Выжыўшы са «стакана»

Фота ілюстрацыйнае

Юрыдычная кваліфікацыя:

• Артыкул 7(1)(e) Рымскага статута: пазбаўленне волі з парушэннем асноўных нормаў.

• Артыкул 7(1)(f): катаванні.

• Артыкул 7(1)(k): іншыя бесчалавечныя дзеянні (умовы ўтрымання, выкарыстанне хлору).

С.Д. быў 24-гадовым інжынерам-праграмістам у мінскай IT-кампаніі. Ён належаў да тыпу людзей, якіх называюць «апалітычнымі». Ніколі не хадзіў на выбары, не складаўся ў рухах. Вечарам 9 жніўня 2020 года ў яго скончылася малако. Ён выйшаў у краму — усяго 500 метраў ад дому, на праспекце Дзяржынскага. На ім былі звычайныя джынсы, байка і заплечнік з ноўтбукам — толькі што закончыў змену на «аддалёнцы».

Атмасфера ў горадзе была напружаная. Са двароў чуліся крыкі і хлопкі, але С.Д. думаў, што да крамы і назад дабяжыць хутка. На выхадзе з крамы ён сутыкнуўся з двума мужчынамі ў грамадзянскім і масках, якія выскачылі з чорнай безыменнай машыны. «Куды, с…ка?» — тое, што ён паспеў пачуць, перад тым як яго збілі з ног і пачалі біць нагамі. Пакет з малаком і хлебам застаўся ляжаць на асфальце. Яго зацягнулі ў бус, дзе на падлозе ўжо ляжалі яшчэ трое мужчын.

Яго прывезлі ва Фрунзенскае РУУС. Там яго і яшчэ некалькі дзесяткаў людзей паставілі на калені ва ўнутраным дворыку, тварам да сцяны, з паднятымі ўверх рукамі. Тых, хто апускаў рукі ад стомы, білі дубінкамі па спіне і галёнах. «Яны называлі нас "змагарамі" і "наркаманамі", — успамінаў С.Д. — Патрабавалі пароль ад тэлефона. Я адмовіўся. Тады адзін наступіў бярцамі на маю кісць. Я закрычаў ад болю і назваў пароль».

Бліжэй да поўначы іх, ужо збітых і зняважаных, адвезлі ў ЦІП на Акрэсціна. «Заселены» быў асобным катаваннем. Людзей прымушалі распранацца дагала ў калідоры, прысядаць, а потым бегчы па гэтым калідоры, пакуль амапаўцы білі іх па ягадзіцах і спінах.

Потым пачаўся ад, які С.Д. называе «спуск у Дантэ». Яго кінулі ў 4-месную камеру №15. Калі яго ўштурхнулі ўнутр, там ужо было 44 чалавекі. «Мы стаялі. Проста стаялі, як у аўтобусе ў гадзіну пік. Немагчыма было не тое што легчы — сесці. Людзі стогналі. Спёка была пякельная, бетонныя сцены мокрыя ад поту і кандэнсату. У кутку была "параша", але дабрацца да яе было немагчыма. Людзі былі вымушаныя спраўляць патрэбу проста пад сябе».

Так прайшлі першыя суткі. Ім не давалі ні вады, ні ежы. Спалі стоячы, па чарзе абапіраючыся адзін на аднаго. На другія суткі, паводле С.Д., у некаторых пачаліся галюцынацыі і панічныя атакі.

«Уначы, — расказваў ён праваабаронцам, — мы пачулі, што ў дзвярах адчынілася "кармушка". Мы падумалі, што дадуць вады. Але адтуль хлынула едкая струя. Гэта была хлорка. Яны залілі канцэнтраваны раствор проста на падлогу камеры. Дыхаць стала немагчыма. У мяне адразу пачаўся апёк слізістай, паленыя вочы, я задыхаўся і кашляў крывёю. Людзі білася ў дзверы, крычалі "Дапамажыце!". А за дзвярыма мы чулі смех: "Дэзінфекцыя, твары! Каб вы перадохлі!"».

Праз трое сутак С.Д. выцягнулі з камеры. Ён ледзь стаяў — ногі апухлі і сталі як два сінія слупы. У невялікім кабінеце на экране ноўтбука з’явілася жанчына — «суд па Skype». Суддзя, нават не паглядзеўшы на яго, зачитала пратакол, у якім сцвярджалася, што С.Д. «удзельнічаў у несанкцыянаваным мітынгу, выкрыкваў лозунгі і размахваў рукамі». «Вы прызнаеце віну?» «Я ішоў у краму», — прахрыпеў ён. «Пятнаццаць сутак», — безуважна адказала яна.

На Акрэсціна ён правёў яшчэ чатыры дні, пасля чаго яго, паўбяссозннага, проста выкінулі за вароты — патрэбна была камера для новай партыі затрыманых. У бальніцы дыягнаставалі ЧМТ, хімічны апёк дыхальных шляхоў, шматлікія гематомы і пералом двух рэбраў.

Праз паўгода, баючыся завядзення ўжо крымінальнай справы, С.Д. уцёк з Беларусі.«Я дагэтуль сплю з уключаным святлом, — прызнаўся ён. — І калі адчуваю пах хлоркі ў басейне, у мяне пачынаецца паніка. Яны не проста хацелі нас пакараць. Яны хацелі нас зламаць, растаптаць, паказаць, што мы — не людзі».

---