Беларускі салдат-ваеннаслужачы тэрміновай службы

Фота ілюстратыўнае

Юрыдычная кваліфікацыя:

Артыкул 25(3)(c) Рымскага статута: Пасабніцтва (aiding and abetting) у здзяйсненні ваенных злачынстваў, учыненае асобай, якая дзейнічае па загадзе.

Кантэкстнае злачынства: Лагістычная і медыцынская падтрымка акту агрэсіі і наступных ваенных злачынстваў.

Д.К., 19-гадовы хлопец з-пад Віцебска, трапіў па прызыве ў механізаваную брыгаду ў Гомельскай вобласці. Да «дэмбеля» заставалася паўгода. У студзені 2022 года іх частку паднялі па трывозе. Пачаліся вучэнні «Саюзная рашучасць». Іх жыццё ператварылася ў хаос. На іх базу прыехалі тысячы расійскіх вайскоўцаў.

«Нам адразу сказалі, — распавядаў Д.К. у ананімным інтэрв’ю пасля звальнення ў запас, — што рускія — нашы "старэйшыя браты", што мы павінны выконваць усе іх просьбы. Наш камбрыг перад імі лебезіў. Нас, салдат тэрміновай службы, выкарыстоўвалі як рабочую сілу. Мы чысцілі іх казармы, вазілі ім паліва, разгружалі боепрыпасы».

Расійскія кантрактнікі паводзілі сябе пыхліва, называлі беларусаў «бульбашамі» і глядзелі зверху ўніз. «Яны былі ўпэўненыя, што "возьмуць Кіеў за тры дні", — успамінаў Д.К. — Хваляліся, што едуць "біць нацыкаў"».

У ноч на 24 лютага Д.К. быў у нарадзе на КПП. «А другой гадзіне ночы пачаўся роў матораў. Пайшла бясконцая калона — танкі, БМП, "Грады". Усе з літарамі "V" і "O". Яны ішлі праз нашы вароты ў бок украінскай мяжы, да якой было 30 кіламетраў. Наш беларускі афіцэр стаяў і аддаваў ім гонар. Мне было жудасна».

Яго частка мяжу не пераходзіла. Яна мела іншую ролю. Д.К. быў вадзіцелем палівазапраўшчыка. Яго задачай было ездзіць на «нейтральную паласу» або ў прыгранічную зону і запраўляць расійскія танкі, якія расходавалі паліва з шалёнай хуткасцю.

«Я не страляў, — з горыччу кажа Д.К. — Але я заправіў тых, хто страляў. Я бачыў, як яны вярталіся на дазапраўку. Злосныя, брудныя. Адзін танкіст, зусім малады, як я, курыў і трасучыміся рукамі паказваў відэа на тэлефоне. "Глядзі, як мы іх... разнеслі блокпаст". А я разумеў, што ў баку гэтага танка — мая салярка. Беларуская салярка, якую я заліў гадзіну таму».

Праз тыдзень іх батальён перапрафілявалі. Іх адправілі ў палявы лагер пад Нараўляй. Ён стаў медыцынскай сартоўкай. «"Уралы" і верталёты прывозілі параненых рускіх. Нам загадалі дапамагаць. Я выцягваў іх. Без рук, без ног, абгарэлых. Яны крычалі ад болю. Іх вазілі ў нашы беларускія бальніцы — у Мазыр, у Гомель».

Але самае страшнае пачалося напрыканцы сакавіка, калі рускія адступалі з-пад Кіева. «Яны ішлі праз нас бруднай, разбітай ракой. Тэхніка была ўся перамешана. І на брані... яны везлі барахло. Пральныя машыны, прывязаныя да вежаў танкаў. Плазменныя тэлевізары. Дываны. Мікрахвалёўкі. Яны мянялі гэта ў нас на цыгарэты. Адзін афіцэр прапаноўваў маему прапаршчыку залатыя ўпрыгожанні "прама з вушэй хахлушкі". Наш прапаршчык узяў».

Д.К. кажа, што ўся яго брыгада была ў гэтым замешана. Афіцэры — у пасабніцтве і марадзёрстве. Салдаты тэрміновай службы — у прымусовым абслугоўванні.

«Я не мог адмовіцца, — кажа ён. — Нам кожны дзень зампаліт казаў, што ў краіне "становішча, блізкае да ваеннага". Што за адмову — трыбунал. За "здраду дзяржаве". Нас проста зрабілі саўдзельнікамі. У мяне ў тэлефоне засталіся фоткі... Я не ведаю, што з імі рабіць. Калі знойдуць — мяне пасадзяць на 15 гадоў. А калі я гэта пакажу — дакажа ли гэта, што я не хацеў? Я проста 19-гадовы пацан, які апынуўся не ў тым месцы. Але я заправіў танкі, якія ехалі забіваць».

---