэнні правоў чалавека і палітычныя рэпрэсіі рэжымам Лукашэнкі беларускіх грамадзян, якія пражываюць за мяжой. Шляхі пераадолення». Дакумент падрыхтаваны юрыстамі НАУ і мае на мэце сістэматызаваць інфармацыю аб дзеяннях рэжыму Лукашэнкі, накіраваных на пераслед беларусаў, якія знаходзяцца па-за межамі Беларусі, а таксама шляхі супрацьдзеяння рэпрэсіўным захадам і памяншэнне негатыўных наступстваў у дачыненні да беларусаў, якія апынуліся за мяжой. Юрысты НАУ папярэдне зафіксавалі і сістэматызавалі 15 сродкаў парушэння правоў, дыскрымінацыі і рэпрэсій у дачыненні да беларусаў за мяжой у выніку дзеянняў рэжыму Лукашэнкі, сярод іх: адмена адтэрміноўкі на службу ў войску для грамадзян, якія атрымліваюць вышэйшую адукацыю ў замежных вну; затрыманні пры перасячэнні мяжы па вяртанні з іншых краін, затрыманні пры спробах атрымаць візу; перашкоды для ўдзелу ў выбарах для грамадзян, якія пражываюць за мяжой; завочны крымінальны пераслед, канфіскацыя маёмасці палітычных эмігрантаў; забарона на выдачу пашпартоў за мяжой; забарона на ажыццяўленне здзелак з маёмасцю на падставе даверанасці, выданай за мяжой; забарона на атрыманне даведак на падставе давернасці, выданай за мяжой; патрабаванні да грамадзян Беларусі аб паведамленні аб замежным ВНЖ, ПМЖ, грамадзянстве, іншых дакументах; знішчэнне маёмасці і арышт родных эмігрантаў; дыскрымінацыя па месцы пражывання беларусаў за мяжой мясцовымі актарамі; перашкоды ў атрыманні апастыля для дакументаў — павелічэнне тэрмінаў, павелічэнне кошту і іншыя. Пералічаныя парушэнні правоў не з’яўляюцца вычарпальнымі, юрысты НАУ працягваюць збіраць інфармацыю аб рэпрэсіўных захадах рэжыму ў дачыненні да беларусаў замежжа. На прэзентацыі папярэдняга даклада выступіў намеснік кіраўніцы Аб’яднанага Пераходнага Кабінета, кіраўнік НАУ Павел Латушка. У мерапрыемстве прынялі ўдзел прадстаўнікі НАУ, ОСЦ, Варшаўскай і Нідэрландскай калегій адвакатаў, БДІПЧ АБСЕ, Амбудсмена Польшчы, замежныя дыпламаты, а таксама прадстаўнікі польскіх юрыдычных кампаній «WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr», Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego. У межах прэзентацыі адбыўся збор прапаноў аб сістэмным вырашэнні праблем, звязаных з парушэннем правоў беларусаў замежжа. Кіраўнік НАУ Павел Латушка: «У краінах, дзе сёння знаходзяцца беларусы, перад усім працуе права. Таму праблемы беларусаў, якія жывуць за мяжой — гэта пытанні не толькі саміх беларусаў. Гэта праблемы і ўрадаў гэтых краін. Сёння асабліва важна сістэматызаваць і вызначыць шляхі для вырашэння гэтых праблем, каб у выніку рэпрэсіўных дзеянняў рэжыму беларусы не апынуліся ў прававым вакууме за мяжой». Працоўная група юрыстаў працягне працу над дакладам з улікам заўваг і прапаноў, якія былі атрыманыя ў рамках абмеркавання і якія працягваюць прымацца. Пасля завяршэння сістэматызацыі матэрыялы даклада будуць накіраваны і прадстаўлены ўрадам краін, дзе пражываюць беларусы, каб супрацьдзейнічаць дыскрымінацыі, якая наступае ў выніку рэпрэсіўных дзеянняў рэжыму.

Маю вялікі гонар праінфармаваць аб тым, што Амбасадай Аўстрыі ў Варшаве аб’яўлены прыём заявак да ўдзелу ў конкурсе на атрыманне «Прэміі імя Кшыштафа Міхальскага для беларускіх жуналістаў у выгнанні». Як сябра Апякунскай Рады Прэміі па просьбе Амбасадара Аўстрыі ў Варшаве Андрэаса Стадлера хачу данесці гэтую інфармацыю да ўсіх зацікаўленых. У перыяд жорсткага падаўлення дэмакратычных памкненняў у Беларусі як ніколі важная самаадданасць мужных журналістаў і выкрывальнікаў. Яны праліваюць святло на праўду і тым самым робяць жыццёва важны ўнёсак у станаўленне грамадзянскай супольнасці і будучай дэмакратыі ў Беларусі. Іх імкненне заахвочваецца прэміяй, прысвечанай польскаму дэмакратычнаму актывісту і філосафу Кшыштафу Міхальскаму. Матэрыялы прымаюцца ў 3 катэгорыях: аналітычная журналістыка, якая паказвае ролю беларускай палітыкі ў міжнародным кантэксце; журналісцкае расследаванне, звязанае з Беларуссю; малады талент: для аўтараў да 30 гадоў (патрабуецца не менш за 1 год журналісцкай працы). Умовы ўдзелу: беларускі аўтар(ы) у эміграцыі; матэрыялы павінны быць апублікаваныя пасля лета 2020 г.: артыкулы, блогі, друкаваныя або анлайн (3 000–30 000 знакаў) матэрыялы, аўдыё- і відэаматэрыялы (5 хв. – 1 г.); абавязкова наяўнасць перакладзенай версіі/пашыранага рэзюмэ (EN); ад аднаго аўтара можа быць прыняты толькі адзін матэрыял (дадаткова прыкладаецца спіс іншых публікацый аўтара і кароткая біяграфія). Сумарны прызавы фонд прэміі складае 30 000 еўра (3 катэгорыі па 10 000 еўра). Рашэнне аб уручэнні прэміі будзе прымацца аўтарытэтным незалежным журы, у склад якога ўвойдуць вядомыя прадстаўнікі журналісцкай супольнасці, супрацоўнікі пасольстваў, сябры Апякунскай Рады Прэміі. Заяўкі прымаюцца на адрас warschau-ob@bmeia.gv.at з пазнакай у тэме ліста «Прэмія для беларускіх журналістаў». Пераможцы будуць апавешчаныя па электроннай пошце. Цырымонія ўзнагароджання адбудзецца ў Варшаве ў 2024 годзе. Спонсар: STRABAG SE. Прыём заявак на суісканне Прэміі імя Кшыштафа Міхальскага для беларускіх журналістаў у выгнанні адкрыты да 4 снежня.

Чаму Лукашэнка перанёс візіт на гомельскі крышталь з 3 на 17 лістапада? Стала вядома, што Еўрапейская камісія рыхтуе новы пакет санкцый і прапануе забараніць імпарт і транзіт расійскіх алмазаў і ювелірных вырабаў з дыяментамі з пачатку 2024 года. У прапанове гаворыцца, што забарона будзе распаўсюджвацца на непрамысловыя прыродныя і сінтэтычныя алмазы і ювелірныя вырабы з дыяментамі са студзеня 2024 года. Таксама будзе паэтапна ўводзіцца — з 1 сакавіка па 1 верасня — забарона на імпарт расійскіх алмазаў пры апрацоўцы ў трэціх краінах, у тым ліку ўпрыгожванні з расійскімі дыяментамі. У Беларусі ёсць Гомельскі ювелірны завод «Крышталь», які з'яўляецца вядучым вытворцам ювелірных вырабаў, дыямантаў, алмазнага інструмента. Не раз каманда НАУ, Аб'яднаны Пераходны Кабінет Беларусі даводзілі партнёрам, што, уводзячы санкцыі супраць Расіі і мінуючы пры гэтым рэжым Лукашэнкі, санкцыі не з'яўляюцца эфектыўнымі і з лёгкасцю абыходзяцца. Такі разлік у двух рэжымаў ёсць і з планаванымі санкцыямі на расійскія алмазы. І Лукашэнка вырашыў асабіста прадэманстраваць сваю значнасць у гэтым пытанні і запланаваў на 3 лістапада візіт на Крышталь. Які, дарэчы, прыйшлося перанесці. А ў чым была прычына фальстарту візіту Лукашэнкі на Крышталь? Што адбылося ў гэты час? З 6 па 11 лістапада праходзіла пасяджэнне Кімберлійскага працэсу — гэта міжнародная схема сертыфікацыі, якая рэгулюе гандаль неапрацаванымі алмазамі і створаная з мэтай прадухілення патоку «крывавых» алмазаў і абароны легальнага гандлю алмазнай сыравінай у свеце. Сам Кімберлійскі працэс быў зацверджаны ААН у 2003 годзе. На дадзены момант у склад арганізацыі ўваходзяць 85 краін, уключаючы ЗША, Еўрасаюз, Расію, Кітай, шэраг афрыканскіх дзяржаў і Беларусь. І вось гэта пасяджэнне Кімберлійскага працэсу і праводзілася з мэтай процідзеяння Расіі ў яе фінансаванні вайны супраць Украіны з дапамогай продажу алмазнай сыравіны і алмазаў, у тым ліку і рэжыму Лукашэнкі. Асноўнай тэмай Кімберлійскага працэсу стала абмеркаванне ўнясення змяненняў у схему сертыфікацыі, зацверджаную рэзалюцыяй ААН 55/56, што продаж нелегальна здабытых алмазаў фінансуе не толькі паўстанцкія групы, але і асобныя краіны, якія вядуць войны супраць урадаў іншай краіны. І ў выпадку прыняцця такога пашыранага вызначэння пад яго падпалі б і неапрацаваныя алмазы, якія здабываюцца ў Расіі і прадаюцца за мяжу ў абыход санкцый. Але як і любое прыняцце рашэнняў па супрацьдзеянні вайне, экстрэмізму, гвалту і іншым злачынствам, калі ў склад краін, упаўнаважаных на выказванне свайго меркавання, уваходзяць прадстаўнікі рэжымаў Беларусі і Расіі і так званыя «сяброўскія ім» краіны, ёсць рызыка, што яны не дадуць прыняць санкцыйныя, абмежавальныя рашэнні. Так адбылося і гэтым разам. Беларусь, Расія, Кыргызстан і Цэнтральнаафрыканская Рэспубліка (ЦАР) назвалі прапанову аб пашырэнні паняцця «крывавых алмазаў» палітычна матываванай і адмовіліся ад узгаднення новай фармулёўкі. Перамовы скончыліся нічым. Чаму для рэжыму так важна сёння прадпрыемства «Крышталь»? Рэжым Лукашэнкі ўжо прадчувае новыя фінансавыя плыні ад пасярэдніцтва ў бізнэсе з «крывавымі дыяментамі». І пасля завяршэння пасяджэння Кімберлійскага працэсу накіраваўся з візітам на ААТ «Гомельскае ВА Крышталь», якому і адведзена роля ўдзельніка ў схемах куплі і продажу алмазнай сыравіны і алмазаў, якія здабываюцца ў Расіі і якія фінансуюць далейшую агрэсію Расіі супраць Украіны. І ў гэтай лукашэнкаўскай схеме роля «Крышталя» — гэта роля толькі выканаўцы і патэнцыйнага кандыдата на трапленне пад санкцыі. Усе даходы ад гэтых здзелак асядуць на рахунках давераных асоб Лукашэнкі і зноў жа ў «дружалюбных яму» краінах. А калі прадстаўнікі або супрацоўнікі «Крышталя» захочуць зразумець такія аперацыі дыктатара, то, імаверна, тлумачэнні яны ўжо будуць атрымліваць у іншым месцы — за кратамі. Пытанне часу — і новая крымінальная справа атрымае сваю назву «Алмазная». Расія пацвердзіла важнасць бачнай «самастойнасці» Беларусі для абыходу санкцый У выніку правядзення пасяджэння Кімберлійскага працэсу вельмі выразна зафіксаваны яшчэ адзін важны момант. У 2023 годзе старшынёй Кімберлійскага працэсу з'яўляецца Зімбабвэ — вялікі сябар Лукашэнкі. Так водзіцца ў дыктатараў. А вось Беларусь адзіная краіна, якая падала заяўку на пасаду віцэ-старшыні Кімберлійскага працэсу ў 2024 годзе і на пасаду старшыні ў 2025 годзе. Аднак удзельнікі сустрэчы заблакавалі вылучэнне лукашэнкаўскіх прадстаўнікоў на пасаду віцэ-старшыні і старшыні ў 2024-2025 гадах, адпаведна, заходнія краіны пярэчылі супраць таго, каб такі блізкі саюзнік Расіі атрымаў падтрымку. У 2024 годзе старшынёй Кімберлійскага працэсу будзе ААЭ. Рэжым Лукашэнкі «праглынуў» чарговае недвухсэнсоўнае ўказанне ведаць сваё месца, а вось Мінфін Расіі падчас пасяджэння абурыўся такой «дыскрымінацыяй» свайго памагатага не толькі ў вайсковай агрэсіі супраць Украіны, але і як краіны, памагатай ў абыходзе санкцый. Калі планам рэжыму наканавана спраўдзіцца, а тут многае ў руках нашых партнёраў у ЕС і ЗША, то Лукашэнка і яго самае багатае сямейства ў Беларусі атрымаюць дадатковыя крыніцы звышпрыбыткаў з перапродажу «крывавых алмазаў». Любыя санкцыі як і любыя дзеянні супраць агрэсіўнай Расіі павінны гарманічна, сінхронна і адначасова ўводзіцца і кантралявацца і супраць рэжыму Лукашэнкі. Толькі такія адначасовыя і вывераныя дзеянні прывядуць да дасягнення ўстанаўлення міру і правапарадку і падзення двух рэжымаў, якія прыносяць велізарныя беды і пакуты мільёнам людзей.

Павел Латушка пра змену пасла ў Кітаі Лукашэнка правёў шэраг кадравых прызначэнняў у сваім так званым дыпламатычным корпусе. Так, у адстаўку быў адпраўлены пасол у Кітаі Юрый Сянько, які, на думку Лукашэнкі, не справіўся са сваімі абавязкамі, а на яго месца ўзурпатар прызначыў свайго цёзку — міністра эканомікі Аляксандра Чарвякова. Сянько адпрацаваў паслом менш за тры гады, тады як мінімальная працягласць кантракту для знаходжання на пасадзе пасла — пяць гадоў. Лукашэнка ўскладае на Чарвякова ўжо як на дыпламата вялікія надзеі, бо адносіны з КНР зараз перажываюць не самыя лепшыя часы: у першую чаргу гэта датычыцца інвестыцый з Кітая і ўзаемнага гандлю дзвюх краін. Кітай незадаволены Лукашэнкам з дзвюх прычын: Усе суседзі Беларусі з краін ЕС закрылі цэлы шэраг пунктаў пропуску. Ёсць пагроза поўнага закрыцця мяжы, калі дыктатар не перастане дэстабілізаваць сітуацыю з нелегальнымі мігрантамі. Лукашэнка прывёз ядзерную зброю ў Беларусь. Яшчэ адзін «правал» ва ўзаемаадносінах з Кітаем: Лукашэнку не запрасілі на нядаўнюю канферэнцыю «Адзін пояс — адзін шлях». Гэта можа сведчыць пра тое, што кіраўніцтва КНР незадаволена палітыкай Лукашэнкі, якая тармозіць гандаль Кітая з Еўропай. У гэтай сітуацыі таксічны Лукашэнка з яго ростам напружанасці ля межаў з ЕС ламае ўсе перспектывы гандлёвага супрацоўніцтва Кітая і еўрапейскіх краін. Яшчэ адно прызначэнне — новы пасол у Сербіі Сяргей Маліноўскі. Пры прызначэнні дыпламата на новую пасаду Лукашэнка паскардзіўся, што сербы «забыліся тое дабро, з якім мы» (гэта значыць Лукашэнка) ішлі «да іх», і падтрымліваюць (які жах!) еўрапейска-амерыканскія санкцыі супраць яго. Але і Сербія, абіраючы паміж Лукашэнкам і добрымі эканамічнымі адносінамі з Захадам, у выніку абірае Захад. Нягледзячы на любоў да Пуціна і Лукашэнкі з боку многіх сербскіх палітыкаў, Сербія збіраецца ўступаць чамусьці не ў Саюзную дзяржаву Беларусі і Расіі, а ў ЕС. Таму што толькі ЕС нясе народу Сербіі эканамічныя дабрабыт і развіццё, а не бессэнсоўныя войны і разруху, якія прапануе клуб састарэлых дыктатараў пад назвай «Саюзная дзяржава». Такія розныя і геаграфічна, і культурна краіны як Кітай і Сербія, калі справа даходзіць да канчатковага выбару, імкнуцца ўмацоўваць свае адносіны з эканамічна і тэхналагічна развітым заходнім светам, а не рэжымам Лукашэнкі. Толькі ліквідаваўшы рэжым Лукашэнкі, Беларусь зможа будаваць нармальныя здаровыя стасункі не толькі з краінамі Захаду, але і з тымі ж Сербіяй і Кітаем.

Сёння адным з асноўных накірункаў працы каманды Народнага антыкрызіснага ўпраўлення з'яўляецца садзейнічанне ў пытаннях прыцягнення да адказнасці Лукашэнкі і яго памагатых за злачынствы супраць беларускага народа, супраць чалавечнасці, ваенныя злачынствы, у тым ліку за злачынствы, звязаныя з арганізацыяй незаконнай дэпартацыі ўкраінскіх дзяцей. Рэжым бачыць пагрозу выдачы ордэра на арышт Лукашэнкі і спрабуе пазбегнуць гэтага. Аднак наша каманда працягвае працу. Што ўжо зроблена? Каманда НАУ на сёння ажыццявіла тры крокі, накіраваных на тое, каб прыцягнуць да адказнасці дыктатара Лукашэнку і яго памагатых. 1. Камандай НАУ падрыхтавана папярэдняя справаздача па факце незаконнай дэпартацыі ўкраінскіх дзяцей, якая: прадстаўлена ў Савеце Еўропы і Еўрапарламенце (май 2023 года); перададзена дэпутатам ПАСЕ і Вярхоўнай Рады Украіны; перададзена міністрам замежных спраў Украіны, краін ЕС, Дзярждэпартамент ЗША; перададзена генеральнаму пракурору Украіны і ўпаўнаважанаму па правах чалавека Украіны; шырока прадстаўлена ў міжнародных і сусветных медыя. 2. 27 чэрвеня 2023 года намі была перададзена камунікацыя ў адпаведнасці з артыкулам 15 Рымскага статута пракурору МКС аб незаконнай дэпартацыі і перамяшчэнні ўкраінскіх дзяцей з акупіраваных Расіяй тэрыторый у Беларусь. 3. Сёння, 7 лістапада 2023 года, адбудзецца перадача другой часткі камунікацыі ў МКС з дадатковымі доказамі ваенных злачынстваў, здзейсненых дыктатарам Лукашэнкам і яго памагатымі. На падставе падрыхтаваных камандай Народнага антыкрызіснага ўпраўлення справаздач і матэрыялаў: Сусветныя СМІ стварылі матэрыялы па тэме ролі рэжыму Лукашэнкі і т.з. Саюзнай дзяржавы ў ваенных злачынствах (Telegraph, Reuters, Sky News, Economist, Associated Press, Washington Post, Fox News, New York Times, US News, ABC News і інш.). ПАСЕ ў рэзалюцыі ад 27 красавіка 2023 года адзначыла адказнасць рэжыму Лукашэнкі за злачынныя дзеянні па незаконным перамяшчэнні ўкраінскіх дзяцей. 3 мая 2023 года Вярхоўная Рада Украіны ўнесла змены ў «Зварот да парламентаў і ўрадаў замежных дзяржаў, міжнародных арганізацый і іх парламенцкіх асамблеяў аб асуджэнні ўчыненых Расійскай Федэрацыяй і Рэспублікай Беларусь злачынстваў прымусовай дэпартацыі ўкраінскіх дзяцей». Важна, што як у зварот, так і ў пастанову Вярхоўнай Рады ўнесеныя папраўкі, дзе адзначана роля Лукашэнкі ў незаконным перамяшчэнні ўкраінскіх дзяцей. На саміце кіраўнікоў дзяржаў Савета Еўропы 16-17 мая 2023 года ў Рэйк'явіку ў тэкст дэкларацыі была дададзена роля рэжыму Лукашэнкі ў вышэйзгаданым злачынным дзеянні. У маі 2023 года Генеральная пракуратура Украіны пачала следства па фактах незаконнага перамяшчэння ўкраінскіх дзяцей у Беларусь. Мы працягваем шчыльнае ўзаемадзеянне з Генеральнай пракуратурай па гэтым пытанні. 12 чэрвеня 2023 года папярэдняя справаздача па факце незаконнага перамяшчэння прадстаўлена каманадай НАУ на міжнароднай канферэнцыі «Адказнасць рэжыму Лукашэнкі за злачынствы супраць чалавечнасці і міграцыйны крызіс: перспектывы міжнароднага правасуддзя» ў Вільні, арганізаванай Міністэрствам юстыцыі Літвы і цэнтрам Права і дэмакратыі (Літва). У жніўні 2023 года пастаянны прадстаўнік ЗША пры ААН Лінда Томас-Грынфілд закранула, са спасылкай на дадзеныя НАУ, тэму ўдзелу рэжыму Лукашэнкі ў ваенных злачынствах. Заява была зроблена ў Савеце Бяспекі ААН. Важна адзначыць, што пастаянны прадстаўнік ЗША пры ААН з'яўляецца членам Кабінета Прэзідэнта ЗША і членам Савета нацыянальнай бяспекі ЗША. Каманда НАУ вядзе сістэмную працу па пытаннях прыцягнення да адказнасці вінаватых у злачынствах. Адказнасць за ўчыненыя злачынствы непазбежная.

Намеснік кіраўніка НАУ Арцём Брухан аб перадачы ў офіс Пракурора Міжнароднага крымінальнага суда ў Гаазе другой часткі камунікацыі аб датычнасці дыктатара Лукашэнкі і яго саўдзельнікаў да ваеннага злачынства — незаконнага перамяшчэння ўкраінскіх дзяцей. Каманда НАУ ўстанавіла іерархію адносін «начальнік-падначалены» паміж Лукашэнкам і датычнымі да супрацьпраўных дзеянняў службовымі і іншымі асобамі. На вяршыні гэтай іерархіі знаходзіцца самаабвешчаны прэзідэнт Лукашэнка, які незаконна ўтрымлівае ўладу ў Беларусі. Дадатковыя доказы суправаджаюцца ўсебаковай прававой ацэнкай індывідуальнай крымінальнай адказнасці ўсіх датычных да злачынных дзеянняў асоб, а таксама асаблівай ролі і адказнасці Лукашэнкі як «начальніка, кіраўніка» ў дачыненні да падначаленых, якія рэалізуюць злачынныя дзеянні. Таксама былі перададзены доказы і раней невядомыя факты датычнасці цэлага шэрагу беларускіх і расійскіх арганізацый да дадзенага ваеннага злачынства. Варта адзначыць, што у гэтых арганізацыях працаюць адныя і тыя ж людзі, але выкарыстоўваюць розныя структуры для дасягнення сваіх мэтаў, сярод якіх: перавыхаванне, індактрынацыя і мілітарызацыя украінскіх дзяцей. Перад сабой мы ставім тры ключавыя мэты: Дамагчыся спынення здзяйснення злачынстваў у дачыненні да ўкраінскіх дзяцей. Спрыяць вяртанню дзяцей ва Украіну. Дамагчыся прыцягнення да адказнасці і выдачы ордэра на арышт дыктатара Лукашэнкі і яго саўдзельнікаў за здзейсненыя ваенныя злачынствы.

7 лістапада Павел Латушка і прадстаўнікі каманды Народнага антыкрызіснага ўпраўлення перадалі падчас сустрэчы ў офісе Пракурора Міжнароднага крымінальнага суда ў Гаазе другую частку камунікацыі (дадатковыя матэрыялы) аб дачыненні дыктатара Лукашэнкі і яго саўдзельнікаў да ваеннага злачынства — незаконнага перамяшчэння ўкраінскіх дзяцей. Новыя сабраныя камандай НАУ матэрыялы дапаўняюць перададзеную 27 чэрвеня 2023 года НАУ камунікацыю ў адпаведнасці з артыкулам 15(2) Рымскага статута. Перададзеныя ў Міжнародны крымінальны суд матэрыялы ўключаюць: 1. Дадатковыя доказы ўдзелу Лукашэнкі ў незаконнай дэпартацыі ўкраінскіх дзяцей у Беларусь. Каманда НАУ ўстанавіла іерархію адносін «начальнік-падначалены» паміж Лукашэнкам і датычнымі да супрацьпраўных дзеянняў службовымі і іншымі асобамі. На вяршыні гэтай іерархіі знаходзіцца самаабвешчаны прэзідэнт Лукашэнка, які незаконна ўтрымлівае ўладу ў Беларусі, а таксама з'яўляецца старшынёй Вышэйшага Дзяржаўнага Савета т.з. Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расіі. Адзначаем, што 27 чэрвеня, у дзень перадачы НАУ ў МКС камунікацыі ў адпаведнасці з артыкулам 15(2) Рымскага статута, Лукашэнка зрабіў заяву, у якой фактычна прызнаў сваю ролю ў гэтых злачынствах. Пазней, 11 жніўня, ён яшчэ раз публічна паўтарыў заявы аб сваім асабістым рашэнні аказаць усебаковую падтрымку фонду Талая ў арганізацыі вывазу дзяцей з акупаваных тэрыторый Украіны ў Беларусь для т.зв. рэабілітацыі. Лукашэнка асабліва адзначыў, што выдзяленне сродкаў на гэтую дзейнасць з бюджэту г.зв. Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расіі было яго асабістай ініцыятывай. 2. Доказы і раней невядомыя факты датычнасці цэлага шэрагу беларускіх і расійскіх арганізацый, сярод іх «Беларускага рэспубліканскага саюза моладзі» і іншых, а таксама іх кіраўнікоў і шэрагу членаў да незаконнай дэпартацыі ўкраінскіх дзяцей у Беларусь. 3. Падрабязныя сведчанні аб праграме перавыхавання, арганізаванай нелегітымнымі ўладамі Беларусі для ўкраінскіх дзяцей пад выглядам т.зв. рэабілітацыйнай праграмы ў лагеры «Дубрава» ў Беларусі, які знаходзіцца ва ўпраўленні дзяржаўнай кампаніі «Беларуськалій». У дадатковых матэрыялах прыведзены доказы таго, што дзеці не былі дастаўлены ў лагер для лячэння або медыцынскай рэабілітацыі. Замест гэтага дзеці ўдзельнічалі ў насычанай праграме мерапрыемстваў, якая ўтрымлівала элементы палітычнага, а менавіта антыўкраінскага, пралукашэнкаўскага і пракрамлёўскага перавыхавання, а таксама мілітарызацыі ўкраінскіх дзяцей. Сюды ўваходзяць сустрэчы з прадстаўнікамі Рускай праваслаўнай царквы, мотаклубаў «Начныя валькірыі» і «Начныя ваўкі», прадстаўнікамі г.зв. Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расіі, рэжыму Лукашэнкі, прадстаўнікамі моладзевай арганізацыі «Беларускі рэспубліканскі саюз моладзі», прапагандыстамі, у тым ліку артыстамі, якія падтрымліваюць вайну супраць Украіны, антыўкраінскую і прарасійскую ідэалогію. Дадатковыя доказы суправаджаюцца ўсебаковай прававой ацэнкай індывідуальнай крымінальнай адказнасці ўсіх датычных да злачынных дзеянняў асоб, а таксама асаблівай ролі і адказнасці Лукашэнкі як «начальніка, кіраўніка» ў дачыненні да падначаленых, якія рэалізуюць злачынныя дзеянні. У матэрыялах, перададзеных у МКС, утрымліваюцца ўстаноўленыя камандай НАУ асабістыя дадзеныя 37 украінскіх дзяцей, незаконна вывезеных з тэрыторыі Украіны. Усяго па дадзеных НАУ з больш чым 20 часова акупаваных гарадоў і населеных пунктаў Украіны ў Беларусь было вывезена больш за 3 тыс. украінскіх дзяцей, з іх больш за 2100, уключаючы дзяцей-сірот, з відавочнымі парушэннямі нормаў міжнароднага гуманітарнага права. Каманда НАУ працягвае пошук і ўстанаўленне ахвяр дадзеных ваенных злачынстваў. Перад сабой мы ставім тры ключавыя мэты: Дамагацца спынення здзяйснення злачынстваў у дачыненні да ўкраінскіх дзяцей. Спрыяць вяртанню дзяцей ва Украіну. Дамагчыся прыцягнення да адказнасці і выдачы ордэра на арышт дыктатара Лукашэнкі і яго саўдзельнікаў за здзейсненыя ваенныя злачынствы. Адначасова каманда НАУ дамагаецца прыцягнення да адказнасці Лукашэнкі і яго саўдзельнікаў за здзейсненыя ў перыяд з мая 2020 года па май 2023 года злачынствы супраць чалавечнасці ў дачыненні як мінімум 136 тысяч грамадзян і жыхароў Беларусі. Мы лічым, што ёсць усе падставы для таго, каб гэтыя злачынствы сталі прадметам разгляду ў рамках МКС. У фокусе нашай увагі таксама знаходзяцца пытанні крымінальнага пераследу прадстаўнікоў сілавога апарата рэжыму, якія падазраюцца ў здзяйсненні катаванняў, у рамках універсальнай юрысдыкцыі ў Польшчы, Літве, Германіі, Чэхіі, Швейцарыі і іншых краінах.

14 лютага 2023 года Лабараторыя гуманітарных даследаванняў Ельскай школы грамадскай аховы здароўя (HRL) апублікавала справаздачу аб сістэматычным перавыхаванні і ўсынаўленні ўкраінскіх дзяцей пуцінскім рэжымам. 17 сакавіка 2023 года Міжнародны крымінальны суд выдаў ордэры на арышт Уладзіміра Пуціна і Марыі Львовай-Бяловай. 9 красавіка 2023 года Народнае антыкрызіснае ўпраўленне ўпершыню ў СМІ заявіла аб перамяшчэнні дзяцей з акупаваных Расіяй тэрыторый Украіны ў Беларусь. 27 красавіка 2023 года Парламенцкая асамблея Рады Еўропы прыняла рэзалюцыю, у якой прызнала дачыненне рэжыму Лукашэнкі і самога дыктатара да незаконнага перамяшчэння ўкраінскіх дзяцей з акупаваных Расіяй тэрыторый Украіны ў Беларусь. 2 мая 2023 года Народнае антыкрызіснае ўпраўленне апублікавала справаздачу для палісімейкераў аб незаконным перамяшчэнні ўкраінскіх дзяцей у Беларусь пад прыкрыццём г.зв. Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расіі і іх перавыхаванні ў Беларусі. 8 і 9 мая 2023 года Народнае антыкрызіснае ўпраўленне прадставіла справаздачу аб незаконным перамяшчэнні ўкраінскіх дзяцей пастаянным прадстаўнікам у Радзе Еўропы і дэпутатам Еўрапарламента. 17 мая 2023 года кіраўнікі дзяржаў і ўрадаў Савета Еўропы прынялі Дэкларацыю аб становішчы дзяцей Украіны ў рамках Рэйк’явікскай дэкларацыі, у якой быў адзначаны факт перамяшчэння ўкраінскіх дзяцей у Беларусь. 27 чэрвеня 2023 года каманда Народнага антыкрызіснага ўпраўлення перадала ў Міжнародны крымінальны суд Камунікацыю «Аб незаконнай дэпартацыі або перамяшчэнні ўкраінскіх дзяцей з акупаваных Расіяй тэрыторый у Беларусь» у адпаведнасці з Артыкулам 15 Рымскага статута. 13 верасня 2023 года Еўрапейскі парламент прыняў рэзалюцыю, якая асуджае «незаконнае перамяшчэнне больш за 2150 дзяцей, у тым ліку сірот, з акупаваных Расіяй тэрыторый Украіны ў так званыя аздараўленчыя лагеры ў Беларусі, дзе яны падвяргаюцца русіфікацыі і індактрынацыі». 7 лістапада 2023 года Народнае антыкрызіснае ўпраўленне перадало ў МУС дадатковую інфармацыю да першай Камунікацыі. Учора HRL апублікавала справаздачу, якая раскрывае датычнасць Аляксандра Лукашэнкі да сістэматычнага перамяшчэння ўкраінскіх дзяцей у Беларусь. У апублікаваным дакладзе ўтрымліваюцца спасылкі на матэрыялы НАУ, а сам даклад пацвярджае ўсе факты, прадастаўленыя Народным антыкрызісным упраўленнем у МКС. Дата будучай выдачы ордэра МКС на арышт Лукашэнкі нам пакуль невядомая. Але мы верым у міжнароднае правасуддзе і ўпэўненыя, што адказнасць немінучая. Гаагскі дзень календара для Лукашэнкі абавязкова наступіць.

Прызнанне дыктатарам Крыма — гэта праверка кіраўніцтва Украіны на рашучасць Лукашэнка публічна дэ-факта і дэ-юрэ прызнаў Крым расейскім. Трактовак, якія б дазвалялі сцвярджаць адваротнае — больш не існуе. Пытанне толькі ў тым, у якой якасці ён зрабіў гэтую заяву. Дакладней — кім яго лічыць Кіраўніцтва Украіны. Пазіцыя дэмакратычных сіл — Лукашэнка не прэзідэнт. І ўсе яго заявы і рашэнні неабходна расцэньваць як юрыдычна нікчэмныя. Але не мець наступстваў, у выпадку з прызнаннем Крыма расейскім, яны не могуць — кім бы не лічылі Лукашэнку ва Украіне сёння. Мы перакананыя: — Для кіраўніцтва Украіны прыйшоў час заявіць аб афіцыйным непрызнанні Лукашэнкі прэзідэнтам Беларусі. — Выслаць з Украіны пасла былога прэзідэнта Беларусі, абвясціўшы яго персонай нон-грата. — Спыніць з Лукашэнкам і яго прадстаўнікамі любое міжнароднае супрацоўніцтва і ўвесці жорсткія эканамічныя санкцыі. — Падняць пытанне аб выключэнні прадстаўнікоў Лукашэнкі з усіх міжнародных арганізацый, удзельнікам якіх з’яўляецца Украіна. Крым — Украіна. Беларусь — не Расея. Лукашэнка — не прэзідэнт!