Пошук па сайце

Прадстаўніца па нацыянальным адраджэнні Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Аліна Коўшык расказала пра тое, што азначае прысвячэнне 2023-га года — беларускай мове і нацыянальнаму адраджэнню, а таксама назвала напрамкі дзейнасці, якую плануецца ажыццяўляць у рамках аб'яўленага Года: «У гэтым годзе Аб'яднаны Пераходны Кабінет будзе спрыяць таму, каб пашырылася штодзённае выкарыстанне беларускай мовы, каб стала больш беларускіх праектаў, накіраваных на гэта. Што канкрэтна плануецца рабіць? Падрабязны план яшчэ дапрацоўваецца, але ўжо зараз магу сказаць, што мы будзем рабіць так, каб дарослым і дзецям было прасцей вывучаць беларускую мову. Будзем садзейнічаць стварэнню сеткі беларускіх школ. Будзем заахвочваць беларускія медыйныя пляцоўкі, уключаючы блогераў і знакамітасцяў — больш выкарыстоўваць беларускую мову для яго папулярызацыі. Калі ў самым пачатку працы ў Кабінеце я пачала збіраць інфармацыю пра розныя беларускія культурныя і адукацыйныя праекты, ініцыятывы, я ўбачыла, што існуе проста мноства выдатных, “лямпавых” праектаў, якія папулярызуюць нашу мову, культуру, гісторыю. Але пра гэтыя праекты мала хто ведае. І вось мы пастараемся падтрымаць іх, зрабіць так, каб інфармацыя пра іх была акумулявана, размешчана на адной пляцоўцы ў прывабным выглядзе. Таксама будзем спрыяць беларускаму кнігавыданню. Мы — скарынаўская, кніжная нацыя. У нас заўжды быў высокі ўзровень адукаванасці. Але сёння рэжым спрабуе знішчыць і забараніць беларускую кнігу. Таму мы, па прыкладзе наватара Скарыны, зробім стаўку на новыя тэхналогіі: паспрыяем стварэнню цэлай бібліятэкі беларускіх аўдыё- і электронных кніг. Каб кнігі даходзілі да беларусаў, мы будзем удзельнічаць у наладжванні сістэмы іх распаўсюду. Увогуле, нашая мэта — каб беларусы ўмацавалі сваю нацыянальную ідэнтычнасць, што асабліва важна для тых, хто з’ехаў за мяжу. І для ўсіх без выключэння беларусаў гэта важна ва ўмовах наступу “рускага міру”. Наша нацыянальная культура і мова — гэта сапраўдная зброя ў такі час. І мы мусім ёй скарыстацца напоўніцу, зважаючы на тое, што гэты год можа быць вырашальным».

Інтэрв'ю Паўла Латушкі іспанскім СМІ Варшава, 11 студзеня (EFE) — Намеснік кіраўніка Аб’яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі Павел Латушка параўнаў Аляксандра Лукашэнку і Уладзіміра Пуціна з «сіямскімі блізнятамі» і заявіў, што калі Захад не зойме цвёрдую пазіцыю, ён будзе заахвочваць дзеянні Лукашэнкі. «У Захаду да гэтага часу няма стратэгіі, як паводзіць сябе з Лукашэнкам. Мы павінны зразумець, што ён і Пуцін — як сіямскія блізняты», — сказаў агенцтву EFE Намеснік кіраўніка ўрада, створанага за мяжой лідарам беларускай дэмакратычнай апазіцыі Святланай Ціханоўскай. З 2012 па 2019 гг. Латушка быў паслом Беларусі ў Парыжы, Мадрыдзе і Лісабоне, а з 2009 па 2012 гг. займаў пасаду Міністра культуры ва ўрадзе Беларусі. Аднак у 2020 годзе ён выступіў у падтрымку масавых пратэстаў, якія адбыліся ў адказ на меркаваную фальсіфікацыю рэжымам вынікаў галасавання на прэзыдэнцкіх выбарах таго года пасля таго, як Лукашэнка прысвоіў сабе шосты прэзідэнцкі тэрмін. Цяпер, будучы членам Аб’яднанага Пераходнага Кабінета, створанага апазіцыяй у Варшаве, Латушка заклікае еўрапейскія ўрады заняць больш жорсткую пазіцыю ў дачыненні да беларускага рэжыму. «Няўвага Захаду дазваляе Лукашэнку пашыраць рэпрэсіі і павялічваць падтрымку Пуціна. Гэта прынцыповая памылка, якую я не магу зразумець. Нашы прапановы аб стварэнні працоўнай групы і распрацоўцы стратэгіі натыкаюцца на маўчанне», — наракае ён. На яго думку, заходнія краіны павінны стварыць кааліцыю падтрымкі дэмакратыі ў Беларусі, выкарыстоўваючы санкцыі і іншыя інструменты міжнароднага права, каб паказаць Лукашэнку і іншым чальцам яго рэжыму, што яны павінны несці адказнасць за свае дзеянні. Лідар апазіцыі сцвярджае, што Лукашэнка ў сваім асяроддзі часта згадваў пра лёс былых сербскага і лівійскага лідараў Слабадана Мілошавіча і Муамара Кадафі. «Ён баіцца падобнага канца, таму яму неабходна паказаць такія ж перспектывы», — кажа Латушка. Насупраць, адсутнасць рэакцыі заахвоціць яго працягваць падтрымліваць Маскву. «Лукашэнка не лавіруе паміж Захадам і Пуціным. Ён лавіруе паміж Пуціным і Пуціным. Ён спрабуе атрымаць ад Пуціна як мага больш грошай і рэсурсаў, а затым выконвае заданні, якія атрымлівае ад Пуціна», — падкрэслівае апазіцыянер. На яго думку, беларускі рэжым поўнасцю залежыць ад эканамічнай падтрымкі Расіі. «Пуцін плаціць за ўсё і закрывае фінансавыя дзіркі», — кажа Латушка, адзначаючы, што адзіная прычына, па якой Лукашэнка не адпраўляе беларускае войска ва Украіну, заключаецца ў тым, што гэта выклікала б хвалю грамадскіх хваляванняў. Гэта таксама ўскладніць сітуацыю для Пуціна, бо ён будзе вымушаны дзейнічаць, каб вырашыць праблему стабілізацыі Беларусі, мяркуе Латушка. Аднак апазіцыйны палітык лічыць, што нават калі Мінск пакуль абмяжуецца навучаннем салдат і вытворчасцю зброі, у будучыні ён, верагодна, вырашыць уключыць частку сваіх войскаў у склад расійскіх ударных груп. Беларускія спецслужбы ствараюць «беларускую групу Вагнэра», спасылаючыся на групу расійскіх наёмнікаў, якія, паводле яго сцвярджэння, складуць ядро такога кантынгенту разам са спецназам. «Лукашэнка мог бы вылучыць ад 10 000 да 15 000 афіцэраў і кантрактнікаў», — лічыць Латушка. На думку апазіцыйнага палітыка, тое, што Захад глядзіць скрозь пальцы, таксама негатыўна адбіваецца на беларускай грамадзянскай супольнасці, заахвочваючы эскалацыю рэпрэсій. Ён адзначае, што за апошні год каля 7 000 грамадзян былі затрыманыя за свае погляды і што ў цяперашні час налічваецца каля 1500 палітычных зняволеных. Латушка таксама згадаў нядаўні судовы працэс над актывістам і лаўрэатам Нобелеўскай прэміі міру Алесем Бяляцкім, заснавальнікам праваабарончага цэнтру «Вясна». Самога Латушку, а таксама лідара апазіцыі Святлану Ціханоўскую і двух яго таварышаў будуць судзіць завочна з 17 студзеня, хаця ён кажа, што не атрымліваў ніякіх дакументаў ад следства ці абвінаваўчага заключэння. «Мяне абвінавачваюць у парушэнні крымінальнага кодэксу па 8 пунктах, некалькі з якіх караюцца смяротным пакараннем. Лукашэнка робіць гэта, каб адбіць ахвоту ў дэмакратычных актывістаў», — кажа ён. Акрамя таго, паводле слоў апазіцыйнага палітыка, рэжым часам робіць гвалтоўныя дзеянні супраць лідараў апазіцыі. «Лукашэнка прама сказаў мне, што калі я здраджу яму, ён задушыць мяне ўласнымі рукамі», — сказаў Латушка ў інтэрвʼю EFE, сцвярджаючы, што атрымаў больш за 30 пагроз смерці. Латушка распавядае, як атрымаў паведамленне з гісторыяй пра тое, як у польскай сталіцы, на беразе Віслы, хтосьці абезгалоўлівае яго сякерай. «Я нават не магу заправіць сваю машыну», — кажа ён, маючы на ўвазе небяспеку выбуху, выкліканага бомбай.

На мінулым тыдні рэжымам была апублікавана новая версія праекта змен у Закон «Аб грамадзянстве Рэспублікі Беларусь». Юрысты Народнага антыкрызіснага ўпраўлення прааналізавалі змены. Дадзены праект вядомы тым, што мяркуе заканадаўчае замацаванне магчымасці пазбаўлення беларускага грамадзянства, набытага па нараджэнні, нават калі такое з’яўляецца адзіным. Падставай для пазбаўлення грамадзянства ўстанаўліваецца наяўнасць прыгавору лукашысцкага суда за ўдзел у «экстрэмісцкай дзейнасці», калі такая асоба знаходзіцца за межамі Беларусі. Пры гэтым пад экстрэмісцкай дзейнасцю, сярод іншага, рэжым Лукашэнкі мае на ўвазе дзейнасць, звязаную з рэалізацыяй правоў на свабоду выказвання меркаванняў і мірныя сходы, а таксама іншых грамадзянскіх і палітычных свабод. Нягледзячы на тое, што такі падыход і так падрывае ўвесь міжнародны парадак барацьбы з адсутнасцю грамадзянства, відавочна парушае фундаментальнае права на грамадзянства і забарону на адвольнае пазбаўленне такога, ручныя дэпутаты Лукашэнкі пайшлі далей у сваім вычварэнні над правамі і свабодамі беларусаў. У новай версіі дакумента прама прапісваецца, што дапускаецца абмежаванне правоў і свабод грамадзян Рэспублікі Беларусь, якія маюць таксама іншае грамадзянства або від на жыхарства, або іншы дакумент замежнай дзяржавы, які прадастаўляе права на льготы і іншыя перавагі. Такім чынам, згаданыя змены насуперак усім міжнародным абавязкам Беларусі па недапушчэнні парушэння фундаментальнай забароны на дыскрымінацыю наўпрост прадугледжваюць абмежаванні правоў і свабод беларусаў за наяўнасць дакумента, які пацвярджае прыналежнасць да пэўнай этнічнай, рэлігійнай, палітычнай або нацыянальнай групы. Больш за тое, такое палажэнне дапускае абмежаванні правоў і свабод за наяўнасць дакумента, які дае міжнародную абарону ў адпаведнасці з Канвенцыяй аб статусе бежанцаў 1951 года, тым самым ушчамляючы групу асоб, прызнаных уразлівымі ў адпаведнасці з базавай міжнароднай дамовай у сферы абароны бежанцаў. Відавочна, што дадзеныя «новаўвядзенні» сведчаць аб тым, што для рэжыму больш не існуе ніякіх рамак у здзеках над правамі чалавека. Ручныя дэпутаты больш не лічаць неабходным прытрымлівацца хаця б мінімальных стандартаў абароны неад’емных правоў беларусаў і наўпрост пазбаўляюць грамадзян Беларусі ўсіх свабод, гарантаваных Міжнародным Білем аб правах чалавека. У бягучым кантэксце таксама бачыцца пацешным палажэнне аб прынясенні прысягі грамадзяніна Рэспублікі Беларусь, тэкст якой зацвярджаецца Лукашэнка. Ведаючы маніякальнае імкненне ўзурпатара да асабістага падпарадкавання сабе абсалютна ўсіх, няма сумневаў, што тэкст будзе змяшчаць словы аб «асабістай адданасці Прэзідэнту Рэспублікі Беларусь».

Рашэнні Міністра ўнутраных спраў і Адміністрацыі аб уключэнні ў санкцыйны спіс ДРАЗДОЎСКІ Канстанцін Нарадзіўся 26.05.1974 Грамадзянін Беларусі, палітык, які засядае ў Савеце Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь, член Камітэта па адукацыі, навуцы, культуры і сацыяльным развіцці. Яго дзейнасць на сённяшні дзень адназначна адносіць К. Драздоўскага да прыхільнікаў рэжыму А. Лукашэнкі, якая ва ўмовах расійскіх ваенных дзеянняў ва Украіне, лагістычнай і палітычнай падтрымкі, якая аказваецца Маскве беларускімі ўладамі, а таксама гібрыднай вайны, якая вядзецца супраць Польшчы, стварае сур’ёзную рызыку правакацый або правакавання інцыдэнтаў, якія наносяць шкоду міжнароднай пазіцыі Польшчы. Унясенне ў спіс замежнікаў, знаходжанне якіх на тэрыторыі Рэспублікі Польшча непажаданае, 22.11.2022 ГОРВАЛЬ Святлана Нарадзілася 25.08.1986 Грамадзянка Беларусі, палітык, засядае ў Палаце Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь, член Камітэта па эканамічнай палітыцы. Дзейнасць на сённяшні дзень відавочна характарызуе спадарыню Горваль як прыхільніцу рэжыму А. Лукашэнкі, уцягнутую ў дзеянні супраць дэмакратычнай апазіцыі, што, з улікам расійскіх ваенных дзеянняў ва Украіне, лагістычнай і палітычнай падтрымкі, якая аказваецца Маскве беларускімі ўладамі, а таксама гібрыднай вайны, якая вядзецца супраць Польшчы, уяўляе сур’ёзную рызыку правакацыі або правакавання інцыдэнтаў, якія наносяць шкоду міжнароднай пазіцыі Польшчы. Унесена ў спіс замежнікаў, знаходжанне якіх на тэрыторыі Рэспублікі Польшча непажаданае, 22.11.2022 КАРАСЬ Дзяніс Нарадзіўся 18.08.1978 Грамадзянін Беларусі, палітык, засядае ў Палаце прадстаўнікоў Рэспублікі Беларусь, член Пастаяннай камісіі па прамысловасці, паліве, энергетыцы, транспарце і сувязі. Мінулая дзейнасць. Д. Карася і распаўсюджваны ім кантэнт накіраваны на польска-беларускія адносіны і імідж Рэспублікі Польшча на міжнароднай арэне. Сярод іншага, ён сцвярджаў, што Польшча і краіны Балтыі выкарыстоўваюць міграцыйны крызіс, каб «прыцягнуць увагу і грошы заходніх краін». Гэта характарызуе Д. Карася як перакананага прыхільніка рэжыму А. Лукашэнкі. У мінулым ён, сярод іншага, абвінавачваў палякаў у арганізацыі мерапрыемстваў, прысвечаных гістарычным асобам, у нібыта прапагандзе нацыяналізму і фашызму, а таксама ў эскалацыі напружанасці паміж палякамі і беларусамі на гістарычнай глебе. З прычыны ваенных дзеянняў Расіі ва Украіне, лагістычнай і палітычнай падтрымкі, якая аказваецца Маскве беларускімі ўладамі, і гібрыднай вайны, якая вядзецца супраць Польшчы, узнікае сур’ёзная рызыка правакацый або правакавання інцыдэнтаў, якія наносяць шкоду міжнароднай пазіцыі Польшчы. Унясенне ў спіс замежнікаў, знаходжанне якіх на тэрыторыі Рэспублікі Польшча непажаданае, 22.11.2022 МАМАЙКА Іван Нарадзіўся 12.04.1974 Грамадзянін Беларусі, палітык, член Палаты прадстаўнікоў Рэспублікі Беларусь, член Камітэта па нацыянальнай бяспецы, палкоўнік міліцыі, выпускнік Акадэміі МУС Беларусі. Яго дзейнасць на сённяшні дзень відавочна пазіцыянуе І.Мамайку як прыхільніка рэжыму А. Лукашэнкі, які распаўсюджвае кантэнт у адпаведнасці з Мінскай прапагандай, накіраванай супраць краін ЕС і НАТА, у тым ліку аб меркаваных гібрыдных пагрозах. Такое стаўленне перад тварам расійскіх вайсковых аперацый ва Украіне, лагістычнай і палітычнай падтрымкі, якая аказваецца Маскве беларускімі ўладамі, і гібрыднай вайны, якая вядзецца супраць Польшчы, стварае сур’ёзную рызыку правакацый або правакавання інцыдэнтаў, якія наносяць шкоду міжнароднай пазіцыі Польшчы. Унясенне ў спіс замежнікаў, знаходжанне якіх на тэрыторыі Рэспублікі Польшча непажаданае, 22.11.2022 РАЧКОЎ Сяргей Нарадзіўся 4.11.1960 Грамадзянін Беларусі, палітык, які засядае ў Нацыянальным сходзе Рэспублікі Беларусь, старшыня Пастаяннай камісіі па міжнародных справах і нацыянальнай бяспецы. З 2020 года стварае і падтрымлівае палітыку рэжыму ў Мінску, у тым ліку ў галіне міжнародных адносін. Адказвае за распаўсюджванне кантэнту ў адпаведнасці з мінскай прапагандай, накіраванай на польска-беларускія адносіны і імідж Польшчы на міжнароднай арэне; сцвярджаў, сярод іншага, што Польшча ўмешваецца ва ўнутраныя справы Беларусі і нясе адказнасць за напружаную сітуацыю з бяспекай у рэгіёне. Яго дзейнасць на сённяшні дзень адназначна пазіцыянуе спадара Рачкова як перакананага прыхільніка рэжыму А. Лукашэнкі, які, ва ўмовах расійскіх вайсковых аперацый ва Украіне, лагістычнай і палітычнай падтрымкі, якая аказваецца Маскве беларускімі ўладамі, і гібрыднай вайны, якая вядзецца супраць Польшчы, уяўляе сур’ёзную рызыку правакацый або правакавання інцыдэнтаў, якія наносяць шкоду міжнароднай пазіцыі Польшчы. Унясенне ў спіс замежнікаў, знаходжанне якіх на тэрыторыі Рэспублікі Польшча непажаданае, 22.11.2022. РУМО Алег Нарадзіўся 26.07.1970 Грамадзянін Беларусі, палітык, засядае ў Палаце прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь, член Камітэта па нацыянальнай бяспецы. Яго дзейнасць на сённяшні дзень відавочна пазіцыянуе Румо як прыхільніка рэжыму А. Лукашэнкі, асабліва ў галіне нацыянальнай бяспекі і абароны, якая, улічваючы ваенныя дзеянні Расіі ва Украіне, лагістычную і палітычную падтрымку, якая аказваецца Маскве беларускімі ўладамі, а таксама гібрыдную вайну, якая вядзецца супраць Польшчы, стварае сур’ёзную рызыку правакацый або правакавання інцыдэнтаў, якія прыводзяць да шкоды для міжнароднага становішча Польшчы. Унясенне ў спіс замежнікаў, знаходжанне якіх на тэрыторыі Рэспублікі Польшча непажаданае, 22.11.2022. САВІНЫХ Андрэй Нарадзіўся 21.12.1962 Грамадзянін Беларусі, палітык, дэпутат Палаты прадстаўнікоў Беларусі, старшыня Пастаяннай камісіі па міжнародных справах, кіраўнік парламенцкай групы па польска-беларускай дружбе. З 1993 года пастаянна звязаны з дзяржаўным апаратам Беларусі, стварае і падтрымлівае палітыку рэжыму ў Мінску, у тым ліку ў галіне міжнародных адносін. Адказваў за распаўсюджванне кантэнту, адпаведнага прапагандзе Мінска, накіраванай на польска-беларускія адносіны і імідж Польшчы на міжнароднай арэне; сцвярджаў, у прыватнасці, што санкцыі ЕС, уведзеныя супраць Беларусі, з’яўляюцца вынікам намаганняў Польшчы па ўмацаванні свайго ўплыву ў рэгіёне. Дзейнасць на сённяшні характарызуе A. Савіных як прыхільніка рэжыму А. Лукашэнкі, што ва ўмовах расійскіх ваенных дзеянняў ва Украіне, лагістычнай і палітычнай падтрымкі, якая аказваецца Маскве беларускімі ўладамі, і гібрыднай вайны, якая вядзецца супраць Польшчы, стварае сур’ёзную рызыку правакацый або правакавання інцыдэнтаў, якія наносяць шкоду міжнароднай пазіцыі Польшчы. Унясенне ў спіс замежнікаў, знаходжанне якіх на тэрыторыі Рэспублікі Польшча непажаданае, 22.11.2022. СЕМЯНЮК Ганна Нарадзілася 22.01.1977 Яна з’яўляецца сакратаром беларускай дэлегацыі ў Парламенцкай асамблеі АБСЕ. Займае пасаду намесніка начальніка ўпраўлення міжнароднага супрацоўніцтва Сакратарыята Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь. Яна актыўна падтрымлівае рэжым А. Лукашэнкі, які парушае фундаментальныя правы чалавека і падтрымлівае незаконную агрэсію Расійскай Федэрацыі супраць Украіны. Дзейнасць на сённяшні дзень характарызуе A. Семянюк як прыхільніцу рэжыму А. Лукашэнкі, датычная да санкцыянавання дзеянняў рэжыму ў парламенце, які ва ўмовах ваенных дзеянняў Расіі ва Украіне, матэрыяльна-тэхнічнай і палітычнай падтрымцы, якая аказваецца Маскве беларускімі ўладамі, і гібрыднай вайны, якая вядзецца супраць Польшчы, ствараюць сур’ёзную рызыку правакацый або правакавання інцыдэнтаў, якія наносяць шкоду міжнароднай пазіцыі Польшчы. Унясенне ў спіс замежнікаў, знаходжанне якіх на тэрыторыі Рэспублікі Польшча непажаданае, 22.11.2022. СЦЕЛЬМАШОК Сяргей Нарадзіўся 15.04.1971 Грамадзянін Беларусі, палітык, засядае ў Палаце Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь, член Камітэта па бюджэце і фінансах. Прафесійна працуе ў нафтавым сектары. Дзейнасць на сённяшні дзень характарызуе С. Сцельмашка як прыхільніка рэжыму А. Лукашэнкі, актыўны ў энергетычным сектары, што ва ўмовах расійскіх ваенных дзеянняў ва Украіне, лагістычнай і палітычнай падтрымкі, якая аказваецца Маскве беларускімі ўладамі, а таксама гібрыднай вайны, якая вядзецца супраць Польшчы, уяўляе сур’ёзную рызыку правакацый або правакавання інцыдэнтаў, якія прыводзяць да шкоды для міжнароднага становішча Польшчы. Унясенне ў спіс замежнікаў, знаходжанне якіх на тэрыторыі Рэспублікі Польшча непажаданае, 22.11.2022. ТАЎТЫН Ігар Нарадзіўся 11.01.1971 Грамадзянін Беларусі, палітык, які засядае ў Палаце Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь, член Камітэта па ахове здароўя, фізічнай культуры, сямейнай палітыцы і справах моладзі. Яго дзейнасць на сённяшні дзень відавочна пазіцыянуе спадара Таўтына як прыхільніка аб’яднання Рэспублікі Беларусь і Расійскай Федэрацыі ў саюзную дзяржаву, што, з улікам ваенных дзеянняў Расіі ва Украіне, лагістычнай і палітычнай падтрымкі, якая аказваецца Маскве беларускімі ўладамі, а таксама гібрыднай вайны, якая вядзецца супраць Польшчы, стварае сур’ёзную рызыку правакацый або правакавання інцыдэнтаў, якія наносяць шкоду міжнароднай пазіцыі Польшчы. Унясенне ў спіс замежнікаў, знаходжанне якіх на тэрыторыі Рэспублікі Польшча, непажаданае 22.11.2022. ВАРАНЕЦКІ Валерый Нарадзіўся 14.10.1963 Грамадзянін Беларусі, дыпламат і палітык, які засядае ў Палаце прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь, былы пасол у Славацкай Рэспубліцы, намеснік міністра замежных спраў у 2006−11 гг. Дзейнасць на сённяшні дзень характарызуе У. Варанецкага як цвёрдага прыхільніка рэжыму А. Лукашэнкі; у мінулым, сярод іншага, ён абвінавачваў палякаў у тым, што яны за арганізацыю мерапрыемстваў, прысвечаных гістарычным асобам, якія нібыта прапагандуюць нацыяналізм і фашызм, а таксама за эскалацыю напружанасці паміж палякамі і беларусамі на гістарычнай глебе. З прычыны ваенных дзеянняў Расеі ва Украіне, матэрыяльна-тэхнічнай і палітычнай падтрымкі, якая аказваецца Маскве беларускімі ўладамі, і гібрыднай вайны, якая вядзецца супраць Польшчы, гэта стварае сур’ёзную рызыку правакацый або правакавання інцыдэнтаў, якія наносяць шкоду міжнароднай пазіцыі Польшчы. Унясенне ў спіс замежнікаў, знаходжанне якіх на тэрыторыі Рэспублікі Польшча непажадана, 22.11.2022. ВАРАНЮК Дзмітрый Нарадзіўся 23.05.1987 Грамадзянін Беларусі, палітык, які працуе ў Савеце Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь, былы першы сакратар Беларускага рэспубліканскага саюза моладзі. Дзейнасць на сённяшні дзень выразна характарызуе Д. Варанюка як прыхільніка рэжыму А. Лукашэнкі, які прапагандуе гістарычную хлусню, асабліва сярод моладзі, якая перад тварам расійскіх вайсковых аперацый ва Украіне, лагістычнай і палітычнай падтрымкі, якая аказваецца Маскве беларускімі ўладамі, а таксама гібрыдная вайна, якая вядзецца супраць Польшчы, ствараюць сур’ёзную рызыку правакацый або правакацыйных інцыдэнтаў, якія могуць нанесці шкоду міжнароднай пазіцыі Польшчы. Унясенне ў спіс замежнікаў, знаходжанне якіх на тэрыторыі Рэспублікі Польшча непажадана 22.11.2022 Поўны спіс даступны на сайце.

Святлана Ціханоўская прызначыла Вольгу Гарбунову на пасаду прадстаўніцы па сацыяльных пытаннях Аб’яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі Прыярытэтным напрамкам дзейнасці Вольгі Гарбуновай — былой палітзняволенай — стане арганізацыя сістэматычнай дапамогі палітзняволеным і іх блізкім. Таксама яна ўзмоцніць працу Кабінета па вырашэнні пытання палітзняволеных на міжнароднай арэне. Прадстаўніца па сацыяльных пытаннях Аб’яднанага Пераходнага Кабінета будзе займацца стварэннем кансалідаванай платформы беларускіх грамадскіх ініцыятыў і арганізацый для павелічэння эфектыўнасці іх дзейнасці па такіх напрамках як юрыдычная, сацыяльна-псіхалагічная і гуманітарная дапамога. Асобным напрамкам дзейнасці новай прадстаўніцы стане дапамога юрыстам у дапрацоўцы Закона аб рэабілітацыі, а таксама іншых нарматыўна-прававых дакументаў, якія на стратэгічным узроўні вызначаць развіццё Беларусі ў будучым як сацыяльнай дзяржавы, з дзейсным і эфектыўным сацыяльна арыентаваным заканадаўствам, інстытутам абмудсмена (упаўнаважанага па правах чалавека) і механізмамі абароны найбольш уразлівых слаёў насельніцтва. Вольга Гарбунова — заснавальніца прытулку для жанчын і іх дзяцей, пацярпелых ад хатняга гвалту, былая кіраўніца грамадскага аб’яднання «Радзіслава». Больш за 10 гадоў яна навучала прадстаўнікоў праваахоўных органаў, сістэмы сацыяльнай абароны і аховы здароўя, псіхолагаў і настаўнікаў працаваць з ахвярамі хатняга гвалту, прадухіляць яго цяжкія наступствы. 20 гадоў аказвае дапамогу па абароне правоў уразлівых сацыяльных груп, у тым ліку жанчын і прадстаўнікоў ЛГБТ-супольнасці.

22 снежня ў Варшаве ў рамках навучальнага семінара для Народных пасольстваў, арганізаванага НАУ, прайшла прэс-канферэнцыя. Разам з прадстаўнікамі Народных пасольстваў у ёй удзельнічалі прадстаўнік Аб'яднанага Пераходнага Кабінета па транзіце ўлады, кіраўнік НАУ Павел Латушка і намеснік прадстаўніка Кабінета па замежных справах, намеснік кіраўніка НАУ Уладзімір Астапенка. Прадстаўнікі Народных пасольстваў дэмакратычнай Беларусі ў Аўстрыі, Германіі, Польшчы, Славеніі, Швецыі, Шатландыі і іншых дзяржавах падзяліліся падрабязнасцямі сваёй працы і адказалі на пытанні беларусаў і СМІ. Уладзімір Астапенка паведаміў аб адкрыцці яшчэ двух прадстаўніцтваў у Ізраілі і Італіі, а таксама аб аднаўленні ў бліжэйшы час працы прадстаўніцтва ва Украіне. 10 снежня незалежнай валанцёрскай ініцыятыве дыяспар – Народным пасольствам Беларусі споўнілася 2 гады. За гэты час яны сталі паўнавартаснымі ўдзельнікамі дыпламатычнай працы дэмакратычнай Беларусі за мяжой.

Мы найбольш падрыхтаваныя, каб забяспечыць знешнепалітычны накірунак Беларусі ў транзітны перыяд 20−21 снежня Народнае антыкрызіснае ўпраўленне арганізавала вучэбна-практычны семінар для прадстаўнікоў Народных пасольстваў Беларусі. У гэтым мерапрыемстве прынялі ўдзел прадстаўнікі Аб’яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі Павел Латушка і Аліна Коўшык, намеснік прадстаўніка Кабінета па замежных справах Уладзімір Астапенка, эксперты НАУ, прадстаўнікі Народных пасольстваў і іншых дэмакратычных ініцыятыў. «Калі б сёння надышоў дзень пачатку транзітнага перыяду, то з усіх органаў дзяржаўнага кіравання мы найбольш блізкія да таго, каб забяспечыць бесперабойную працу Міністэрства замежных спраў Беларусі і ключавых пасольстваў, з улікам наяўнага ў Аб’яднанага Пераходнага Кабінета і дэмакратычных сіл кадравага патэнцыялу. Народныя пасольства — гэта інстытут, які ўжо за два гады склаўся ў сістэму прадстаўніцтва інтарэсаў Беларусі ў замежных краінах праз камунікацыю з урадамі, парламентамі, міністэрствамі замежных спраў, замежнымі дыпламатычнымі ўстановамі, грамадствам і СМІ.» — адзначыў у сваім выступленні Павел Латушка. За апошнія два гады ў рамках праграмы падрыхтоўкі дыпламатаў Варшаўскі ўніверсітэт выпусціў 47 будучых дыпламатаў для Новай Беларусі. У снежні на праграму залічаны яшчэ 15 слухачоў. Паралельна будучых дыпламатаў рыхтуе Венская дыпламатычная акадэмія. Выпускнікі праграм гэтых ВНУ папоўняць рэестр праграмы «Кадравы рэзерв для Новай Беларусі», якая рыхтуе кіраўнікоў у органы выканаўчай улады Беларусі для пераходнага перыяду. Прадстаўнік арганізацыі BYPOL азнаёміў удзельнікаў з прэзентацыяй гатоўнасці плана «Перамога»: «Асноўны тэзіс — гэта ўсёабдымны план, ён тычыцца ўсіх беларусаў - унутры краіны і за мяжой. Мы ўсе павінны быць гатовыя ў патрэбны момант выканаць прадпісаныя задачы, выкарыстоўваць усе магчымасці і сувязі, каб перакрыць кісларод рэжыму і прыйсці да перамогі.». «Неабходна павышаць дасведчанасць еўрапейскіх палітыкаў аб шляхах абыходу праз Беларусь санкцый, накіраваных на Расію, памылковасці палітыкі нераўназначных санкцый у дачыненні да Расіі і рэжыму Лукашэнкі» — адзначыў у сваім выступленні прадстаўнік эканамічнага блока НАУ. Масква і Мінск лёгка абыходзяць санкцыі, якія такім чынам наносяць меншую шкоду ваенным агрэсарам у Крамлі, а пасярэднікі ў бізнэсе і рэжыме Беларусі - узбагачаюцца на кантрабандзе. Чаму санкцыі не прывялі да чакаемай мэты? Яны ўводзіліся занадта павольна, мелі шмат выключэнняў і далі час падрыхтавацца, перабудаваць лагістыку, яшчэ і зарабіўшы на гэтым. Гэтыя санкцыйныя дзюры трэба закрыць, каб абмежаванні былі эфектыўнымі, а не дэкаратыўнымі. Кіраўнік Прадстаўніцтва Фландрыі (рэгіён Бельгіі) у Польшчы Томас Кастрэл пазнаёміў удзельнікаў са знешнепалітычнай працай свайго ведамства і заканатворчай сістэмай Бельгіі. Дыпламат падкрэсліў: Фландрыя падтрымлівае Аб’яднаны Пераходны Кабінет. У тым ліку дзякуючы ўраду Фландрыі адкрылася прадстаўніцтва Кабінета Беларусі ў Брусэлі. Прадстаўніца Кабінета па нацыянальным адраджэнні Аліна Коўшык адзначыла: «Разам з Народнымі пасольствамі мы можам рэалізоўваць шэраг стратэгічных праектаў, як беларускія суботнія школкі, бібліятэкі і кніжныя клубы, а таксама супольна адзначаць важныя для нацыянальнага адраджэння падзеі».

Падбор і прафесійная падрыхтоўка грамадзян Беларусі для ўдзелу ў рэалізацыі рэформаў на ключавых пасадах у сферы дзяржаўнага і мясцовага кіравання на працягу пераходнага перыяду Эпоха Лукашэнкі плаўна падыходзіць да завяршэння. Вайна і геапалітычныя працэсы, якія адбываюцца сёння ў рэгіёне, павялічваюць верагоднасць наступлення пераменаў у Беларусі раней, чым мы меркавалі. Але ці гатовыя мы да іх? Уявім, хутка або паступова трыццацігадовая аўтакратыя Лукашэнкі спыняе існаванне, і Беларусь, нарэшце, становіцца на шлях дэмакратыі. Надыходзіць пераходны перыяд фарміравання і рэарганізацыі інстытутаў улады. Хто ў іх будзе працаваць? Чыноўнікі і спецыялісты рэжыму пройдуць працэдуру люстрацыі — кампетэнтныя, якія не парушылі закон і правы суграмадзян, застануцца працаваць. Аднак спецыялістаў спатрэбіцца куды больш. Паўстае пытанне, дзе іх узяць і як хутка падрыхтаваць, бо востры дэфіцыт кваліфікаваных кадраў створыць пагрозу для рэформаў і дэмакратычных пераўтварэнняў. Паўстае і іншая праблема. Усе гэтыя гады, асабліва пасля 2020-га, супрацоўнікаў у дзяржустановы падбіралі, зыходзячы з іх лаяльнасці рэжыму, а не прафесіяналізму. Менеджмент вышэйшых органаў улады папросту прызначалі, часта без вопыту, прычым, да прыкладу, кіраўнік аддзела ў ведамстве аднаго кірунку мог стаць міністрам у зусім іншым. Як следства, на ўсіх узроўнях дзяржкіравання чыноўнікі і кіраўнікі дэманструюць некампетэнтнасць, баяцца браць на сябе адказнасць і праяўляць ініцыятыву — уся сістэма працуе неэфектыўна. У лістападзе 2022 года Народнае Антыкрызіснае ўпраўленне, Аб’яднаны Пераходны Кабінет Беларусі і рух «За Свабоду» пры падтрымцы няўрадавых структур афіцыйна абвясцілі аб запуску маштабнай праграмы «Новыя кадры Новай Беларусі». Яе задача — падрыхтоўка будучых дзяржслужачых для краіны ў першы перыяд пасля змены ўлады. На базе Варшаўскага ўніверсітэта, Венскай Дыпламатычнай акадэміі і іншых навучальных устаноў ЕС будуць абучаныя будучыя міністры і іх намеснікі, паслы і дарадцы, кіраўнікі дэпартаментаў урада і мясцовых органаў улады, адміністратары гарадскіх транспартных і камунальных упраўленняў. Сістэма падрыхтоўкі спецыялістаў выбудаваная па стандартах заходніх краін. Па меры праходжання адукацыйных курсаў і сертыфікацыі студэнтаў накіруюць на стажыроўкі ў еўрапейскія органы ўлады і дзяржкіравання, а пасля — унясуць у адзіны кадравы рэестр. Такім чынам, каштоўнасныя арыенціры адукацыйнай праграмы будуюцца на трох базавых прынцыпах: незалежнасць, еўрапейскасць, дэмакратыя. Падаць заяўку на навучанне можа кожны паўналетні беларус, незалежна ад таго, супрацоўнічае ён са структурамі дэмсіл ці не: студэнтаў рыхтуюць да адміністрацыйнай, а не палітычнай працы. У той жа час прыхільнасць дэмакратыі — галоўнае патрабаванне да суіскальнікаў нароўні з кампетэнтнасцю ў сваёй сферы і недатычнасці да злачынстваў рэжыму. Усё гэта, а таксама пажаданні кандыдатаў і іх вопыт будуць высвятляць пры анкетаванні і на гутарках, дадзеныя ўдзельнікаў праграмы будуць захоўвацца асобна з ужываннем шыфраванняў і сістэм бяспекі. Пасля працэдуры верыфікацыі студэнтам прызначаць схему навучання і практыкі, ўсталююць тэрміны іх праходжання. Адзін толькі Варшаўскі ўніверсітэт падрыхтаваў за мінулыя 2 гады 45 спецыялістаў дыпламатычнага корпуса і апарата МЗС будучай Беларусі. У снежні залічаны яшчэ 15 слухачоў. І гэта не мяжа. Мы толькі на пачатку шляху.

Беларускі суд з прысяжнымі, Міжнародны трыбунал альбо рэферэндум — як народ Беларусі будзе вырашаць далейшы лёс Аляксандра Лукашэнкі? У калонцы для MOST разважае Павел Латушка «Правасуддзе» было хуткім. Спроба збегчы і арышт. Спехам арганізаваны трыбунал. Двухгадзінны суд па чатырох артыкулах, уключаючы «Генацыд». І неадкладны прысуд — нягледзячы на права абскарджання. Яе апошнімі словамі былі «За што? Я была вам маці». Яго — куплеты «Інтэрнацыянала» і «Я не заслугоўваю…» — заглушанае чаргой з дваццаці дзевяці куль. Чвэрцьвекавая эпоха дыктатуры Нікалае і Алены Чаўшэску завяршаецца каля 14:50 па бухарэсцкім часе. Ён казаў, што не заслугоўвае. Народ Румыніі вырашыў інакш. А што вырашыць беларускі? Эра Лукашэнкі ў нашай краіне, відавочна, таксама падыходзіць да канца. Якім будзе яе фінал? Мы не ведаем. Занадта шмат бед прынёс аўтакрат, які кіраваў Беларуссю 26 гадоў; дыктатар, які ўзурпаваў яе яшчэ на два. Занадта шмат разбурыў лёсаў. І ўсё ж беларусы — нацыя спакойных і разважлівых людзей — еўрапейцаў у лепшым разуменні слова. Спадзяюся і шчыра перакананы: мы ўсе знойдзем сілы здзейсніць правасуддзе сумленна і па законе — калі прыйдзе для гэтага час. Праз тры гады. Дзесяць. Ці заўтра. Як гэта можна ажыццявіць? Рэферэндум як волевыяўленне народа Часам беларусы згадваюць гэты варыянт як, на іх думку, найбольш справядлівы. Адзначым адразу: ён незаконны. Пытанне будучага лёсу дыктатара (нават калі гэта першы і, спадзяемся, апошні дыктатар у гісторыі краіны) банальна не ўваходзіць у кампетэнцыю выбарчай сістэмы ў цэлым і Цэнтрвыбаркама ў прыватнасці. Парушаецца прынцып падзелу ўлады, на якім грунтуецца дэмакратыя: судзіць толькі ўлада судовая, ЦВК — ставіцца хутчэй да выканаўчай. Гэта прынцыпова розныя «галіны» дзяржсістэмы. Да таго ж рэферэндум юрыдычна складзены і патрабуе не аднаго месяца падрыхтоўкі. Гэта высокая нагрузка на краіну ў транзітны перыяд, які і без таго простым не будзе. Увесь гэты час патрабавалася б забяспечваць бяспеку апошняга дыктатара Беларусі, а таксама належна аформіць заканадаўча яго знаходжанне ў ізалятары (што вельмі складана, бо прэцэдэнтаў такіх рэферэндумаў, па згаданых прычынах, у свеце няма). Але нават прадставіўшы сабе ў тэорыі такі варыянт, варта адзначыць іміджавыя выдаткі падобнага рашэння. Лукашэнка — не роўна Беларусь — мы не можам ставіць дыктатара вышэй нацыянальнага заканадаўства, «падганяючы» рэгламенты пад яго. Нават у выглядзе выключэння і нават ва ўгоду правасуддзя над ім. Дастаткова, што Лукашэнка сам «падганяў» законы Беларусі пад сябе амаль тры дзесяцігоддзі Адкладзеная адплата — Міжнародны трыбунал Першае, што прыходзіць у галаву большасці беларусаў, калі гаворка заходзіць аб пакаранні Лукашэнку за яго злачынства. Ці здзяйсняльна гэта? Здзяйсняльна. Але працэдура бюракратычна вельмі складаная, таму прысуд мы пачуем не хутка, калі наогул пачуем. Па вопыце трыбуналаў над ваеннымі злачынцамі Югаславіі і Руанды, на рахунку якіх масавы генацыд і этнічныя чысткі, прысуд Лукашэнку могуць вынесці гадоў праз 15−20. Пры ўсім пры гэтым скліканне трыбунала ўсё ж цалкам рэальная перспектыва. Суд у рамках універсальнай юрысдыкцыі Опцыя дазваляе дэлегаваць правасуддзе над Лукашэнкам дэмакратычнай краіне з развітой судова-прававой сістэмай і вопытам разгляду спраў аб злачынствах супраць чалавечнасці. Як варыянт, Вялікабрытаніі. Прававым абгрунтаваннем такога працэсу стануць механізмы ўніверсальнай юрысдыкцыі, у кампетэнцыі якой такія злачынствы (і іншыя асабліва цяжкія і масавыя) як раз і знаходзяцца. Такія дзеянні не маюць тэрміну даўнасці. Падазраванага могуць затрымаць амаль у любой краіне свету па запыце Інтэрпола або Еўрапола і аддаць суду ў любой з дзяржаў, прававая сістэма якой дазваляе арганізоўваць следства і правасуддзе па механізмах універсальнай юрысдыкцыі. Гэта куды хутчэй прысуду трыбунала, але таксама досыць доўга і бюракратычна складана; прычым заўсёды ёсць рызыка абвінавачванняў у адрас краіны, якая арганізуе працэдуру — у яе палітычнай зацікаўленасці, бо мы маем сітуацыю, калі адна дзяржава судзіць фармальнага кіраўніка іншай, хай і нелегітымнага. Аднак нават да арганізацыі ўласна суда механізмы ўніверсальнай юрысдыкцыі дазваляюць уключыць меркаванага злачынца ў афіцыйны спіс падазраваных з блакаваннем рахункаў і абвясціць у міжнародны вышук. І гэта вялікі плюс. Суд у Беларусі Гэта, мабыць, і ёсць верагодны зыход лёсу Лукашэнкі — суд народа, які дыктатар зрабіў сваім закладнікам. Як будзе праходзіць судовы працэс, залежыць шмат у чым ад таго, як будуць развівацца падзеі беларускай рэвалюцыі, якая паставіць крыж на кіраванні дыктатара. Мы разгледзім прававы сцэнарый — наколькі яго магчыма арганізаваць у транзітны перыяд, пачынаючы з першых дзён. Вось прыкладны алгарытм. Арышт Аляксандра Лукашэнкі і закрыццё межаў Беларусі. Перавод праваахоўнікаў на асаблівы рэжым службы. Затрыманне злачынцаў рэжыму і прад’яўленне абвінавачванняў. Арганізацыя выбараў у парламент — упершыню дэмакратычных. Фарміраванне праз пераабраны парламент новага складу Вярхоўнага суда. Стварэнне паралельна люстрацыйнай камісіі — не як карнага органа, а як інструмента вызначэння кампетэнтных і бяспечных для новых дэмакратычных інстытутаў дзяржчыноўнікаў. Агульнанацыянальны дыялог. Дэбаты і шырокае грамадскае абмеркаванне будучыні Беларусі, Лукашэнкі і злачынстваў беларускага рэжыму ва ўсіх інфармацыйных рэсурсах краіны. Пры гэтым знешняя адкрытасць і свабодная акрэдытацыя замежнай прэсы на ўсіх этапах транзітнага перыяду і нацыянальнага дыялогу. Арганізацыя судовага працэсу. Адна з магчымых яго мадэляў — суд прысяжных — для больш шырокага грамадзянскага прадстаўніцтва і ўключэння ў працэс беларусаў, не ангажаваных парламентам або Вярхоўным судом. Пры гэтым гіпатэтычны суд прысяжных, які прымае рашэнне пра лёс экс-прэзідэнта, абвінавачанага як у міжнародных злачынствах, так і злачынствах супраць уласнага народа — беспрэцэдэнтная мера, таму павінна сур’ёзна абмяркоўвацца членамі парламента і юрыстамі. Незалежна ад формы арганізацыі працэсу, заканадаўчай базай, хутчэй за ўсё, стане Крымінальны кодэкс Беларусі бягучай рэдакцыі. На яго падставе Вярхоўны суд (пры ўдзеле суда прысяжных ці іншым чынам) павінен прыняць рашэнне аб адказнасці Лукашэнкі за злачынствы, учыненыя на пасадзе прэзідэнта і ў перыяд незаконнага ўтрымання ўлады. У выпадку, калі вердыкт сапраўды вынесуць па законах, якія дзейнічалі пры аўтакраце, верагодным прысудам стане пажыццёвае зняволенне пры разуменні, што пераходны ўрад увядзе неадкладны мараторый на смяротнае пакаранне з першых дзён транзітнага перыяду. Так ці інакш, выснова напрошваецца адна. Выбар, як аб’ектыўна ацаніць учынкі і рашэнні першага і апошняга дыктатара незалежнай Беларусі, іх наступствы; якую справядлівую адказнасць палітык панясе за іх, павінен належаць закону і народу — і толькі ім. Прытым галоўнай умовай павінна стаць празрыстасць і адсутнасць сумненняў у непадкупнасці ўдзельнікаў працэсу. Любое парушэнне дасць падставу заявіць аб расправе над дыктатарам і падштурхне яго прыхільнікаў да рэваншызму. Правасуддзе над Лукашэнкам не помста і нават не закрыццё «палітычнага гештальту». Гэта складаны грамадзянскі кансэнсус, агульнанацыянальнае падвядзенне вынікаў самай трагічнай эпохі ў сучаснай беларускай гісторыі. Гэта першы і, напэўна, самы важны экзамен, якi павінна годна прайсці грамадства краіны, якая рыхтуецца стаць дэмакратыяй — у лепшым разуменні гэтага слова. Аб’яднаць беларусаў, а не падзяліць іх.

Аб’яднаны Пераходны Кабінет дамовіўся, што Польшча надалей будзе прызнаваць беларускія дыпломы аб адукацыі, нягледзячы на скасаванне рэжымам Лукашэнкі беларуска-польскага пагаднення Намеснік кіраўніцы Кабінета Павел Латушка і прадстаўніца па нацыянальным адраджэнні Аліна Коўшык сустрэліся з дзяржсакратаром Міністэрства адукацыі і навукі, паўнамоцным прадстаўніком урада Польшчы па пытаннях развіцця і міжнародных адносінаў у галіне адукацыі і навукі Томашам Жымкоўскім і дырэктарамі дэпартаментаў Міністэрства адукацыі і навукі Польшчы. «Мы надалей будзем прызнаваць беларускія пасведчанні і дыпломы. Для нас пагадненне працягвае дзейнічаць», — адказаў Томаш Жымкоўскі на прапанову прадстаўнікоў Кабінета праігнараваць рашэнне рэжыму Лукашэнкі аб скасаванні беларуска-польскага пагаднення аб узаемным прызнанні дыпломаў. Таксама прадстаўнікі Кабінета абмеркавалі магчымасць сумеснага з польскімі ўладамі рашэння, якое б зрабіла апастылі ад беларускіх уладаў непатрэбнымі, а адсутнасць сертыфіката ЦТ — не перашкаджала б пры паступленні ў Польшчы беларускім абітурыентам, калі яны не могуць яго атрымаць з-за рэпрэсій ці іншых паважных прычын. Дамоўлена, што пры станоўчым рашэнні польскіх уладаў, прадстаўнікі Аб’яднага Пераходнага Кабінета Беларусі разам з Міністэрствам адукацыі і навукі Польшчы сумесна распрацуюць адпаведныя інструкцыі ў гэтай справе. Было разгледжана пытанне рэпрэсаваных навучэнцаў беларускіх каледжаў. Прадстаўнікі Кабінета дамовіліся, што яны распрацуюць працэдуру, па якой рэпрэсаваныя беларускія студэнты змогуць дабіцца для сваёй няскончанай беларускай сярэднеспецыяльнай адукацыі статусу скончанай, што дасць ім магчымасць працягнуць навучанне ў Польшчы. Таксама было абмеркавана стварэнне сеткі суботніх школ па вывучэнні беларускай мовы, літаратуры і гісторыі з магчымасцю выдачы дыпломаў па ўзоры, зацверджаным Аб’яднаным Пераходным Кабінетам. Польскі бок выказаў зацікаўленасць у прыняцці на працу беларускіх настаўнікаў пасля настрыфікацыі іх дыпломаў. Асобна была закранута тэма павелічэння колькасці стыпендый для беларускіх студэнтаў і магчымасці больш шырокага інфармавання аб іх. Для дасягнення практычных вынікаў па вызначаных напрамках сумеснай дзейнасці будзе створана рабочая група па прыкладзе супрацоўніцтва Аб’яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі з Міністэрствам унутраных спраў і адміністрацыі, Міністэрствам спорту і турызму Польшчы.

Тэзісы выступлення намесніка кіраўніка Аб’яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі Паўла Латушкі на паказе фільма «Беларусь у працэсе», прысвечаным масавым фактам гвалту супраць грамадзян Беларусі і праблематыцы прымянення ўніверсальнай юрысдыкцыі ў краінах ЕС Музей Вольнай Беларусі 15 снежня 2022 года Які вобраз паўстае ў вас у галаве калі вы чуеце слова Беларусь? Я не хачу быць палонным стэрэатыпаў, але я заўсёды ўяўляў добрую маладую дзяўчыну са светлымі валасамі ў нацыянальным касцюме. Яна жыве з вамі ў адным доме. Хтосьці сусед па лесвічнай клетцы, а хтосьці на розных паверхах, але ўсе ведаюць пра тое, што яна і яе дзеці кожны дзень на працягу 2,5 гадоў падвяргаюцца гвалту і катаванням. Так, суседзі выказвалі спачуванне, заклапочанасць і дапамагалі ёй чым маглі. Але калі яна атрымлівала дапамогу — яна падвяргалася яшчэ большаму збіццю. І калі таму, хто ажыццяўляе гэты гвалт, стала ясна, што ён можа працягваць рабіць з ёй усё, што заўгодна, адбылося яшчэ больш страшнае. Яшчэ адзін вобраз прыгожай дзяўчыны, але ўжо ў іншым нацыянальным касцюме, проста захацелі забіць і амаль гэта зрабілі. Тут я кажу пра Украіну. Перакананы, што вайна ва Украіне не была б магчымая, калі б рэжым Лукашэнкі не ўстояў. Заплюшчваючы вочы на маленькі гвалт, робячы выгляд, што мы не чуем крыкаў ад болю людзей, якія пакутуюць — становяцца магчымымі яшчэ большыя і страшныя гвалт і несправядлівасць. Я нездарма праводжу такую паралель. Можна назваць колькасць палітычных зняволеных, лічбы людзей, якія прайшлі праз турмы і затрыманні, катаванні і здзекі, але гэтыя дадзеныя мы перадаем на ўсіх сустрэчах з еўрапейскімі палітыкамі і дыпламатамі. Але калі гэтыя лічбы на паперы, яны падобныя на статыстыку. Але жыццё чалавека — гэта не статыстычная памылка. Кожны, хто перажыў катаванні, прыніжэнне і гвалт, атрымаў траўму на ўсё жыццё. Але пацярпелыя не хочуць помсты. Тут у Еўропе яны хочуць таго, каб тыя каштоўнасці, на падмурку якіх і з’явілася еўрапейская цывілізацыя — гуманізм, права, закон, яны проста выконваліся. Не на словах, а на справе. Паверце, здымачная група не ставіла сваёй задачай у чарговы раз жахнуць вас зверствамі паслугачоў рэжыму, якія яны тварылі ў жніўні дваццатага года і працягваюць тварыць да гэтага часу. Менавіта ў гэтую секунду ў Беларусі кагосьці затрымліваюць, арыштоўваюць, трымаюць у турме, збіваюць або трымаюць у катавальнай камеры. Гэты фільм — гісторыя трох ахвяр, якія пацярпелі ад катаванняў, вымушаныя зноўку будаваць жыццё за мяжой, але працягваюць жыць і змагацца, дамагаючыся справядлівасці і правасуддзя з дапамогай механізмаў універсальнай юрысдыкцыі. Уявіце, праз што прайшлі гэтыя людзі. 40 чалавек у чатырохмясцовых камерах плошчай 8 квадратных метраў. Сон, а хутчэй проста страта свядомасці- на падлозе, на стале, на металічных нарах без матраца. 2 літра вады на ўсіх. Адсутнасць ежы. І боль, боль і яшчэ раз боль. Фізічны і маральны. Тыя людзі, якія перажылі гэты боль, хочуць толькі аднаго — пакарання для вінаватых. А калі ўжо зусім проста — то справядлівасці. У нашай роднай Беларусі яе знішчылі, гэтак жа як і грамадзянскую супольнасць. Рашэннем дыктатара і ягоных паслугачоў. Але беларусы вераць, што справядлівасць яшчэ засталася тут — у Еўропе. У мяне няма сумневаў, што і ў тых, хто прыйшоў сёння на паказ фільма, ёсць разуменне таго, наколькі важная для нас справядлівасць. Кожны з вас здольны данесці да вашых сталіц (і тут я звяртаюся да прадстаўнікоў замежнага дыпкорпуса) тэзіс аб неабходнасці якасна і поўна, без фармалізму разглядаць справы аб катаваннях у рамках інструмента ўніверсальнай юрысдыкцыі і аб’яўляць падазраваных у вышук на падставе Канвенцыі ААН супраць катаванняў і нацыянальнага заканадаўства. Абвясціць у вышук, апублікаваць прозвішчы — гэта першы крок да справядлівасці. Зрабіць яго можаце менавіта вы. Гэты інструмент ужо не ў нас у руках, а ў вас. Еўропа сёння разам з беларускім народам праходзіць тэст: мы на здольнасць дамагчыся дэмакратычных пераменаў, нягледзячы на масавы тэрор і гвалт у дачыненні да нашага народа, а Еўропа — тэст на здольнасць прымяніць права, яго нацыянальныя інструменты для таго, каб паказаць беларусам, што каштоўнасці Еўропы існуюць не толькі на паперы. І гэта не завышаныя нашыя чаканні. Праінфармуйце сваіх міністраў юстыцыі і генеральных пракурораў. Разумею, што беларусы не грамадзяне вашых краін, але беларусы такія ж еўрапейцы, як і вы. Невялікія, але істотныя дапаўненні: — У бліжэйшы час сотні беларусаў, якія пражываюць за мяжой будуць асуджаныя завочнымі судамі да гадоў пазбаўлення волі, а пасля (ужо прыняты закон) будуць пазбаўленыя грамадзянства. Такая практыка ўжо ў гісторыі ўжывалася ў часы нацысцкай Германіі. У 2023 годзе ў ЕС могуць з’явіцца тысячы апатрыдаў, незаконна пазбаўленых грамадзянства нелегетымным, непрызнаным ЕС і беларускім народам рэжымам. Сябры, напярэдадні светлых добрых святаў я прашу вас дапамагчы здзейсніцца маленькаму цуду. У такія цяжкія і цёмныя часы гэта будзе ўсяляць надзею той дзяўчыне, пра якую я казаў у пачатку выступлення, што боль і страх скончацца і яна больш ніколі не будзе пакутаваць. Свабодная, незалежная і шчаслівая. Беларусь гэта заслужыла.

Прэс-рэліз Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі 2 снежня 2022 Як пісаў італьянскі юрыст Чэзарэ Бекарыя: «Непазбежнасць пакарання, нават умеранага, заўсёды робіць мацнейшае ўражанне, чым страх падвергнуцца самаму суроваму пакаранню, калі пры гэтым існуе надзея на беспакаранасць». Менавіта таму Аб’яднаны Пераходны Кабінет Беларусі ставіць перад сабою мэтаю прыняць усе неабходныя і магчымыя прававыя меры, закліканыя забяспечыць непазбежнае і справядлівае пакаранне для асоб, якія ўчынілі злачынствы супраць чалавечнасці, ваенныя злачынствы, а таксама акты міжнароднага тэрарызму. Тым самым ажыццявіць прававы ціск на рэжым Лукашэнкі, які, па нашым меркаванні, будзе спрыяць: адмове датычных асоб пад рознымі падставамі ад далейшай злачыннай дзейнасці, у тым ліку на мяжы з Еўрапейскім Звязам; паніжэнню ўзроўню рэпрэсій па палітычных матывах у дачыненні да грамадзян Беларусі, а магчыма і пэўнаму расколу ў шэрагах так званых праваахоўнікаў; сабатажу злачынных загадаў па непасрэдным уступленні беларускіх вайскоўцаў у баявыя дзеянні на тэрыторыі Украіны. Па стане на снежань 2022 года ў чатырох краінах пададзена звыш 10 заяў ад не менш як 50 асоб аб прыцягненні да адказнасці канкрэтных шэраговых выканаўцаў, якія здзяйснялі гвалт і катаванні, а таксама іх кіраўнікоў. Яшчэ ў дзвюх краінах вядзецца праца па падрыхтоўцы матэрыялаў. На падставе аналізу праблемных момантаў у прымяненні механізмаў універсальнай юрысдыкцыі Кабінет ужо накіраваў прапановы шэрагу краін (Чэхія і Польшча), каб упаўнаважаныя органы (МЗС, Парламент) далі тлумачэнні, як следчыя і іншыя органы павінны ўлічваць у сваёй дзейнасці асаблівасці крызісу ў Беларусі (напрыклад, не ўжываць асобныя нормы заканадаўства, якія абавязваюць узаемадзейнічаць з прадстаўнікамі рэжыму Лукашэнкі). У якасці самага лепшага вырашэння праблем прапанавана ўнесці змены ў нацыянальнае заканадаўства. Будуць прыняты захады па заключэнні пагадненняў паміж Аб’яднаным Пераходным Кабінетам Беларусі і шэрагам краін (у першую чаргу, Польшча і Літва) аб узаемнай прававой дапамозе. Гэта дасць дзяржаўным органам легальную магчымасць прадстаўляць Кабінету асноўную інфармацыю па адпаведных справах. Дадаткова такія пагадненні могуць быць пашыраны на сферу абароны правоў бежанцаў і іншых грамадзян Беларусі за мяжой (верыфікацыя па візавых пытаннях і іншае). У дадзены момант рыхтуюцца хадайніцтвы аб аб’яўленні ў вышук падазраваных асоб (раней гэта было немагчыма, паколькі не былі пройдзены пэўныя працэсуальныя стадыі). Дадзены крок з’яўляецца нашай галоўнай прамежкавай мэтай. Бачыцца мэтазгодным стварэнне сумеснай следчай групы з Польшчай, Літвой, Германіяй, Швецыяй, Нарвегіяй, Чэхіяй, а таксама Украінай па расследаванні злачынстваў па фактах прымянення катаванняў і гвалту да грамадзян Беларусі з 2020 года. Пры Кабінеце фарміруецца працоўная група з прадстаўнікоў дэмакратычных структур, праваабаронцаў, адвакатаў, асноўнай мэтай якой стане распрацоўка стратэгіі далейшай працы па напрамку універсальнай юрысдыкцыі. Нам важная падтрымка ў гэтым пытанні кожнага юрыста, праваабаронцы, палітыка, журналіста і кожнага беларуса, якія вераць у ідэалы правасуддзя, справядлівасці і непазбежнасці пакарання.