Пошук па сайце

У сувязі з прыходзячымі ў адрас НАУ пытаннямі аб бяспецы асабістых дадзейных беларусаў, якія атрымалі статус міжнароднай ці дадатковай абароны ў Польшчы, лічым важным адзначыць наступнае. На нашу думку, зараз няма ніякіх падставаў казаць пра якую-небудзь сыстэмную перадачу ў адрас прадстаўнікоў рэжыму Лукашэнкі асабістых дадзеных беларусаў, якія зазналі палітычны пераслед у Беларусі і знаходзяцца ў Польшчы. Мы падкрэсліваем, што польскім бокам прымаюцца разнастайныя меры па абароне беларускіх бежанцаў і асоб, якія маюць патрэбу ў абароне. Па выніках шматлікіх двухбаковых сустрэч мы можам сцвярджаць, што польскімі кампетэнтнымі ведамствамі пастаянна вядзецца праца, накіраваная на ўдасканаленне абароны такіх асоб і іх дадзеных, а таксама па паляпшэнні статусу і ўмоў іх знаходжання. Адпаведныя пытанні рэгулярна абмяркоўваюцца прадстаўнікамі польскіх кампетэнтных ведамстваў з прадстаўнікамі Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, НАУ і грамадзянскай супольнасці. Для гэтых мэтаў створаны і функцыянуюць профільныя рабочыя групы. Лічым, што Польшча з'яўляецца надзейным прытулкам для сотняў тысяч беларусаў, якія вымушана пакінулі сваю Радзіму: прадастаўляецца найбольш спрыяльны рэжым уезду, знаходжання і сацыяльнай падтрымкі, права на працу і праграмы сацыяльнай інтэграцыі, выпрацаваны асаблівыя падыходы па выдачы міжнародных праязных дакументаў. Гэта толькі частка падобных дзеянняў.

Павел Латушка: Лукашэнка прыедзе ў Польшчу? У цяперашні час у Нацыянальнай пракуратуры Польшчы праводзяцца крымінальна-працэсуальныя дзеянні ў дачыненні да Аляксандра Лукашэнкі і службовых асоб у яго падначаленні, звязаных са здзяйсненнем злачынстваў супраць нацыянальнай і палітычнай груп і іншых асоб. НАУ ажыццяўляе дзеянні, накіраваныя на максімальна глыбокае расследаванне фактаў злачынстваў, учыненых Лукашэнкам і яго памагатымі, у дачыненні да грамадзян Беларусі і замежных дзяржаў, у тым ліку падаючы адпаведныя матэрыялы ў адрас Пракуратуры Польшчы, Офіса пракурора Міжнароднага крымінальнага суда ў Гаазе і Генеральную пракуратуру Украіны. У развіццё дамоўленасцяў, дасягнутых у лістападзе 2023 года, Упаўнаважаны па грамадзянскіх правах Польшчы Марцін Вёнцэк праінфармаваў кіраўніка Народнага антыкрызіснага ўпраўлення Паўла Латушку аб ходзе разгляду заяў беларусаў па фактах учыненых у дачыненні да іх злачынстваў. У сваім лісце ў адрас НАУ Амбудсмен Польшчы адзначыў, што цяпер у аддзеле барацьбы з арганізаванай злачыннасцю і карупцыяй Нацыянальнай пракуратуры Польшчы ў Любліне знаходзяцца на разглядзе справы паводле фактаў: злачынстваў супраць чалавечнасці, учыненых Аляксандрам Лукашэнкам і іншымі ўстаноўленымі службовымі асобамі Рэспублікі Беларусь, у дачыненні як да беларускіх, так і замежных грамадзян, у тым ліку шматразовыя злачынствы забойства, цяжкія ненаўмысныя забойствы, прычыненне цяжкай цялеснай і псіхічнай шкоды, наўмыснага стварэння ўмоў жыцця, разлічаных на поўнае або частковае фізічнае знішчэнне нацыянальнай або палітычнай групы з боку арганізаванай узброенай злачыннай групы, у склад якой уваходзілі Аляксандр Лукашэнка і іншыя пайменна названыя службовыя асобы, у мэтах рэалізацыі дзяржаўнай палітыкі, якая прадстаўляе сабой палітычны тэрарызм, які падтрымліваецца дзяржаўным тэрарызмам; захопу польскага паветранага судна, спалучанага з прамой пагрозай жыццю або здароўю многіх людзей і які складаецца ў незаконным прымусе да пасадкі рэйса FR4978 авіякампаніі Ryanair 23 мая 2021 года ў аэрапорце Мінска ў Рэспубліцы Беларусь супрацоўнікамі КДБ Беларусі, якія выконваюць загады Аляксандра Лукашэнкі, і іншымі асобамі, якія дзейнічаюць на шкоду прыватным інтарэсам і інтарэсам Рэспублікі Польшча; гандлю людзьмі шляхам эксплуатацыі грамадзян Ірака і іншых нацыянальнасцяў, арганізацыі вярбоўкі, перавозкі, дастаўкі, перадачы, укрывальніцтва або прыёму асоб з-за межаў тэрыторыі Беларусі за ўзнагароджанне з мэтай прымусу іх да незаконнага перасячэння мяжы Беларусі з краінамі Еўрапейскага саюза (Латвіі, Літвы і Польшчы), учыненых Аляксандрам Лукашэнкам у якасці кіруючага выканаўцы з выкарыстаннем падпарадкаванай яму дзяржаўнай адміністрацыі і беларускіх турыстычных агенцтваў, якія дзейнічаюць па даручэнні дзяржаўнай адміністрацыі; гвалту і пагроз у дачыненні да груп і канкрэтных асоб па прыкмеце іх нацыянальнай і палітычнай прыналежнасці, аб'яднаных вакол дэмакратычнай бел-чырвона-белай сімволікі Беларусі, з боку Аляксандра Лукашэнкі і іншых устаноўленых службовых асоб, у тым ліку з выкарыстаннем незаконных і карных пагроз праз сродкі масавай інфармацыі, інтэрнэт-парталы, месенджары, якія паказваюць на магчымасць здзяйснення злачынстваў супраць здароўя і жыцця асоб, якім пагражаюць, і членаў іх сем'яў. Для расследавання названых злачынстваў створана сумесная следчая група, удзельнікамі якой, акрамя Польшчы, з'яўляюцца Літва і Германія. Следства ажыццяўляецца на падставе рашэння намесніка Генеральнага пракурора Польшчы па пытаннях арганізаванай злачыннасці і карупцыі. Марцін Вёнцэк запэўніў Паўла Латушку, што працягне назіраць за ходам следства ў мэтах забеспячэння захавання правоў і грамадзянскіх свабод. «Працяг працы пракуратурай Польшчы па магчымым прыцягненні Лукашэнкі і яго памагатых, якія маюць дачыненне да здзяйснення злачынстваў у дачыненні да грамадзян Беларусі і іншых краін, мае важнае значэнне для дасягнення мэтаў няўхільнасці пакарання за ўчыненыя прадстаўнікамі рэжыму ў Беларусі цяжкія і асабліва цяжкія злачынствы. Па ўсіх вышэйпаказаных справах мы таксама давалі доказы і сведкавыя паказанні. Мы працягнем ажыццяўляць усе магчымыя дзеянні для забеспячэння прававога пераследу Лукашэнкі і ў рамках наяўных пяці міжнародных механізмаў, сярод якіх можна вылучыць два асноўных: перадача на разгляд сітуацыі Беларусі ў МУС па фактах здзяйснення злачынстваў супраць чалавечнасці, а таксама за ваеннае злачынства па незаконным перамяшчэнні ўкраінскіх дзяцей з часова акупаваных тэрыторый Украіны ў Беларусь, учыненых Аляксандрам Лукашэнкам і ягонымі памагатымі. Думаю, што ў Польшчу Лукашэнка можа прыехаць хіба што ў кайданках», — адзначыў кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення Павел Латушка, каментуючы перспектывы прававога пераследу.

Павел Паўлавіч Латушка: намеснік кіраўніцы Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, пасол «Хопіць запіхваць Беларусь у Расію! Ва ўсім вінаватыя санкцыі! Дайце Лукашэнку прастору для манеўру!». Стоп. Якога манеўру? Ваеннага? Ці можа быць адразу вайсковага? Вайсковы манеўр — арганізаванае перамяшчэнне войскаў у ходзе выканання баявой задачы ў мэтах заняцця выгаднага становішча ў адносінах да суперніка і стварэння неабходнай групоўкі войскаў і сродкаў, а таксама пераносу або перанацэльвання ўдараў і агню для найбольш эфектыўнай паразы груповак і аб'ектаў праціўніка. «Раптоўная» праверка сіл СПА прайшла зусім нядаўна. Тая самая, калі Лукашэнка вельмі перажываў наконт гэтай раптоўнасці і каб усё адпавядала ваеннаму часу. Гэта быццам бы пра абарону. Праўда, хто збіраецца біць па Беларусі — незразумела. Хіба што Лукашэнка не плануе біць першым. І вось — сумесныя ядзерныя вучэнні з Расіяй. Адпрацоўка прымянення ядзернай зброі. І пагрозы пра адсутнасць «чырвоных ліній». Усё гэта каштуе велізарных грошай, патрабуе задзейнічання велізарных рэсурсаў. Рэсурсаў, якія ніводная краіна, а тым больш такая небагатая, як Беларусь пры Лукашэнку, не стане растрачваць проста так. І тут чарговая навіна. Лукашэнка звальняе начальніка Генштаба, генерала-маёра Віктара Гулевіча. І звальняе ў момант пачатку чарговай спробы расійскага наступу ў Харкаўскай вобласці. Чым звяртае на сябе ўвагу гэтая навіна, спытаеце вы? Па чутках, Гулевіч падтрымліваў кантакты з заходнімі калегамі, якія лічылі яго праціўнікам актыўнага ўдзелу Беларусі і беларускай арміі ў вайне. І вось Лукашэнка яго звальняе. Толькі вярнуўшыся з Масквы. Мабыць, гэта і ёсць тое «прывітанне з Масквы», якое прывёз Лукашэнка сваім генералам. А дакладней — загад аб тым, што ў камандаванні не павінна быць людзей не тое што нязгодных на актыўны ўдзел беларускай арміі ў вайне супраць Украіны, але нават тых, хто сумняецца. Дык да чаго рыхтуецца Лукашэнка? Да вайны? І што, да гэтага яго штурхаюць санкцыі? А на гэтае пытанне як нельга больш прама адказаў прэм'ер-міністр Лукашэнкі Раман Галоўчанка, які яшчэ ў канцы красавіка заявіў, што нарошчванне супрацоўніцтва з Расіяй незваротна, нават калі санкцыі Захаду аслабнуць: — «Гэты працэс ужо незваротны, як бы далей не пачала развівацца міжнародная абстаноўка. Нават калі санкцыйны ціск з нейкіх прычын будзе слабець, мы цвёрда разумеем, і расійскія калегі падзяляюць наш пункт гледжання, мы свой урок засвоілі. Будзем абапірацца выключна на ўласныя сілы». Гэта значыць выбар зроблены. Канчаткова. З санкцыямі або без рэжым Лукашэнкі будзе працягваць «інтэгравацца» з Расіяй. Што ў перакладзе значыць — ён будзе запіхваць Беларусь у Расію датуль, пакуль наша краіна не стане з той адзінай цэлай. Як гэта ўжо адбылося ў ваенным плане. І як гэта ўжо практычна адбылося ў эканамічным. Вось тая самая прастора для манеўру, якую пакінуў Беларусі Лукашэнка. Манеўру, які будзе каштаваць Беларусі незалежнасці, калі і далей верыць і прасоўваць абсалютна абсурдную ідэю аб тым, што Лукашэнку не варта злаваць і што на яго не варта аказваць ціск.

Павел Паўлавіч Латушка: намеснік кіраўніцы Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, пасол Прайшло ўжо амаль 2,5 гады вайны. Але Захад, на жаль, так і не перабудаваўся на антыкрызіснае мысленне, адпаведнае часу. Так і не прыняў крызіс бяспекі і пагрозы, якія сыходзяць ад Расіі і рэжыму Лукашэнкі сур'ёзна. Кейс суддзі Томаша Шміта — ён менавіта пра гэта. Томаш Шміт, былы суддзя з Варшавы, 6 траўня 2024 года ў Менску заявіў пра просьбу палітычнага прытулку ў Беларусі, сцвярджаючы, што ў Польшчы яго пераследвалі за незалежнасць поглядаў. Яго выпадак шырока асвятляўся беларускімі СМІ і спецслужбамі як частка антыпольскай прапаганды. У Польшчы Шміт быў вядомы ўдзелам у «хейтэрскай афёры», якая выклікала шэраг расследаванняў і дыскусій. Выведкі заўсёды працавалі і працуюць у розных краінах. Цяпер выведкі рэжыму Лукашэнкі і Расіі дзейнічаюць праактыўна. Чаму? Таму што атрымана палітычнае заданне. Мэта — дэстабілізаваць сітуацыю ў Польшчы, у Літве, у цэлым у ЕС, на Захадзе. Для чаго гэта робіцца? Ідзе вайна, развязаная Расіяй і рэжымам Лукашэнкі супраць Украіны. Шмідт у гэтых адносінах выконвае, з аднаго боку, ролю карыснага ідыёта. Ён ужо выкарыстоўваецца ў антыпольскіх, антызаходніх мэтах у рамках інфармацыйна-прапагандысцкай вайны супраць «калектыўнага Захаду». У такіх персанажаў нядоўгі тэрмін службы. Гэта як жуйка, якая мае густ у пачатку, а потым досыць хутка яго губляе і яе выплёўваюць. І ў гэтым сэнсе ў далейшым самога Шмідта чакае лёс аднаразовага прапагандыста. Лукашэнка нядаўна пра былога польскага суддзю заявіў наступнае: «Мы яго (Шмідта) папярэдзілі: ты можаш даць прэс-канферэнцыю і іншае. Яны ж забілі Чачко. Глядзі, ты ставіш сябе пад удар». Эміль Чачко быў польскім жаўнерам, які ў снежні 2021 года перасёк мяжу Беларусі, дзе папрасіў палітычнага прытулку, патлумачыўшы свой учынак нязгодай з палітыкай Польшчы ў дачыненні да міграцыйнага крызісу і абыходжаннем з уцекачамі. Пасля пераходу мяжы Чачко заяўляў у інтэрв'ю, што стаў сведкам масавых забойстваў мігрантаў польскімі сілавікамі. У сакавіку 2022 года ён быў знойдзены павешаным у Мінску. Хто забіў? Якія яны? Зразумела, Лукашэнка тут намякае на Польшчу, такі танны прапагандысцкі ход. І нам, і таму ж Шмідту таксама зразумела, што ўсё гэта — галаслоўныя абвінавачванні. Але ўжо былому суддзі пасля гэтых слоў варта напружыцца. Для Лукашэнкі не ўпершыню прыбіраць сведак. З іншага ж боку, калі Шмідт на самой справе сапраўдны шпіён, праблема больш істотная. Калі ён сапраўды валодае істотнай інфармацыяй, то, выкарыстаўшы яго для прыніжэння і палівання брудам Польшчы, Лукашэнка перадасць яго Расіі. Пуцін зацікавіўся гэтай гісторыяй. Ну а Расія знойдзе такой інфармацыі прымяненне, калі яшчэ не знайшла. Якую выснову варта зрабіць з «прыгод» агента Шмідта? Падчас вайны нельга недаацэньваць праціўніка. А галоўнае — падчас вайны трэба дакладна разумець, хто з'яўляецца тваім саюзнікам, а хто праціўнікам. З боку Расіі і рэжыму Лукашэнкі, праціўнік даўно вызначаны — для іх гэта Захад, сама дэмакратыя. І яны ў адзіным саюзным парыве будуць ваяваць з ёй усімі даступнымі сродкамі. На Захадзе такога ж выразнага разумення, здаецца, дагэтуль няма. Як дагэтуль няма і выразнай стратэгіі дзеянняў.

Павел Паўлавіч Латушка: намеснік кіраўніцы Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, пасол У пачатку траўня быў апублікаваны сусветны рэйтынг сістэм аховы здароўя Health Care Index за 2024 год. Беларусь у ім размясцілася на 88 месцы з 94. Тэма сацыяльнай дзяржавы, часткай якой безумоўна з'яўляецца і сфера аховы здароўя — адзін з прыярытэтных наратываў прапаганды рэжыму Лукашэнкі. На гэтай важнай тэме рэжым неаднаразова спекулюе, выстаўляючы жаданае за існае. Але пры гэтым ён дапускае прынцыповую памылку: замест рэальнага павышэння эфектыўнасці медыцыны ў Беларусі, рэжым імкнецца зрабіць прапагандысцкую аўру ўнікальнага становішча лекараў у Беларусі, якім зайздросціць ледзьве не ўвесь свет. Давайце прааналізуем, якія перспектывы будуе рэжым Лукашэнкі для сістэмы аховы здароўя. І істотны аспект у гэтым пытанні — колькасць спецыялістаў, якія будуць працаваць у сферы медыцыны заўтра. Ці матываваная сёння моладзь у Беларусі ісці ў медыцыну? Ці будзе папаўняцца сістэма аховы здароўя новымі кадрамі? Адшукаць адказ на гэтыя пытанні нам дапаможа новая рэдакцыя закона «Аб ахове здароўя», апублікаваная ў лістападзе мінулага года. Сярод новаўвядзенняў закона, у прыватнасці, павелічэнне тэрмінаў навучання ў ардынатуры і працягласці адпрацоўкі пасля яе заканчэння. Тэрмін адпрацоўкі вырас з двух да пяці гадоў, у тым ліку для будучых спецыялістаў, якія навучаюцца завочна, а за сыход з вучобы ў ардынатуры або пры адлічэнні лекару прыйдзецца пакрыць выдаткі на навучанне больш чым у двухразовым памеры. Сістэма размеркавання медыкаў, як і многіх іншых маладых спецыялістаў — удасканаленая схема рабства. І гэта не стварае перадумоў для павелічэння колькасці лекараў у краіне або павышэння якасці медыцыны. Скончыўшы навучанне ў ВНУ і ардынатуры, выпускнікі, якія трапілі па размеркаванні на адпрацоўку ва ўмоўную паліклініку на нізкую зарплату, асабліва «на старце», па сутнасці трапляюць у рабства: зарплата не дазваляе сабраць дастатковую колькасць сродкаў на пакрыццё кошту навучання ў выпадку звальнення і спецыялісты аказваюцца прывязаныя да працоўнага месца, не маючы права выбару. Ці будуць заматываваны спецыялісты эфектыўна працаваць, не маючы выбару? Праблему недахопу медыцынскага персанала ў бальніцах, паліклініках, установах аховы здароўя дыктатар прапануе развязваць павелічэннем нагрузкі на лекараў. Не, не стварэннем спрыяльных умоў для прыходу кваліфікаваных спецыялістаў у сферу медыцыны, а павелічэннем нагрузкі на і так перагружаных спецыялістаў. Сістэма аховы здароўя Беларусі — найважнейшая сфера сацыяльнай палітыкі дзяржавы. Менавіта ад таго, як працуе ахова здароўя ў краіне, залежыць працягласць жыцця насельніцтва, наша здароўе, здароўе нашых бацькоў, бабуль і дзядуляў, нашых дзяцей — будучыні нашай краіны. І беларускія медыкі — гонар краіны. Шматлікія даследаванні ў сферы медыцыны, самаадданая праца на карысць беларусаў тысяч прадстаўнікоў сферы аховы здароўя паўплывала на тое, што ў Беларусі праводзяцца ўнікальныя аперацыі. Але ёсць істотная праблема: гэта адбываецца не дзякуючы, а насуперак палітыцы рэжыму. І замест таго, каб паляпшаць рэальнае становішча спраў, каб ствараць умовы для прыцягнення ў сістэму аховы здароўя спецыялістаў, рэжым толькі ўзмацняе прапагандысцкую рыторыку і спрабуе на словах — не справай — растлумачыць медыкам, як ім добра жывецца. Лукашэнку хвалюе толькі ўласнае здароўе і здароўе набліжаных да яго людзей. І толькі пра яго — а не пра ахову здароўя насельніцтва — ён гатовы клапаціцца. А ўсе астатнія пытанні, на думку Лукашэнкі, зможа развязаць прапаганда.

Сумесная заява Паўла Латушкі і Юрыя Губарэвіча аб удзеле ў выбарах у Каардынацыйную раду Павел Латушка: «Беларусы павінны мець права абіраць сваіх прадстаўнікоў. На жаль, пакуль гэта немагчыма рабіць у Беларусі, але ў нас ёсць магчымасць абраць сваіх прадстаўнікоў на выбарах у Каардынацыйную раду. Заклікаю ўсіх нас прыняць удзел у гэтых выбарах. Як беларускі палітык, заяўляю аб удзеле ў выбарах у Каардынацыйную раду і ўдзячны ўсім, хто далучыўся да нашай каманды. Мы стварылі кааліцыю з Рухам "За Свабоду", да якой таксама далучыліся іншыя грамадскія аб’яднанні, блогеры, дыпламаты, юрысты, адвакаты, дзеячы культуры, прадпрымальнікі». Юрый Губарэвіч: «Рух "За Свабоду" падтрымлівае заклік да беларусаў прыняць удзел у выбарах у Каардынацыйную раду. Умацаванне прадстаўнічага інстытуту дэмакратычных сіл праз выбары — гэта натуральны шлях дэмакратычнага працэсу і яго развіцця. Дзесяцігодзямі пазбаўленыя права выбару на Радзіме беларусы нарэшце атрымалі магчымасць абіраць сваіх прадстаўнікоў». Павел Латушка: «Давайце разам прымем удзел у выбарах. Нам важна зразумець пасля 3,5 гадоў несупыннай барацьбы, што ніхто не вырашыць за нас беларусаў нашыя праблемы. Адначасова нам важна дамагацца ад міжнародных партнёраў выканання правіла — нічога пра нас без нас. Новая Каардынацыйная рада павінна мець задачу — адстойваць нацыянальныя інтарэсы Беларусі, правы беларусаў і ўплываць на рашэнні, якія могуць датычыцца нас з вамі. Перакананы, што Каардынацыйная рада як дэмакратычна абраны інстытут таксама будзе запатрабавана і ў транзітны перыяд зменаў у Беларусі. Нам важна вашая падтрымка! Падтрымай незалежнасць, адказнасць, свабоду! Падтрымай НАС!». Жыве Беларусь!

Намеснік кіраўніка НАУ Уладзімір Астапенка пра адкрыццё пасольства Беларусі ў Бельгіі ў 1995 годзе. На гэтым адкрыцці нават прысутнічаў Лукашэнка — тады, у пачатку сакавіка 1995 года, адбыўся яго першы і апошні афіцыйны візіт у Брусель. Ён сустрэўся з кіраўніцтвам Бельгіі і Еўрапейскага саюза, з якім тады ж было падпісана пагадненне аб партнёрстве і супрацоўніцтве, якое так і не набыло моц, паколькі яго ратыфікацыя была замарожаная пасля антыканстытуцыйнага рэферэндуму 1996 года. Яшчэ да гэтага ў Брусель быў прызначаны пасол, якому давялося пачынаць сваю працу па сутнасці ў чыстым полі. Для пачатку арандавалі кватэру ў шматпавярхоўцы — там і пачыналася праца. Неўзабаве быў знойдзены асобны дом, які пасля быў набыты і адрамантаваны пад патрэбы амбасады. Гэтым актыўна займаўся і я ў якасці дарадцы-пасланніка пасольства Беларусі ў Бельгіі. Да адкрыцця пасольства мы замовілі вялікі тыраж шыкоўнай паштоўкі — малюнка з фатаграфіі, дзе мастак у стылі імпрэсіянізму адлюстраваў пасольства, на якім красаваўся наш нацыянальны сцяг. І ў мяне дагэтуль перад вачыма стаіць карцінка — старадаўні будынак з бел-чырвона-белым сцягам. Пасля сумна вядомага рэферэндуму 1995 года Лукашэнка змяніў нашы нацыянальныя сімвалы на чырвона-зялёную палітру часоў БССР і разаслаў усім даручэнні замяніць сцягі. Але ў нас, што называецца, не паднялася рука адразу зняць бел-чырвона-белы сцяг, які яшчэ доўгі час упрыгожваў будынак пасольства. Сёння ў Бруселі ёсць прадстаўніцтва беларускага грамадства — той большасці, якая ў 2020 годзе выйшла пад тысячамі бел-чырвона-белых сцягоў супраць дыктатуры і гвалту. І ў будынку місіі дэмакратычнай Беларусі ў Бруселі лунае наш нацыянальны сцяг. Праца такога інстытута — важная перадумова да таго, каб над беларускімі пасольствамі па ўсім свеце неўзабаве былі паднятыя нацыянальныя сцягі, якія ўжо нікому не ўдасца зняць.

Павел Латушка для Wyborcza.pl Ёсць толькі адзін спосаб адказаць на ціск Лукашэнкі — гэта выкарыстоўваць адзіную мову, якую разумее дыктатар. 16 красавіка Анджэй Пачобут зноў сустракае свой Дзень народзінаў за кратамі. Ужо больш за 3 гады гэты мужны актывіст польскай меншасці, сумленны журналіст і бескампрамісны змагар за праўду, свабоду і дэмакратыю — Анджэй знаходзіцца ў закладніках. Ён — адзін з тысяч (!) закладнікаў рэжыму Лукашэнкі, тысяч палітвязняў, кінутых дыктатарам за краты з пачатку падзей 2020-га года. А тры гады для палітвязня ў Беларусі — гэта не проста тэрмін пазбаўлення волі. Гэта тры гады знаходжання ў нечалавечых умовах, пад пастаянным прэсінгам. Гэта тры гады здзекаў, катаванняў, пазбаўлення камунікацыі са знешнім светам, перадач, лекаў. Гэта тры гады пекла. Перажыць, які атрымоўваецца не ўсім. Кантакт з Пачобутам перапынены. «Ён ізаляваны ад свету» На сёння нам вядома ўжо пра 6 выпадкаў смерці палітвязняў у Беларусі. Рэжым Лукашэнкі, катаваннямі і неаказаннем неабходнай медыцынскай дапамогі, ужо давёў да смерці, а фактычна забіў Вітольда Ашурка, Алеся Пушкіна, Мікалая Клімовіча, Ігара Ледніка, Вадзіма Храсько. 10 красавіка стала вядома пра смерць Аляксандра Кулініча. Многія палітвязні знаходзяцца ў стане інкамунікада і нам нічога не вядома пра стан іх здароўя. Мы нават не ведаем дакладна, ці жывыя яны. Мікалай Статкевіч, Ігар Лосік, Віктар Бабарыка, Сяргей Ціханоўскі, Максім Знак, Марыя Калеснікава і многія іншыя. Мы нічога не ведаем пра іх стан. З моманту пераводу ў папраўчую калонію №1 горада Наваполацк — адну з самых жорсткіх калоній у Беларусі — практычна ніякіх вестак няма і ад Анджэя Пачобута. У яго не было ніводнага спаткання, ніводнага званка, ніводнай перадачы. Ён цалкам ізаляваны ад свету. Нягледзячы на праблемы з сэрцам, ён не атрымлівае неабходных лекаў. Са жніўня мінулага года Анджэй сядзіць у ПКТ (памяшканне камернага тыпу) — гэта значыць, камеры з яшчэ больш строгім рэжымам утрымання. За гэты час яго ўжо некалькі разоў змяшчалі ў штрафны ізалятар. Гэта ўсё, што мы ведаем. З 26 лютага з Анджэем зусім знікла сувязь. Анджэй Пачобут — стаічны чалавек, сімвал барацьбы за дэмакратыю і наш агульны, беларуска-польскі герой. Усе, хто яго ведае, упэўненыя — ён трымаецца, не здаецца і не адступае ад сваіх прынцыпаў. Анджэй неаднаразова адмаўляўся пісаць Лукашэнку прашэнне аб памілаванні. Ён пайшоў на прынцып, у адным са сваіх лістоў так патлумачыўшы сваю пазіцыю: Ніякія памілаванні мне не патрэбныя. Звяртацца або прасіцца я не збіраюся. Нават калі будуць ціснуць. Па такіх справах, як мая, такія паводзіны было б амаральным. Не здолеўшы зламаць Анджэя Пачобута, 8 лютага мінулага года рэжым Лукашэнкі прысудзіў яго да 8 гадоў калоніі ўзмоцненага рэжыму. 26 мая мінулага года — адмовіў у апеляцыі. І нягледзячы на ўсе дыпламатычныя намаганні Польшчы, розныя рэзалюцыі міжнародных арганізацый, нягледзячы на закрыццё шэрагу памежных пераходаў з патрабаваннем вызваліць Пачобута і іншых палітвязняў — Лукашэнка, які прагне помсты, не робіць гэтага. Адзіны спосаб справіцца з Лукашэнкам. «Мова прынцыповасці і сілы» Наадварот, ён толькі ўзмацняе ціск на Анджэя. А разам з тым робіць больш жорсткай сваю антыпольскую палітыку, узмацняе рэпрэсіі польскай нацыянальнай меншасці ў Беларусі, ліквідуе польскія арганізацыі, закрывае школы і курсы вывучэння польскай мовы, знішчае пахаванні і помнікі і нарошчвае ціск на беларуска-польскай мяжы, штурмуючы яе цэлымі атрадамі нелегальных мігрантаў. Як доўга гэта будзе працягвацца? Як доўга будуць працягвацца рэпрэсіі ў Беларусі, здзекі і катаванні над палітвязнямі? Як доўга Лукашэнка будзе прадаўжаць набіраць і ўтрымліваць закладнікаў? Як доўга будзе працягвацца персанальнае пекла Анджэя Пачобута — год, два, усе восем гадоў? Як доўга будзе працягвацца гібрыдная агрэсія Лукашэнкі супраць Польшчы і іншых краін ЕС? Я не думаю, што гэта пытанні без адказу. Думаю, адказ на гэтыя пытанні існуе. Але неабходная магутная палітычная воля, каб яго даць. Каб вызваліць Анджэя Пачобута і іншых палітвязняў. Каб спыніць агрэсію рэжыму Лукашэнкі. Гэты чалавек, калі яго можна так назваць, разумее толькі адну мову — мову прынцыповасці і сілы. Мова яшчэ большага ціску. Яго не палохаюць платы і закрытыя пагранпераходы, пакуль яны перашкаджаюць толькі мігрантам і пасажырапатоку звычайных беларусаў. Магчымасць для перамяшчэння простых беларусаў яго ў прынцыпе не турбуе. А дакладней — яго задаволяць цалкам закрытыя для такога перамяшчэння мяжы. Гэта ж мара любога дыктатара. Не так ужо палохаюць яго і бягучыя гандлёвыя санкцыі і абмежавальныя паўмеры, бо яны носяць абмежаваны характар. Асабліва, калі ўлічваць, што ва ўмовах такіх санкцый, па прызнанні самога ж Лукашэнкі, тавараабарот па асобных таварных групах вырас у 3-5 разоў. А што ж яго можа напалохаць? Якой можа быць мова сілы ў кантэксце мяжы Беларусі і Польшчы? Якія дзеянні рэальна здольныя паставіць Лукашэнку перад неабходнасцю вызваліць Анджэя Пачобута і тысячы іншых палітвязняў, прымусіць яго спыніць атакі нелегальнымі мігрантамі? Для гэтага неабходна пайсці на прынцып, як гэта зрабіў Анджэй Пачобут. І адказаць на ціск Лукашэнкі яшчэ большым ціскам, уключыўшы ў развязанне праблемы Лукашэнкі яшчэ і Кітай — цалкам перакрыўшы грузавыя зносіны з Беларуссю, у тым ліку чыгуначныя. Наш агульны герой. Адзін за ўсіх і ўсе за аднаго Анджэй Пачобут сёння ўсім нам дае сігнал, што свабода для ўсёй краіны ў цэнтры Еўропы важней, чым свабода для аднаго. А мы гатовыя прыняць і ажыццявіць гэты прынцып — адзін за ўсіх, а мы ўсе за аднаго? І не думаю, што мы маем права чакаць з адказам. Неабходна пайсці на прынцып, каб у нашага агульнага героя Анджэя Пачобута і яшчэ тысяч закладнікаў Лукашэнкі з'явіўся рэальны шанец на свабоду. Бо свабода і барацьба за яе заўсёды павінны быць справай прынцыпу. Варшава 16 красавіка 2024 года Крыніца: wyborcza.pl

Неабходна выключыць падвойную дыскрымінацыю ў дачыненні да беларускіх свабодных спартсменаў — пазіцыя Народнага антыкрызіснага ўпраўлення па пытанні ўдзелу беларусаў у будучых Алімпійскіх гульнях у Парыжы. З-за няўзгодненай палітыкі міжнароднай спартыўнай супольнасці беларускія свабодныя спартсмены сёння сутыкаюцца з падвоенай дыскрымінацыяй: іх дыскрымінуе сам рэжым Лукашэнкі за тое, што яны выступаюць супраць гвалту і вайны — спартсмены выключаюцца з нацыянальных каманд, звальняюцца, уносяцца ў чорныя спісы, падвяргаюцца затрыманням альбо вымушаныя пакідаць Беларусь, а з другога боку беларускіх свабодных спартсменаў выключаюць з міжнароднага спорту самі федэрацыі з-за агрэсіі, распачатай Расіяй супраць Украіны пры садзейнічанні рэжыму Лукашэнкі. 8 снежня 2023 года Міжнародны алімпійскі камітэт прыняў рашэнне аб допуску спартсменаў з расійскімі і беларускімі пашпартамі на Алімпійскія гульні 2024 года ў Парыжы на строгіх умовах. У прыватнасці, уведзена ўмова, што спартсмены і прадстаўнікі абслуговага персаналу, якія маюць кантракты ў расійскіх або беларускіх ваенных або сілавых органах, не будуць дапушчаныя да ўдзелу ў спаборніцтвах. Аднак дадзеная пазіцыя МАК была рэкамендацыйнай для міжнародных федэрацый. І таму канчатковае рашэнне аб допуску да кваліфікацыйных спаборніцтваў беларускіх спартсменаў на баку профільных федэрацый. У названых абставінах праз розныя падыходы, прынятыя міжнароднымі федэрацыямі, беларускі спорт сутыкнуўся з сітуацыяй, калі беларускія свабодныя спартоўцы былі выключаныя з удзелу ў спаборніцтвах, а спартоўцы рэжыму Лукашэнкі — дапушчаныя да Алімпійскіх гульняў 2024 года. Каманда НАУ падрыхтавала абгрунтаванне і перадала ў МАК і адпаведным міжнародным федэрацыям хадайніцтвы аб правядзенні належнай верыфікацыі як мінімум чатырох спартсменаў рэжыму Лукашэнкі, якія прайшлі кваліфікацыю на Алімпійскія гульні, і афіляваныя з ваеннымі і сілавымі структурамі. Па гэтым пытанні мы ўзаемадзейнічалі з прадстаўнікамі Міжнароднай федэрацыі лёгкай атлетыкі, Міжнароднай федэрацыі плавання, Міжнароднай федэрацыі грэка-рымскай барацьбы, вольнай барацьбы і жаночай барацьбы, нацыянальных федэрацый Польшчы па тэнісе, футболе, лёгкай атлетыцы, дзюдо, Міністэрстваў замежных спраў і Міністэрстваў спорту Польшчы, Літвы, Латвіі, Германіі, Францыі, ЗША, Нарвегіі. Асобная праца па ўказаным пытанні вядзецца ў рамках Камісіі Міністэрства спорту Польшчы па пытаннях допуску спартсменаў з беларускімі і расійскімі пашпартамі. Народнае антыкрызіснае ўпраўленне працягне працу з краінамі-партнёрамі, а таксама федэрацыямі і МАК для змены сітуацыі, якая склалася ў дачыненні да беларускіх спартсменаў. Мы дзякуем спартоўцам, якія садзейнічаюць нашай працы і тым, хто падае інфармацыю для наступнай верыфікацыі, аказвае садзейнічанне працы па выключэнні падвоенай дыскрымінацыі беларускіх спартоўцаў. Асобна дзякуем журналістам, у тым ліку рэдакцыі «Трыбуны» за прадастаўленне дакументаў, якія пацвярджаюць афіляванасць спартсменаў з ваеннымі і сілавымі структурамі рэжыму Лукашэнкі.

Каментарый НАУ ў сувязі з новымі санкцыямі ЗША і Канады супраць рэжыму Офіс кантролю за замежнымі актывамі Казначэйства ЗША (OFAC) увёў санкцыі супраць 12 арганізацый і 10 асоб за падтрымку рэжымам Лукашэнкі агрэсіі Расіі супраць Украіны і дапамогу ў абыходзе санкцый. Гэта датычыцца дзяржаўных прадпрыемстваў і ключавых кампаній у абаронным сектары Беларусі. Дзеянні ЗША каардынаваліся з Канадай, якая таксама ўвяла санкцыі. Новыя пакеты пацвярджаюць міжнародныя дзеянні супраць антыдэмакратычнай дзейнасці рэжыму Лукашэнкі і магчымасці зарабляць на падтрымцы вайны Расіі супраць Украіны. Доўгі час НАУ звяртала ўвагу на наяўнасць шырокіх сетак, прызначаных для абыходу міжнародных санкцый і падтрымкі расійскага ВПК. Пастанова OFAC пацвярджае нашыя высновы, дэманструючы ўцягнутасць беларускіх дзяржпрадпрыемстваў у падтрымку агрэсіўных дзеянняў Расіі. Важна адзначыць, што ў раскрыцці некаторых з гэтых схем актыўны ўдзел прымалі дэмсілы. Таксама мы адзначаем, што шэраг асоб і арганізацый, якія трапілі ў санкцыйны спіс Канады, былі прапанаваныя па нашай ініцыятыве. Адна з сетак, звязаная з кампаніяй Black Shield, на працягу амаль 10 гадоў займалася продажам зброі для выкарыстання яе ў многіх ваенных канфліктах у Азіі і Афрыцы. Гэта падкрэслівае крывадушнасць рэжыму, які працягвае называць сябе міралюбным, у той час як зброя з Беларусі актыўна выкарыстоўваецца ў зонах ваенных дзеянняў у самых бедных краінах свету. На жаль, урокі, якія павінны былі быць засвоены рэжымам і набліжанымі да яго бізнес-структурамі, застаюцца па-за ўвагай. Яны па-ранейшаму гатовыя ігнараваць міжнароднае права, ствараючы новыя кампаніі-пракладкі для абыходу санкцый. Гэтая бясконцая гульня ў кошкі-мышкі можа быць спыненая толькі рашучымі мерамі, накіраванымі на знішчэнне кораня праблемы. Мы заклікаем міжнародную супольнасць да больш жорсткіх дзеянняў, якія дапамогуць спыніць гэтую разбуральную дзейнасць рэжыму Лукашэнкі.

Павел Паўлавіч Латушка: намеснік кіраўніцы Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, пасол У адказ на заходнія санкцыі за канкрэтныя парушэнні міжнароднага права, Лукашэнка перыядычна аб'яўляе аб увядзенні контрсанкцый супраць недружалюбных яму краін. Санкцыі ад Лукашэнкі ў дачыненні да заходніх краін не маюць практычнага і эканамічнага значэння для гэтых краін. Але дыктатар упарта іх уводзіць. Навошта? Ён выдатна ведае і разумее, што контрсанкцыі, уведзеныя супраць недружалюбных яму краін, пагаршаюць становішча спраў у эканоміцы Беларусі і не дадаюць так неабходных яму паступленняў у бюджэт. Але дыктатар хоча запэўніць беларусаў, што заходнія санкцыі накіраваныя супраць народа. На самай справе санкцыі накіраваныя супраць Лукашэнкі, які незаконна захапіў уладу, супраць яго магчымасцяў аказваць дапамогу ў расійскай агрэсіі супраць Украіны, супраць стварэння ім пагрозы рэгіянальнай бяспецы. А таксама на перашкоду Лукашэнку і яго найбліжэйшаму атачэнню раскрадаць краіну, па-варварску знішчаць прыродныя багацці і рэсурсы Беларусі. У такіх умовах Лукашэнку зноў крытычна важна запэўніваць беларусаў, што санкцыі ўводзяць супраць іх. І для дасягнення сваёй мэты, дыктатар чарговым разам пайшоў на хітрасць і падман — сам уводзіць санкцыі, якія б'юць па беларусах. А далей справа тэхнікі і прапагандыстаў — не важна, што санкцыі ад Лукашэнкі, важна, што гэта санкцыі і што іх павінны адчуць на сабе беларусы. І прасцей за ўсё гэта зрабіць праз адсутнасць розных тавараў і паслуг, да якіх прывыклі беларусы. Некалькі прыкладаў: пасля прыняцця пятага пакета санкцый ЕС «за працяг парушэння правоў чалавека і інструменталізацыю мігрантаў» Лукашэнка паабяцаў адказаць на яго «жорсткімі, асіметрычнымі, але адэкватнымі захадамі». У выніку з'явілася пастанова Саўміна, якой была ўведзеная забарона на імпарт цэлага шэрагу сельскагаспадарчых тавараў: мяса, каўбасы, малака і малочнай прадукцыі, гародніны, садавіны; у адказ на закрыццё кантрольна-прапускных пунктаў Лукашэнка забараніў імпарт праз мяжу з Літвой пэўных тавараў для продажу ў Беларусі. Сярод іх: адзенне, воцат, шыны і покрыўкі, а таксама патрыманыя часткі і прылады транспартных сродкаў; забаронены імпарт іншых асобных тавараў, якія паходзяць з Літвы: згушчаных вяршкоў, садавіны і арэхаў, кавы, фруктовых сокаў, воцату, панчошна-шкарпэткавых вырабаў, асобных будаўнічых вырабаў, халадзільнікаў і маразільнікаў. Усе гэтыя контрсанкцыі Лукашэнкі адаб'юцца толькі на беларускім спажыўцу праз скарачэнне асартыменту звыклых імпартных тавараў або праз падвышэнне кошту не толькі на гэтыя тавары, але і на іх аналагі, што вырабляюцца ў Беларусі. Лукашэнку ніколі не цікавіў дабрабыт беларускага народа. Народ для дыктатара — гэта расходны матэрыял для ўтрымання ўзурпаванай улады.

Павел Паўлавіч Латушка: намеснік кіраўніцы Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, пасол Нечаканы выклік Лукашэнкі на дыван у Крэмль і наступныя яго публічныя каментары даюць падставы да многіх высноў і разважанняў. Лукашэнка быў запрошаны на пасяджэнне Савета Бяспекі Расійскай Федэрацыі — органа, які прызначаны для абмеркавання і прыняцця самых важных стратэгічных рашэнняў у любой дзяржаве. Пра што гэта сведчыць? З аднаго боку Лукашэнку даюць вельмі выразны мэсэдж, што Беларусь у ягонай асобе разглядаецца як частка Расійскай імпэрыі. І гэта яшчэ раз сведчыць аб адсутнасці самастойнасці Лукашэнкі, падпарадкаванасці яго Крамлю і няздольнасці праводзіць суверэнную знешнюю і ваенную палітыку. Ці, прынамсі, абмежаванай здольнасці праводзіць яе самастойна. З іншага боку ўдзел Лукашэнкі ў пасяджэнні Рады бяспекі Расіі быў накіраваны на тое, каб даць яму выразны мэсэдж аб неабходных дзеяннях з боку Беларусі ў далейшай падтрымцы і пашырэнні ўдзелу краіны ў агрэсіі супраць Украіны. Наступныя публічныя каментары і заявы Лукашэнкі хутчэй сведчаць пра тое, што разумення ў Радзе Бяспекі Расіі ён не атрымаў, і сутыкнуўся з пазіцыяй досыць выразнай і адназначнай: Беларусь павінна больш глыбока пагрузіцца ў супрацьстаянне з Украінай, і ў вырашальны момант тэрыторыя Беларусі павінна быць паўторна прадстаўленая для агрэсіі як у дачыненні да Украіны, так і, магчыма, дэстабілізацыі сітуацыі на межах з дзяржавамі-чальцамі Еўрапейскага саюза. Што з'яўляецца пацвярджэннем дадзенай высновы? Перш за ўсё Лукашэнка, як і неаднаразова раней, выкарыстоўвае публічныя інструменты супрацьпастаўлення, спрабуючы супрацьстаяць тым даручэнням, якія даюцца яму ў Крамлі. У публічных заявах Лукашэнкі для СМІ Расіі рушыў услед тэзіс аб тым, што Расіі патрэбная менавіта такая Беларусь, якая ўжо з'яўляецца агрэсарам у вайне, але далей не выкарыстоўваецца ў наўпроставых ваенных мэтах. Пры гэтым Лукашэнка не захацеў апускацца ў пытанне таго, у чым сёння палягае падтрымка з боку Беларусі Расіі. Галоўны довад, які прыводзіць Лукашэнка ў абмеркаваннях з Крамлём — немэтазгоднасць паўторнага выкарыстання тэрыторыі Беларусі для агрэсіі супраць Украіны — з'яўляецца наяўнасць працяглых межаў як з Украінай, так і з краінамі-чальцамі NATO. Але ў Крамлі разумеюць і аддаюць сабе поўную справаздачу ў тым, што ніводная з краін NATO не плануе і не ажыццявіць агрэсію ў дачыненні да Беларусі, што абсалютна дэзавуе словы Лукашэнкі пра важнасць абароны заходніх межаў для недапушчэння «ўдару ў спіну» вядучай вайну Расіі. У кантэксце Украіны дыктатар згадвае наяўнасць дастаткова сур'ёзнай сістэмы абароны на мяжы Беларусі, створанай Украінай, размяшчэнне там узброеных падраздзяленняў Украіны, мініраванне тэрыторый, пабудаваных абарончых збудаванняў. І гэта таксама супярэчыць довадам Лукашэнкі аб знешніх пагрозах, а таксама пацвярджае, што Украіна не плануе якіх-небудзь агрэсіўных дзеянняў у дачыненні да Беларусі. І гэты тэзіс не патрабуе дадатковых доказаў у сувязі з тым, што Украіна ажыццяўляе вызваленне сваіх тэрыторый.