Пошук па сайце

Павел Паўлавіч Латушка: намеснік кіраўніцы Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, пасол Многія мяркуюць, што санкцыі з'яўляюцца ключавым фактарам, які штурхае Беларусь бліжэй да Расіі. Аднак, дэталёвы погляд на эканамічныя індыкатары дае падставы па-іншаму зірнуць на гэта сцверджанне. Абмеркаванне санкцый і акупацыі У дэбатах пра санкцыі часта ўзнікае пытанне аб тым, ці лічыцца Беларусь акупаванай тэрыторыяй. Гэты аспект важны, паколькі санкцыі супраць суб'ектаў гаспадарання, зарэгістраваных на акупаваных тэрыторыях, звычайна яшчэ больш строгія, чым на тэрыторыі акупанта. Прыклады Крыма і т. зв. ДНР пацвярджаюць гэты падыход. І тут не чутныя аргументы аслабіць санкцыі супраць т. зв. ДНР каб не штурхаць Данецк у абдымкі Крамля. Чыннікаў тут шмат, у тым ліку і адкрытыя межы паміж акупантам і акупаванай тэрыторыяй, дзякуючы чаму любая шчыліна будзе выкарыстоўвацца акупантам для абыходу санкцый. Таму тым, хто сцвярджае, што наша краіна акупаваная і адначасова кажа, што санкцыі адводзяць нас у Расію і таму іх трэба аслабіць, трэба ўлічваць пры адназначных сцвярджэннях і гэтую акалічнасць. Эканамічная залежнасць ад Расіі Большая частка эканомікі Беларусі, за выключэннем некаторых галін, ужо даўно і цесна звязана з Расіяй без усялякіх санкцый. І гэта была мэта Лукашэнкі ў яго перадвыбарчай праграме ў 1994 годзе і гэта тая стратэгія, якой прытрымліваецца дыктатар ужо 30 гадоў. І тут няма нічога новага, нічога функцыянальна не змянілася ў яго падыходах і з 2020 года. Такія галіны як нафтаперапрацоўка, хімічная прамысловасць, машынабудаванне, металургія проста неканкурэнтаздольныя на сваіх традыцыйных рынках збыту без датаваных энергарэсурсаў з Расіі. Таму прывязаць іх мацней да Расіі папросту немагчыма. Рост імпарту з ЕС Нягледзячы на санкцыі, якія нібыта «штурхаюць» Беларусь у Расію, імпарт з ЕС у 2023 годзе дасягнуў рэкордных значэнняў, што супярэчыць сцвярджэнням аб поўным эканамічным павароце Беларусі да Расіі. Страта гандлёвых сувязей з Украінай Напрыклад, у 2019 годзе доля Расіі ў тавараабароце Беларусі складала 49%, а Украіны — больш за 8%. Летась доля Расіі склала 60%, а Украіны — 0%. Куды дзеўся тавараабарот з Украінай? Ён перацёк у гандлёвыя стасункі Беларусі з Расіяй. Поўная страта самай вялікай часткі нерасійскага экспарту адбылася зусім не праз санкцыі, а праз вераломны напад на Украіну і ўдзел у агрэсіі, на жаль, нашай краіны, што прывяло да поўнага спынення гандлю з Украінай. Аналіз індэксаў Акрамя абстрактных заключэнняў аналітыкаў, існуюць аб'ектыўныя паказчыкі, індэксы, якія паказваюць наколькі канцэнтраваны экспарт і імпарт любой краіны. Аналізуючы гэтыя індэксы, можна зрабіць наступныя высновы: Канцэнтрацыя гандлю была непрымальнай ужо даўно (задоўга да санкцый), і ў разы больш, чым гэтыя параметры для Літвы, Польшчы і Украіны. Да 2020 года быў трэнд на рост канцэнтрацыі, тады як у суседзяў — падзенне. Г.зн. нашы суседзі дыверсіфікавалі рынкі, а Беларусь, нягледзячы на селектарныя нарады ў Лукашэнкі, не. У 2021 годзе, калі былі ўведзены санкцыі, канцэнтрацыя гандлю не вырасла, а ўпала, гэта значыць наадварот рынкі, куды пастаўляюцца беларускія тавары, пашырыліся. Для сцверджання, што санкцыі ўзмацняюць гандлёвую залежнасць ад Расіі, неабходна выкананне трох умоў: нізкая канцэнтрацыя гандлю да санкцый, рост канцэнтрацыі пасля ўвядзення санкцый і прамая сувязь гэтага росту з уводам санкцый. У рэальнасці ж усе тры прыкметы адсутнічаюць.

4 снежня апублікавана трагічная гісторыя 15-гадовай украінскай дзяўчынкі Арыны Яцюк і яе сям'і. Арыну і яе бацькоў забілі расійскія ваенныя падчас уварвання ва Украіну з тэрыторыі Беларусі. Са слоў малодшай сястры, Арына была яшчэ жывая, але цяжка параненая ў сцягно, калі яе забіралі расійскія ваенныя нібыта на лячэнне ў Беларусь. Амаль два гады блізкія шукалі інфармацыю пра лёс Арыны. Праўда адкрылася пасля перадачы па абмене цела дзяўчынкі ва Украіну, якое ўвесь гэты час знаходзілася ў моргу ў Мазыры, і правядзення аналізу ДНК. Жахлівасці гэтай трагедыі дадае паводзіны прадстаўнікоў рэжыму Лукашэнкі, якім былі накіраваныя запыты пра лёс Арыны Яцюк. Запыты накіроўваліся і ў Беларускае Таварыства Чырвонага Крыжа. Усе спробы сваякоў атрымаць інфармацыю пра лёс Арыны засталіся без адказу. Ці варта ў чарговы раз нагадваць пра адсутнасць правоў чалавека ў Беларусі? Рэжым Лукашэнкі патаптаў права на годнасць Арыны Яцюк. Яны не правялі расследавання прычын яе смерці, нягледзячы на відавочныя прыкметы таго, што Арына загінула ў выніку незаконнага нападу на грамадзянскіх асоб. Яны не апавясцілі сваякоў Арыны, якія спадзяваліся, што дзяўчынка жывая. Ці магчыма цяпер прыцягнуць да адказнасці вінаватых? Па-першае, Арына, як і яе бацькі, як і многія іншыя загінулыя падчас расійскага ўварвання асобы ў Паўночнай і Цэнтральнай Украіне, з'яўляюцца ахвярамі злачынства агрэсіі Лукашэнкі і вышэйшага вайскова-палітычнага кіраўніцтва ягонага рэжыму. Калі б Лукашэнка не даў тэрыторыю Беларусі для расійскага ўварвання, то, хутчэй за ўсё, і Арына, і яе бацькі былі б жывыя сёння. Адказнасць за гэтае злачынства для Лукашэнкі магчымая ў выпадку задзейнічання спецыяльнага трыбунала за злачынства агрэсіі супраць Украіны. Па-другое, блізкія Арыны таксама з'яўляюцца ахвярамі злачынства гвалтоўнага знікнення. Асаблівасцю дадзенага злачынства з'яўляецца тое, што ахвярамі прызнаюцца блізкія, якія пазбаўленыя інфармацыі пра лёс зніклага чалавека, а само злачынства здзяйсняецца з удзелам дзяржаўных органаў. У дадзеным выпадку з удзелам менавіта дзяржаўных органаў, падкантрольных Лукашэнку. Дадзенае злачынства можа быць кваліфікавана як злачынства супраць чалавечнасці, у дачыненні да якога маецца юрысдыкцыя Міжнароднага крымінальнага суда.

Павел Паўлавіч Латушка: намеснік кіраўніцы Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, пасол Павел Латушка адзначыў важнасць прыняцця Бундэстагам Германіі 7 лістапада 2023 года рэзалюцыі «За дэмакратычную Беларусь у еўрапейскай сям'і», якая фактычна вызначае стратэгію палітыкі Германіі ў дачыненні да Беларусі і падтрымку дэмакратычных сіл Беларусі, а таксама дэмакратычнага выбару беларускага народа і еўрапейскіх памкненняў беларусаў. Магчымыя алгарытмы рэалізацыі гэтага рашэння Бундэстага былі абмеркаваны падчас сустрэчы з палітычным дырэктарам МЗС Германіі па пытаннях Усходняй Еўропы, Каўказа і Сярэдняй Азіі Маціясам Лютэнбергам, падчас якой Павел Латушка перадаў рэзалюцыю аб еўрапейскім выбары беларусаў, прынятую на канферэнцыі «Новая Беларусь» 6 жніўня 2023 года. Маціяс Лютэнберг пацвердзіў гатоўнасць Германіі працягваць санкцыйны ціск на рэжым Лукашэнкі, у тым ліку ў кантэксце недапушчэння зняцця ўведзеных Еўрапейскім саюзам абмежаванняў на пастаўкі калійных угнаенняў як найбольш істотнага інструмента ўплыву на рэжым. Кіраўнік НАУ звярнуў увагу на важнасць непрызнання т. зв. выбараў рэжыму, якія запланаваны на люты 2024 года. Асобна падчас сустрэчы былі абмеркаваныя магчымыя варыянты вызвалення палітычных зняволеных у Беларусі, у тым ліку ў кантэксце маючых адбыцца Алімпійскіх гульняў у 2024 годзе. Павел Латушка праінфармаваў аб прадпрымаемых камандай НАУ кроках, накіраваных на перадачу міжнародным інстытутам інфармацыі аб учыненых рэжымам Лукашэнкі і яго памагатымі ваенных злачынствах, звязаных з незаконным перамяшчэннем украінскіх дзяцей. Асобна адбылося абмеркаванне магчымых механізмаў прыцягнення да адказнасці Лукашэнкі і яго памагатых за злачынствы супраць чалавечнасці ў дачыненні да беларускага народа. МЗС Германіі гатовы аказаць садзейнічанне ў кантактах з Міністэрствам юстыцыі Германіі для абмеркавання пытанняў адказнасці і выпрацоўкі сумесных крокаў па прыцягненні да адказнасці вінаватых у здзяйсненні злачынстваў.

Даклад Народнага антыкрызіснага ўпраўлення 6 жніўня 2023 года дэмакратычнымі сіламі Беларусі была прынята палітычная дэкларацыя, дзе адной са стратэгічных мэтаў пазначаны выхад з усіх саюзаў з агрэсарам — Расійскай Федэрацыяй. Адным з такіх саюзаў з'яўляецца так званая Саюзная дзяржава. З мэтай павышэння інфармаванасці беларусаў аб тым, што з сябе ўяўляе Саюзная дзяржава, камандай НАУ пры падтрымцы Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі падрыхтаваны даклад «Саюзная дзяржава як інструмент прыкрыцця імперскай палітыкі Расіі». У дадзеным дакладзе ўтрымліваецца аналіз шэрагу нарматыўна-прававых актаў Саюзнай дзяржавы, аналіз публічных выказванняў дзяржаўных чыноўнікаў Расіі і Беларусі на тэму Саюзнай дзяржавы, а таксама аналіз публікацый расійскіх экспертаў і аналітыкаў на дадзеную тэму. Саюзная дзяржава як інтэграцыйны праект Расіі і Беларусі доўгі час разглядаўся многімі экспертамі як нейкі фантом. Сапраўды, цягам амаль 20 гадоў з моманту падпісання Дамовы аб стварэнні Саюзнай дзяржавы працэсы інтэграцыі Беларусі і Расіі адбываліся практычна незаўважна. Да 20-годдзя праекта расійскі бок распачаў спробу актывізаваць дзейнасць для стварэння «паўнавартаснай» Саюзнай дзяржавы, але ў 2019 годзе з шэрагу прычын, у тым ліку праз нежаданне Лукашэнкі ісці на больш глыбокую інтэграцыю без папярэдніх умоў у выглядзе зніжэння коштаў энэрганосьбітаў, адкрыцця расійскіх рынкаў для беларускіх тавараў, кампенсацыі за «падатковы манеўр» Расіі, не ўдалося рэалізаваць задуманае. Аднак, пасля падзей 2020 года Лукашэнка, паставіўшы жаданне захаваць сваю ўладу вышэй за інтарэсы Беларусі, павялічыў залежнасць беларускай дзяржавы ад Расіі. Лагічным вынікам гэтага стала падпісанне 4 лістапада 2021 года 28 інтэграцыйных праграм Саюзнай дзяржавы, а таксама абноўленай ваеннай дактрыны Саюзнай дзяржавы — такім чынам, Расія дасягнула сваёй мэты, якую ставіла перад сабой яшчэ ў 2019 годзе. Пад шырмай Саюзнай дзяржавы стаў адбывацца чарговы этап узмацнення ўплыву Расійскай Федэрацыі на Беларусь. На цяперашнім этапе відавочна, што Расіі важна было забяспечыць дадатковы плацдарм для наступу ва Украіне, а таксама падтрымку расійскай агрэсіі з боку Беларусі. Пры гэтым фармат Саюзнай дзяржавы разглядаўся як платформа для будучага паглынання заваяваных тэрыторый і афармлення новай імперыі, якая без Украіны і Беларусі проста немагчымая. Гэты даклад ставіць сваёй мэтай раскрыць і паказаць Саюзную дзяржаву як інструмент імперскай палітыкі Расіі ў дачыненні да Беларусі. З улікам зменлівага кантэксту аналіз ролі Саюзнай дзяржавы патрабуе актуалізацыі і дадатковага абмеркавання як у экспертным асяроддзі, так і ў беларускім грамадстве. Дадзены даклад дазволіць стымуляваць грамадскае абмеркаванне з мэтай фарміравання ў беларускім дыскурсе ўспрымання Саюзнай дзяржавы, адэкватнага пагрозам і выклікам, якія адбываюцца ад яе, і важнасці захавання незалежнасці Рэспублікі Беларусь. Бо Беларусь пад кіраўніцтвам Лукашэнкі з'яўляецца непасрэднай пагрозай бяспецы як мінімум для чатырох краін Еўропы (Украіны, Польшчы, Літвы, Латвіі), таму што яна знаходзіцца ў сферы ўплыву Расіі. Пры гэтым для Рэспублікі Беларусь Саюзная дзяржава не стала тым аб'яднаннем, у рамках якога яна атрымлівала б значныя эканамічныя выгады. Адначасова ў рамках двухбаковых адносін паміж Расіяй і Беларуссю узнікала мноства канфліктаў на эканамічнай глебе. Аднак Расійская Федэрацыя выкарыстала Саюзную дзяржаву як шырму для дасягнення сваіх ваенна-палітычных, а цяпер і ўнутрыпалітычных мэтаў. Сёння Саюзная дзяржава не з'яўляецца суб'ектам міжнароднага права, але пры гэтым з'яўляецца шырмай для павелічэння ўплыву Расіі ў Беларусі і апраўданнем для агрэсіўнай імперскай палітыкі Расійскай Федэрацыі. Таксама можна меркаваць, што на аснове рыторыкі вакол Саюзнай дзяржавы Уладзімір Пуцін плануе перамагчы на выбарах прэзідэнта Расіі ў 2024 годзе як збіральнік зямель. Так, на дадзены момант адбываецца стварэнне перадумоў для ўбудавання партыйна-палітычнай сістэмы Беларусі ў партыйную сістэму Расіі, адпаведна адбываецца своеасаблівая ўніфікацыя партыйнага прадстаўніцтва ў парламентах Расіі і Беларусі. Верагодней за ўсё, канчаткова гэты працэс завершыцца пасля парламенцкіх выбараў у Беларусі і Расіі. Гэта можа адкрыць прамую дарогу да старту палітычнай «інтэграцыі» ў рамках Саюзнай дзяржавы шляхам стварэння Парламента Саюзнай дзяржавы, што цалкам адпавядае тым заявам у СМІ прадстаўнікоў рэжыму, якіх можна назваць у нейкай ступені ідэолагамі Саюзнай дзяржавы. Так, праўладны філосаф, выкладчык Акадэміі кіравання пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь Леў Крыштаповіч, адказваючы на пытанне «Якімі вы бачыце шляхі далейшага развіцця Саюзнай дзяржавы і супрацоўніцтва двух нашых народаў у будучыні?», агучыў наступныя словы: «На мой погляд, трэба казаць не пра мадэрнізацыю, а пра выкананне Дамовы аб Саюзнай дзяржаве. Гэта значыць ствараць саюзныя органы ўлады, саюзныя грошы, саюзнае грамадзянства, рабіць Саюзную дзяржаву суб'ектам сусветнай супольнасці, карацей: будаваць паўнавартасную Саюзную дзяржаву». Для незалежнай Рэспублікі Беларусь дэнансацыя Дамовы аб Саюзнай дзяржаве стратэгічна не пацягне негатыўных наступстваў, паколькі сам праект Саюзнай дзяржавы не прынёс за 25 гадоў свайго існавання ніякіх значных вынікаў для ўдзельнікаў Дамовы. Пры гэтым Расія выкарыстоўвае праект Саюзнай дзяржавы як інструмент сваёй імперскай палітыкі, накіраванай на знішчэнне незалежнасці Рэспублікі Беларусь, што з'яўляецца экзістэнцыяльным выклікам для беларускай дзяржаўнасці. Рэзюмэ 1. Дамова аб стварэнні Саюзнай дзяржавы 1999 года так і не прывяла да стварэння рэальнага дзяржаўнага ўтварэння, таксама як і органы Саюзнай дзяржавы не сталі паўнавартаснымі дзяржаўнымі інстытутамі. Аналіз Дамовы аб стварэнні Саюзнай дзяржавы дазваляе сцвярджаць, што яна супярэчыць Канстытуцыі Беларусі. Асноўная мэта стварэння праекта Саюзнай дзяржавы — вяртанне ў сферу ўплыву Расіі постсавецкай прасторы, у тым ліку замацаванне за ёй акупаваных тэрыторый Украіны, а ідэалогіяй Саюзнай дзяржавы з'яўляюцца антылібералізм і ідэі «рускага свету». 2. У рамках дзейнасці Саюзнай дзяржавы асаблівае месца займае ваенна-палітычная інтэграцыя. Пад прыкрыццём вучэнняў «Саюзная рашучасць-2022» адбылося ўварванне на тэрыторыю Украіны з тэрыторыі Саюзнай дзяржавы. Нягледзячы на тое, што планы Пуціна і Лукашэнкі «ўзяць Кіеў за 3 дні» праваліліся, яны не адмовіліся ад галоўнай мэты — знішчэння ўкраінскай дзяржаўнасці і ўключэння ў перспектыве акупаваных тэрыторый у склад Саюзнай дзяржавы. Далейшыя дзеянні Лукашэнкі па саўдзеле ў агрэсіі супраць Украіны рэалізоўваліся ў рамках абноўленай у лістападзе 2021 года ваеннай дактрыны Саюзнай дзяржавы. 3. У рамках рэалізацыі праекта Саюзнай дзяржавы актывізавалася ваенна-эканамічнае і ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва Беларусі і Расіі. Сёння беларускі ВПК з'яўляецца важным элементам для функцыянавання расійскай ваеннай машыны. Рэжым Лукашэнкі падтрымлівае планамерныя намаганні Расіі па мадэрнізацыі свайго войска, стварэнні новых узораў узбраенняў, лакалізацыі ваеннай вытворчасці, а таксама ўмацаванні яго кадравага і прамысловага патэнцыялу. 4. Адным з фактараў, якія запавольвалі працэс «інтэграцыі» ў рамках Саюзнай дзяржавы, стала развітая грамадзянская супольнасць Беларусі, якая была арыентавана на захаванне незалежнасці сваёй краіны. У 2021 годзе Лукашэнка пачаў ліквідацыю структур грамадзянскай супольнасці. На гэтым фоне ў тым ліку пад прыкрыццём Саюзнай дзяржавы на тэрыторыі Беларусі актывізаваліся арганізацыі, фактычна створаныя рэжымам Лукашэнкі, а таксама расійскія грамадскія аб'яднанні і фонды, якія фінансуюцца з Крамля. Гэта фарміруе ўмовы для з'яўлення такога феномену, як псеўдаграмадзянская супольнасць Саюзнай дзяржавы, якая можа стварыць глебу для рэальнага паглынання Беларусі Расіяй. 5. На бягучым этапе таксама робяцца крокі па фарміраванні абноўленай палітычнай сістэмы Беларусі, якая б заклала падмурак для наступнай больш цеснай «інтэграцыі». Адбываецца выбудоўванне партыйна-палітычнай сістэмы Беларусі па прыкладзе Расіі і адпаведна своеасаблівая ўніфікацыя партыйнага прадстаўніцтва ў парламентах Расіі і Беларусі. Гэта можа адкрыць прамую дарогу да стварэння Парламента Саюзнай дзяржавы. 6. Нягледзячы на масіраваную прапагандысцкую апрацоўку, значнага росту падтрымкі беларусаў ідэі аб больш глыбокай інтэграцыі з Расіяй не назіраецца. Беларускае грамадства не прымае той праект Саюзнай дзяржавы, які навязваецца Масквой. Саюзная дзяржава на сёння не стала паўнавартасным суб'ектам міжнароднага права і выкарыстоўваецца як шырма для павелічэння ўплыву Расіі ў Беларусі. Дэнансацыя Дамовы аб Саюзнай дзяржаве стратэгічна не пацягне для Рэспублікі Беларусь негатыўных наступстваў, а, хутчэй, наадварот, паколькі сам саюзны праект не прынёс ніякіх значных станоўчых вынікаў для Рэспублікі Беларусь як незалежнай дзяржавы. Цалкам даклад можна прачытаць тут:

Пад амерыканскія санкцыі трапіў шэраг фізічных і юрыдычных асоб з Беларусі Перш за ўсё гэта прадпрыемствы ваенна-прамысловага комплексу: Навукова-вытворчы холдынг «Планар»; ААТ «Кіруючая кампанія холдынгу «ГАРЫЗОНТ»; ААТ «ММЗ імя С. І. Вавілава — кіруючая кампанія холдынгу «БелОМА»; ААТ «Зеніт-БелОМА»; ААТ «Алеўкурп»; Навукова-тэхнічны цэнтр «ЛЭМТ» БелОМА, іх кіраўнікі (Мікалай Гайчук, Аляксандр Мароз, Аляксей Шкадарэвіч). Таксама ў санкцыйны спіс унеслі канцэрн «Беллеспаперапрам», кіруючую кампанію холдынгу «Беларуская цэментная кампанія» і РУП «Белмытнясэрвіс» разам з гендырэктарам Вадзімам Бабарыкіным. Акрамя таго, пад санкцыямі апынуліся некаторыя «гаманцы» Лукашэнкі і іх кампаніі: ТАА «Тытунь-інвест», яго дырэктар Віктар Пятровіч і ўладальнік Павел Тапузідзіс, а таксама ААТ «Кіруючая кампанія холдынгу «Амкадор» і яе ўладальнік Аляксандр Шакуцін. Таксама пад санкцыямі апынуўся Дзмітрый Шаўцоў — непрызнаны кіраўнік Беларускага Таварыства Чырвонага Крыжа, датычны да незаконнай дэпартацыі ўкраінскіх дзяцей. Нягледзячы на ўзмацненне спробаў лабіравання змякчэння санкцый у дачыненні да рэжыму Лукашэнкі, ЗША пацвердзілі сваю прыхільнасць палітыцы ціску на парушальнікаў нормаў міжнароднага права. Мы вітаем рашэнне ўладаў ЗША аб пашырэнні санкцый, якое з'яўляецца следствам выразнага разумення Злучанымі Штатамі злачыннага характару рэжыму Лукашэнкі, адказнага за развязванне вайны супраць Украіны, здзяйсненне такіх ваенных злачынстваў, як незаконнае перамяшчэнне ўкраінскіх дзяцей з часова акупаваных тэрыторый Украіны, а таксама злачынстваў супраць чалавечнасці ў дачыненні да народа Беларусі. Прыняцце гэтага рашэння напярэдадні Стратэгічнага дыялогу «Беларусь — ЗША» з'яўляецца важным сігналам аб тым, з кім Злучаныя Штаты гатовыя весці дыялог як з партнёрамі, на прапановы якіх (у тым ліку санкцыйныя) яны гатовыя рэагаваць. А з кім — выключна як са злачынцамі і агрэсарамі, адзінай магчымай рэакцыяй на няспынныя злачынствы якіх з'яўляецца пакаранне. Мы перакананыя, што гаварыць з рэжымам Лукашэнкі магчыма толькі з пазіцыі сілы, а паскорыць перамены ў Рэспубліцы Беларусь магчыма толькі праз прымяненне адпаведных інструментаў. Спадзяемся, што прыкладам ЗША будуць кіравацца і нашы еўрапейскія партнёры. Роўна як і на тое, што падчас найбліжэйшых мерапрыемстваў нам удасца пераканаць ЗША і ЕС у неабходнасці поўнай гарманізацыі эканамічных санкцый у дачыненні да Расіі і рэжыму Лукашэнкі, а таксама — ва ўжыванні механізмаў міжнароднай крымінальнай адказнасці.

Рашэнне аб прыпыненні сяброўства Беларускага Чырвонага Крыжа ў Міжнароднай Федэрацыі Таварыстваў Чырвонага Крыжа і Чырвонага Паўмесяца (МФТЧКіЧП) уступіла ў сілу. Аднак варта памятаць, што само рашэнне было прынята раней, яшчэ ў кастрычніку. Фактычна тады Беларускаму Чырвонаму Крыжу быў выстаўлены ультыматум. Дакладней, прапанавана рашэнне, якое магло б прывесці да таго, што Беларускі Чырвоны Крыж не прыпыніў бы сваё сяброўства ў Міжнароднай Федэрацыі. Новых рашэнняў не прымалася, гэта па сутнасці аўтаматычная рэалізацыя таго, што было зацверджана раней Міжнароднай Федэрацыяй. Рашэнне з'яўляецца следствам паслядоўнай палітыкі такой аўтарытэтнай арганізацыі, як Міжнародная Федэрацыя Таварыстваў Чырвонага Крыжа і Чырвонага Паўмесяца, якая прытрымліваецца прынцыпу недапушчальнасці закранання пытанняў рэпутацыі руху. Як мы з вамі ведаем, рэпутацыя — адзін з найбольш важных элементаў працы любой арганізацыі, любой міжнароднай арганізацыі, тым больш такі ўплывовай, як Міжнародны рух Чырвонага Крыжа і Чырвонага Паўмесяца. Таму любыя дзеянні, якія якім-небудзь чынам ачарняюць працу ўсяго міжнароднага руху, вельмі жорстка спыняюцца. МФТЧКіЧП паказала паслядоўнасць у пытанні кантролю выканання ўнутрана устаноўленых правілаў усімі арганізацыямі. Беларускае Таварыства Чырвонага Крыжа, якое ў бягучы момант знаходзіцца пад кантролем і кіраваннем рэжыму Лукашэнкі, што ўжо само па сабе парушае адзін з базавых прынцыпаў міжнароднага руху — прынцып незалежнасці — фактычна пакусілася на фундаментальныя асновы і каштоўнасці міжнароднага руху. І такім чынам рашэнне Федэрацыі было прынцыповым. Гэта рашэнне аб тым, як арганізацыя паслядоўна падпарадкоўваецца сваім нормам і прынцыпам. А мы ж з вамі выдатна памятаем, што спадар Дзмітрый Шаўцоў, які публічна падкрэсліваў сваю падтрымку агрэсіі Расіі ў дачыненні да Украіны, наведаў часова акупаваныя тэрыторыі Украіны, Данецк і Луганск, прызнаваўся ў падтрымцы незаконнага перамяшчэння ўкраінскіх дзяцей на тэрыторыю Беларусі, размяшчэння ядзернай зброі ў Беларусі. Усё гэта, усе гэтыя заявы, а галоўнае — і дзеянні, з'яўляюцца парушэннем галоўных прынцыпаў арганізацыі. А з іншага боку рэжым Лукашэнкі ў чарговы раз прадэманстраваў, што яму напляваць на міжнародныя арганізацыі, на іх прынцыпы, правілы і стандарты, калі найважнейшым фактарам з'яўляецца незалежнасць дзейнасці падобных арганізацый, у тым ліку і на тэрыторыі Беларусі. І тут рэжым выразна паказаў свой фактычна ўплыў, ціск, а БТЧК — аффилированность з рэжымам у рэалізацыі сваіх дзеянняў. Адхіленне, якое наступіла, азначае, што Беларускі Чырвоны Крыж губляе свае правы сябра МФТЧКіЧП. Любое новае фінансаванне ў дачыненні да Беларускага Чырвонага Крыжа таксама будзе прыпынена. Фактычна яно ўжо прыпынена з кастрычніка, але новых паступленняў дакладна не будзе. Акрамя таго, Беларускі Чырвоны Крыж не зможа ўдзельнічаць у Генеральнай Асамблеі МФТЧКіЧП, а таксама галасаваць або быць абраным на якіх-небудзь статутных сходах. Акрамя таго, МФТЧКіЧП настойліва рэкамендуе сваім сябрам не заключаць новыя партнёрскія пагадненні з Беларускім Чырвоным Крыжам, а гэта азначае, што БЧК пазбаўляецца асноўнай крыніцы фінансавання сваёй дзейнасці. Вельмі важна, што ў заяве МФТЧКіЧП было падкрэслена: у выпадку, калі будзе неабходнасць гуманітарнай дапамогі Беларусі — не дай Божа, каб такая сітуацыя наступіла — МФТЧКіЧП будзе кіравацца менавіта гэтым прынцыпам важнасці аказання гуманітарнай падтрымкі.

Кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення Павел Латушка распавёў пра канфіскацыю ягонага дома, пра шанцы прыцягнуць Лукашэнку да суду, будучыя выбары ў Беларусі і памылкі санкцыйнай палітыкі ЕC Крыніца: dw.com У Берліне 4 снежня прайшло заключнае пасяджэнне 21-га Мінскага форуму, які з 1997 года праводзіць Германа-беларускае таварыства (DBG). Сярод прадстаўнікоў беларускіх дэмсілаў, якія прыехалі ў нямецкую сталіцу, быў і кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення Павел Латушка. Пасля выступлення на пасяджэнні форуму ў акадэміі Фонду імя Конрада Адэнаўэра (Konrad-Adenauer-Stiftung) ён адказаў на пытанні DW аб шанцах прыцягнуць Аляксандра Лукашэнку да суду за саўдзел у выкраданні ўкраінскіх дзяцей, аб экспрапрыяцыі дома самога Латушкі, аб санкцыйнай палітыцы ЕС і маючых адбыцца ў Беларусі парламенцкіх выбарах. Спадар Латушка, вы займаецеся, сярод іншага, тэмай выкрадання дзяцей на акупаваных Расіяй тэрыторыях Украіны і іх вывазу ў Беларусь. Але пакуль без асаблівага поспеху. Што перашкаджае? — Я б не сказаў, што поспеху няма. Што лічыць поспехам? Прыцягненне да адказнасці вінаватых або вяртанне ўкраінскіх дзяцей? Гэтым займаюцца многія краіны і інстытуты, каб дапамагчы Украіне. Нам удалося сабраць велізарны аб'ём доказаў, якія пацвярджаюць здзяйсненне рэжымам Лукашэнкі, асабіста Лукашэнкам і яго саўдзельнікамі ваенных злачынстваў. Гэтыя доказы дзвюма часткамі мы перадалі ў адпаведнасці з артыкулам 15-ым Рымскага статута ў офіс пракурора Міжнароднага крымінальнага суда (МКС). Але ордэра на арышт па-ранейшаму няма… — Другая частка была перададзена 7 лістапада. Немагчыма чакаць, што працэсуальныя рашэнні, рашэнні пракурора рушаць услед на наступны дзень пасля перадачы доказаў. Ідзе назапашванне матэрыялаў, удакладненне ўсіх перададзеных намі звестак. З'явіўся таксама вельмі важны даклад амерыканскай Ельскай школы грамадскай аховы здароўя, які дапаўняе яе лютаўскую справаздачу і дае аналіз здзяйснення падобных злачынстваў Пуціным і Львовай-Бяловай, а таксама іншымі арганізацыямі на тэрыторыі Расіі (у дакладзе падрабязна апісваецца ўдзел Беларусі ў сістэматычным вывазе Расіяй дзяцей з Украіны. — рэд.). Гэта значыць, да нашай працы цяпер далучылася вельмі сур'ёзная структура. Ваша канчатковая мэта — пасадзіць Лукашэнку? — Наша першая мэта — спыніць здзяйсненне такіх злачынстваў. Другая мэта — дапамагчы Украіне вярнуць украінскіх дзяцей дадому. Трэцяя — прыцягнуць да адказнасці Лукашэнку і ягоных памагатых. Калі, на вашу думку, можа быць выпісаны ордэр на яго арышт? — Пракурор Міжнароднага крымінальнага суда — гэта незалежны інстытут. Мы спадзяемся, што нашы матэрыялы будуць спачатку прааналізаваныя ў папярэдняй палаце расследаванняў суда, а пасля гэтага суддзі будуць прымаць рашэнне. Але яшчэ раз падкрэслю: гэта самастойнае рашэнне незалежнага органа. І мы не хацелі б аказваць на яго хоць які б там ні быў ціск. Але, паводле ацэнкі нашых юрыстаў, юрыстаў Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, якія падмацаваныя меркаваннямі шматлікіх міжнародных прававых экспертаў, мы сабралі дастатковую колькасць доказаў, каб адпаведныя падазрэнні ў здзяйсненні ваенных злачынстваў былі прад'яўленыя Лукашэнку. Мінскія ўлады праводзяць у Беларусі арышты кватэр, якія належаць супернікам рэжыму Лукашэнкі, у прыватнасці, сяброў Каардынацыйнай рады. Ваша нерухомасць таксама арыштаваная? — Гэта тычыцца не толькі членаў Каардынацыйнай рады, але і Аб'яднанага Пераходнага Кабінета, іх сваякоў. Усе яны падвергліся нападам у апошні тыдзень. Праводзяцца допыты. Такія дзеянні праводзяцца ў дачыненні да офіса Святланы Ціханоўскай, у дачыненні да нашай каманды — Народнага антыкрызіснага ўпраўлення. У апошнія дні было восем выпадкаў, калі прыходзілі ў дамы, у кватэры да нашых сваякоў. Рэжым хоча дэматываваць нас, рэжым хоча перашкаджаць нашай выбарчай кампаніі, якую мы плануем для выбараў у Каардынацыйную раду ў наступным годзе. Вы асабіста як пацярпелі? — Адбыўся ўзлом майго дома. Спецслужбы разыгралі спектакль. Узброеныя людзі ў масках узламалі дзверы, зайшлі дадому, наклалі арышт на маёмасць. А можна было б проста пайсці і ўзяць ключы. Ключы знаходзяцца ў дэпартаменце аховы таго ж міністэрства ўнутраных спраў. Раней дом знаходзіўся пад аховай, ключы я не забраў. Але ім трэба было разыграць цэлы спектакль. Гаворка ідзе пра канфіскацыю. Улады нават не хаваюць свайго намеру канфіскаваць маёмасць у даход дзяржавы. Плюс распачатыя новыя крымінальныя справы. Лукашэнкаўская пракуратура кажа аб тым, што паводле шасьці артыкулаў Крымінальнага кодэксу распачатыя новыя крымінальныя справы. У экспертнай супольнасці прагучала ідэя аб тым, што рэжым Лукашэнкі мог бы адпусціць палітвязняў, калі дэмсілы прызнаюць сваю паразу і складуць, што называецца, зброю. Вы б пайшлі на гэта? — Ніколі не чуў такіх заяў з боку рэжыму. Першы раз чую ад вас. А калі такая прапанова будзе? Як вы паставіцеся да такой угоды? — Я не веру, што рэжым зробіць такую заяву. Лукашэнка не вызваліць усіх. Ён разумее, што сапраўдныя лідары, магутныя палітычныя фігуры знаходзяцца ў турмах. І для яго вызваленне такіх лідараў азначала б павышэнне пагрозы яго рэжыму. Але гэта не азначае, што мы не павінны дамагацца вызвалення палітычных зняволеных. Мы лічым, што тыя інструменты ціску, якія маглі быць ужытыя — з улікам маштабу рэпрэсій, якія прымяняе рэжым — не дасягнулі належнага ўзроўню з прычыны адсутнасці дастатковай волі ў нашых партнёраў. Трэба шукаць новыя інструменты ціску. Яны ёсць, напрыклад, у руках Францыі. Магчыма, Германія магла б таксама стаць нашым партнёрам. Гэта, напрыклад, допуск рэжымных спартоўцаў Лукашэнкі на Алімпійскія гульні толькі пры ўмове вызвалення палітычных зняволеных. А таксама допуск на Гульні свабодных беларускіх спартоўцаў, якія зазналі рэпрэсіі і былі вымушаныя пакінуць Беларусь. Вось рэальны інструмент рашэнняў. Патрэбна толькі палітычная воля. Выступаючы ў Берліне, вы даволі крытычна ацанілі палітыку санкцый у дачыненні да рэжыму Лукашэнкі. Што менавіта вас не задавальняе? — Мы, на жаль, сутыкнуліся з неразуменнем, з нежаданнем зразумець або жаданнем проста закрыць вушы на тое, што мы падчас усіх міжнародных сустрэч гаворым з сакавіка 2022 года — на ўзроўні Святланы Ціханоўскай, на ўзроўні Аб'яднанага Пераходнага Кабінета, мы падрыхтавалі велізарную колькасць аналітыкі, дакументаў, прапаноў, афіцыйных лістоў. І ні разу не атрымалі адказу. Упаўнаважаны па пытаннях санкцый Еўрапейскага Саюза наогул не знаходзіць часу сустрэцца і абмеркаваць гэтыя пытанні. Але ж Беларусь і Расія пабудавалі Саюзную дзяржаву. Саюзная дзяржава — гэта адзіная эканамічная прастора, гэта адзіны Мытны саюз. І калі адны санкцыі ўводзяцца ў дачыненні да Расіі, а іншыя — у дачыненні да рэжыму Лукашэнкі, то рэжым Лукашэнкі становіцца вялікай санкцыйнай дзіркай у санкцыях у дачыненні да Расіі. Вось цяпер разглядаецца 12-ы пакет. Гаворка ідзе пра расійскія дыяменты. А Лукашэнка на мінулым тыдні наведвае дыяментавае прадпрыемства ў Гомелі. Гэта значыць, ужо гатовая схема абыходу санкцый, якія будуць уведзеныя супраць Расіі. Мы крычым пра гэта, мы гаворым пра гэта, мы пішам, але ніхто не рэагуе. У лютым наступнага года ў Беларусі павінны адбыцца парламенцкія выбары. Вы заклікаеце Еўразвяз загадзя абвясціць іх несапраўднымі. Баіцеся прайграць? Нават віртуальна? — Як можна казаць пра выбары ў Беларусі, калі ў Беларусі — тысяча палітычных зняволеных, калі няма наогул незалежных СМІ, калі ўсе апазіцыйныя партыі ліквідаваныя, калі ліквідаваныя 1400 няўрадавых арганізацый, калі наогул нічога немагчыма сказаць супраць існуючай улады. Пра якія выбары можа ісці гаворка? Лукашэнка і выбары — гэта два несумяшчальныя словы, два несумяшчальныя паняцці. Гэта не выбары, а адзіны дзень прызначэння дэпутатаў. Анатоль Лябедзька, прадстаўнік Аб'яднанага Кабінета, прапануе правесці віртуальную кампанію з заклікам галасаваць на тых выбарах супраць усіх. У чым сэнс такой тактыкі? — Мы не прапануем байкот. Хай беларусы самі вырашаюць, што яны могуць зрабіць. Мы разумеем, што рэжым будзе прымушаць ісці на выбары. І няма нават мільённай долі працэнта, што іх вынікі не будуць сфальсіфікаваныя. Гаворка ідзе пра інтэрнэт-кампанію. Гэта значыць, калі ўжо цябе прымусілі прыйсці на выбарчы ўчастак, то пастаў галачку супраць усіх. Прынамсі старшыня выбарчай камісіі ці КДБ атрымае рэальны зрэз грамадства. Але сэнсу прыходзіць на выбарчы ўчастак ніякага няма.

Кіраўнік НАУ Павел Латушка прыняў удзел у XXI Мінскім форуме, які сёння праходзіць у Берліне. Павел Латушка выступіў на мерапрыемстве з дакладам: Я думаю, што абсалютна ўсе, хто сабраўся тут, у Берліне, маюць вялікае жаданне, каб Мінскі форум, адпаведна яго назве, мог быць праведзены ў Мінску. Сёння наша мэта — абмеркаваць магчымасці, як вярнуць Мінскі форум у Мінск. Дзеля гэтага патрэбна воля ў беларусаў, але і патрэбна воля і ў нашых партнёраў. У беларусаў шмат партнёраў, ёсць і саюзнікі, але, на жаль, не так шмат актыўных саюзнікаў, якія гатовы сумесна распрацаваць і рэалізоўваць стратэгію па Беларусі. Адзіная краіна, якая мае стратэгію і метадычна рэалізуе яе — гэта Расійская Федэрацыя. Мэта гэтай стратэгіі — знішчыць Беларусь і ліквідаваць беларускі этнас. Двума з галоўных інструментаў яе рэалізацыі з’яўляюцца: марыянетка Крамля Лукашэнка і яго рэжым, а таксама т.з. Саюзная дзяржава Беларусі і Расіі. Лукашэнка знішчае беларускія нацыянальна арыентаваныя сілы, грамадзянскую супольнасць, дэмакратычную частку грамадства, а на адкрытае поле, падрыхтаванае рэжымам, уваходзяць расійскія сілы. Ці варта паўтарацца? Так, варта. Бо не ўсе з прысутных кожнага дня жывуць у гэтай інфармацыйнай прасторы, у якой жывем мы, беларусы. У Беларусі за апошнія тры гады праз затрыманні прайшлі больш за 60 тыс. грамадзян, каля 20 былі забіты альбо памерлі ў турмах. Сёння ў беларускіх турмах тысячы палітзняволеных, ліквідавана больш за 1400 пазаўрадавых арганізацый, усе апазіцыйныя палітычныя партыі і незалежныя СМІ. У рамках стратэгіі Расіі марыянетка Лукашэнка знішчае беларускую мову, культуру, забараняе як аўтараў, так і творы, нават класікаў беларускай літаратуры. Праз манументальнае мастацтва адбываецца гераізацыя расійскіх гістарычных постацяў. Перапісвацца гісторыя краіны, якая адыходзіць ад гістарычных сувязяў беларускага народа з еўрапейскай прасторай да абсалютнай падпарадкаванасці расійскай імперыі. Адбываюцца сістэмныя дзеянні па вынішчэнні беларускай еўрапейскай прысутнасці ў краіне. Спыняюся. Мы аб гэтым папярэджвалі нашых партнёраў і ў 2020 годзе, і ў 2021 годзе, і як дыпламат ведаю, што ў вашых архівах ёсць гэтыя запісы. Але што ж, адказнасць усё роўна на нас. Хацеў бы вітаць прыняцце Бундэстагам Германіі 7 лістапада 2023 года рэзалюцыю Бундэстага «За дэмакратычную Беларусь у еўрапейскай сям’і». Гэта выключна важны дакумент. І гэта фактычна дакумент-стратэгія Германіі ў адносінах да Беларусі. Гэта першы прыклад сярод еўрапейскіх парламентаў. Я бы марыў, каб нашыя асноўныя партнёры прынялі падобныя дакументы. Хацеў бы падзякаваць дэпутатам кіруючай кааліцыі і асабліва прысутнаму тут кіраўніку групы Бундэстага па Беларусі спадару Робіну Вагенеру, а таксама МЗС Германіі. Што сумеснага мы можам зрабіць на падставе гэтай рэзалюцыі? Стварыць сумесную рабочую групу, якая б акрэсліла канкрэтныя крокі. Прабачце за мой бюракратычны падыход. Інакш гэты дакумент застанецца толькі добрымі інтэнцыямі. Якія інструменты мы можам выкарыстаць у рамках такой стратэгіі? 1. Інструмент міжнароднай крымінальнай адказнасці. Неабходна выдаць Аляксандру Лукашэнку ордэр за здзяйсненне ваеннага злачынства — незаконнага перамяшчэння ўкраінскіх дзяцей з часова акупаваных тэрыторый, як гэта ўжо было зроблена супраць Уладзіміра Пуціна. З гэтай мэтай Народнае антыкрызіснае ўпраўленне падрыхтавала і перадало пракурору МКС у Гаазе 2 часткі Камунікацыі «Аб незаконнай дэпартацыі або перамяшчэнні ўкраінскіх дзяцей з акупаваных Расіяй тэрыторый у Беларусь» у адпаведнасці з артыкулам 15 Рымскага статута. Акрамя таго ў сярэдзіне лістапада 2023 года была апублікавана справаздача Лабараторыі гуманітарных даследаванняў Ельскага ўніверсітэта грамадскай аховы здароўя пад назвай «Супрацоўніцтва Беларусі з Расіяй у сістэматычнай дэпартацыі дзяцей Украіны». Дадзеная справаздача вядомай і аўтарытэтнай арганізацыі фактычна пацвердзіла ўсе факты, перададзеныя намі раней у МКС. Таксама важна на падставе даклада Цэнтра права і дэмакратыі Justice Hub, які быў падрыхтаваны пры падтрымцы НАУ, у якім утрымліваюцца звесткі аб здзяйсненні масавых злачынстваў супраць чалавечнасці рэжымам Лукашэнкі, ініцыяваць разгляд дадзенай справы у МКС. З траўня 2020 года больш за 136 тысяч (!) беларусаў і беларусак сталі ахвярамі злачынстваў рэжыму Лукашэнкі супраць чалавечнасці, а менавіта такіх як: незаконнае пазбаўленне волі, катаванні, забойствы, згвалтаванні і іншыя цяжкія формы сэксуальнага гвалту — у тым ліку, у дачыненні да непаўналетніх, гвалтоўныя знікненні, пераследы і дэпартацыі. Справаздача Justice Hub змяшчае глыбокі прававы аналіз злачынстваў і галоўнае — падрабязны алгарытм дзеянняў па задзейнічанні адпаведных механізмаў міжнароднага крымінальнага правасуддзя: юрысдыкцыі Міжнароднага крымінальнага суда, стварэнні спецыяльнага міжнароднага крымінальнага трыбунала па Беларусі і прымяненні ўніверсальнай юрысдыкцыі. Асабістае прыцягненне Лукашэнкі да міжнароднай крымінальнай адказнасці, выдача ордэра на ягоны арышт знішчыць Лукашэнку палітычна і стане сігналам для ўсяго яго атачэння аб тым, што ад яго можна і трэба пазбавіцца. Гэта важнейшы інструмент для рэалізацыі стратэгіі па расколе эліт. Лукашэнка пры ўладзе 30 гадоў. За 30 гадоў адбыліся гвалтоўныя знікненні палітычных апанентаў рэжыму, забойствы, гвалт, захоп грамадзянскага самалёта, міграцыйная вайна, дзейсная падтрымка рэжымам агрэсіі супраць Украіны. Лукашэнка не панёс адказнасці. Калі адказнасць не наступіць — можна забыцца пра матывацыю беларусаў змагацца за дэмакратыю. Дэмакратыя пераможа ў Беларусі толькі тады, калі наступіць адказнасць. 2. Выбары ў Беларусі. Таксама важным з’яўляецца непрызнанне так званых парламенцкіх выбараў Лукашэнкі, запланаваных ім на люты 2024 года. Непрызнанне ўжо зараз, не чакаючы іх правядзення. Гэты крок дасць сігнал унутр сістэмы: «перагарнуць старонку» ў міжнародных адносінах немагчыма да таго часу, пакуль сістэма не пазбавіцца ад дыктатара і не пойдзе на дыялог з дэмакратычнымі сіламі Беларусі. 3. Санкцыі. Што неабходна зрабіць на гэтым стратэгічным накірунку? Па-першае, гарманізаваць эканамічныя санкцыі супраць Расіі і Беларусі за ваенную агрэсію супраць Украіны і такім чынам ліквідаваць існуючыя шчыліны ў санкцыях. Пры гэтым абавязкова захаваўшы калійныя санкцыі. Разам з тым трэба ліквідаваць выключэнні з дзеючых сектаральных санкцый. Лепшым жа вырашэннем было б цалкам закрыць магчымасць перамяшчэння тавараў праз мяжу з Беларуссю. Безумоўна, з выключэннем для тавараў першай неабходнасці і медыкаментаў. Па-другое, трэба ўвесці санкцыі на выкарыстанне даляраў у разліках з Беларуссю, на ўвоз банкнотаў у Беларусь. Як Еўрасаюз ужо зрабіў гэта з еўра. Па-трэцяе, неабходна знайсці і арыштаваць замежныя актывы сям'і і «гаманцоў» Лукашэнкі. Але гэтае пытанне ўжо да амерыканскага боку. Зноў жа – кошт утрымання Лукашэнкі ва ўладзе павінен стаць максімальна крытычным для сістэмы. 3. Інструменты барацьбы за захаванне незалежнасці Беларусі і беларускай ідэнтычнасці. Неабходна на ўсіх узроўнях афіцыйна асудзіць і заняць жорсткую пазіцыю супрацьдзеяння спробам Расіі паглынуць незалежнасць Беларусі праз рэалізацыю праекту пад назвай «Саюзная дзяржава». Неабходна выразна вызначыць гэты праект як праект рэалізацыі гібрыднай анэксіі Беларусі і стварэння прамой пагрозы беларускай незалежнасці і сувернітэту. Неабходна выразна заявіць аб непрызнанні любых спробаў Расіі паглынуць Беларусь праз падпісанне пагадненняў з нелегітымнымі ўладамі, а таксама аб непрызнанні любых такіх пагадненняў, падпісаных самаабвешчаным і нелегітымным «прэзідэнтам» Аляксандрам Лукашэнкам. Разам з тым для захавання беларускай інтэлектуальнай эліты неабходна рэалізаваць праект Нацыянальнага беларускага ўніверсітэта за мяжой. А таксама павялічыць колькасць і фінансаванне грантавых праграм, накіраваных непасрэдна на захаванне, падтрымку і развіццё беларускай нацыянальнай культуры, адукацыі і самасвядомасці. 4. І безумоўна адначасова з усімі пералічанымі дзеяннямі неабходна актыўна выкарыстоўваць і развіваць інструмент контрпрапаганды, незалежныя беларускія медыя, забяспечыць новыя тэхналагічныя рашэнні для доступу беларусаў да праўдзівай інфармацыі ўнутры Беларусі, павялічыць рэкламныя бюджэты для прасоўвання кантэнту незалежных СМІ і іншых арганізацый, якія вядуць актыўную інфармацыйную працу і супрацьдзеянне прапагандзе. 5. Палітзняволеныя. Учора і пазаўчора ў КР адбылася вялікая дыскусія па гэтым абсалютна прыярытэтным пытанні. Прапаную адзін абсалютна канкрэтны захад — допуск праўладнай дэлегацыі беларускіх спартсменаў да Алімпіяды ў Парыжы абумовіць вызваленнем палітычных зняволеных у Беларусі. Адначасова прадугледзіць магчымасць у гульнях свабодных беларускіх спартсменаў, якія выступілі супраць рэжыму. Каб рэалізаваць гэты падыход — патрэбна толькі воля. Безумоўна, адзінай магчымай стратэгіяй, якая гарантавана спрацуе, не існуе. Але без стратэгіі не будзе чаму працаваць увогуле. Давайце ж паставім сабе канкрэтную мэту, абярэм адпаведную супольную стратэгію і распачнем неабходныя, практычныя крокі і дзеянні. Выкарыстаем усе гэтыя інструменты. І паспрабуем прывесці Беларусь да нацыянальнай згоды, каб вобраз незалежнай і свабоднай, дэмакратычнай і еўрапейскай Беларусі не застаўся толькі вобразам і прадметам тэарэтычных абмеркаванняў. Дзякуй за вашу ўвагу. Жыве Беларусь!

Павел Паўлавіч Латушка: Намеснік кіраўніка Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, Пасол Сёння, 29 лістапада 2023 года, Лукашэнка адправіўся ў Аб'яднаныя Арабскія Эміраты, анансаваўшы шэраг сустрэч з лідарамі афрыканскіх дзяржаў: «Усе вы павінны разумець, гэта далёкая дуга нашага супрацоўніцтва, але гэта не значыць, што далёкія краіны. З некаторымі мы маем добрыя адносіны, гандлёва-эканамічныя ў тым ліку». Так што гэта за такія гандлёва-эканамічныя адносіны з краінамі «далёкай дугі» і хто здабывае з гэтых адносін выгаду? На першы погляд можа падацца, што выгаду гэтую здабывае Рэспубліка Беларусь і яе грамадзяне. Так бы і было, калі б беларуская эканоміка была «эканомікай здаровага чалавека», а не «эканомікай курца». Беларускія дзяржаўныя прадпрыемствы пастаўлялі б сваю прадукцыю на рынкі тых жа краін Блізкага Усходу і Афрыкі і за гэта атрымлівалі б валюту, выручка такім чынам ішла б дзяржаве, а потым праз падаткі пераразмяркоўвалася б паміж грамадзянамі. Але ці так адбываецца насамрэч? Не. Аказваецца, дзяржаўныя прадпрыемствы пастаўляюць сваю прадукцыю ў краіны «далёкай дугі» не наўпрост, а праз загадкавую прыватную фірму AFTRADE DMCC, зарэгістраваную не ў Мінску і нават не ў Шклове, а... у сонечным Дубаі! Адпаведна і выручка ад продажу тавараў, якія вырабляюцца беларускімі дзяржаўнымі прадпрыемствамі, ідзе не ім, а асядае на рахунках гэтай дзіўнай канторкі, якая звязана з такімі даволі вядомымі персанажамі як Аляксандр Зінгман, Віктар Шэйман. І, вядома ж, самім Лукашэнкам. У выніку пасля прапампоўкі выручкі праз гэтую фірму-пракладку, беларускім дзяржпрадпрыемствам дастаецца толькі дробязь. Гэта і ёсць асноўны прынцып працы сістэмы Лукашэнкі. Беларусы сваёй працай ствараюць тавар, вырабляюць прадукцыю, а выгаду ў выніку атрымліваюць не стваральнікі і вытворцы, а Лукашэнка і яго асяроддзе. Таму і санкцыі ў першую чаргу б'юць не па звычайных грамадзянах, як спрабуе пераканаць нас прапаганда, а канкрэтна па такіх вось дзялках, якія атрымліваюць большую частку маржы ад продажу беларускай прадукцыі: як прыродных багаццяў нашай краіны, так і тавараў, створаных з дапамогай разумовай і фізічнай працы беларусаў. Але можа хаця б у зваротным кірунку ад гандлю з Афрыкай і Азіяй у Беларусь ідуць імпартныя тавары, якія задавальняюць патрэбы беларусаў? Лукашэнка ўвесь час кажа аб стварэнні нейкіх новых вытворчасцей у краінах Афрыкі, аб перадачы гэтым краінам нейкай падтрымкі і дапамогі, «перш за ўсё ў тэхналогіях». І што ж гэта за падтрымка і тэхналогіі? Усё проста, з такімі ж сябрамі-людаедамі як і ён сам Лукашэнка арганізуе там здабычу карысных выкапняў: золата, алмазаў, нафты. Арганізуе гэта ўсё не дзяржава, не Рэспубліка Беларусь, а прыватныя фірмы, створаныя даверанымі людзьмі Лукашэнкі. Даходы ад продажу якіх, зноў жа, не паступаюць у бюджэт, гэта значыць шараговым беларусам, а ідуць Лукашэнку, ягонай сям'і і найбліжэйшаму атачэнню. Вось такое вось гандлёва-эканамічнае супрацоўніцтва з краінамі «далёкай дугі». Дык навошта ж Лукашэнка паехаў у Дубай, нібыта на кліматычны саміт? Няўжо хтосьці праўда думае, што яго цікавяць экалагічныя і кліматычныя праблемы? А вось ствараць іх — ён мастак. Прыкладам гэтаму могуць служыць шэраг экалагічных катастроф, створаных дыктатарам за дзесяцігоддзі яго праўлення. Гэта і Светлагорскі ЦКК, і Брэсцкі акумулятарны завод, і Астравецкая АЭС, і перыядычна карычневая або дурнапахлая вада ў кранах у жыхароў беларускіх гарадоў, і перыядычныя выкіды адходаў у рэкі, і многія іншыя праблемы, з якімі вось ужо не адзін дзясятак гадоў сутыкаюцца беларусы. Але Лукашэнка, паўтаруся, не паляцеў у Дубай вырашаць экалагічныя і кліматычныя пытанні. Перад ім зусім не стаіць задача па недапушчэнні павышэння тэмпературы на планеце больш чым на 1,5 градуса ў параўнанні з даіндустрыяльнай эпохай, як заяўлена арганізатарамі саміту. Узурпатар паляцеў пералічваць накрадзенае, пераразмяркоўваць свае фінансавыя плыні і пракантраляваць свой шматлікі бізнэс у краінах той самай «далёкай дугі». Бізнес, які ён пабудаваў за кошт беларускіх грамадзян і на шкоду ім. Ну і, вядома ж, ён паехаў наладжваць новыя схемы для абыходу, прынятых супраць яго рэжыму, санкцый.

Сёння раніцай, з 7 гадзін раніцы, пачаліся масавыя ператрусы ў членаў каманды Народнага антыкрызіснага ўпраўлення ў месцах іх пражывання на тэрыторыі Беларусі, у нашых сваякоў. Пазней Следчы камітэт рэжыму Лукашэнкі заявіў пра тое, што падазраванымі прызнаныя больш за 100 асоб, уключаючы членаў Офіса Святланы Ціханоўскай, Каардынацыйнай Рады, Аб'яднанага Пераходнага Кабінета і Народнага антыкрызіснага ўпраўлення нібыта за дзеянні, накіраваныя на захоп улады, нібыта за экстрэмісцкую дзейнасць. У сувязі з гэтым заяўляем, што мы, прадстаўнікі дэмакратычных сіл Беларусі, не спынімся ў нашай барацьбе за свабодную, дэмакратычную, незалежную еўрапейскую Беларусь, а тыя злачынцы на чале з Лукашэнкам, якія здзяйсняюць масавыя злачынствы супраць чалавечнасці, ваенныя злачынствы ў дачыненні да Украіны і ўкраінскіх дзяцей, панясуць сваю адказнасць. Вы прыйшлі да нас без ордэраў, мы вернемся да вас з ордэрамі. Акрамя таго, адказныя за сённяшнія дзеянні рэжыму, гэты ганебны масавы рэйд, таксама абавязкова патрапяць ў нашы санкцыйныя прапановы. Мы не спынімся. Мы працягваем дзейнічаць. Жыве Беларусь!

Павел Паўлавіч Латушка: Намеснік кіраўніцы Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, Пасол Нядаўна Лукашэнка падпісаў свой указ аб стварэнні Савета па стратэгічных праектах. Савет створаны «ў мэтах удасканалення дзейнасці па планаванні, распрацоўцы і рэалізацыі стратэгічных праектаў». Дык што гэта за такія стратэгічныя праекты, для якіх спатрэбілася чарговая савет пры Лукашэнку? Раней ужо былы міністр эканомікі Лукашэнкі Аляксандр Чарвякоў анансаваў сем запланаваных стратэгічных праектаў на найбліжэйшую перспектыву. Акрамя будаўніцтва новай атамнай электрастанцыі, пра якую мы ўжо гаварылі ў адным з нашых папярэдніх відэа, Чарвякоў анансаваў праект па ўзвядзенні ў Беларусі новага цэлюлознага камбіната. Трэба нагадаць, што адзін цэлюлозна-кардонны камбінат Лукашэнка ўжо стварыў. Праект па мадэрнізацыі Светлагорскага ЦКК з арганізацыяй новай вытворчасці сульфатнай беленай цэлюлозы па маштабах вядома не параўнаць з атамнай станцыяй, але па суадносінах шкоды і карысці ў ЦКК усё можа быць нават горш. Праект па будаўніцтве цэлюлознага завода на базе Светлагорскага ЦКК расцягнуўся на дзесяць гадоў і абышоўся ў адзін мільярд долараў. Аднак будаўніцтва адбывалася з вялікім адставаннем ад графіка. Першы раз Светлагорскі ЦКК павінны былі запусціць яшчэ ў далёкім 2016 годзе. Але потым тэрміны гатоўнасці вымушаныя былі перанесці на 2017-ы. У выніку ў 2019 годзе кіраўніцтва Светлагорскага ЦКК пачало працэдуру разрыву кантракту з кітайскім ген. падрадчыкам. У якасці падстаў называліся парушэнне будаўнічых нормаў і тэрмінаў, былі выяўлены факты пастаўкі бракаванага абсталявання і з'яўленне моцнага непрыемнага паху ў ваколіцах завода. Акрамя таго, генпадрадчык адмовіўся ўводзіць прадпрыемства ў прамысловую эксплуатацыю. У выніку рэжым Лукашэнкі канчаткова пасварыўся з кітайскімі інвестарамі. Кітайцы сышлі, а доўг на 650 млн даляраў перад двума кітайскімі банкамі застаўся. У сярэдзіне 2019 года завод працаваў у рэжыме доследна-прамысловай эксплуатацыі з загрузкай на ўзроўні толькі каля 60%. Даўгі Светлагорскага ЦКК перад кітайскімі банкамі часткова пагашаліся міністэрствам фінансаў Беларусі. У выніку будаўніцтва завода беленай цэлюлозы Светлагорскі камбінат стаў стратным прадпрыемствам, ні разу не паказаўшы чысты прыбытак з 2012 года. У пачатку 2019 года агульная запазычанасць прадпрыемства складала блізу 900 млн даляраў і была значна большай за кошт асноўных сродкаў прадпрыемства. У далейшым тэрміны поўнай гатоўнасці новага камбіната пераносіліся яшчэ не раз. Афіцыйна яго запусцілі толькі ў 2020 годзе. Але пры гэтым і ў 2021-м годзе ён працаваў з загрузкай толькі ў 70%. І што характэрна — у 2022 годзе нічога не змянілася. За дзесяць месяцаў 2022 года камбінат вырабіў 220 тыс. тон цэлюлозы пры праектнай магутнасці ў 400 тысяч. Але эканамічныя праблемы Светлагорскага ЦКК — гэта не ўсё. Іх дапаўняе яшчэ і экалагічная катастрофа, выкліканая новай вытворчасцю. Будаўніцтва новага завода беленай цэлюлозы ўскладніла экалагічную абстаноўку ў Светлагорску. Пасля ўводу прадпрыемства ў доследную эксплуатацыю мясцовыя жыхары пачалі скардзіцца на непрыемны пах, удушша, млоснасць, пяршэнне ў горле, ваніты. Мясцовыя ўлады і прадстаўнікі завода пацвердзілі факт выкідаў, але назвалі іх часовымі і звязалі з вымушанай наладкай абсталявання ў працэсе выхаду на праектную магутнасць. Пры гэтым падкрэслівалася, што ў пробах паветра нібыта не было выяўлена перавышэння мяжы дапушчальных канцэнтрацый забруджвальных рэчываў. Аднак, па разліках Беларускага навукова-даследчага цэнтра «Экалогія» ў жылой зоне горада канцэнтрацыі серавадароду, аміяку, фармальдэгіду перавышалі гранічна дапушчальныя ўзроўні ад 60% да 96%. Праблемы з экалогіяй дапаўняюцца яшчэ і праблемамі з бяспекай. У маі 2019 года работнікі прадпрыемства распаўсюдзілі ў сацсетках фатаграфіі даху, які абрынуўся, у адным з новых цэхаў. 30 ліпеня 2020 года на камбінаце падчас рамонтных работ прарвала трубу з гарачай шчолачнай сумессю, з-за чаго два чалавекі атрымалі цяжкія апёкі, адзін з якіх пазней памёр у бальніцы. У кастрычніку 2020 года адбыўся выбух і наступнае ўзгаранне рэзервуара з талавым маслам, пры гэтым выбуховая хваля скінула на зямлю рабочага, што прывяло да яго смерці. Такім чынам, смяротнымі ахвярамі лукашэнкаўскага стратэгічнага праекта стала ўжо прынамсі два чалавекі. Зараз на Светлагорскім ЦКК рэалізуецца новы праект. Тут будуюць цэх па вытворчасці кардона. Чаканы тэрмін акупляльнасці гэтага праекта — 10 гадоў. Запусціць вытворчасць планавалі сёлета, але нешта зноў пайшло не па плане. А наогул рабіць кардонную ўпакоўку — гэта на думку Лукашэнкі і ягоных чыноўнікаў такая вось прарыўная, перадавая тэхналогія. Салігорскі ЦКК — характэрны прыклад схемы рэалізацыі стратэгічных праектаў па-лукашэнкаўску. Спачатку вы марнуеце шмат часу і грошай на рэалізацыю мегапраекта, потым разумееце, што ён не працуе так, як павінен, таму зноў марнуеце яшчэ больш грошай, каб мегапраект нарэшце зрабіць ужо супермегапраектам. Прычым гаворка тут зусім не пра мегаэфектыўнасць і суперакупляльнасць такіх праектаў — а толькі пра мегазатраты ва ўгоду мегаламаніі аднаго вусатага саўгаснага «генія». Нядаўна прэса паведаміла, што Светлагорскі цэлюлозна-кардонны камбінат атрымаў штраф у памеры 3,34 млн рублёў. Такое рашэнне прыняў суд Гомельскай вобласці. Таксама прадпрыемства павінна выплаціць 33 тысячы рублёў дзяржпошліны. Аднак нелегітымныя ўлады, мабыць, баючыся росту грамадскай незадаволенасці, паспяшаліся абвергнуць гэтую інфармацыю. Беллеспаперапрам разам з аспрэчаннем паведаміў, што да прадпрыемства нядаўна ў судовым парадку ўсё ж былі ўжытыя штрафныя санкцыі, але ўсяго толькі за несвоечасовае афармленне прыродаахоўных дазвольных дакументаў у сувязі са сканчэннем тэрміну дзеяння ранейшых. Але нават такое апраўданне не адмяняе ўсіх тых праблем, якія спарадзіў Светлагорскі ЦКК у апошнія гады. Але хіба гэта спыніла Лукашэнку і яго мегаламанію? Не. Як раз наадварот. Цяпер Лукашэнка і ягонае асяроддзе рыхтуюць сюрпрыз ужо не для жыхароў Светлагорска, а для нейкага іншага беларускага горада. Каму ж з беларускіх гарадоў «пашанцуе» размясціць у сябе яшчэ адну экалагічную і эканамічную катастрофу? Гэта пакажа час. На жаль, інакш, акрамя як на шкоду людзям, рэалізоўваць «стратэгічныя праекты» Лукашэнка і выбудаваная ім сістэма проста не ўмеюць. На кожны правал у гэтага рэжыму заўсёды адзін адказ. Пабудавалі адну бескарысную для краіны і пры гэтым дарагую БелАЭС — ды яшчэ і не за свае грошы? Давайце пабудуем яшчэ адну! Пабудавалі адзін нерэнтабельны і пры гэтым яшчэ і небяспечны для здароўя і жыццяў людзей камбінат, зноў жа — нават не за свае грошы? Выдатна, давайце браць крэдыт і будаваць яшчэ адзін! А паказчыкам «прагрэсу» ва ўсіх гэтых бяздарных ідэях з'яўляецца хіба што прагрэсуючая мегаламанія Лукашэнкі. Пакутаваць ад якой вымушаная ўся краіна.

16 лістапада 2023 года Лабараторыя гуманітарных даследаванняў Ельскай школы грамадскай аховы здароўя (Yale HRL) апублікавала справаздачу «Супрацоўніцтва Беларусі з Расіяй у сістэматычнай дэпартацыі дзяцей Украіны». Гэтая справаздача дакументуе ролю Лукашэнкі і прадстаўнікоў ягонага рэжыму ў перамяшчэнні дзяцей з акупаваных Расіяй тэрыторый Украіны ў Беларусь. Публікацыя HRL змяшчае асноўныя высновы аб колькасці перамешчаных ўкраінскіх дзяцей, месцах, маршрутах і праграмах перамяшчэння, а таксама аб ключавых постацях ў прыняцці і выкананні рашэння аб перамяшчэнні. HRL, спасылаючыся ў тым ліку на дадзеныя Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, устанавіла, што па меншай меры 2 442 ўкраінскіх дзяцей ва ўзросце ад 6 да 17 гадоў, уключаючы дзяцей з уразлівых груп, былі перамешчаныя з 17 гарадоў Украіны як мінімум у 13 устаноў Беларусі. Пры гэтым вялікая колькасць дзяцей, а менавіта 2 050 украінскіх дзяцей былі перамешчаныя ў беларускі лагер «Дубрава». Як падкрэслівае HRL, перамяшчэнне дадзенай колькасці дзяцей з Украіны атрымліваецца пацвердзіць з высокай ступенню дакладнасці. Фактычна агульная колькасць незаконна перамешчаных украінскіх дзяцей з вялікай доляй верагоднасці перавышае гэтую лічбу. Перамяшчэнне ўкраінскіх дзяцей Беларуссю і Расіяй, а таксама ажыццяўленне іх перавыхавання, якое ўключае ў тым ліку правядзенне заняткаў вайсковага характару з выкарыстаннем зброі, носіць сістэматычны характар. HRL устаноўлена, што перамяшчэнне ўкраінскіх дзяцей было непасрэдна ўзгоднена А. Лукашэнкам і прэзідэнтам Расіі У. Пуціным у рамках так званай Саюзнай дзяржавы пры падтрымкі спецслужбаў Расіі і Беларусі. Пры гэтым А. Лукашэнка ажыццяўляе непасрэдны кантроль за ўдзелам Беларусі ў незаконным перамяшчэнні ўкраінскіх дзяцей: А. Лукашэнка ўхваліў фінансаванне перамяшчэння ўкраінскіх дзяцей з сумеснага бюджэту Саюзнай дзяржавы, а таксама ўцягванне дзяржаўных і недзяржаўных арганізацый Беларусі ў арганізацыю перамяшчэння дзяцей з Украіны ў Беларусь. Ключавую ролю ў вызначэнні ўкраінскіх дзяцей, якія падвергліся перамяшчэнню, адыгралі Следчы камітэт РФ, Памежнае Упраўленне ФСБ Расіі па Растоўскай вобласці, Міністэрства адукацыі так званых ДНР і ЛНР. 30 даверанасцей на перамяшчэнне ўкраінскіх сірот было аформлена непасрэдна Міністэрствам адукацыі ЛНР. Важную ролю ў перамяшчэнні ўкраінскіх дзяцей у Беларусь таксама адыгралі Аляксей Талай і яго фонд, Вольга Волкава і яе арганізацыя «Дэльфіны», ААТ Беларуськалій. У справаздачы прыводзяцца цытаты Паўла Латушкі пра ролю кіраўніка Беларуськалія ў перамяшчэнні ўкраінскіх дзяцей у Беларусь. Адносна выкарыстання праграм перавыхавання ў дачыненні да ўкраінскіх дзяцей, HRL ўстанавіла, што як мінімум 9 груп дзяцей з Украіны ў 8 з 13 установаў былі падвергнутыя перавыхаванню. HRL вызначыла праграмы перавыхавання як прапаганду культурных, гістарычных, грамадскіх, патрыятычных і іншых ідэй, якія адказваюць палітычным інтарэсам рэжымаў у Беларусі і Расіі. Акрамя таго, не менш за 6 груп дзяцей з Украіны прайшлі ваенную падрыхтоўку ў Беларусі, у тым ліку на базах органаў унутранай бяспекі Беларусі. У працэс перавыхавання былі ўцягнутыя таксама расійскія і беларускія чыноўнікі і арганізацыі, уключаючы прарэжымныя грамадскія арганізацыі, ультранацыяналістычныя экстрэмісцкія групы, дзяржаўныя прамысловыя кампаніі, мясцовыя арганізацыі ў Беларусі і палітыкі, якія падтрымліваюць рэжым. Раней, 14 лютага 2023 года, Лабараторыя гуманітарных даследаванняў Ельскай школы грамадскай аховы здароўя апублікавала справаздачу аб расійскай праграме перавыхавання і ўсынаўлення ўкраінскіх дзяцей, у якой фокус адказнасці за арганізацыю такой праграмы быў накіраваны на Уладзіміра Пуціна і Марыю Львову-Белову. Пасля публікацыі дадзенай справаздачы 17 сакавіка 2023 года Міжнародны крымінальны суд выдаў ордэра на арышт дадзеных асоб. Кіраўнік НАУ Павел Латушка: «Дадзеная справаздача незалежнай аўтарытэтнай арганізацыі фактычна пацвярджае ўсе факты, раней перададзеныя Народным антыкрызісным упраўленнем у Міжнародны крымінальны суд. Дадзеная акалічнасць безумоўна умацоўвае працу НАУ, накіраваную на прадухіленне незаконнага перамяшчэння ўкраінскіх дзяцей у Беларусь і крымінальны пераслед галоўных злачынцаў. Дэмакратыя перамагае тады, калі надыходзіць адказнасць. У дачыненні да беларусаў і ўкраінцаў Лукашэнка і яго памагатыя здзяйсняюць тысячы злачынстваў. Факты злачынстваў фіксуюцца рознымі міжнароднымі арганізацыямі і інстытутамі. Усе яны кваліфікуюцца ў адпаведнасці з крымінальным заканадаўствам. Таму ёсць усе падставы верыць, што справядлівасць пераможа, а Лукашэнка панясе пакаранне за свае злачынствы. Інакш дэмакратыя не пераможа». Новая публікацыя HRL дапаўняе лютаўскую справаздачу, асвятляючы ролю Лукашэнкі і іншых прадстаўнікоў ягонага рэжыму ў перамяшчэнні ў Беларусь і перавыхаванні дзяцей з акупаваных Расіяй тэрыторый Украіны.