«Справа» аб «здрадзе дзяржаве»
- Admin of the NAM
- Dec 2
- 3 min read
Юрыдычная кваліфікацыя:
Артыкул 3 (f) Рэзалюцыі 3314 ГА ААН: Прадастаўленне тэрыторыі для здзяйснення акта агрэсіі (кантэкст).
Кваліфікацыя дзеянняў І.Р.: Унутры Беларусі — «Акт тэрарызму» (арт. 289 КК РБ), «Здрада дзяржаве» (арт. 356 КК РБ).
Кваліфікацыя дзеянняў уладаў: Пыткі (арт. 7(1)(f) Рымскага статута), пераслед па палітычных матывах (арт. 7(1)(h)).
І.Р., 29 гадоў, працаваў манцёрам шляхоў на Беларускай чыгунцы ў маленькім гарадку Гомельскай вобласці. Ён не быў актывістам, але меў тое, што называюць «абвастраным пачуццём справядлівасці». Ён любіў сваю краіну і лічыў сябе патрыётам.
Калі 24 лютага 2022 года пачалося паўнамаштабнае ўварванне ва Украіну, жыццё І.Р. перавярнулася. Яго станцыя стала ключавым лагістычным вузлом для расійскіх войскаў. «Я бачыў гэта сваімі вачыма, — пісаў ён пазней у лісце родным. — Эшалоны з танкамі, "Градамі", бочкамі з палівам. Яны ішлі без спынення. На платформах сядзелі маладыя расійскія салдаты, яны смяяліся і махалі нам. А я разумеў, што яны едуць забіваць. І едуць яны з маёй зямлі, па маіх рэйках».
Некалькі тыдняў І.Р. знаходзіўся ў глыбокай дэпрэсіі. Ён чытаў навіны з Украіны, бачыў кадры з Бучы, Ірпеня і Чарнігава — гарадоў, якія былі зусім побач з яго домам, за мяжой. Ён пазнаваў тэхніку на фота з-пад Кіева — тую самую, што ён бачыў на сваёй станцыі.
У пачатку сакавіка ён сустрэўся з двума сваімі сябрамі, таксама чыгуначнікамі. «Мы не маглі проста сядзець і глядзець, — тлумачыў ён. — Гэта было саўдзел. Мы вырашылі, што павінны гэта спыніць». Скарыстаўшы свае прафесійныя веды, яны распрацавалі план. Іх мэтай быў не падрыў шляхоў, які мог бы прывесці да крушэння і ахвяр, а вывад з ладу сігнальнай апаратуры. Яны выбралі рэлейную шафу на перагоне, якая адказвала за працу светлафораў і стрэлак.
Уначы ў сярэдзіне сакавіка яны ажыццявілі свой план. Яны ўскрылі і спалілі абсталяванне ў шафе СЦБ (сігналізацыі, цэнтралізацыі і блакіроўкі). Рух на гэтым участку быў паралізаваны на паўтара сутак. Пазней аналітыкі падлічылі, што гэта і падобныя акцыі сур’ёзна запаволілі лагістыку расійскай арміі на кіеўскім напрамку.
Іх вылічылі хутка. У краіне ўжо дзейнічаў рэжым контртэрарыстычнай аперацыі, і КДБ разам з ГУБАЗіК кінулі ўсе сілы на пошук «рэйкавых партызанаў». Праз тыдзень, ноччу, у дом І.Р. уварваўся спецназ. «Гэта было не затрыманне, — пісаў ён. — Гэта была каральная акцыя». У яго доме выбілі вокны і дзверы. Яго самога выцягнулі на вуліцу ў адных трусах і пачалі збіваць.
Потым пачаліся пыткі. Як стала вядома праваабаронцам, І.Р. і яго сяброў катавалі ў СІЗА КДБ з асаблівай жорсткасцю. Іх падвешвалі ў «ластавку», білі токам, патрабуючы прызнацца ў працы на ўкраінскую і польскую разведку. Падчас аднаго з допытаў, імітуючы «ўцёкі», ім прастрэлілі ногі. «Ім прастрэлілі калені. Гэта не фігура мовы, — паведаміў пазней адвакат, узяты пад падпіску аб неразгалошванні. — Іх прымусілі паўзці з прастрэленымі нагамі па калідоры, пакуль аператыўнікі здымалі гэта на відэа».
Суд адбываўся ў Гомелі ў закрытым рэжыме. Журналістаў і родных не пусцілі. Справу імгненна перакваліфікавалі з «псавання маёмасці» ў «Акт тэрарызму, учынены арганізаванай групай» і «Здраду дзяржаве». Абвінавачанне будавалася на тым, што І.Р., будучы грамадзянінам РБ, сваімі дзеяннямі «аказаў дапамогу замежнай дзяржаве (Украіне) ва варожай дзейнасці» і «падрываў абараназдольнасць» Саюзнай дзяржавы.
Прокурор запрасіў 22 гады калоніі. Дзяржаўны адвакат прасіў аб мяккасці.
Найбольш моцным момантам працэсу, пра які стала вядома дзякуючы ўцечцы, стала «апошняе слова» І.Р. Ён гаварыў спакойна, нягледзячы на тое, што стаяў на мыліцах. «Спадар суддзя, — звярнуўся ён. — Вы судзіце мяне за здраду Радзіме. Але што ёсць Радзіма? Гэта зямля, дзе я нарадзіўся. Гэта людзі. І я не мог дапусціць, каб з маёй зямлі неслі смерць маім суседзям. Нас судзілі як тэрарыстаў. Але мы не забілі ніводнага чалавека, не падверглі нікога небяспецы. Мы проста спынілі цягнікі са смерцю. Я ведаю, што з-за нас некалькі эшалонаў з ракетамі не дайшлі да мэты. Калі гэта цана за тое, каб хоць адзін снарад не прыляцеў у ўкраінскі дом, дзе спяць дзеці, я гатовы яе заплаціць».
Суд прысудзіў І.Р. 20 гадоў пазбаўлення волі ў калоніі ўзмоцненага рэжыму. Яго сябрам — 18 і 19 гадоў. Іх прызналі «тэрарыстамі», а дзяржаўная прапаганда выкарыстала іх справу як паказальную расправу над «здраднікамі». У лісце жонцы, якое прайшло цэнзуру, І.Р. напісаў толькі адну фразу: «Не шкадую ні пра што. Праўда за намі».
Comments